Η κυβέρνηση, μετά τη νεολαιίστικη εξέγερση του Δεκέμβρη, προσπαθεί να «στήσει» διάλογο για την αλλαγή του τρόπου πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Θέλοντας, μάλιστα, να θολώσει τα νερά, χρησιμοποιεί, για τα διάφορα «σενάρια» που κυκλοφορούν, τον όρο «ελεύθερη πρόσβαση». Έναν όρο που ως τώρα τον χρησιμοποιούσε η Αριστερά και τα τελευταία χρόνια έχει υιοθετηθεί από τις εκπαιδευτικές ομοσπονδίες.
Τ ι σχέση έχει όμως αυτό με τις προτάσεις της κυβέρνησης; Η κυβέρνηση μέχρι τώρα έχει παρουσιάσει μοντέλα που μεταθέτουν τις εξετάσεις είτε μετά από ένα ακόμη έτος προετοιμασίας, είτε στο πρώτο έτος του πανεπιστημίου. Σε κάθε περίπτωση προσθέτουν έναν ακόμη χρόνο φροντιστηρίων στις πλάτες των παιδιών και των γονιών τους, αντί να λύνουν, όπως ισχυρίζονται, το πρόβλημα της παραπαιδείας.
Για να μιλήσουμε για δημόσια δωρεάν παιδεία και πραγματικά ελεύθερη πρόσβαση όλων σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, χρειάζονται διαφορετικές προϋποθέσεις. Όπως θέτουν στις προτάσεις τους οι εκπαιδευτικές ομοσπονδίες, αλλά και ο ΣΥΡΙΖΑ και πολλοί στην Αριστερά, το πρώτο μέτρο είναι η αύξηση των κρατικών δαπανών για την παιδεία. Χωρίς καινούρια κτίρια, χωρίς βιβλία, χωρίς μαζικές προσλήψεις νηπιαγωγών, δασκάλων και καθηγητών, δεν μπορούμε να συζητάμε για καλύτερη παιδεία. Δεύτερη προϋπόθεση είναι η αλλαγή όλου του μοντέλου διδασκαλίας, από το εξεταστικοκεντρικό σύστημα και την παπαγαλία, στην ολόπλευρη μόρφωση και στο συνδυασμό θεωρίας και πράξης. Μόνο έτσι μπορούμε να μιλάμε για πραγματική αποσύνδεση του Λυκείου (αλλά και του Γυμνασίου) από τη διαδικασία εισαγωγής στο πανεπιστήμιο.
Η θέση που διατυπώνουν οι παραπάνω φορείς, για ελεύθερη πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, προσπαθεί να λύσει αυτό το πρόβλημα. Για να το λύσουμε όμως πραγματικά και όχι να μεταθέσουμε το πρόβλημα της ταξικής επιλογής σε κάποιο άλλο σημείο, χρειάζεται να διευκρινίσουμε ότι μιλάμε για ελεύθερη πρόσβαση για ΌΛΟΥΣ, σε ΟΛΕΣ τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Για παράδειγμα, τα 2 έτη υποχρεωτικής προσχολικής εκπαίδευσης έχουν φορτώσει ένα πρόσθετο βάρος στην οικογένεια, καθώς τα δημόσια νηπιαγωγεία δεν επαρκούν (είτε σε απόλυτο αριθμό, είτε σε υποδομές) και πολλοί αναγκάζονται να καταφύγουν σε ιδιωτικά.
Επιπλέον, η θέση για ελεύθερη πρόσβαση στο πανεπιστήμιο όσων τελειώνουν το Λύκειο δεν λέει όλη την αλήθεια. Χιλιάδες παιδιά δεν καταφέρνουν να τελειώσουν το Λύκειο (κάποια ούτε και το Γυμνάσιο) για οικονομικούς ή άλλους λόγους. Το «ταξικό κόσκινο» εύκολα μεταφέρεται σε διάφορα επίπεδα. Μόνο με κατάργηση των εξετάσεων και ανάμεσα στις τάξεις, μπορούμε να αρχίσουμε να μιλάμε για ελεύθερη πρόσβαση σε όλη την εκπαίδευση.
Και βέβαια, ούτε η μεταφορά της επιλογής στο πρώτο έτος του πανεπιστημίου μπορεί στα σοβαρά να εκληφθεί ως πραγματική ελεύθερη πρόσβαση. Ούτως ή άλλως, οι προϋποθέσεις φοίτησης στα τριτοβάθμια ιδρύματα, που θέτει ο νέος νόμος-πλαίσιο (υποχρεωτικά μαθήματα, πολλαπλά συγγράμματα, περιορισμός χρόνου φοίτησης κλπ), δίνουν το στίγμα σε κάθε βήμα της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Συνοπτικά, μπορούμε να πούμε ότι απαιτούμε άμεσα: μεγάλη αύξηση των δαπανών για την παιδεία (για αρχή, 5% του ΑΕΠ) και κατάργηση των εξετάσεων.
Μόνο έτσι μπορούμε να πούμε ότι θα αρχίσει μια διαδικασία για ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΠΡΟΣΒΑΣΗ για ΟΛΟΥΣ και ΟΛΕΣ, σε ΚΑΘΕ ΒΑΘΜΙΔΑ της εκπαίδευσης.