Πουλήστε - Απολύστε!
Η αποτυχία του μνημονίου –πέρα από τον αντιδραστικό, αντικοινωνικό χαρακτήρα του– ήταν μια πρόβλεψη όχι μόνο της Αριστεράς, αλλά και όλων σχεδόν των σοβαρών αναλυτών. Σήμερα αυτό είναι αποδεδειγμένο: Φαίνεται στα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, ενώ θεωρείται πλέον δεδομένο ότι «η Ελλάδα δεν θα μπορεί να αναζητήσει δανεισμό στις αγορές το 2012».
Και όμως. Αντί οι σοσιαλδημοκράτες του ΠΑΣΟΚ να ζητήσουν συγνώμη από τον κόσμο και να επιχειρήσουν να στραφούν σε άλλες πολιτικές, επιμένουν στα ίδια και μάλιστα με σκληρότερο τρόπο.
Η εκταμίευση της 5ης δόσης του Μνημονίου 1 και η ανάγκη δανεισμού 50-60 δισ. ευρώ το 2012, οδηγούν σε ένα νέο μνημόνιο με την ΕΕ, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ.
Αυτή τη φορά τα μέτρα –που θα ανακοινωθούν με την κατάθεση του «Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος»– είναι ακόμα σκληρότερα.
Σκληρή επίθεση
Η κυβέρνηση υπόσχεται στους δανειστές ένα
πρωτοφανές πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, που πιθανότητα θα ανατεθεί σε
νεοσύστατο οργανισμό υπό τον ουσιαστικό έλεγχο της τρόικας. Υπόσχεται
συντριβή της απασχόλησης στο Δημόσιο, που θα φτάνει μέχρι και τη
θεσμοθέτηση των απολύσεων δημοσίων υπαλλήλων (υλοποιώντας το παλιό
όνειρο του Κ. Μητσοτάκη και των ακραιφνών θατσερικών της Δεξιάς…).
Υπόσχεται νέες μειώσεις στους μισθούς στο Δημόσιο, αλλά και στον
ιδιωτικό τομέα (με τη μαζική επέκταση των «επιχειρησιακών συμβάσεων»).
Υπόσχεται μείωση των συντάξεων με την περικοπή των επικουρικών, που θα
περιλάβει ακόμα και τις καταβαλλόμενες στους ήδη συνταξιούχους.
Υπόσχεται δρακόντειες περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες, συζητώντας
ακόμα και το διορισμό «επιτρόπων» της τρόικας στα κρίσιμα υπουργεία, με
εξουσία στον έλεγχο των προϋπολογισμών τους. Υπόσχεται νέα
«φιλελευθεροποίηση» στις εργασιακές σχέσεις, με διευκόλυνση των
απολύσεων και κατάργηση των ΣΣΕ για τους νέους εργαζόμενους…
Τα
μέτρα αυτά οδηγούν σε μεγάλες κοινωνικές ανατροπές σε αντιδραστική
κατεύθυνση. Χαρακτηριστική ήταν η προειδοποίηση του πρύτανη του ΕΜΠ ότι
το Πολυτεχνείου λειτουργεί «προσωρινά» και ότι δεν υπάρχει καμία εγγύηση
για τη λειτουργία του την επόμενη χρονιά. Κυβέρνηση, τραπεζίτες,
βιομήχανοι και μεγάλες διεθνείς δυνάμεις συμφωνούν ότι όλα θα δοθούν για
το χρέος, όλα θα αφιερωθούν στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων των
δανειστών, των ντόπιων και διεθνών τοκογλύφων.
Η προοπτική
αυτή προκαλεί τρόμο στο ΠΑΣΟΚ. Οι ήδη περιορισμένες αντοχές της
κυβέρνησης δεν μπορούν να αντέξουν το βάρος του Μεσοπρόθεσμου
Προγράμματος και το νέου μνημονίου. Γι’ αυτό προκύπτουν από το εσωτερικό
της κυβέρνησης, αλλά και από τον πυρήνα του καθεστώτος (βλέπε σχετική
αρθρογραφία του ΔΟΛ και της «Καθημερινής») οι αγωνιώδεις εκκλήσεις για
«συναίνεση». Η επιδίωξη αυτής της μορφής ανασύνθεσης του πολιτικού
σκηνικού δεν θα είναι ευθύγραμμη και χωρίς συγκρούσεις.
Η ίδια η
τρόικα απαιτεί κινήσεις σε αυτή την κατεύθυνση. Η σχετική δήλωση του Όλι
Ρεν δεν αφήνει κανένα περιθώριο για παρερμηνείες, ενώ δεν θεωρείται
πλέον απίθανο να διατυπωθεί ως όρος από τους δανειστές η έγκριση του
Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος από 180 βουλευτές. Πρόκειται για αίτημα που
αφενός πιέζει το ΠΑΣΟΚ (για αποφασιστική δέσμευση στο Πρόγραμμα), πιέζει
επίσης τη ΝΔ και τον Σαμαρά (για περιορισμό της ψηφοθηρικής
δημαγωγίας), αλλά που –αφετέρου– δηλώνει ότι το πρόγραμμα θα πρέπει να
συγκεντρώσει ευρεία υποστήριξη, έστω και αν αυτό προϋποθέτει πρόωρες
εκλογές (αν τα δύο κόμματα δεν μπορούν να επιλύσουν χωρίς αυτές τα
προβλήματα εσωτερικών αμφισβητήσεων αυτής της προοπτικής).
Στο
εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ οι συνέπειες της πίεσης είναι ήδη ορατές με τον
λεγόμενο «υπουργοπόλεμο». Και αν στη μεταλλαγμένη σοσιαλδημοκρατία δεν
υπάρχει πλέον έδαφος για «αριστερές πτέρυγες», δεν ισχύει το ίδιο για
τις ακόμα δεξιότερες φωνές. Ήταν χαρακτηριστική η δημόσια διαφοροποίηση
του Βενιζέλου, του Λοβέρδου, της Διαμαντοπούλου, που ουσιαστικά ζήτησαν
να ξεφορτωθεί η κυβέρνηση όσα στελέχη της έχουν ακόμα και αμφιβολίες
σχετικά με το νέο μνημόνιο.
Δεξιά
Τα ανάλογα ισχύουν
στη Δεξιά. Το ΛΑΟΣ και η Ντόρα Μπακογιάννη από καιρό δηλώνουν έτοιμοι
να στηρίξουν το «μεγάλο συνασπισμό» που απαιτείται για να περάσει η
ευρύτερη πολιτική των τραπεζιτών και των βιομηχάνων. Ο Σαμαράς –ως
επικεφαλής του μεγάλου τμήματος της «πολυκατοικίας»– φαίνεται να
μεταθέτει τη συναίνεση για μετά τις εκλογές, επιδιώκοντας να μπει στη
νέα εποχή με καταγεγραμμένο έναν καλύτερο συσχετισμό για το κόμμα του.
Αξίζει
να σημειωθεί η δήλωση της Μαριλίζας Ξενογιαννακοπούλου –της πιο
κλασσικής σοσιαλδημοκρατικής κατεύθυνσης, πρώην γραμματέως του ΠΑΣΟΚ–
ότι πιθανές πρόωρες εκλογές θα ανοίξουν το δρόμο για «νέου τύπου
κυβερνήσεις». Η συγκυβέρνηση σοσιαλδημοκρατίας και Δεξιάς –ένα πολιτικό
σενάριο αδιανόητο στις δεκαετίες της μεταπολίτευσης– γίνεται πολιτικά
πιθανή, στις συνθήκες του νέου «ρεαλισμού» που διαμορφώνει το μνημόνιο.
Χρέος
Και όμως όλα αυτά είναι πιθανότατο να αποδειχθούν ακροβασίες στο κενό.
Η
πολιτική του μνημονίου δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το χρέος. Αυτό ήδη
αποδείχθηκε με το Μνημόνιο 1 που, παρά τις αιματηρές θυσίες που επέβαλλε
στον κόσμο, οδήγησε όχι σε μείωση, αλλά αντίθετα σε αύξηση του χρέους.
Το Μνημόνιο 2 μπορεί να επιβάλλει κοινωνική ερημοποίηση, αλλά δεν μπορεί
να εμποδίσει την τελική χρεοκοπία.
Η εκτίμηση αυτή είναι
πλέον κοινός τόπος σε όλους τους οικονομικούς αναλυτές, που γνωρίζουν
ότι τα μέτρα του Μνημονίου 1 και 2 είναι υλοποίηση πάγιων προγραμματικών
στόχων των καπιταλιστών, αλλά δεν αλλάζουν τις πραγματικότητες του
χρέους.
Η κυβέρνηση –υποτίθεται– αντιτάσσει το αίτημα για επιμήκυνση
του χρόνου αποπληρωμής και ίσως και τη μείωση των επιτοκίων. Πρόκειται
για μια τακτική που βολεύει πλήρως τους δανειστές, αφού παρατείνει το
χρόνο «αρμέγματος» μέσω του χρέους και μάλιστα με επιτόκια που –ακόμα
και αν μειωθούν– παραμένουν στην κλίμακα της τοκογλυφίας. Πέρα από αυτή
τη διευκόλυνση στους τραπεζίτες, αυτή η τακτική δεν οδηγεί πουθενά. Η
«Wall Street Journal» προειδοποίησε και πάλι την κυβέρνηση (με άρθρο
μεγαλοστελέχους της ΕΚΤ) ότι η πολιτική της επιμήκυνσης «δεν θα φέρει
όφελος στη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους».
Σε αυτό το
έδαφος πληθαίνουν οι διεθνείς υποστηρικτικές μιας «αναδιάρθρωσης» του
ελληνικού χρέους, που θα συμπεριλαμβάνει και «κούρεμα» των ομολόγων, υπό
τον όρο ότι αυτή θα είναι «βελούδινη», δηλαδή θα γίνει σε συμφωνία με
τις αγορές. Εννοούν να υπάρξει εγγύηση πληρωμής ενός τμήματος του
χρέους, χωρίς βέβαια να παραιτούνται από το υπόλοιπο που θα πρέπει να
πληρωθεί με τις αποκρατικοποιήσεις και με το «φόρτωμα» όλου του κόστους
του κουρέματος στα… ασφαλιστικά ταμεία!
Αυτό το αδιέξοδο δεν είναι
αντικειμενικό. Διότι, παρά τις κραυγές και τα ψέματα, «λεφτά υπάρχουνε»
και μάλιστα πολλά. Το γερμανικό «Spiegel» επιμένει στην εκτίμηση ότι
Έλληνες κεφαλαιούχοι έχουν μεταφέρει σε διεθνείς τράπεζες (Ελβετία,
Κύπρο, Ινδία κ.λπ.) κολοσσιαία ποσά που ξεπερνούν τα 600 δισ. Ευρώ. Ο
πλούτος «δραπετεύει» για να αποφύγει οποιαδήποτε συμμετοχή στις θυσίες,
αλλά επίσης για να είναι έτοιμος να εκμεταλλευτεί τις όποιες νέες
συνθήκες προκύψουν. Μια «χρεοκοπία» –αν δεν ανατραπούν οι σημερινοί
πολιτικοί και κοινωνικοί συσχετισμοί– μπορεί να συνδυαστεί με μια
πρωτοφανή μεταφορά πραγματικού πλούτου (γης, ακινήτων, εργοστασίων του
δημοσίου κ.λπ.) προς τα χέρια των σπεκουλαδόρων, που διατηρούν τα
χρήματά τους οχυρωμένα σε ισχυρό νόμισμα στο εξωτερικό.
Αριστερά
Όλα
αυτά δείχνουν την ανάγκη να αντιμετωπίσει η Αριστερά τελείως
διαφορετικά την κατάσταση. Αφενός να στηρίξει πειστικά το σύνθημα «Καμιά
θυσία για το χρέος», ανοίγοντας όλη την αντιπαράθεση και απαιτώντας το
σταμάτημα των πληρωμών προς τους διεθνείς και ντόπιους τοκογλύφους.
Αφετέρου, παλεύοντας συστηματικά για το σπάσιμο της «συναίνεσης» στο
Μνημόνιο 2, βάζοντας στην πρώτη γραμμή την υπεράσπιση των εργατικών και
κοινωνικών δικαιωμάτων. Η γραμμή «Δεν πουλάμε-Δεν χρωστάμε-Δεν
πληρώνουμε» είναι εξαιρετικά επίκαιρη, αλλά προϋποθέτει την ενότητα στη
δράση, την ουσιαστική συμπαράταξη ευρύτερων δυνάμεων της Αριστεράς.