Του Πάνου Πέτρου
Μέρες μετά τον καταστροφικό σεισμό, το δράμα του λαού της Αϊτής μεγαλώνει, καθώς όχι μόνο μένει ουσιαστικά αβοήθητος, αλλά, με αφορμή τη φυσική καταστροφή, εξελίσσεται σε βάρος του ένα χυδαίο ιμπεριαλιστικό έγκλημα. Η χώρα έχει καταληφθεί από στρατεύματα των ΗΠΑ και του ΟΗΕ, η μεταφορά των οποίων στο νησί έχει αποκτήσει προτεραιότητα έναντι της ανθρωπιστικής βοήθειας.
Α μέσως μετά την καταστροφή ο Ομπάμα υποσχέθηκε «όση βοήθεια χρειαστεί η Αϊτή». Τελικά η αμερικανική κυβέρνηση σχεδιάζει να ξοδέψει μόνο 100 εκατομύρια δολάρια. Για να αντιληφθούμε τα μεγέθη, είναι χαρακτηριστική η σύγκριση που έκανε ο διευθυντής του Κέντρου για τα Συνταγματικά Δικαιώματα στις ΗΠΑ: «Ένα ζευγάρι από το Κεντάκι κέρδισε 128 εκατομύρια σε λοταρία. Το πλουσιότερο έθνος στον κόσμο δίνει λεφτά λοταρίας σε ένα γείτονα με χιλιάδες νεκρούς;». Αν το μέγεθος της βοήθειας είναι το ένα ζήτημα, το άλλο είναι η διανομή της στους πληγέντες.
Κατά τις 2 πρώτες μέρες, που σε μια τέτοια καταστροφή είναι οι πιο κρίσιμες για να σωθούν ζωές, οι ΗΠΑ και ο ΟΗΕ απέτυχαν να προσφέρουν και την παραμικρή βοήθεια στους πληγέντες. Οι ξένοι αξιωματούχοι και οι εύποροι Αϊτινοί έλαβαν γρήγορα βοήθεια, σε αντίθεση με τη μεγάλη μάζα των φτωχών. Η εικόνα δεν έχει αλλάξει πολύ μέχρι σήμερα. Ο κατάλογος των αυτοπτών μαρτύρων και των καταγγελιών (εργαζόμενοι στο Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα, δημοσιογράφοι, εθελοντές, γιατροί) είναι πολύ μακρύς, αλλά όλοι συγκλίνουν στο εξής: Η όποια ανθρωπιστική βοήθεια στοιβάζεται στο αεροδρόμιο, ενώ ελάχιστα ίχνη της έχουν φανεί στις κατεστραμένες φτωχογειτονιές του Πορτ-Ο-Πρενς.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ και την αμερικανική κυβέρνηση, θέλουν να βοηθήσουν, αλλά δεν μπορούν λόγω των καταστροφών. Πρόκειται για ψέμα. Η εικόνα που συμπυκνώνει την αντιμετώπιση της κρίσης από τις ΗΠΑ είναι η προσγείωση της Χίλαρι Κλίντον στην Αϊτή. Στις 16 Γενάρη (οριακή μέρα για την επιβίωση των εγκλωβισμένων) το αεροδρόμιο έκλεισε για 3 ώρες για την «ασφαλή προσγείωσή» της και λίγο αργότερα, σύμφωνα με μαρτυρίες του προσωπικού, έκλεισε πάλι για να μεταφερθούν ρούχα της. Οι ΗΠΑ ισχυρίζονται ότι αδυνατούν να μεταφέρουν βοήθεια σε μια χώρα που απέχει μία ώρα από τη Φλόριντα, ενώ μπορούν να μεταφέρουν άμεσα εφόδια και στρατό στις ερήμους και τα βουνά του Αφγανιστάν.
Και στην ίδια την Αϊτή η μεταφορά αμερικανικού στρατού γίνεται πολύ πιο αποτελεσματικά απ’ ό,τι η διανομή της βοήθειας, δείχνοντας ξεκάθαρα τις προτεραιότητες των ΗΠΑ.
Κατοχή
Στην Αϊτή βρίσκονται πλέον χιλιάδες Αμερικανοί στρατιώτες «για να επιβάλουν την τάξη», ενώ η δύναμη 9.000 στρατιωτών του ΟΗΕ ενισχύεται διαρκώς. Ήδη υπάρχουν περιπτώσεις που στρατιώτες του ΟΗΕ έχουν πυροβολήσει σεισμόπληκτους που τόλμησαν να ψάξουν για τρόφιμα σε εγκαταλελειμμένα μαγαζιά ή συγκεντρώθηκαν έξω από το αεροδρόμιο για να απαιτήσουν να διανεμηθεί η βοήθεια. Μέσα στην αναταραχή, ο Ομπάμα οργανώνει μια στρατιωτική εισβολή στη χώρα. Η Ουάσινγκτον δεν κρατάει ούτε τα προσχήματα. Η Χίλαρι Κλίντον ζήτησε να επιβληθεί στρατιωτικός νόμος στη χώρα, συμπληρώνοντας κυνικά: «Το διάταγμα θα έδινε στην κυβέρνηση τεράστιες εξουσίες, τις οποίες πρακτικά θα παραδώσουν σ’ εμάς». Σε ένα άρθρο γραμμένο για να υποστηρίξει την κατοχή, το περοδικό «Time» άθελά του είπε την αλήθεια: «Η Αϊτή έγινε η 51η Πολιτεία».
Ρατσισμός
Για να δικαιολογηθεί η κατοχή, τα ΜΜΕ έχουν ξεκινήσει μια ρατσιστική εκστρατεία ενάντια στους Αϊτινούς, που θυμίζει τα όσα λέγονταν για τους μαύρους της Νέας Ορλεάνης μετά τον τυφώνα Κατρίνα και αποδείχτηκαν τεράστια ψέματα: «Λεηλασίες, μάχες συμμοριών, βιασμοί, ανεξέλεγκτη βία»... Τα ΜΜΕ εστιάζουν σε λίγα απομονωμένα περιστικά για να δημιουργήσουν την εντύπωση ότι το πραγματικό εμπόδιο στη βοήθεια είναι η βίαιη απειλή των φτωχών. Η πραγματικότητα είναι η αντίθετη. Κόντρα στους ισχυρισμούς των ειδήσεων, όλοι οι αυτόπτες μάρτυρες επιμένουν ότι, γυρνώντας μέρα και νύχτα στους δρόμους, δεν συνάντησαν καμιά απειλή. Ο συγγραφέας Ρίτσαρντ Σέιμουρ έγραψε ότι, το σαββατοκύριακο που πέρασε στην Αϊτή, η βία ήταν μικρότερη από πολλές αμερικάνικες πόλεις. Εθελοντές περιγράφουν τους Αϊτιανούς ως συνεργάσιμους και αλληλέγγυους μεταξύ τους, οι οποίοι, αν τους διανεμηθεί βοήθεια, δεν θα έχουν κανένα λόγο να ξεσπάσουν βίαια. Η μόνη «βία» που σημειώνεται είναι οι «λεηλασίες». Δηλαδή πεινασμένοι που ψάχνουν για φαγητό και άστεγοι που ψάχνουν για ρούχα σε μαγαζιά που δεν λειτουργούν καν.
Αυτοί που πραγματικά εμποδίζουν τη βοήθεια είναι αυτοί οι οποίοι την «προφυλάσσουν»: Οι δυνάμεις κατοχής.
Οι αρχές απαγορεύουν την είσοδο στο νησί ή τη μετακίνηση σε όσους προσπαθούν να μεταφέρουν εφόδια στους πληγέντες, γιατί τάχα θα τους επιτεθούν «εξαγριωμένα πλήθη». Άνθρωποι από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, την Κοινότητα Γαλλίας-Καραϊβικής, το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα καταγγέλουν ότι, αφότου έφτασε ο στρατός και οι ΗΠΑ ανέλαβαν τον έλεγχο του αεροδρομίου του Πορτ-Ο-Πρενς, οι αποστολές τους ματαιώνονται συνεχώς, επειδή τους απαγορεύεται να μετακινηθούν χωρίς στρατιωτική συνοδεία. Στο αεροδρόμιο πλέον οι στρατιωτικές πτήσεις των ΗΠΑ έχουν προτεραιότητα απέναντι στα αεροπλάνα που μεταφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια. Την Αϊτή έχει περικυκλώσει ο αμερικανικός στόλος. Αλλά όχι για να μεταφέρει βοήθεια. Τα αμερικανικά πλοία έχουν αναλάβει να απωθούν και να επαναπατρίζουν όσους Αϊτινούς επιχειρούν να μεταναστεύσουν στις ΗΠΑ.
Η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας και η στρατιωτική παρουσία αποδεικνύονται ασυμβίβαστες. Τότε τι δουλειά έχει ο στρατός στην Αϊτή;
«Το δόγμα του σοκ»
Η στρατιωτική επέμβαση συνοδεύει την οικονομική επίθεση που ετοιμάζει ο ιμπεριαλισμός στη φτωχή χώρα. Η κυβέρνηση Ομπάμα σχεδιάζει ήδη την «ανοικοδόμηση» της Αϊτής στα μέτρα του διεθνούς κεφαλαίου. Εξελίσσεται αυτό που η Ναόμι Κλάιν έχει ονομάσει «το δόγμα του σοκ», όταν οι καπιταλιστές αξιοποιούν οικονομικές ή φυσικές καταστροφές για να επιβάλουν άγρια νεοφιλελεύθερα προγράμματα. Την «ανοικοδόμηση» άλλωστε επιβλέπουν οι Μπιλ Κλίντον και Τζορτζ Μπους. Αν αναλογιστεί κανείς τις ευθύνες τους για την οικονομική εξαθλίωση της Αϊτής από το 1994 ως το 2008, θα έλεγε πως ο δολοφόνος επιστρέφει τον τόπο του εγκλήματος.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, για να «βοηθήσει» την Αϊτή, είχε το θράσος να δανείσει την υπερχρεωμένη χώρα με όρους να αυξηθούν οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και να παγώσουν οι μισθοί. Επίσης οργανώνεται ένα «ανθρωπιστικό» πρόγραμμα, σύμφωνα με το οποίο οι Αϊτινοί θα εργαστούν για την ανοικοδόμηση της χώρας με ημερομίσθιο 5 δολάρια. Αυτοί οι οποίοι οδήγησαν την Αϊτή στην οικονομική εξαθλίωση, σήμερα επιβάλλουν τις αισχροκερδείς συνταγές τους με ακόμα σκληρότερους όρους.
Πίσω από τη διαχρονική εκμετάλλευση βρίσκεται το εξωτερικό χρέος της Αϊτής. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη «πληγή» της φτωχής χώρας. Κάθε βοήθεια που φτάνει από τις δυτικές πλούσιες χώρες είναι υποκριτική, όσο το χρέος δεν διαγράφεται.
Οι επαναστάτες σκλάβοι της Αϊτής μπόρεσαν στον πόλεμο του 1791-1804 να διώξουν τους Γάλλους αποικιοκράτες, να αποκρούσουν τους εισβολείς από την Ισπανία και την Αγγλία και να κερδίσουν την ανεξαρτησία και την ελευθερία τους. Όμως το 1825, για να αποφύγουν το διεθνή αποκλεισμό, συμφώνησαν να καταβάλουν αποζημιώσεις στη Γαλλία για την «ιδιοκτησία» (τους ίδιους τους Αϊτινούς) που έχασαν οι έποικοι. Για να πληρώσει την αποζημίωση, η Αϊτή δανείστηκε από τις αμερικάνικες τράπεζες. Μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα, το 80% του προϋπολογισμού πήγαινε σε αποπληρωμές χρεών. Στη διάρκεια της στηριζόμενης από τις ΗΠΑ δικτατορίας των Ντιβαλιέ (πατέρα και γιου) από το 1956 ως το 1986 και των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που επιβλήθηκαν μετά το 1970, το χρέος έφτασε τα 750 εκατομμύρια δολάρια (ενώ ο γιος Ντιβαλιέ είχε 900 εκατομμύρια δολάρια στην τράπεζα). Με τους τόκους και τα πρόστιμα του ΔΝΤ, το χρέος σήμερα έχει φτάσει το 1,9 δισ. δολάρια.
Ληστεία
Πρόκειται για προκλητική ληστεία της χώρας εδώ και δεκαετίες, που ιδιαίτερα σήμερα, μετά την καταστροφή, πρέπει να σταματήσει. Το χρέος της Αϊτής πρέπει να διαγραφεί όλο, άμεσα, χωρίς όρους. Και όχι μόνο αυτό, αλλά η Γαλλία, οι ΗΠΑ, ο ΟΗΕ θα πρέπει να πληρώσουν βαριές αποζημιώσεις στο λαό της Αϊτής για τις δεκαετίες λεηλασίας και τη ζημιά του προκάλεσαν. Είναι υποχρεωμένες να χρηματοδοτήσουν την ανοικοδόμηση της χώρας, η οποία θα γίνει από τις οργανώσεις των ίδιων των Αϊτινών, χωρίς καμιά ξένη επέμβαση. Ένας λαός που από το 1804 μέχρι σήμερα έχει δώσει πάρα πολλούς ηρωικούς αγώνες και που κάθε του εξέγερση τσακιζόταν από μια νέα δικτατορία, επιβεβλημένη από τους ιμπεριαλιστές, δικαιούται να καθορίσει επιτέλους τη μοίρα του.
Γι’ αυτό το σκοπό πρέπει να παλέψει το κίνημα σε Ευρώπη και ΗΠΑ και θα είναι η καλύτερη βοήθεια για τους Αϊτινούς.