Η αλλαγή έρχεται μόνο από τα κάτω
Στις 10 Αυγούστου, πραγματοποιήθηκε στη Βολιβία πανεθνικό δημοψήφισμα για την παραμονή του Έβο Μοράλες στην εξουσία, αλλά και τοπικά δημοψηφίσματα για τους κυβερνήτες των επαρχιών.
Ο Μοράλες παρέμεινε πρόεδρος ανεβάζοντας τα ποσοστά του σε σχέση με τις εκλογές του 2005 κατά 10% και το MAS θα έχει δικούς του κυβερνήτες πλέον σε 4 από τις 9 επαρχίες της χώρας ενώ πριν είχε μόλις σε 2. Όμως αξίζει να σημειωθεί ότι στις τέσσερις πλούσιες επαρχίες της Ανατολής οι κυβερνήτες και επικεφαλής του δεξιού αυτονομίστικου κινήματος που υποδαυλίζει η άρχουσα τάξη ανέβασαν τα ποσοστά τους μέχρι και κατά 20%.
Το δημοψήφισμα ήταν ένα ακόμη επεισόδιο στην προσπάθεια της άρχουσας τάξης της Βολιβίας να σαμποτάρει το πρόγραμμα του Μοράλες και είτε να τον ανατρέψει άμεσα, είτε να παραλύσει την κυβέρνηση και τη χώρα μέχρι τις εκλογές του 2010. Ήταν μια σειρά επιθέσεις της Δεξιάς (μη αναγνώριση του νέου συντάγματος, αυθαίρετη ανακήρυξη «αυτόνομων κυβερνήσεων» με όλες τις εξουσίες στα χέρια τους στην Ανατολή) που ανάγκασαν τον Μοράλες να οδηγηθεί στο δημοψήφισμα. Η πρόταση μάλιστα στηρίχθηκε από τη Δεξιά. Η μη συμμετοχή αφενός θα την εμφάνιζε φοβισμένη και αφετέρου θα απαιτούσε μαζική κινητοποίηση των φασιστικών της ομάδων ενάντια στο MAS και τους οπαδούς του, ρίσκο το οποίο δεν είναι διατεθειμένη ακόμη να πάρει η άρχουσα τάξη. Ενώ με τη συμμετοχή τους δεν είχαν τίποτα να χάσουν. Το «μομέντουμ» έδειχνε καλό για να δοκιμάσουν τον Μοράλες ενώ (όπως συμβούλεψαν αμερικάνοι «σύμβουλοι») δεν θα αναγνώριζαν όποιο αποτέλεσμα δεν τους βόλευε. Μετά το δημοψήφισμα ο ηττημένος κυβερνήτης της Κοτσαμπάμπα αρνείται να παραιτηθεί και ο κυβερνήτης της Σάντα Κρουζ δήλωσε πως το νέο σύνταγμα δεν πρόκειται να εφαρμοστεί στην Ανατολή.
Για την ισχυροποίηση της Δεξιάς ευθύνονται οι διαρκείς υποχωρήσεις του Μοράλες σε κάθε κρίσιμη μάχη. Αυτές αντί να «κατευνάσουν» την αντιπολίτευση όπως ελπίζει ο ίδιος, της δίνουν έδαφος για να γίνει ακόμα πιο επιθετική. Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά το δημοψήφισμα, ενώ οι δεξιοί κυβερνήτες έκαναν τις δηλώσεις «ανυπακοής», ο Μοράλες τους συνεχάρη δημόσια και τους κάλεσε να συναντηθούν, χαρακτηρίζοντας το δημοψήφισμα βάση «εθνικής συμφιλίωσης».
Το νέο σύνταγμα στα μάτια πολλών αγωνιστών εμφανίστηκε σχεδόν ως προδοσία. Ενώ τα κέρδη των εταιρειών ανεβαίνουν μαζί με τα έσοδα του κράτους, ο πληθωρισμός έχει ρίξει τους πραγματικούς μισθούς. Και οι κρατικοποιήσεις δεν έχουν αποφέρει σημαντικά ωφέλη στις λαϊκές τάξεις. Χαρακτηριστικά το νέο, κρατικοποιημένο ασφαλιστικό ανεβάζει τα όρια ηλικίας κατά 5 χρόνια και χρηματοδοτείται αποκλειστικά από εργατικές εισφορές χωρίς καμιά συμμετοχή του κράτους και των αφεντικών. Στις διαδηλώσεις του Αυγούστου ενάντια σε αυτό το μέτρο («φιλοϊμπεριαλιστικές» κατά τον Μοράλες), σκοτώθηκαν δύο ανθρακωρύχοι. Αυτό, τη στιγμή που οι φασιστικές ομάδες ανενόχλητα (για να αποφευχθεί, λέει, η σύγκρουση) έχουν απαγορεύσει την είσοδο του Μοράλες στα ανατολικά (!) και ματαίωσαν επίσκεψη του Λούλα καταλαμβάνοντας το αεροδρόμιο. Η κυβέρνηση του MAS έχει φανεί μέχρι τώρα πιο πρόθυμη να ασκήσει βία στα κοινωνικά κινήματα παρά στους δεξιούς τραμπούκους.
Το κίνημα των «από κάτω» βρίσκεται το τελευταίο διάστημα σε σύγχυση και πολλοί Βολιβιανοί αγωνιστές λένε ότι έκλεισε ο κύκλος 2000-2005, της διαρκούς ανόδους και ριζοσπαστικοποίησης του κινήματος, των νικηφόρων εξεγέρσεων. Σίγουρα οι εργάτες και οι αγρότες της Βολιβίας, παρά τη φτώχεια και την απογοήτευσή τους, παραμένουν πρόθυμοι να υπερασπιστούν τον Μοράλες απέναντι στις επιθέσεις της άρχουσας τάξης. Αλλά ο Μοράλες δε δείχνει καμία διάθεση να συγκρουστεί μαζί της. Για να χτυπηθούν οι καπιταλιστές και οι γαιοκτήμονες, για να επιβάλουν οι «από κάτω» το δικό τους πρόγραμμα, θα χρειαστεί ένας νέος, μαχητικός, ενωτικός κύκλος αντεπίθεσης του κινήματος.
Πάνος Πέτρου