Το κλίμα πανηγυρισμού, που προσπάθησε να δημιουργήσει η κυβέρνηση και ο ίδιος ο Γ.Α. Παπανδρέου σχετικά με τις ευρωπαϊκές αποφάσεις «διευκόλυνσης» του χειρισμού του χρέους, κράτησε ελάχιστα.
Αποφάσεις ΕΕ
Οι ηγέτες της Ευρωζώνης στις 11 Μάρτη πήραν μια απόφαση με δύο σκέλη: Αφενός ενίσχυσαν τον προσωρινό μηχανισμό στήριξης (και θεσμοθέτησαν το μόνιμο που θα τον διαδεχθεί από το 2013…) και δέχθηκαν για το ελληνικό χρέος την επιμήκυνση της αποπληρωμής των 110 δισ. ευρώ και τη μικρή μείωση των επιτοκίων. Πρόκειται για απόφαση με προφανή στόχο να διασφαλίσει τα συμφέροντα των πιστωτών και όχι βέβαια να χαλαρώσει το βρόγχο από το λαιμό των υπερχρεωμένων.
Αυτό αποδεικνύεται με τον καλύτερο τρόπο από το δεύτερο σκέλος της
απόφασης, από το σιδερένιο Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας ή Σύμφωνο για το
ευρώ, που κάνει τη σκληρή λιτότητα μόνιμη κατάσταση, δεσμεύοντας όλες
τις κυβερνήσεις στη σκληρή «δημοσιονομική σταθερότητα», στραγγαλίζοντας
κάθε πόρο προς όφελος των τραπεζιτών και των διεθνών τοκογλύφων (βλ.
σελ.8-9).
Στη βάση αυτής της απόφασης βρίσκεται η επιδείνωση
της κρίσης των καπιταλιστών σε διεθνή κλίμακα. Η «κρίση του χρέους»
σήμερα δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, ή έστω τις χώρες PIGS, αλλά όλες τις
χώρες της ευρωζώνης.
Τα «ανταλλάγματα» που ο ΓΑΠ συνομολόγησε
στις Βρυξέλλες –και θα επιβεβαιωθούν στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις 25
Μάρτη– ορίζουν πολύ βαριά καθήκοντα για την κυβέρνησή του, αλλά και για
το σύνολο του πολιτικού προσωπικού των καπιταλιστών.
Το
πρόγραμμα μαμούθ –και με διαδικασίες εξπρές– των ιδιωτικοποιήσεων με
στόχο τη διασφάλιση των 50 δισ. ευρώ για το χρέος είναι πλέον μια
υποχρέωση για την –όποια– ελληνική κυβέρνηση. Το Σύμφωνο
Ανταγωνιστικότητας οδηγεί με βεβαιότητα σε νέες μειώσεις μισθών και
συντάξεων. Ο Παπακωνσταντίνου δηλώνει ξανά ότι το κενό που δημιουργείται
στα δημόσια έσοδα από την υποφορολόγηση του κεφαλαίου θα επιχειρηθεί να
καλυφθεί με μεγαλύτερες περικοπές στις δαπάνες (μείον 5-15% σε όλα τα
υπουργεία) και με κατάργηση των φοροελαφρύνσεων των μισθωτών.
Αυτά
τα καθήκοντα είναι πολύ αμφίβολο πλέον αν μπορεί να τα εκπληρώσει η
κυβέρνηση Παπανδρέου. Το δήλωσε άλλωστε ο ίδιος ο ΓΑΠ στο υπουργικό
συμβούλιο, μιλώντας για την «πιο δύσκολη πολιτικά περίοδο» και
προβλέποντας ότι στην επόμενη διετία θα αντιμετωπίσουν «την καρδιά των
προβλημάτων».
Συναίνεση
Σε αυτή τη βάση η κυβέρνηση ζητάει –και με την υποστήριξη των καπιταλιστών παίρνει– «συναίνεση» από ένα τόξο πολιτικών δυνάμεων.
Το
ΛΑΟΣ –που έτσι κι αλλιώς ψήφισε το μνημόνιο– αναδεικνύεται σε
μαντρόσκυλο του ΓΑΠ, εισπράττοντας στη βουλή τις δημόσιες ευχαριστίες
του Πάγκαλου. Η Ντόρα προτείνει να εγκριθεί το Σύμφωνο
Ανταγωνιστικότητας από τουλάχιστον 180 βουλευτές, βάζοντας τα θεμέλια
για εξελίξεις στην κατεύθυνση των κυβερνήσεων «μεγάλου συνασπισμού»
μεταξύ της κεντροαριστεράς και της κεντροδεξιάς. Ο Σαμαράς υποχρεώνεται
να υποβαθμίσει τις αντιμνημονιακές κορώνες και αντιμετωπίζει με δέος τις
επερχόμενες ψηφοφορίες που, ούτως ή άλλως, θα δεσμεύουν πέρα από τη
σημερινή και τις επόμενες κυβερνήσεις. Το ΔηΑρι, του Φ. Κουβέλη,
μεθοδεύει σταδιακά την ένταξή του στο μνημονιακό τόξο…
Οργή
Όμως
όλα αυτά έχουν περιορισμένη σημασία, γιατί στη βάση της κοινωνίας, μετά
τη λαίλαπα του 2010-11, δεν υπάρχει κανένα περιθώριο για «συναίνεση»
στην απαίτηση για νέες θυσίες. Η οργή του κόσμου διογκώνεται και αυτό
ερμηνεύει τους προπηλακισμούς των κυβερνητικών στελεχών και τα
γιαουρτώματα στον Πάγκαλο και όχι βέβαια κάποιο υποθετικό «αντάρτικο» εκ
μέρους του ΣΥΡΙΖΑ.
Η σκληρή γραμμή των ντόπιων και ευρωπαίων
καπιταλιστών περιορίζει κατά πολύ τα περιθώρια ελιγμών του ΓΑΠ. Εκεί που
–για παράδειγμα– δεχόταν εισηγήσεις να θυσιάσει τον Παπακωνσταντίνου
για να βελτιώσει την εικόνα της κυβέρνησής του, υποχρεώθηκε να θυσιάσει
τον (παλαιό ΠΑΣΟΚ) Γεωργακόπουλο για να βελτιώσει τη θέση του
Παπακωνσταντίνου. Ταυτόχρονα, ο κλιμακούμενος θυμός του κόσμου δίνει
στις πολιτικές εξελίξεις ένα απρόβλεπτο χαρακτηριστικό. Γι’ αυτό δεν
μπορούν να αποκλειστούν «κινήσεις» όπως ένας κυβερνητικός ανασχηματισμός
ή ακόμα και η προσφυγή σε πρόωρες εκλογές.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι
έχουμε μπροστά μας μια περίοδο πολύ σκληρών μέτρων, τα οποία θα
υποχρεωθεί να στηρίξει μια κυβέρνηση που γίνεται καθημερινά όλο και πιο
αδύναμη: Κερδίζει εμπιστοσύνη από τους τραπεζίτες και τους βιομήχανους
και χάνει επιρροή στους εργαζόμενους και στις λαϊκές μάζες, ακόμα και
μέσα στον κόσμο που για δεκαετίες ψήφιζε και υποστήριζε τους
σοσιαλδημοκράτες.
Καθήκοντα για την Αριστερά
Για το
εργατικό κίνημα και την Αριστερά το επείγον καθήκον είναι να ανατρέψει
αυτή την πολιτική και μαζί την κυβέρνηση που τη στηρίζει.
Για
παράδειγμα, τελευταία προβάλλεται από την κοινοβουλευτική ομάδα του
ΣΥΡΙΖΑ το αίτημα για δημοψήφισμα σχετικά με το Σύμφωνο
Ανταγωνιστικότητας. Ως μέσο κλιμάκωσης της αντιπαράθεσης με τον ΓΑΠ δεν
είναι αρνητική ιδέα. Όμως η πολιτική που έρχεται τόσο από τις Βρυξέλλες
όσο και από την Αθήνα θα ανατραπεί με άλλες διαδικασίες. Με αυτές που
έδειξαν οι γενικές απεργίες, με τη δράση του κόσμου από τα κάτω, που
πρέπει να κλιμακωθεί και να συντονιστεί με τον καλύτερο τρόπο.
Ανάλογη
πρέπει να είναι η απάντηση και στο ερώτημα των εκλογών. Η Αριστερά
οφείλει να βάζει καθαρά το στόχο να φύγει η κυβέρνηση του ΓΑΠ και να μη
διστάζει μπροστά στην απειλή της κάλπης. Όσο για το ερώτημα της
εναλλακτικής λύσης στην κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ η απάντηση δεν μπορεί παρά
να είναι: πολιτικό μέτωπο όλης της Αριστεράς, για να οικοδομηθεί το
αναγκαίο κοινωνικό μέτωπο της αντίστασης, για να ανοίξει ο δρόμος, ώστε
οι «από κάτω» να πάρουν τις τύχες στα χέρια τους.
Οι
εξελίξεις μπορεί να πάρουν ιστορικές διαστάσεις και δεν περιορίζονται
στην οικονομία. Η απίστευτη καταστροφή στην Ιαπωνία αποδεικνύει ότι οι
εργαζόμενοι δεν μπορούμε να αφήνουμε τη μοίρα μας στη διεύθυνση των
καπιταλιστών και του κράτους τους, ακόμα και όταν αυτό είναι από τα πιο
αναπτυγμένα και –τάχα– καλοοργανωμένα. Η ιμπεριαλιστική επιδρομή στη
Λιβύη αποδεικνύει ότι ο πόλεμος και η φρίκη του είναι ένα πολύ κοντινό
ενδεχόμενο στις ιστορικές συνθήκες της σήψης και της παρακμής του
συστήματος. Ανάλογοι παράγοντες μπορεί να προσθέσουν νέους και μεγάλος
πονοκέφαλους στον ΓΑΠ, αλλά και νέα και μεγάλα καθήκοντα στο εργατικό
κίνημα και την Αριστερά σε παγκόσμια κλίμακα.