Η αντιδραστική θεσμική μεταρρύθμιση στους δήμους και τις περιφέρειες συνεχίζεται από την κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Σε μια προσπάθεια να σχολιάσουμε το τι πώς και γιατί αλλάζει στο θεσμικό πλαίσιο που αφορά τους δήμους και τις περιφέρειες στη χώρα μας θα περιοριστούμε στις αντίστοιχες προβλέψεις του νομοσχεδίου.
Οι αλλαγές στο σύστημα διακυβέρνησης ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού έχουν σαφή και διακηρυγμένη κατεύθυνση. Εύγλωττος ο ίδιος ο υπουργός: «να κλείσουν οι ιστορικές εκκρεμότητες με την απλή αναλογική, η θητεία της οποίας ολοκληρώνεται τις 31 Δεκεμβρίου, η οποία δεν ήταν καθόλου βολική. Δεύτερος στόχος είναι η αλλαγή της οργανωτικής δομής των δήμων. Και ο τρίτος στόχος είναι η αξιολόγηση της ποιότητας των ΟΤΑ»
Ας δούμε τι σημαίνουν αυτά:
• να τελειώνουμε με ό,τι έχει απομείνει από δυνατότητα της μειοψηφίας -κυρίως αυτής πέραν της «αξιωματικής» αντιπολίτευσης- να έχει λόγο ή ακόμη και γνώση των αποφάσεων στο δήμο και την περιφέρεια πριν αυτές οριστικοποιηθούν και τεθούν σε εφαρμογή. Συγκεκριμένα οι σύμβουλοι της μειοψηφίας δεν μπορούν να γίνουν αντιδήμαρχοι, υποεκπροσωπούνται έως εξαφάνισης στο νέο όργανο, τη Δημοτική/Περιφερειακή Επιτροπή, το οποίο με τη σύμπτυξη των Οικονομικής Επιτροπής και της Ποιότητας Ζωής υποκαθιστά το Δημοτικό Συμβούλιο και σε αυτό ο δήμαρχος/ περιφερειάρχης διαθέτει υποχρεωτικά το 66-80% των μελών της.
• Η αναβάθμιση της δημαρχοκεντρικής αντίληψης και πρακτικής φθάνει σε σημεία ρεκόρ καθώς το μοντέλο αυτό επεκτείνεται στον τρόπο που αντιλαμβάνεται και κυρίως ρυθμίζει θέματα εσωτερικής λειτουργίας και των παρατάξεων της μειοψηφίας. Κορυφαίο: μια δημοτική παράταξη δεν μπορεί (δηλ. απαγορεύεται νομικά) να διαγράψει τον επικεφαλής!
• Η κατάργηση ΝΠΔΔ και κοινωφελών επιχειρήσεων που προβάλλεται ως αναγκαίος εκσυγχρονισμός της οργανωτικής δομής των δήμων με τη μεθοδολογία της άμεσης οριζόντιας επιλογής του ξαφνικού θανάτου από 1.1.24 προκαλεί συνειρμούς των αντίστοιχων απαιτήσεων της Τρόικα και θέλει να δούμε το θέμα με μεγαλύτερη προσοχή. Για εμάς η επιλογή της κατάργησης τους δεν είναι ούτε πρόχειρη ούτε ακατανόητη, τη θεωρούμε ως στοιχείο της «ωρίμανσης» των ιδιωτικοποιήσεων των ίδιων των λειτουργιών του δήμου. Ας αναλογιστούμε ότι οι Αναπτυξιακοί Οργανισμοί (Ανώνυμες Εταιρείες ειδικού σκοπού) και οι ΑΕ των δήμων φυσικά θα παραμείνουν σε ένα καθαρό πεδίο από ερμαφρόδιτα μορφώματα ( όπως δημοτικές κοινωφελείς επιχειρήσεις) και οι ιδιώτες θα συναλλάσσονται κεντρικά με το δήμο (ελεγχόμενο απόλυτα από το δήμαρχο) για αναθέσεις, εργολαβίες, προμήθειες κλπ.
• Το πολύ σημαντικό ζήτημα της διασφάλισης της εργασίας και των δικαιωμάτων των χιλιάδων εργαζομένων σε ΝΠΔΔ και κοινωφελείς εταιρείες κάθε άλλο παρά λυμένο είναι με βάση τις προτεινόμενες ρυθμίσεις. Αντίθετα οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου θέτουν ασφυκτικές οριζόντιες προθεσμίες, δημιουργούν μεγάλο γραφειοκρατικό βάρος στις διοικητικές υπηρεσίες του κάθε δήμου, οδηγούν στην αυτοεκπληρούμενη προφητεία ότι ο δήμος χρειάζεται εξωτερικούς συνεργάτες και το κυριότερο δε διασφαλίζουν ούτε την ομαλή μισθοδοσία των μεταφερόμενων εργαζόμενων. Το ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι διατηρείται η πανσπερμία εργασιακών καθεστώτων (μόνιμοι, αορίστου, ορισμένου χρόνου, συμβάσεις έργου, μέσω προγραμμάτων ΔΥΠΑ) εμπαίζοντας τους εργαζόμενους με τη διαιώνιση της ομηρίας τους αντί για την εξασφάλιση μόνιμης δουλειάς με δικαιώματα.
• Από την άλλη πλευρά όλη αυτή η βίαιη απορρύθμιση θα έχει πιθανότατα αρνητικές συνέπειες στις προσφερόμενες υπηρεσίες στους δημότες σε κρίσιμους τομείς ( βρεφονηπιακούς σταθμούς, Κέντρα δημιουργικής απασχόλησης, ΚΑΠΗ, αθλητικά κέντρα, Δημοτικά Ωδεία, κ.α.) στερώντας την πρόσβαση σε αυτά στους οικονομικά ασθενέστερους και διευκολύνοντας την επέλαση των ιδιωτών στους τομείς της παροχής υπηρεσιών φροντίδας, πολιτισμού και αθλητισμού.
Είναι πραγματικά ζωτικής σημασίας το μήνυμα των εκλογών να λειτουργήσει ως τονωτική ένεση ηθικού για όλα τα κινήματα που αγωνίζονται για τα δημόσια αγαθά και την κοινωνική αλληλεγγύη. Η δημιουργία και η κάθοδος στις εκλογές σχημάτων όπως η Ανατρεπτική Συμμαχία για την Αθήνα μπορούν να τους χαλάσουν τα σχέδια όχι μόνο σε επίπεδο εκλογικών αποτελεσμάτων όσο κυρίως ως έκφραση σε χώρους όπως οι δήμοι και οι περιφέρειες που προσπαθούν να στεγανοποιήσουν και αποστειρώσουν αποδεικνύοντας με την καθημερινή τους δράση ότι ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός.