Η κρίση, η κατά τον αστικό τύπο «καταραμένη λέξη, που αρχίζει από κ», είναι εδώ. Τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και οι προβλέψεις για το 2009-10 δεν αφήνουν κανένα περιθώριο για αμφιβολίες. Για «μαύρη διετία» μιλούν τα «ΝΕΑ» και για «δυο χρόνια στο τούνελ» η «Ελευθεροτυπία».
Η ευρωζώνη βαδίζει για συρρίκνωση (αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης) της οικονομίας κατά 1,9% το 2009 και για 3,5 εκατομμύρια νέες απολύσεις.Για την Ελλάδα η εκτίμηση τώρα είναι για μηδενική ανάπτυξη (0,2% το 2009), ενώ πριν ένα μήνα οι προβλέψεις (που ήδη θεωρούνταν καταστροφικές) ήταν για αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,7% το 2009.
Για να κατανοήσουμε τη σημασία αυτής της «βουτιάς», αξίζει να
θυμηθούμε ότι η κόλαση λιτότητας και περικοπών, που γνωρίσαμε τα
τελευταία 10-15 χρόνια, πατούσε σε ρυθμούς ανάπτυξης 3,5-5,5% και ότι
οι οικονομολόγοι του συστήματος θεωρούν τον ετήσιο ρυθμό αύξησης 2% ως
το «κατώφλι» που χωρίζει τη δυνατότητα για πολιτικές «προσαρμογής»
(όπως αυτές του Αλογοσκούφη…) από την ανάγκη για δρακόντειες
αντεργατικές και αντικοινωνικές παρεμβάσεις.
Τα σενάρια είναι
πράγματι εφιαλτικά. Η ανεργία από το 7,5% όπου κατά την κυβέρνηση και
την ΕΣΥΕ βρίσκεται σήμερα (υπολογίζοντας βέβαια ως «απασχολούμενους» τα
stage, τους νοικιασμένους και τους εποχικούς), εκτιμάται ότι θα
εκτιναχθεί στο 9,5% το 2010. Αυτά τα «ποσοστά» μιλάνε για μια
πραγματική σφαγή εργατών: για την απειλή πάνω από 120.000 απολύσεων
μέσα στο 2009.
Το έλλειμμα εκτιμάται σήμερα από την Κομισιόν στο 3,4% του ΑΕΠ και
προβλέπεται ότι θα φτάσει στο 4,2% το 2010. Αυτό θα σημάνει ασφυκτική
πίεση για ακόμα μεγαλύτερη λιτότητα στους μισθούς και τις συντάξεις και
για ακόμα πιο ανάλγητες περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες.
Στις επόμενες ημέρες, ο Γ. Παπαθανασίου, ο νέος «τσάρος» της
Οικονομίας, θα υποχρεωθεί να παρουσιάσει στον Επίτροπο Χ.Αλμούνια το
αναθεωρημένο «Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης», δηλαδή το
πραγματικό πρόγραμμα της κυβέρνησης που θα αντικαταστήσει τον
προϋπολογισμό που κατέρρευσε πριν ακόμα ψηφιστεί. Σύμφωνα με τον Τύπο,
το αναθεωρημένο πρόγραμμα θα περιλαμβάνει:
–Μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής, δηλαδή τα αντεργατικά και αντικοινωνικά μέτρα.
–Στοχευμένες δράσεις στήριξης ευπαθών ομάδων, δηλαδή μέτρα-σκανδαλώδη
δώρα προς κλάδους και κατηγορίες εργοδοτών, που, τάχα, θα διασφαλίζουν
τη «στήριξη» αναξιοπαθούντων…
–Μέτρα στήριξης της «πραγματικής οικονομίας», δηλαδή διάθεση τεραστίων
πόρων της κοινωνίας προς τους τραπεζίτες, τους βιομήχανους, τους
εφοπλιστές, τους μεγαλοξενοδόχους…
Η περιγραφή αρκεί για να πείσει ότι δεν θα έχουμε όλοι μας την ίδια
τύχη μέσα στην κρίση. Σε τέτοιες στιγμές η άρχουσα τάξη εξακολουθεί να
έχει τη δυνατότητα να υπερασπίζει και να μεγαλώνει τις περιουσίες της.
Το καλύτερο παράδειγμα είναι οι τραπεζίτες. Πήραν ήδη το δώρο των 28
δισ. ευρώ. Σήμερα όλοι οδύρονται για το κόστος του δανεισμού του
κράτους, το οποίο, τάχα, απειλεί όλους μας. Και όμως, αυτός ο
«δανεισμός» είναι μια νέα πηγή αμύθητου πλούτου για τις τράπεζες: θα
δανείζουν την κυβέρνηση, αγοράζοντας κρατικά ομόλογα με επιτόκια που θα
φτάνουν το 5% και θα μπορούν να δανείζονται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική
Τράπεζα (με εγγύηση τα κρατικά ομόλογα) για τις ανάγκες τους με
επιτόκιο μόλις 2-2,5%. Σίγουρες δουλειές και εισόδημα μεγάλο…
Τα επόμενα δύο χρόνια θα είναι πραγματικά κρίσιμα για τους εργαζόμενους
και τη νεολαία. Θα είναι «μαύρα», αν δεν βρούμε τη δύναμη να βάλουμε
μπροστά την κλιμάκωση των αγώνων και την ανατροπή αυτής της πολιτικής.
Όμως ο πρόσφατος Δεκέμβρης της νεολαίας και οι μεγάλοι αγώνας της τάξης
μας (π.χ. οι πρόσφατες απεργίες για το ασφαλιστικό) αποδεικνύουν ότι
έχουμε όλες τις δυνατότητες για να απαντήσουμε στην πρόκληση.
Η κρίση έχει άλλη μια σημαντική πλευρά, την ιδεολογική. Ο
νεοφιλελευθερισμός, το κυρίαρχο σύστημα ιδεών των αρχουσών τάξεων, έχει
γίνει κομμάτια και θρύψαλα. Η αλαζονεία των οπαδών της ΟΝΕ, του
Μάαστριχτ, της «απελευθέρωσης» των αγορών, που τάχα θα λειτουργούσε
ευεργετικά για όλους, ανήκουν στο παρελθόν. Οι κυρίαρχες τάξεις και οι
κυβερνήσεις τους δεν γνωρίζουν με τι τακτική θα κινηθούν. Πολύ
περισσότερο δεν μπορούν πλέον να πείσουν ότι το δικό τους συμφέρον
ταυτίζεται με το συμφέρον της πλειοψηφίας της κοινωνίας. Ο Καραμανλής,
ο Σαρκοζί, ο Μπερλουσκόνι είναι πολύ πιο εύθραστοι αντίπαλοι απ’ ό,τι
ήταν ο Ρήγκαν και η Θάτσερ.
Ο Δεκέμβρης στην Ελλάδα, οι μεγάλοι αγώνες στην Ιταλία, η έντρομη
υποχώρηση του Σαρκοζί στη Γαλλία –όπου απέσυρε την εκπαιδευτική
«μεταρρύθμιση» κάτω από το φόβο του «ελληνικού παραδείγματος»– δείχνουν
καθαρά τα χαρακτηριστικά της περιόδου, που ανοίγεται μπροστά μας.
Μπορούμε και πρέπει να τους σαρώσουμε, ανατρέποντας την πολιτική τους.
Αυτό θα είναι το βασικό καθήκον των αγωνιστών της Αριστεράς και της βάσης του εργατικού κινήματος.