Η εξέγερση του Πολυτεχνείου, 36 χρόνια μετά

Της Ελένης Πελέκη

Η εξέγερση του Πολυτεχνείου είναι το πιο σημαντικό γεγονός του κινήματος μετά τον εμφύλιο. Ανέτρεψε το καθεστώς της δικτατορίας. Άνοιξε μια περίοδο μεγάλων αγώνων και κατακτήσεων (Μεταπολίτευση). Δημιούργησε μια νέα μαζική ριζοσπαστική πολιτικοποίηση, μια νέα Αριστερά και μέσα σ’ αυτήν –για πρώτη φορά– μια ορατή Επαναστατική Αριστερά. Γι’ αυτό το Πολυτεχνείο μένει αξέχαστο για τους εργαζόμενους και τη νεολαία.
Γι’ αυτό –ακόμα και μετά από 36 χρόνια– εξακολουθεί να φοβίζει τον κόσμο των «από πάνω»: γιατί θυμίζει ότι οι αγώνες μπορούν να ανατρέψουν την «πραγματικότητα» της διαρκούς λιτότητας, της ελαστικοποίησης, των περικοπών, του ρατσισμού, του πολέμου… Γιατί θυμίζει ότι οι εξεγέρσεις μας μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο, μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο, μπορούν να απειλήσουν και να ανατρέψουν το καθεστώς της καταπίεσης και της εκμετάλλευσης.

Αντίσταση

•Από τις 21 Απρίλη του 1967 συσσωρεύονταν οργή για τον περιορισμό των ελευθεριών, αλλά και τη στυγνή εκμετάλλευση που είχε επιβάλει η χούντα των συνταγματαρχών. Οι πλούσιοι γινόντουσαν πλουσιότεροι, η καταστολή και η τρομοκρατία σκληρότερες και αυτά δημιούργησαν διευρυνόμενη αγανάκτηση.
•Από το 1972 άρχισαν οι πρώτες μικρές απεργίες και φοιτητικές κινητοποιήσεις. Η χούντα προσπάθησε να κατευνάσει αυτές τις αντιδράσεις με τη λεγόμενη «διαδικασία φιλελευθεροποίησης» (παραχώρηση λίγων και ελεγχόμενων δικαιωμάτων, αλλά ουσιαστική διατήρηση του καταπιεστικού καθεστώτος). Σ’ αυτή την κατεύθυνση προκηρύχθηκαν φοιτητικές εκλογές, οι οποίες εξελίχθηκαν σε εκλογές βίας και νοθείας και πυροδότησαν νέο γύρο φοιτητικών κινητοποιήσεων.
•Το φοιτητικό κίνημα απέκτησε ρόλο καταλύτη στις εξελίξεις. Από τα γεγονότα της Νομικής, το Φλεβάρη του ’73, διαφάνηκε η δυνατότητα ανατροπής της χούντας από ένα μαζικό λαϊκό κίνημα.
•Αυτό έγινε ξεκάθαρο με την κατάληψη του Πολυτεχνείου, το Νοέμβρη της ίδιας χρονιάς. Από την πρώτη στιγμή χιλιάδες εργαζόμενοι και νεολαίοι βρέθηκαν στο πλευρό των καταληψιών. Παρά τη στάση της τότε ρεφορμιστικής Αριστεράς (ΚΚΕ και ΚΚΕ εσ.), η οποία δεν ήθελε τέτοια γεγονότα και προσπάθησε να σταθεί εμπόδιο (καταδικάζοντάς τα ως προβοκάτσια), η εξέγερση είχε ξεκινήσει.
•Ο κόσμος ήταν έτοιμος γι’ αυτή την εξέλιξη και ξεπέρασε τις ηγεσίες του. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι πλημμύρισαν τους δρόμους γύρω από το Πολυτεχνείο, έδωσαν τη δική τους μάχη σε κάθε εργατικό χώρο, σε κάθε σχολείο, σε κάθε γειτονιά, σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Οι μικρές οργανώσεις της επαναστατικής Αριστεράς έπαιξαν σημαντικό ρόλο, οργανώνοντας την κατάληψη, «ρίχνοντας» ριζοσπαστικά συνθήματα, οργανώνοντας τις εργατικές συνελεύσεις μέσα στο Πολυτεχνείο, αλλά και υποστηρίζοντας τη δράση του κόσμου έξω από αυτό.
•Το χρονικό της εξέγερσης τέλειωσε τα ξημερώματα της 17ης Νοέμβρη με τα τανκς να εισβάλουν στο Πολυτεχνείο, ενώ ένα όργιο τρομοκρατίας απλώθηκε σε όλη την Αθήνα, αλλά και σε άλλες πόλεις όπου είχαν γίνει αντίστοιχες προσπάθειες.
•Δεκάδες νεκροί και χιλιάδες τραυματίες και συλληφθέντες είναι ο απολογισμός αυτής της καταστολής. Η δικτατορία νίκησε στρατιωτικά την εξέγερση, όμως ο «γύψος» έσπασε, η χούντα ηττήθηκε πολιτικά. Η διαδικασία φιλελευθεροποίησης ακυρώθηκε μέσα από την κατακραυγή του κόσμου για τα γεγονότα. Η οριστική πτώση της χούντας ήρθε λίγους μήνες μετά, τον Ιούλη του 1974.

Ο κόσμος αλλάζει με τους αγώνες

Τ ο Πολυτεχνείο δημιούργησε μια γενιά αποφασισμένη να διεκδικήσει όσα της άξιζαν. Μια γενιά εργαζομένων που με μαζικούς εργατικούς αγώνες την περίοδο της Μεταπολίτευσης κατέκτησε μια σειρά πρωτόγνωρα εργατικά δικαιώματα. Μια γενιά που είχε καταλάβει τη δύναμη των αγώνων.Σήμερα, 36 χρόνια μετά, το Πολυτεχνείο εμπνέει χιλιάδες αγωνιστές και αγωνίστριες που δίνουν τους δικούς τους αγώνες. Ακόμα και 36 χρόνια μετά, εξακολουθεί να τρομάζει τους από πάνω, τις κυβερνήσεις (τόσο τις μπλε όσο και τις πράσινες), τους βιομήχανους και τους επιχειρηματίες που προσπαθούν με κάθε τρόπο να μας πείσουν ότι η εξέγερση ήταν εθνική υπόθεση. Θυμόμαστε, όμως, ότι κάποιοι στήριξαν και ευλόγησαν τη δικτατορία και τις μεθόδους της (καταστολή, διωγμοί, βασανισμοί, περικοπές κοινωνικών αγαθών), αύξησαν τις  περιουσίες τους και πανηγύριζαν, όταν τα τανκς δολοφονούσαν φοιτητές. Αυτό όμως που τους τρομάζει περισσότερο από όλα είναι μια νέα εξέγερση…

Κάθε χρόνο η διαδήλωση του Πολυτεχνείου είναι κορυφαίο γεγονός για το κίνημα και την Αριστερά. Ειδικά τα τελευταία χρόνια οι διαδηλώσεις είναι μαζικές και μάλιστα «προαναγγέλλουν» μεγάλα γεγονότα (άρθρο 16, ασφαλιστικό, Δεκέμβρης). Είναι ένας τρόπος για τους εργαζόμενους και τη νεολαία να θυμίζουνε στους «από πάνω» και στην εκάστοτε κυβέρνηση ότι δεν πρόκειται να ανεχτούμε τα σχέδιά τους. Ιδιαίτερα φέτος που, με πρόφαση την οικονομική κρίση, προσπαθούν να πάρουν πίσω όλα τα κεκτημένα των προηγούμενων αγώνων όπως: το δικαίωμα στη μόνιμη και σταθερή δουλειά, την κοινωνική ασφάλιση, τους μισθούς, τη δημόσια υγεία και παιδεία, ακόμα και το πανεπιστημιακό άσυλο.

Είναι ήδη ξεκάθαρο ότι οι εργαζόμενοι και η νεολαία δεν θα αφήσουν να περάσει τίποτα από τα παραπάνω. Ήδη ζήσαμε την εξέγερση της δικιάς μας γενιάς, την εξέγερση του περσινού Δεκέμβρη. Η νεολαία στράφηκε εκ νέου στις ριζοσπαστικές μορφές πάλης (κατάληψη, διαδήλωση). Η επέτειος του Πολυτεχνείου είναι πάντα μια καλή ευκαιρία να θυμίζουμε ότι οι αγώνες μας μπορούν και να κερδίζουν. Και ειδικά φέτος, είναι επιτακτικό να θυμηθούμε και να συζητήσουμε τον τρόπο με τον οποίο μπορούν οι αγώνες μας να είναι πιο αποτελεσματικοί.

ΟΛΟΙ ΣΤΙΣ ΔΙΑΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ
ΑΘΗΝΑ: Πλ. Κλαυθμώνος, 3 μ.μ. Θεσ/νίκη: Πολυτεχνείο, 4 μ.μ.