Η κρίση στην Κορέα

Η κορεατική χερσόνησος αποδεικνύεται για άλλη μια φορά πηγή κινδύνων και τις τελευταίες μέρες η ένταση έχει κορυφωθεί. Το καθεστώς της Πιονγιάνγκ ανακοίνωσε ότι βρίσκεται σε «εμπόλεμη κατάσταση» με τη Νότια Κορέα και απειλεί ότι θα χτυπήσει αμερικανικούς στόχους στο νότο της χερσονήσου, αλλά και στον Ειρηνικό (Χαβάη, Γκουάν). Παράλληλα, Ουάσινγκτον και Σεούλ πραγματοποιούν κοινές στρατιωτικές ασκήσεις, ενώ οι ΗΠΑ πραγματοποίησαν πτήσεις δύο βομβαρδιστικών, που έχουν τη δυνατότητα να μεταφέρουν πυρηνικές κεφαλές πάνω από την κορεατική χερσόνησο.

Τυπικά όλα ξεκίνησαν το Δεκέμβρη. Η Β. Κορέα πραγματοποίησε εκτόξευση πυραύλου, που μεταφέρει δορυφόρο, αλλά θεωρήθηκε απόδειξη των δυνατοτήτων της να εκτοξεύει και βαλλιστικούς πυραύλους μακρινής εμβέλειας. Ο ΟΗΕ απάντησε με κυρώσεις και το Φλεβάρη η Β. Κορέα προκάλεσε και πάλι, προχωρώντας σε πυρηνική δοκιμή. Μετά την έναρξη των ετήσιων κοινών ασκήσεων ΗΠΑ-Ν. Κορέας, ο Κιμ Γιονγκ-Ουν άρχισε τις στρατιωτικές απειλές.
Αν μείνουμε εκεί, καταλήγουμε στο διαχρονικό συμπέρασμα των δυτικών ΜΜΕ: Ένα μιλιταριστικό καθεστώς απειλεί την ειρήνη, γιατί είναι παρανοϊκό. Το να δαιμονοποιεί κανείς τη Βόρεια Κορέα είναι το πιο εύκολο πράγμα: ο χαρακτήρας του καθεστώτος προσφέρει απλόχερα ευκαιρίες γι’ αυτό. Αλλά δεν είναι πειστική εξήγηση, ούτε αποκαλύπτει όλη την αλήθεια.

Ο μιλιταρισμός της Πιονγιάνγκ

Το καθεστώς της Βόρειας Κορέας, λόγω της τραγικής οικονομικής κατάστασης (με τον πληθυσμό να λιμοκτονεί) και της διεθνούς απομόνωσης (μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ), έχει υιοθετήσει μια μιλιταριστική στρατηγική διαρκούς έντασης, που επιδιώκει να αποσπά τη διεθνή προσοχή, παραχωρήσεις και οικονομική βοήθεια. Οι προκάτοχοι του Κιμ Γιογνκ-Ουν συχνά εκτόξευαν απειλές, περιμένοντας στη συνέχεια μια οικονομική-διπλωματική προσφορά «εξαγοράς» της ειρήνης στη χερσόνησο. Ωστόσο την ευθύνη για τις εντάσεις και την όξυνση του μιλιταρισμού από την Πιονγιάνγκ συνήθως έχουν οι επιθετικές κινήσεις των ΗΠΑ.

Δεν θα σταθούμε στο ότι στη Νότιο Κορέα εξακολουθούν να βρίσκονται 30.000 αμερικανοί στρατιώτες, ενώ στις ακτές της χερσονήσου παραμένουν αμερικανικά πλοία, υποβρύχια και αεροπλάνα που φέρουν βαριά πυρομαχικά (και πυρηνικά). Και οι δύο προηγούμενες πυρηνικές δοκιμές του καθεστώτος έγιναν ως απάντηση σε απειλές: Το 2006, όταν οι ΗΠΑ είχαν εισβάλει στο Ιράκ και ο Μπους απειλούσε όλες τις χώρες του «άξονα του κακού», και το 2009, όταν κατέρρευσαν οι συνομιλίες για τερματισμό του πυρηνικού προγράμματος εξαιτίας των εξωφρενικών απαιτήσεων των ΗΠΑ.

Η πρόσφατη κρίση έχει τις ρίζες της στο διάστημα πριν το Δεκέμβρη του 2012, με ευθύνη του Μπάρακ Ομπάμα.
Ουάσινγκτον και Σεούλ θεώρησαν ότι η αλλαγή ηγεσίας στη Β. Κορέα μπορεί να προκαλούσε πολιτική αστάθεια την οποία θα αξιοποιούσαν. Τα δυτικά ΜΜΕ επαναλαμβάνουν ότι οι κοινές ασκήσεις είναι «ετήσιες», για να δείξουν ότι δεν αποτελούν πρόκληση. Αφήνοντας στην άκρη το κατά πόσο είναι διαρκής πρόκληση αυτές οι κοινές στρατιωτικές ασκήσεις, τον τελευταίο χρόνο έχει αλλάξει το περιεχόμενό τους.

Πρόβες εισβολής

Σύμφωνα με το Πεντάγωνο υπάρχουν τρεις τρόποι να γίνει εισβολή στη Β. Κορέα. Μια μαζική επιχείρηση αλεξιπτωτιστών, μια αμφίβια επιδρομή και μια χερσαία προέλαση μέσα από την Αποστρατιωτικοποιημένη Ζώνη που είναι γεμάτη νάρκες και χωρίζει Βορρά και Νότο.

Το Μάρτη του 2012, ΗΠΑ και Ν. Κορέα οργάνωσαν τη μεγαλύτερη άσκηση αμφίβιας απόβασης εδώ και δεκαετίες, με 13 μεταγωγικά, 52 αμφίβια τεθωρακισμένα, 40 μαχητικά αεροσκάφη και 9.000 στρατιώτες. Λίγο καιρό μετά, οι ΗΠΑ μετέφεραν οχήματα, που αντέχουν σε νάρκες, από το Ιράκ και το Αφγανιστάν στη Νότιο Κορέα. Είναι ανοιχτές «πρόβες» ενδεχόμενης εισβολής.

Σε αυτό το φόντο έγιναν οι τελευταίες βορειοκορεατικές «προκλήσεις». Ο Κιμ-Γιονγκ-Ουν προετοιμάζεται για τα χειρότερα. Ο νέος δικτάτορας προσπαθεί να κερδίσει την εμπιστοσύνη της στρατιωτικής ηγεσίας, που δεν τον εμπιστεύεται τελείως, να στρέψει την προσοχή του πεινασμένου του λαού (που προσδοκούσε μεταρρυθμίσεις) στην «ιμπεριαλιστική επιθετικότητα», αλλά και να αποδείξει σε Ουάσινγκτον και Σεούλ ότι διατηρεί ισχυρή στρατιωτική αποτρεπτική δυνατότητα.

Ο Ομπάμα επέλεξε να ρίξει κι άλλο λάδι στη φωτιά, «απαντώντας στην μπλόφα» όχι με διάθεση για συνομιλίες, αλλά με επίδειξη στρατιωτικής δύναμης.
Προφανώς οι προειδοποιήσεις για γενικευμένο πόλεμο ή πυρηνικά χτυπήματα εντάσσονται στο παιχνίδι απειλών. Αλλά στο τοπίο που περιγράφηκε, οι πιο σοβαρές φωνές στις ΗΠΑ προειδοποιούν ότι υπάρχει πάντα ο κίνδυνος του λάθος υπολογισμού, που μπορεί να ανοίξει τις πύλες της κόλασης.

Φυσικά, η απειλή ανάφλεξης δεν έχει να κάνει αποκλειστικά με την αλλαγή καθεστώτος σε μια γωνιά γης στον Ειρηνικό. Κάθε κρίση στην Κορέα σχετίζεται πάντοτε με τον ανταγωνισμό ΗΠΑ-Κίνας.

Για την Κίνα η ύπαρξη της Βορείου Κορέας έχει πολύτιμες χρήσεις. Είναι μια άτυπη «ανατολική επαρχία» με φτηνούς μισθούς και λειτουργεί αποτρεπτικά στη δημιουργία μιας ενιαίας, και άρα ισχυρότερης οικονομικά, ανταγωνιστικής Κορέας. Κυρίως, είναι ένα στρατιωτικό, εδαφικό «μαξιλάρι» απέναντι στην παρουσία αμερικανικών βάσεων στα σύνορά της. Αντίστοιχα, για τους ίδιους λόγους, το καθεστώς της Πιονγιάνγκ αποτελεί «αγκάθι» για τις ΗΠΑ, ιδιαίτερα σήμερα που θέλει να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και στη Μέση Ανατολή και στην ανατολική Ασία.

Η στάση της Κίνας

Στον πρόσφατο γύρο κυρώσεων ενάντια στις πυρηνικές δοκιμές της Β. Κορέας, η Κίνα συναίνεσε και σε ένα βαθμό πρωτοστάτησε. Δεν πρόκειται για αλλαγή προσανατολισμού. Η σημερινή της εναντίωση έχει να κάνει πρώτον με τον εξευμενισμό της Νοτίου Κορέας, με την οποία έχει οικονομικούς δεσμούς. Κυρίως όμως έχει να κάνει με το γεγονός ότι το Πεκίνο αντιλαμβάνεται αυτό που τονίζουν και αριστεροί αναλυτές στις ΗΠΑ: Η Πιονγιανγκ με τη συμπεριφορά της λειτουργεί ως «χρήσιμος ηλίθιος» στην προσπάθεια του Ομπάμα να οργανώσει τη στροφή προς την Ασία και να στρατιωτικοποιήσει τον Ειρηνικό, περικυκλώνοντας την Κίνα.
Στην τελευταία κρίση του 2010, ο αμερικανικός στόλος βρέθηκε στις κινεζικές ακτές. Η Κίνα, που τώρα επιχειρεί να αναπτύξει τη στρατιωτική της ισχύ σε βαθμό εφάμιλλο με την οικονομική, δεν θέλει με τίποτα να συρθεί σε μια πρόωρη σύγκρουση.

Όσον αφορά τις προθέσεις του Ομπάμα, αρκεί μια ματιά στο νέο Αμυντικό Δόγμα του Πενταγώνου: Ο στόχος είναι η αποτροπή των προσπαθειών άλλων χωρών (με ρητή αναφορά σε Ιράν και Κίνα) να αναπτύξουν δυνατότητες «αντι-πρόσβασης» ή «άρνησης περιοχής» στον αμερικανικό στρατό. Με απλά λόγια, μπροστά στην «πολυπολικότητα»,  ο αμερικανικός στρατός είναι σε αγώνα δρόμου για να διασφαλίσει ότι θα παραμείνει αδιαμφισβήτητα ο ισχυρότερος και ικανός να πατάει το πόδι του σε οποιαδήποτε γωνιά του πλανήτη. 

[[{"type":"media","view_mode":"media_large","fid":"1218","attributes":{"alt":"","class":"media-image","height":"647","typeof":"foaf:Image","width":"600"}}]]