Σενάρια ξαναζεσταμένης κεντροαριστεράς
Του Πάνου Πέτρου
Ν έο γραμματέα εξέλεξε το Δημοκρατικό Κόμμα στην Ιταλία. Ο Πιερλουίτζι Μπερσάνι επικράτησε από τον πρώτο γύρο με 53%, ενώ ο βασικός του αντίπαλος, Ντάριο Φραντσεσκίνι, συγκέντρωσε το 34%. Με μια πρώτη ανάγνωση τα αποτελέσματα δείχνουν μια «αριστερή» στροφή του Δημοκρατικού Κόμματος. Ο νέος γραμματέας υπήρξε επί χρόνια στέλεχος του ΙΚΚ, χρησιμοποιεί μια στοιχειωδώς κεντροαριστερή ρητορεία και θεωρείται υποστηρικτής μιας επιστροφής σε παραδοσιακές σοσιαλδημοκρατικές πολιτικές. Ο Φραντσεσκίνι από την άλλη ήταν ο εκλεκτός του πρώην γραμματέα Βελτρόνι, του ανθρώπου που σηματοδότησε την προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα αποπολιτικοποιημένο κόμμα-χυλός στα πρότυπα των Δημοκρατικών στις ΗΠΑ. Μετά τη νίκη του Μπερσάνι, ο Βελτρόνι δήλωσε ότι η υιοθέτηση πολιτικών σοσιαλιστικής Αριστεράς από το PD (Partito Democratico) θα σημαίνει αυτοκτονία (αυτή η εκτίμηση από τον άνθρωπο που συνετρίβη δια περιπάτου από τον Μπερλουσκόνι).
Το Δημοκρατικό Κόμμα δημιουργήθηκε από την ένωση των Δημοκρατών της Αριστεράς (η μερίδα του πρώην ΙΚΚ που με τα χρόνια μετατοπίστηκε σε ολοκληρωτικά κεντροαριστερές θέσεις) και των κεντρώων καθολικών της Μαργαρίτας. Αυτή η εξέλιξη φέρνει νέες ανακατατάξεις στο πολύ ρευστό ιταλικό πολιτικό σκηνικό. Τα πρώην στελέχη της Μαργαρίτας δείχνουν απογοητευμένα από την «αριστερή» στροφή του Δημοκρατικού Κόμματος και πολλά απ’ αυτά ετοιμάζονται να αποχωρήσουν και φιλοδοξούν να συγκροτήσουν με την καθολική κεντροδεξιά του Καζίνι ένα νέο κόμμα στα πρότυπα της παλιάς Χριστιανικής Δημοκρατίας.
Αριστερή στροφή;
Το αποτέλεσμα μπορεί να έδειξε με ένα στρεβλό τρόπο την απέχθεια του κόσμου της κεντροαριστεράς απέναντι στο «χυλό» που ονειρεύονταν ο Βελτρόνι, αλλά και μια πολύ μεγάλη μερίδα στελεχών της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, ωστόσο δεν αντικατοπτρίζει καμία ελπιδοφόρα εξέλιξη για το Δημοκρατικό Κόμμα. Τη στιγμή που ακόμα και τα πιο «παραδοσιακά» σοσιαλδημοκρατικα κόμματα, όπως το γερμανικό SPD, έχουν εγκαταλείψει και την πιο μετριοπαθή μεταρρυθμιστική φιλολαϊκή τους παράδοση, «μεταμοντέρνα», «πολυσυλλεκτικά» κόμματα σαν το PD είναι ακόμα πιο απίθανο να στραφούν αριστερά. Και ο ίδιος ο Μπερσάνι άλλωστε υπήρξε υπουργός Βιομηχανίας, Μεταφορών και Οικονομικής Ανάπτυξης στις κυβερνήσεις του Ρομάνο Πρόντι, που προχώρησαν σε νεοφιλελεύθερες πολιτικές.
Το πολιτικό σχέδιο του PD για την επόμενη μέρα μοιάζει να είναι μια ξαναζεσταμένη κεντροαριστερά (που προς τα δεξιά της «χωράει» όποιον δεν είναι με τον Μπερλουσκόνι). Πρόκειται για την εκλογικίστικη λογική (αρκεί να φύγει ο Μπερλουσκόνι) η οποία επανειλημμένα στο πρόσφατο παρελθόν κατέληξε σε οδυνηρά αποτελέσματα για τους εργαζόμενους και τη νεολαία και άνοιγε κάθε φορά το δρόμο για την επιστροφή του Μπερλουσκόνι.
Στα αριστερά του PD, ο Νίκι Βέντολα, επικεφαλής του σχηματισμού «Αριστερά και Ελευθερία» (η δεξιά διάσπαση της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης) άρχισε ήδη τις συζητήσεις για μια κυβερνητική εναλλακτική στο «μπερλουσκονισμό». Η ηγεσία της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης, από την άλλη, αν και ελπίζει να δημιουργηθούν πλέον κάποιες δυνατότητες για κοινή αντιπολίτευση, θυμάται καλύτερα τα οδυνηρά μαθήματα του πρόσφατου παρελθόντος και αποκλείει κάθε περίπτωση μιας εκλογικής επανέκδοσης της κεντροαριστεράς.