«Δεν ήταν παρά η αρχή, συνεχίζουμε τον αγώνα»
Πριν από το 1968, έκανε θραύση στη Γαλλία η προπαγάνδα για «απάθεια» της κοινωνίας, για ενσωμάτωση των εργαζομένων και της νεολαίας μέσα από το «όραμα του καταναλωτισμού», για το «τέλος της εργατικής τάξης» και των «μεγάλων οραμάτων».
Η πραγματικότητα ήταν πολύ διαφορετική. Παρά την τεράστια οικονομική ανάπτυξη στις δεκαετίες του ‘50 και του '60, οι καπιταλιστές κρατούσαν τους μισθούς και τα άλλα δικαιώματα των εργαζομένων στο πιο χαμηλό επίπεδο. Κάθε απεργία και κινητοποίηση αντιμετωπιζόταν με την άγρια καταστολή των ΜΑΤ. Ο συντηρητισμός και ο σκοταδισμός ήταν ένας μόνιμος «κορσές» πάνω στη νεολαία και ιδιαίτερα στη σπουδάζουσα νεολαία που μαζικοποιόταν ραγδαία μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η έκρηξη άρχισε στα πανεπιστήμια. Την Παρασκευή 3 Μάη η αστυνομία διέλυσε μια συγκέντρωση στη Σορβόνη. Οι φοιτητές δεν υποχώρησαν απέναντι στη βαρβαρότητα της αστυνομίας. Ακολούθησαν συγκρούσεις, οδοφράγματα όλη τη νύχτα στο Καρτιέ Λατέν. Ο Μάης είχε αρχίσει. Σε λίγες μέρες καταλήψεις και διαδηλώσεις απλώνονταν με ραγδαίο τρόπο σε όλες τις σχολές. Τη νύχτα της Παρασκευής 10-11 Μάη το Παρίσι ζει την «νύχτα των οδοφραγμάτων». Η σκληρή επίθεση της αστυνομίας αντιμετωπίστηκε με αποφασιστική αντίσταση από τους φοιτητές και για πρώτη φορά στα οδοφράγματα συμμετείχαν μαζικά και νέοι εργάτες.
Η πλειοψηφία της κοινωνίας ήταν συγκλονισμένη από την βάρβαρη καταστολή και στεκόταν στο πλευρό των φοιτητών. Έτσι η CGΤ, το συνδικάτο που ελεγχόταν από το ΚΚΓ, αναγκάστηκε να καλέσει σε 24ωρη απεργία για τις 13 Μάη, σαν διαμαρτυρία απέναντι στον αυταρχισμό της κυβέρνησης. Οι γραφειοκρατικές ηγεσίες ήλπιζαν ότι εκεί θα τέλειωναν όλα. Το ίδιο ήλπιζε και ο πρωθυπουργός Πομπιντού, που κράτησε μακριά την αστυνομία από την κινητοποίηση. Όμως έκαναν λάθος.
Ένα εκατομμύριο εργάτες και νέοι διαδήλωσαν στις 13 Μάη στο Παρίσι. Από αυτή τη μέρα και μετά οι διαδηλώσεις των φοιτητών επισκέπτονταν τα εργοστάσια ζητώντας την ένωση στον αγώνα. Εκεί έρχονταν αντιμέτωποι με φρουρές από γραφειοκράτες του Κ.Κ., που αγρυπνούσαν για να εμποδίσουν τους «προβοκάτορες» να έρθουν σε επαφή με τους εργάτες. Όμως δεν μπόρεσαν να εμποδίσουν την δίαδοση του «μικροβίου» της εξέγερσης. Σε καμιά στιγμή τα συνδικάτα δεν κάλεσαν ξανά σε γενική απεργία. Όμως γύρω στις 20 Μάη απεργούσαν 9.000.000 εργάτες. Σε καμιά στιγμή τα συνδικάτα δεν κάλεσαν σε κατάληψη. Όμως γύρω στις 20 Μάη τα περισσότερα εργοστάσια βρίσκονταν σε κατάληψη.
Ριζοσπαστικοποίηση
Ο κορμός της εργατικής τάξης μπήκε σε κίνηση. Η είδηση της κατάληψης των εργοστασίων της Ρενό και της Σιτροέν σκόρπισε ενθουσιασμό. Σε πολλές καταλήψεις οι διευθυντές αιχμαλωτίζονταν μέσα στο εργοστάσιο. Στη Νάντ, οι εργάτες μαζί με τους φοιτητές έθεσαν την πόλη κάτω από τον έλεγχό τους, αναλαμβάνοντας τη διανομή τροφίμων και βενζίνης, τις συγκοινωνίες και τις επικοινωνίες.
Η Γαλλία ζούσε στιγμές γενικού ξεσηκωμού και επαναστατικού πυρετού. Ως συνέπεια ήρθε η ραγδαία ριζοσπαστικοποίηση των μαζών. Ο άνεμος της ελευθερίας δεν έχει όρια: «απαγορεύεται το απαγορεύεται»!
Μαζί πάνε οι νέες μορφές οργάνωσης, με πρωτόγνωρη έμφαση στην άμεση δημοκρατία: κυρίαρχο όργανο η γενική συνέλευση, εκλεγμένες επιτροπές για κάθε αρμοδιότητα, εκπρόσωποι ελεγχόμενοι και άμεσα ανακλητοί από τη βάση.
Στις διαπραγματεύσεις της Γκρενέλ στις 25-27 Μάη κυβέρνηση και συνδικάτα συμφώνησαν σε ένα πλαίσιο παροχών, που αποτελεί τις μεγαλύτερες παραχωρήσεις των καπιταλιστών μετά τον πόλεμο: αυξήσεις έως 35% , ωράριο, επιδόματα, συντάξεις, συνδικαλιστικά δικαιώματα κ.ά. Ο Πομπιντού ήταν αποφασισμένος να πληρώσει ακριβά για να σώσει αυτό που ήξερε ότι παιζόταν: την τύχη του ίδιου του καπιταλισμού. Οι συνδικαλιστικές ηγεσίες ήλπισαν ότι αυτή η συμφωνία θα τους έδινε τη δυνατότητα να κλείσουν τις καταλήψεις. Αυτό αποδείχτηκε ότι δεν ήταν ακόμα δυνατό, όμως αρκούσε για να τους δώσει τον αναμφισβήτητο έλεγχο στα περισσότερα εργοστάσια.
Η αντεπίθεση του καθεστώτος
Τις τελευταίες μέρες του Μάη υπήρξε ένα φανερό κενό εξουσίας στη Γαλλία. Στις 29 Μάη το ραδιόφωνο ανακοίνωνε αμήχανα: «Χάσαμε το στρατηγό Ντε Γκολ». Ο Ντε Γκολ, απογοητευμένος από τα μηνύματα που έρχονταν από τη κατάσταση στις μονάδες του στρατού πραγματοποιούσε ένα μυστικό ταξίδι στη Γερμανία. Το γαλλικό σώμα στρατού που βρισκόταν στη Γερμανία θεωρήθηκε η κατάλληλη λύση. Ο επικεφαλής στρατηγός Μασί, βετεράνος της Αλγερίας, δήλωσε πρόθυμος να υπακούσει σε κάθε διαταγή. Επίλεκτα σώματα μεταφέρθηκαν κοντά στο Παρίσι και τανκς εμφανίστηκαν στην ύπαιθρο.
Ο Ντε Γκολ επιστρέφοντας ανακοίνωσε την αντεπίθεση: Έκκληση για κινητοποίηση της «σιωπηρής πλειοψηφίας», εντολή στην αστυνομία για «σθεναρή αντιμετώπιση των ταραξιών», προκήρυξη εκλογών. «Θα υπερασπίσω τη δημοκρατία με κάθε μέσο απέναντι στο χάος και στον κομμουνιστικό ολοκληρωτισμό», ήταν το μήνυμά του.
Η κυβερνητική αντεπίθεση θα ήταν αδύνατη χωρίς το αριστερό δεκανίκι της πολιτικής της ρεφορμιστικής Αριστεράς. Το ΚΚΓ δήλωσε σ' όλους τους τόνους ότι δεν πρόκειται να σπάσει το πλαίσιο της «δημοκρατικής νομιμότητας». Έριξε όλο το βάρος του στον τερματισμό των κινητοποιήσεων και στον προσανατολισμό του κινήματος στις εκλογές, ώστε να εκλεγεί μια αριστερή κυβέρνηση. Η προσπάθεια απομόνωσης της επαναστατικής Αριστεράς πήρε διαστάσεις υστερίας.
Οι δυνάμεις της επαναστατικής Αριστεράς ήταν μικρές, και οι σχέσεις τους με το μαζικό κίνημα, και ιδίως στα εργοστάσια, πολύ νωπές για να αντέξουν μια τέτοια διπλή επίθεση. Στις συνθήκες κάμψης, και ύστερα από μυστικές ψηφοφορίες, οι απεργίες και οι καταλήψεις σταμάτησαν. Η καταστολή στους χώρους της νεολαίας πήρε άγριες διαστάσεις. Στις 16 Ιούνη η αστυνομία εκκένωσε τη Σορβόνη.
Ο πυροσβεστικός ρόλος του ΚΚΓ και του Σοσιαλιστικού Κόμματος δεν τους οδήγησαν στην κυβέρνηση. Ενώ στη διάρκεια του Μάη ο άνεμος φυσούσε προς το ριζοσπαστισμό, τώρα η προπαγάνδα του Ντε Γκολ για τον κίνδυνο του εμφύλιου πολέμου άρχισε να ξαναφέρνει στην επιφάνεια συντηρητικά ανακλαστικά. Βλέποντας τη στάση της κυρίαρχης Αριστεράς που δεν πρόσφερε κανένα όραμα ριζικής κοινωνικής ανατροπής, τα μεσαία στρώματα σκέφτονταν: Αν απλώς το ζήτημα ήταν οι εκλογές, τότε τι χρειαζόταν όλο αυτό «το χάος»; Τελικά ο Ντε Γκολ κέρδισε τις εκλογές του Ιούνη, ενώ οι ψήφοι της Αριστεράς μειώθηκαν.
Ο «ρεαλισμός» και ο «κυβερνητισμός» του ΚΚΓ ηττήθηκαν. Αλλά τα επαναστατικά μηνύματα του Μάη εξακολουθούν να συνεγείρουν μέχρι σήμερα.
Μήτσος Γκορίτσας