Καμιά συναίνεση - Ανατροπή
Η κυβέρνηση του ΓΑΠ βυθίζεται στο βάλτο. Το μεσοπρόθεσμο και οι αποφάσεις της 21ης Ιουλίου για τη διαχείριση του χρέους –παρά τις σκληρές θυσίες που προβλέπουν για τους μισθωτούς και τις λαϊκές μάζες– μέσα σε ελάχιστες βδομάδες αποδείχθηκαν «ασπιρίνες» για το βαθιά άρρωστο σύστημα. Οι φωνές για την ανάγκη νέων μέτρων πληθαίνουν. Και προκαλούν πανικό στα πασοκικά επιτελεία που γνωρίζουν ότι τόσο το κόμμα τους, όσο και η κυβέρνησή τους, έχουν ξεπεράσει τα όρια πολιτικής αντοχής.
Το πρόβλημα της στοιχειώδους πολιτικής σταθερότητας που έχει ανάγκη το σύστημα μπροστά στον «καυτό» Σεπτέμβρη που έρχεται –με τις προβλέψεις για «συνάντηση» της εργατικής αντίστασης με τη νεολαιίστικη αγωνιστικότητα– και τον ακόμα πιο άγριο χειμώνα –όταν θα έχουν ξεδιπλωθεί οι συνέπειες του μεσοπρόθεσμου πάνω στα νοικοκυριά– είναι η βάση για την ανάπτυξη της «συναίνεσης» μεταξύ των αστικών πολιτικών δυνάμεων. Η σύγκλιση ΠΑΣΟΚ-ΝΔ-Καρατζαφέρη και Μπακογιάννη, που αναδείχθηκε στη βουλή με την υπερψήφιση του νόμου Διαμαντοπούλου για την κατεδάφιση του δημόσιου πανεπιστημίου (βλ. σελ. 8-9 και 14), ήταν απλώς η κορυφή του παγόβουνου.
Παρά τις «διαψεύσεις» των κομματικών δημαγωγών –και ειδικότερα της ΝΔ
που θέλει να μην ψαλιδίσει τις ελπίδες της να αναδειχθεί στην
πρωτοκαθεδρία– το σύνολο σχεδόν των ΜΜΕ, χειροκροτώντας το πρώτο βήμα,
υπαγορεύει τη «συναίνεση» ως μόνιμο εργαλείο, ώστε οι «αστικές πολιτικές
δυνάμεις» να αναλάβουν τις σκληρές πρωτοβουλίες που έχει ανάγκη ο
ελληνικός καπιταλισμός.
Βαθιά κρίση
Ο βάλτος που
καταπίνει τον ΓΑΠ είναι καταρχήν η βαθιά κρίση του καπιταλισμού στην
Ελλάδα. Στη διετία 2009-2010 το ΑΕΠ μειώθηκε πάνω από 11%! Ανάλογες
κατακρημνίσεις μπορούμε να θυμηθούμε μόνο στις χώρες του πρώην
ανατολικού μπλοκ πριν το 1989, που άνοιξαν το δρόμο για τις κολοσσιαίες
αλλαγές με τη διάλυση του ΚΚΣΕ και της ίδιας της ΕΣΣΔ.
Το
μεσοπρόθεσμο προέβλεπε για το 2011 ύφεση 2,5%, αυτή ήδη έχει ξεπεράσει
το 5% και υπάρχουν προβλέψεις ακόμα και για 7,5%... Το μεσοπρόθεσμο
προέβλεπε για το 2011 επίσημα καταγεγραμμένη ανεργία γύρω στο εφιαλτικό
14,5%, αυτή ήδη τρέχει στο 16,5%, ενώ η ΓΣΕΕ προβλέπει στο τέλος του
χρόνου να φτάσει στο 18% και μέσα στο χειμώνα του 2012 να ξεπεράσει το
20%!
Λίγες εβδομάδες μετά τις αποφάσεις της 21ης Ιουλίου, το
σχέδιο για τη διαχείριση του ελληνικού χρέους αποδεικνύεται διάτρητο.
Μετά τη Φινλανδία και άλλες χώρες ζητούν «εγγυήσεις» για να συμμετάσχουν
στο πρόγραμμα, ενώ η συμμετοχή των τραπεζών και των διεθνών funds στην
«ανακύκλωση» (roll over) των ελληνικών ομολόγων εξακολουθεί να είναι
αβέβαιη.
Μέσα σε αυτό το τοπίο ο Βενιζέλος δεν έχει άλλη λύση
από το να στραφεί προς την «επαναδιαπραγμάτευση» με την τρόικα. Όμως οι
δανειστές απαντούν αρχικά αρνητικά: «η επίκληση της βαθύτερης ύφεσης δεν
μπορεί να αποτελέσει άλλοθι για τη χαλάρωση της προσπάθειας» διαμηνύουν
τα κλιμάκια της τρόικας που ελέγχουν τα υπουργεία. Η ερμηνεία αυτής της
σκληρής στάσης είναι απλή: Ο βάλτος που καταπίνει τον ΓΑΠ είναι
ταυτόχρονα και η διεθνής κρίση του καπιταλισμού. Το σπάσιμο της φούσκας
του χρέους σε γιγάντιες οικονομίες όπως της Ιταλίας ή της Γαλλίας
απειλεί πλέον ανοιχτά την αντοχή της ευρωζώνης και του ευρώ. Στις ΗΠΑ, η
ίδια η Fed προειδοποιεί ότι η παγκόσμια οικονομία μπαίνει σε ένα
δεύτερο κύκλο της κρίσης, με απελπιστικές ομοιότητες με εκείνη του 1929.
Κατεδάφιση
κατακτήσεων
Σε αυτές τις συνθήκες, τα παραδοσιακά γιατροσόφια,
όπως τα «ευρωομόλογα», δεν είναι αποτελεσματικά. Ακόμα και αν
αποφασιστεί θα συνδυάζονται με πρωτοφανούς σκληρότητας προγράμματα
λιτότητας, με αποτέλεσμα μεταξύ άλλων να εκτίθενται όσοι μέσα στην
Αριστερά αναζητούν απαντήσεις για την κρίση στις παλιές
σοσιαλδημοκρατικές ιδέες Ντελόρ (βλ. σελ. 6). Αντίθετα, οι εκπρόσωποι
των καπιταλιστών έχουν πιο καθαρή τακτική: για την αντιμετώπιση της
κρίσης θα χρειαστεί να χυθεί αίμα, αίμα των μισθωτών και των λαϊκών
μαζών, θα χρειαστεί να κατεδαφιστούν οι κοινωνικές κατακτήσεις του 20ού
αιώνα.
Δεν είναι τυχαίο ότι και στα ελληνικά ΜΜΕ σηκώθηκαν φωνές για
την «αναγκαία αποσοβιετικοποίηση». Για τους μουτζαχεντίν του
νεοφιλελευθερισμού –για παράδειγμα στο Mega και στην «Καθημερινή»– τα
νοσοκομεία, τα σχολεία, οι εργασιακές σχέσεις, η επιδότηση των ανέργων
κ.λπ. στην Ελλάδα παρουσιάζουν στρεβλώσεις «σοβιετικού τύπου»! Πρόκειται
για προγραμματική διακήρυξη: Στην περίοδο που έρχεται, θα μπουν στο
στόχαστρο όχι μόνο οι κατακτήσεις της μεταπολίτευσης, αλλά όλα τα
εργατικά και κοινωνικά δικαιώματα που κερδήθηκαν με μεγάλους αγώνες (και
στη «χρυσή εποχή» του καπιταλισμού) μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ένα
τέτοιο πρόγραμμα ασφαλώς δεν μπορεί να το στηρίξει το ΠΑΣΟΚ και καμιά
μονοκομματική κυβέρνηση. Θα χρειαστεί συστράτευση όλων των «αστικών
δυνάμεων». Με ή χωρίς πρόωρες εκλογές, θα χρειαστεί κυβέρνηση «μεγάλου
συνασπισμού», συγκυβέρνηση ΠΑΣΟΚ-ΝΔ με τη βοήθεια ΛΑΟΣ και Μπακογιάννη.
Αυτό το δρόμο δείχνουν ήδη οι δηλώσεις των Βενιζέλου, Ρέππα και Λοβέρδου
από το ΠΑΣΟΚ και οι αντίστοιχες των Χατζηδάκη, Κυρ. Μητσοτάκη, Δένδια
κ.λπ. από τη ΝΔ. Αυτό το δρόμο δείχνουν ήδη η «Καθημερινή» και τα «Νέα»,
αλλά, κυρίως, οι ίδιες οι πολιτικές εξελίξεις και τα αξεπέραστα
προβλήματα της κυρίαρχης τάξης στην Ελλάδα.
Ενοποίηση
Alpha-Eurobank
Η ενοποίηση της Alpha με τη Eurobank δημιούργησε
μια προσωρινή ευφορία, άνοιξε μια συζήτηση για τον τάχα «δυναμισμό» του
ιδιωτικού τομέα που μπορεί, λέει, να ανοίξει διεξόδους και νέες
προοπτικές. Πρόκειται για σχέδια επί χάρτου. Η τάση συγκέντρωσης του
κεφαλαίου είναι φυσιολογική απάντηση μέσα στην κρίση, αλλά πολύ απέχει
από το να ανοίξει αυτόματα διεξόδους. Γιατί την ίδια στιγμή, ανάλογου
μεγέθους Όμιλοι ή και μεγαλύτεροι κολοσσοί συνεχίζουν διεθνώς να
συγκλονίζονται από την κρίση. Γιατί οι συνενώσεις-συγχωνεύσεις
πυροδοτούν τους ανταγωνισμούς και καθόλου δεν συνδυάζονται με τις
αναγκαία σχεδιασμένες απαντήσεις. Γιατί οι συγχωνεύσεις καθόλου δεν
βοηθούν στα πραγματικά προβλήματα των απλών ανθρώπων, όπως στην
περίπτωση των χιλιάδων τραπεζοϋπαλλήλων που κινδυνεύουν να απολυθούν
μετά τη συνένωση των δύο τραπεζών, που μέχρι χθες πόζαραν ως «εθνικοί
πρωταθλητές» και παρίστανα τους πορθητές των Βαλκανίων.
Ο
γάμος των Κωστόπουλου-Λάτση ήταν μια αμυντική κίνηση, για να σώσουν το
τομάρι τους μέσα στην κρίση. Τα προβλήματα που μέχρι χθες αντιμετώπιζαν,
θα αναπαραχθούν αύριο σε μεγαλύτερη κλίμακα και θα συνδυάζονται με τον
ανεξέλεγκτο παράγοντα της παρουσίας των κεφαλαίων του Κατάρ που, όπως
αιφνιδίως παρουσιάστηκαν ως δύναμη σωτηρίας, έτσι αιφνιδίως μπορεί και
να αποχωρήσουν, αφήνοντας πίσω τους κομμάτια και θρύψαλα.
Εξίσου
αμυντική είναι και η προοπτική των «γάμων» στο πολιτικό πεδίο. Η
«συναίνεση» ΠΑΣΟΚ-ΝΔ και δορυφόρων δεν έχει καμιά αναγεννητική δυναμική.
Τα δύο μεγάλα κόμματα εξουσίας σήμερα περιορίζονται σε επιρροή γύρω στο
20%, ενώ η σύγκλιση μεταξύ τους μάλλον προβλήματα θα συσσωρεύσει παρά
θα διασφαλίσει δύναμη και σταθερότητα. Αυτή η προοπτική είναι πιο ορατή
στο χώρο του ΠΑΣΟΚ, όπου οι σοσιαλδημοκρατικές τακτικές ελέγχου του
κόσμου αυτοκαταργούνται, με αποτέλεσμα την απελευθέρωση σημαντικών
δυνάμεων.
Αριστερά
Αυτή η κατάσταση θέτει νέα
καθήκοντα στην Αριστερά. Στις ψηφοφορίες στη βουλή όλες οι πτέρυγες της
Αριστεράς στάθηκαν εκτός «συναίνεσης»: Το γεγονός ότι ακόμα και το ΔηΑρι
του Φ. Κουβέλη –παρόλο που ήταν έτοιμο από καιρό– δεν τόλμησε να
συμπεριληφθεί στη συναίνεση, αποτελεί μια καλή προειδοποίηση για τις
ακραίες προοπτικές όσων είπαν το μεγάλο «ναι» στο νόμο της
Διαμαντοπούλου.
Όμως η απόρριψη της συναίνεσης δεν αρκεί. Στην
περίοδο που έρχεται, η Αριστερά, πέρα από τα αυτονόητα καθήκοντα της
οργάνωσης της αντίστασης, έχει την υποχρέωση να αναδείξει άλλη
προοπτική. Και αυτή δεν μπορεί να είναι μια θολή «αντιμνημονιακή»
συμμαχία σε ελάχιστη βάση. Γιατί με το βάθεμα της κρίσης είναι ζήτημα
χρόνου να τεθεί «αντιμνημονιακή» πολιτική πρόταση και από αστικές
πολιτικές δυνάμεις. Άλλωστε αυτή την προοπτική προετοιμάζει η
«επαναδιαπραγμάτευση» του Αντ. Σαμαρά και η «επανεκτίμηση» του Β.
Βενιζέλου.
Το ζητούμενο ως θεμέλιο της αναγκαίας συμπαράταξης
της Αριστεράς οφείλει να είναι η ανατροπή των αστικών «κεκτημένων» της
τελευταίας περιόδου. Με την απαίτηση να πληρώσουν την κρίση οι
καπιταλιστές και οι πλούσιοι (π.χ. με τη βαριά φορολόγησή τους). Με την
άρνηση πειθαρχίας στο χρέος και την υποστήριξη της στάσης πληρωμών προς
τους δανειστές. Με τη διεκδίκηση μιας άμεσης αναδιανομής του πλούτου,
αρχίζοντας από τις αυξήσεις στους μισθούς και τις συντάξεις και τις
αυξήσεις στις κοινωνικές δαπάνες. Με την απόρριψη των ιδιωτικοποιήσεων
και τη διεκδίκηση της κρατικοποίησης των τραπεζών με εργατικό-κοινωνικό
έλεγχο.