Στις 17 Οκτωβρίου 2007, το τουρκικό κοινοβούλιο εξουσιοδότησε την κυβέρνηση του Ερντογάν να οργανώσει στρατιωτικές επιχειρήσεις, μέσα στο ιρακινό έδαφος, ενάντια στο Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (ΡΚΚ).
Στις 5 Νοεμβρίου 2007, στη συνάντηση που είχε με τον Ερντογάν, ο πρόεδρος Μπους δήλωσε: «Το ΡΚΚ είναι μια τρομοκρατική οργάνωση. Είναι εχθρός της Τουρκίας, είναι εχθρός του Ιράκ και βεβαίως εχθρός των ΗΠΑ».
Στις αρχές Δεκεμβρίου, η Τουρκία συγκέντρωσε πάνω από 100 χιλιάδες στρατό στα σύνορα της χώρας με το Ιράκ. Από τότε ξεκίνησαν συχνές αεροπορικές επιδρομές, βομβαρδισμοί πυροβολικού και βαθιές διεισδύσεις ειδικών δυνάμεων στο βόρειο Ιράκ με στόχους αντάρτες του ΡΚΚ, αλλά και κουρδικά χωριά. Το ΡΚΚ απάντησε με επιθέσεις αυτοκτονίας σε αστυνομικούς σταθμούς μέσα στην Τουρκία.
Σύμφωνα με τους Τούρκους στρατηγούς, το ΡΚΚ έχει τις βάσεις ανεφοδιασμού του και εκπαίδευσης στο Βόρειο Ιράκ, και σ’ αυτό οφείλεται η αναποτελεσματικότητα του τουρκικού στρατού. Έτσι κι αλλιώς για τους Τούρκους στρατηγούς δεν υπάρχει εθνική καταπίεση, αφού δεν… υπάρχουν Κούρδοι.
Με μια δεύτερη ματιά φαίνεται όμως ότι η τουρκική στρατιωτική ηγεσία δεν ανησυχεί τόσο για το ΡΚΚ. Εξάλλου με τη βοήθεια των συγκροτημάτων του Τύπου έχουν εξαπολύσει ακόμη μια φορά μια χυδαία ρατσιστική καμπάνια με στόχο τη διαίρεση μεταξύ των Τούρκων και Κούρδων εργατών με σημαντική επιτυχία.
Διακύβευμα
Η πραγματική αιτία είναι ένα πολύ σοβαρότερο διακύβευμα: η πόλη του
Κιρκούκ στο Β. Ιράκ. Το Κιρκούκ είναι μια από τις πλουσιότερες περιοχές
της Μέσης Ανατολής σε αποθέματα πετρελαίου και στρατηγικός κόμβος για
το πέρασμα πετρελαιαγωγών. Η πόλη αυτή που έχει πληθυσμό σχεδόν ένα
εκατομμύριο κατοίκους είναι κατά 60% πόλη κουρδική. Το καθεστώς κάτω
από το οποίο διοικείται είναι μεταβατικό. Ένα δημοψήφισμα (που
αναβάλλεται συνεχώς με τελευταία φορά τις 31/12/07) είναι πιθανό να
δώσει την «οριστική λύση» στο ερώτημα αν η πόλη θα ενταχθεί στην
αυτόνομη περιοχή των Κούρδων ή όχι.
Τι είναι όμως η αυτόνομη περιοχή των Κούρδων; Ένα σχεδόν ανεξάρτητο
κουρδικό κράτος στο Β. Ιράκ με 5,5 εκατομμύρια πληθυσμό, με 300.000
στρατό (Πεσμεργκά), δύο μεγάλα διεθνή αεροδρόμια, πέντε πανεπιστήμια
και με επίπεδο ζωής κατά 25% ανώτερο από το μέσο επίπεδο ζωής του Ιράκ.
Αν το Κιρκούκ περάσει στη δικαιοδοσία των Κούρδων του Ιράκ (που αυτό
είναι και το φυσιολογικό) τότε αυτό θα προκαλέσει αλυσιδωτές
αντιδράσεις σε όλες τις γειτονικές χώρες και βεβαίως και στην Τουρκία.
Και από δω αρχίζουν τα προβλήματα του Μπους. Οι Κούρδοι του Ιράκ και η
Τουρκία είναι οι πιο σταθεροί σύμμαχοι που έχει στην περιοχή αλλά και
μέσα στον μουσουλμανικό κόσμο, αλλά μεταξύ τους, εν δυνάμει, οι πιο
αδυσώπητοι αντίπαλοι.
Οι Κούρδοι είναι η πιο μεγάλη εθνότητα, διεθνώς, που δεν έχει δικό της
κράτος. Αποτελούν το 20% του πληθυσμού της Τουρκίας (σχεδόν 15
εκατομμύρια), υπάρχουν άλλοι 5,5 εκατομμύρια στο Β. Ιράκ, όπως
αναφέραμε, καθώς και 4-5 εκατομμύρια στη Συρία και το Ιράν. Αν
εξαιρέσει κανείς την κατάσταση στο Ιράκ όπου ζουν υπό καθεστώς πλατιάς
αυτονομίας, σε όλες τις άλλες χώρες είναι θύματα σκληρής εθνικής
καταπίεσης.
Κούρδοι
Το ΡΚΚ ιδρύθηκε το 1984 ως απάντηση στη βία και τις διακρίσεις του
τουρκικού κράτους ενάντια στον κουρδικό πληθυσμό που κυριαρχεί στις
νοτιοανατολικές επαρχίες της χώρας. Από τότε διεξάγει έναν σχεδόν
αδιάκοπο ανταρτοπόλεμο ενάντια στις τουρκικές δυνάμεις. Όλα αυτά τα
χρόνια οι απώλειες και από τις δύο πλευρές υπερβαίνουν τους 80.000
νεκρούς, με θύματα κυρίως Κούρδους αμάχους.
Η συντηρητική και φιλοαμερικανική ηγεσία των Κούρδων του Ιράκ δεν έχει
και τις καλύτερες σχέσεις με το ΡΚΚ. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι θα
βοηθήσει την Τουρκία να απαλλαγεί από το ΡΚΚ και να ενισχύσει τη θέση
της στην περιοχή. Για την τουρκική ελίτ η κουρδική δύναμη και
οικονομική ανάπτυξη στο Βόρειο Ιράκ μπορεί να οδηγήσει στην ενδυνάμωση
ενός μαζικού κουρδικού κινήματος μέσα στην ίδια την Τουρκία. Και γι’
αυτό το «κουρδικό όνειρο» μπορεί να μετατραπεί σε «τουρκικό εφιάλτη».
Η Τουρκία αξιοποιώντας το δόγμα του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας του
ΡΚΚ» προσπαθεί να νομιμοποιήσει (όπως και ο Μπους με τους πολέμους στο
Ιράκ και το Αφγανιστάν) τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Β. Ιράκ, αλλά
και να προλάβει τις εξελίξεις αποτρέποντας το δημοψήφισμα στο Κιρκούκ.
Έτσι ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός έχει πέσει στην ίδια του την παγίδα.
Χρησιμοποίησε από το 1990 ως εργαλείο τον κουρδικό εθνικισμό ενάντια
στον Σαντάμ Χουσεΐν και μετά το 2003 ως αντίβαρο στους σουνίτες και
τους σιίτες μέσα στο Ιράκ, αλλά και για βάση εξόρμησης ενάντια στο
Ιράν. Τώρα όμως η προοπτική ανεξάρτητου κουρδικού κράτους έχει
προκαλέσει την κινητοποίηση του τουρκικού στρατού.
Οι ΗΠΑ προσπαθούν να ισορροπήσουν πάνω σε αυτή τη βραδυφλεγή βόμβα,
επιδιώκοντας έναν συμβιβασμό ανάμεσα στο τουρκικό κράτος και την ηγεσία
των Κούρδων του Ιράκ που θα περιλαμβάνει το τσάκισμα του ΡΚΚ που θα
σημάνει «αμοιβαίο όφελος». Ποιος όμως μπορεί να εγγυηθεί ότι ο νέος
γύρος των τουρκοκουρδικών συγκρούσεων δεν θα πάρει τη διάσταση ενός
κανονικού πολέμου, καταστρέφοντας τελειωτικά την αμερικανική προσπάθεια
για σταθεροποίηση στο Ιράκ;
Παναγιώτης Λίλλης