«Τρομοκρατία», οικονομία και εργατικά, τα κρας τεστ
Το προεδρικό διάταγμα του Ομπάμα για κλείσιμο του κολαστήριου στο Γκουαντάναμο εντός ενός έτους ακούστηκε πολύ ευχάριστα στα αφτιά τόσο των αγωνιστών για τα πολιτικά δικαιώματα μέσα στις ΗΠΑ όσο και στους συντρόφους του σε ολόκληρο τον κόσμο.
Τ ο ίδιο διάταγμα διαβεβαίωνε ότι οι τωρινοί κρατούμενοι στο Γκουαντάναμο έχουν το δικαίωμα να προσφεύγουν στα δικαστήρια των ΗΠΑ, ένα δικαίωμα που η κυβέρνηση Μπους αρνιόταν πεισματικά να αποδεχθεί. Επίσης, με ένα δεύτερο προεδρικό διάταγμα που εξέδωσε ο Ομπάμα τις πρώτες ώρες μετά την ορκωμοσία του, ανακάλεσε την πολιτική Μπους όσον αφορά τις ανακρίσεις, καθώς διέταξε τους υφισταμένους του να μεταχειρίζονται τους κρατούμενους σύμφωνα με τη Συνθήκη της Γενεύης.
Μικρό καλάθι
Ωστόσο δεν θα πρέπει κανείς να κρατά μεγάλο καλάθι. Τα παραπάνω δικαιώματα αφορούν μόνον όσους κρατούμενους βρίσκονται στα χέρια αμερικανικών αρχών ή κρατούνται σε αμερικανικό έδαφος ή βάση. Έτσι δεν απαγορεύεται να βασανίζονται όσοι, όλως τυχαίως, βρεθούν στα χέρια άλλων κυβερνήσεων, ακόμη κι αν αυτές ενεργούν κάτω από τις οδηγίες των ΗΠΑ. Σύμφωνα με τη τακτική που χρησιμοποιήθηκε από την κυβέρνηση Μπους, τα βασανιστήρια σε βάρος «τρομοκρατών» μπορούσαν να τα αναλάβουν ως «εξωτερικοί εργολάβοι» άλλα, συμμαχικά με τις ΗΠΑ, καθεστώτα –κι αυτή η τακτική δεν αναιρείται από κάποια διάταξη.
Πέρα από αυτό, γενικά όλες οι κινήσεις και αποφάσεις του Ομπάμα είναι έτσι δομημένες ώστε να συμβαδίζουν απόλυτα με τα ιδεολογήματα πάνω στα οποία βασίζεται ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας».
Ο Έρικ Χόλντερ, η επιλογή του Ομπάμα για τη θέση του υπουργού Δικαιοσύνης, παρότι γενικά καταδικάζει κάποιες από τις πρακτικές που ο προκάτοχός του δεν θεωρούσε βασανιστήρια, δήλωσε απερίφραστα ότι «θα προστατέψει τον αμερικανικό λαό από την τρομοκρατία». Τι συνεπάγεται αυτό; Οι «εχθρικοί μαχητές» θα μπορούν προληπτικά να συλλαμβάνονται και να κρατούνται καθ’ όλη τη διάρκεια μιας σύγκρουσης. Το πιο τραγικό είναι ότι ο Χόλντερ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο ακόμη και αυτοί που δεν θα κριθούν ένοχοι από τα δικαστήρια των ΗΠΑ να παραμείνουν φυλακισμένοι, καθώς, σύμφωνα με τον ίδιο, «αποτελούν κίνδυνο για τη χώρα». Ο Χόλντερ είναι ο πρώτος μαύρος υπουργός Δικαιοσύνης, αλλά η εμπειρία της Κοντολίζα Ράις διδάσκει ότι το χρώμα δεν σημαίνει αναγκαστικά στροφή στα αριστερά.
Οικονομία
Στο μέτωπο της οικονομίας, η κρίση δείχνει όλο και περισσότερο τα δόντια της. Την ίδια στιγμή που ο Ομπάμα εξαγγέλλει πακέτα στήριξης των καπιταλιστών ύψους ενός τρισ. δολαρίων, οι εργαζόμενοι θυσιάζονται στον Μολώχ του κέρδους. Την τελευταία βδομάδα του Γενάρη 75.000 άνθρωποι έχασαν τη δουλειά τους, καθώς 11 βιομηχανικοί κολοσσοί εξήγγειλαν μαζικές απολύσεις. Στις 26 Γενάρη, η γνωστή κατασκευάστρια μηχανημάτων (μπουλντόζες κ.λπ.) Caterpillar ανακοίνωσε ότι περικόπτει το 1/5 του εργατικού δυναμικού της παγκόσμια, αφού προσέθεσε άλλες 5.000 στις 15.000 απολύσεις που είχε ήδη προαναγγείλει. Ο φαρμακευτικός γίγαντας Pfizer ανακοίνωσε την απόλυση 8.000 εργατών/τριών, περίπου το 10% των εργαζομένων της, κλείνοντας πέντε εργοστάσιά της. Την ίδια στιγμή όμως η διοίκηση της εταιρείας δεν ξέχασε ότι η κρίση σημαίνει και ευκαιρίες: εξαγόρασε την ανταγωνίστριά της Wyeth έναντι 68 δισεκατομμυρίων δολ.! Την ίδια εβδομάδα εταιρείες όπως η Ford, η Boeing, η Cessna, η Starbucks, η Allstate, η Dell, η Texas Instruments κ.α. ανακοίνωσαν μαζικές απολύσεις προσθέτοντας άλλες 100.000 χαμένες θέσεις για τους επόμενους μήνες. Στις 29 Γενάρη το υπουργείο Εργασίας ανακοίνωσε ότι 4,8 εκατομμύρια άνθρωποι έπαιρναν επίδομα ανεργίας, ο μεγαλύτερος σχετικός αριθμός από το 1967! Επίσης ανέφερε πως άλλοι 1,7 εκατ. άνθρωποι λάμβαναν επίδομα ανεργίας με βάση το πρόγραμμα Επείγουσας Αποζημίωσης Ανέργων, που ψηφίστηκε πέρυσι από το Κογκρέσο, ανεβάζοντας έτσι τον αριθμό των επίσημα ανέργων στα 6,5 εκατομμύρια.
Πριν ακόμη ενσκήψει η μαύρη αυτή εβδομάδα, σύμφωνα με το Γραφείο Εργατικών Στατιστικών, είχαν χαθεί 2,5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, γεγονός που οδήγησε τον δείκτη της ανεργίας στο 7,2 % τον μήνα Δεκέμβριο. Ο κλάδος που χτυπήθηκε περισσότερο ήταν οι λιανικές πωλήσεις (ακριβώς επειδή οι εργαζόμενοι δεν έχουν να ξοδέψουν): 66.000 εργαζόμενοι/ες έχασαν τη δουλειά τους το μήνα των γιορτών, καταγράφοντας το χειρότερο ρεκόρ στην οικονομική ιστορία των ΗΠΑ από τα τέλη της δεκαετίας του 1930, σύμφωνα με τους «New York Times».
Συνδικαλισμός
Σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες, ωστόσο άρχισε να ανακάμπτει ο συνδικαλισμός. Σύμφωνα με το Γραφείο Εργατικών Στατιστικών, το 2008 αυξήθηκε κατά 428.000 ο αριθμός των συνδικαλισμένων εργατών για πρώτη φορά έπειτα από 25 χρόνια μείωσης. Η έρευνα διαπίστωνε ότι όταν οι εργαζόμενοι έχουν τη δυνατότητα, τότε μπαίνουν στα σωματεία τους. Διαπίστωνε επίσης και το εξής: παρότι η εργατική δύναμη ως σύνολο συρρικνώνεται ακολουθώντας την πορεία της οικονομίας στις ΗΠΑ, το μεγαλύτερο μέρος εκείνων που κατάφεραν να διατηρήσουν τη δουλειά τους ήταν οι συνδικαλισμένοι εργάτες. Η σημασία της ύπαρξης του συνδικάτου γίνεται έτσι ζήτημα ζωής ή θανάτου για τους εργαζόμενους σε τέτοιες συνθήκες.
Γι’ αυτό έχει σημασία να μπορέσει το οργανωμένο εργατικό κίνημα να επιβάλει την υπερψήφιση του Νόμου Περί Ελεύθερης Επιλογής του Απασχολούμενου (EFCA), ένα σχέδιο που θα αλλάξει την εργατική νομοθεσία επιτρέποντας στους εργαζόμενους σε έναν εργοδότη να εντάσσονται σε κάποιο σωματείο αν η πλειοψηφία τους το ζητήσει εγγράφως (κάτι τέτοιο απαγορεύεται σήμερα). Οι Δημοκρατικοί είχαν δεσμευτεί προεκλογικά ότι θα ψηφίσουν το νόμο. Όμως ήδη ο Ομπάμα έγινε «υπεύθυνος» πολιτικός και δηλώνει ότι θα ακούσει πρώτα τις «ανησυχίες» των εταιρειών γύρω από το νόμο μη κάνοντας καμία «βιαστική κίνηση» προς το παρόν. Θα πέσουν, άραγε, τόσο γρήγορα τα προσωπεία και στην εσωτερική πολιτική;
Πέτρος Τσάγκαρης