Στροφή του Ομπάμα δεξιά
Το 2008, το κόμμα των Ρεπουμπλικάνων βρίσκεται σε υποχώρηση, η οποία δημιουργεί τις δυνατότητες για μια εύκολη νίκη των Δημοκρατικών. Η άμεση πιθανότητα να χάσουν την εξουσία, έχει αυξήσει τις προσδοκίες εκατομμυρίων ανθρώπων ότι οι Δημοκρατικοί θα φέρουν πραγματική κοινωνική αλλαγή.
Α υτό επιβεβαιώθηκε από την πρωτοφανή συμμετοχή νέων ψηφοφόρων στις προκριματικές εκλογές για το χρίσμα. Από τη στιγμή όμως που εξασφάλισε το χρίσμα ο Μπαράκ Ομπάμα, έχουν αλλάξει τα δεδομένα: Ενώ αρχικά υπήρχε η εκτίμηση ότι οι Δημοκρατικοί θα νικούσαν με χαρακτηριστική ευκολία στην μάχη για την Προεδρία, τα ποσοστά του Ομπάμα είναι πλέον πολύ κοντά με αυτά του αντιπάλου του, Ρεπουμπλικάνου Τζον Μακ Κέιν, και η μάχη για την προεδρία προβλέπεται δύσκολη.
Η στροφή αυτή οφείλεται εν μέρει στον αδυσώπητο πόλεμο που έχουν εξαπολύσει οι Ρεπουμπλικάνοι εναντίον του Ομπάμα για την «έλλειψη» εμπειρίας του στα θέματα εξωτερικής πολιτικής, για την άρνησή του στο άνοιγμα των ακτών για άντληση πετρελαίου από τις πολυεθνικές και για τη στάση του απέναντι στον πόλεμο του Ιράκ.
Δεξιά στροφή
Όμως αυτή η στροφή είναι επίσης αποτέλεσμα της δεξιάς μετατόπισης του Ομπάμα, στο μέσο της χειρότερης οικονομικής κρίσης που έχει χτυπήσει την Αμερική την τελευταία δεκαετία και στο μέσο του ατελείωτου ιμπεριαλιστικού πολέμου στο Ιράκ.
Μετά την εξασφάλιση του χρίσματος του υποψηφίου των Δημοκρατικών, ο Ομπάμα έχει αρχίσει να μετακινείται προς το «κέντρο» σε ζητήματα όπως η θανατική ποινή, τα κοινωνικά προγράμματα και οι αμβλώσεις. Μετακινείται τόσο εμφανώς ώστε να εμφανίζεται να υιοθετεί ένα μεγάλο κομμάτι της πολιτικής Μπους. «Ποιός θα μπορούσε να φανταστεί ότι ένας Δημοκρατικός θα μπορούσε να αποκαταστήσει την τόσο μισητή ατζέντα της προεδρίας του Μπους;» αναρωτιέται σε πρόσφατο άρθρο της η Wall Street Journal.
Χιλιάδες υποστηρικτές του Ομπάμα κατέκλεισαν τον ιστοχώρο της εκστρατείας του με διαμαρτυρίες, ενώ κάποιοι διάσημοι υποστηρικτές του εξέφρασαν τη δυσφορία τους με άρθρα στο φιλελεύθερο Τύπο, όπως στο περιοδικό Nation.
Αυτό αποτελεί μια ουσιαστική αλλαγή από το 2004, όταν παράταχθηκαν οι φιλελεύθεροι και ένα κομμάτι της Αριστεράς πίσω από τον γερουσιαστή Τζον Κέρι με καμία ουσιαστική κριτική για τις θέσεις του υπέρ του πολέμου στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν. Φυσικά οι περισσότεροι από τους ψηφοφόρους που κριτικάρουν την πολιτική του Ομπάμα σήμερα, δηλώνουν ότι θα ψηφίσουν τους Δημοκρατικούς το Νοέμβριο. Όμως αυτή τη φορά η δυσαρέσκεια του κόσμου έχει οξυνθεί και οι λόγοι είναι αρκετά σαφείς:
1. Από το 2004, το πρόγραμμα των Δημοκρατικών έχει συντριβεί διότι είναι παραπλήσιο με εκείνο των Ρεπουμπλικάνων στα μεγάλα ζητήματα όπως ο πόλεμος, η οικονομία, οι κοινωνικές ανισότητες, η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, οι εργασιακές σχέσεις. 2. Οι πόλεμοι κατοχής στο Ιράκ και το Αφγανιστάν συνεχίζονται με μεγάλες απώλειες για τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό και ανάλογες απώλειες στο γόητρο της αμερικάνικης υπερδύναμης απέναντι στη Ρωσία και την Κίνα. 3. Η συνεχόμενη κρίση στην οικονομία έχει καταβαραθρώσει το βιοτικό επίπεδο δεκάδων εκατομμυρίων εργαζομένων που παραμένουν με τους χαμηλότερους μισθούς από το 1970 και χωρίς ασφαλιστική και ιατροφαρμακευτική κάλυψη. 4. Οι πολίτες έχουν αγανακτήσει με τα τελευταία κρούσματα παραβίασης των αστικών ελευθεριών και με τη σκληρότητα και την κυβερνητική αδιαφορία για όλα τα κοινωνικά ζητήματα.
Όλοι αυτοί οι λόγοι οδήγησαν στη μεγάλη νίκη των Δημοκρατικών το Νοέμβριο του 2007 στις εκλογές της Γερουσίας και του Κογκρέσου. Από τότε μέχρι σήμερα, ο Ομπάμα είχε το πολιτικό περιθώριο να ανακοινώσει τολμηρές προτάσεις. Αντ’ αυτού, έχει επιλέξει να επανέλθει στους γνώριμους κανόνες υποστήριξης της αμερικάνικης ιμπεριαλιστικής πολιτικής . Η αύξηση των προσδοκιών κατά τη διάρκεια της αρχικής εκστρατείας (πρωτόγνωρης για τις τεράστιες, ενθουσιώδεις συναθροίσεις της) δεν κράτησε για πολύ. Τώρα ο Ομπάμα συστηματικά χαμηλώνει τους τόνους.
Το έδειξε με την πρόσφατη καλοκαιρινή του επίσκεψη στο Ιράκ προκειμένου να ξεκαθαριστεί η θέση των ΗΠΑ: Σε ένα άρθρο στους New York Times στις 14 Ιουλίου, ο Ομπάμα απαίτησε κλιμάκωση του πολέμου στο Αφγανιστάν και -στην πραγματικότητα- μια εισβολή στο Πακιστάν. Πρότεινε την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών και την αύξηση των δυνάμεων κατοχής με 92.100 νέους στρατιώτες!».
Κοινοί στόχοι
Έτσι συγκλίνει με τον Ρεπουμπλικάνο Τζον Μακ Κέιν. Και οι δύο επιθυμούν τη διατήρηση των δυνάμεων κατοχής στο Ιράκ. Και οι δύο υποστηρίζουν την εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων της Μέσης Ανατολής προς όφελος των ΗΠΑ. Και οι δύο επιθυμούν τη διατήρηση μιας ισχυρής σχέσης με το Ισραήλ. Τέλος και οι δύο έχουν δηλώσει ότι «όλες οι επιλογές» είναι ανοικτές απέναντι στο Ιράν. Το μόνο πεδίο που διαφέρουν είναι η τακτική που θα ακολουθήσουν για την επίτευξη κοινών στόχων.
Αρκετοί από τους υποστηρικτές του Ομπάμα χαρακτηρίζουν την δεξιά στροφή σαν «ρεαλιστική στροφή». Υπάρχουν και εκείνοι που είναι πρόθυμοι να φτάσουν σε οποιαδήποτε άκρα για να επιβεβαιώσουν ότι η ψήφος στον Ομπάμα είναι η μοναδική ελπίδα των Αμερικανών για διέξοδο από την κρίση.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η προεκλογική εκστρατεία του Ομπάμα, τουλάχιστον μέχρι το χρίσμα των Δημοκρατικών, δημιούργησε μια πρωτοφανή κοινωνική κινητικότητα ειδικά στους νέους ψηφοφόρους και αύξησε τις ελπίδες εκατομμυρίων ανθρώπων για πραγματική αλλαγή. Όμως μια προεκλογική εκστρατεία στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος είναι πολύ διαφορετική από την κοινωνική αντίσταση όπως ήταν στην Αμερική το εργατικό κίνημα του 1930 ή το κίνημα του ’60. Αυτό είναι επίσης το πραγματικό μάθημα της δεκαετίας του '30 και της δεκαετίας του '60: αυτό που θα καθορίσει την κατεύθυνση της κοινωνικής και πολιτικής αλλαγής στις ΗΠΑ θα είναι η συνεχής, πολιτικά συνεπής και οργανωμένη αντίσταση από τα κάτω και όχι η καταμέτρηση των ψήφων στις εκλογές του Νοεμβρίου.
Γιώργος Β.
Σαν Φρανσίσκο