Η ριζοσπαστική Αριστερά έχει μέλλον
Του Αντώνη Νταβανέλλου
Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών – παρότι ο ΣΥΡΙΖΑ είχε μικρότερες απώλειες και σε σχέση με το ΠΑΣΟΚ και σε σχέση με το ΚΚΕ – ήταν κατώτερα των προσδοκιών όλων μας. Η διάψευση των ελπίδων ενός πλατειού κόσμου της ριζοσπαστικής Αριστεράς δημιούργησε το υπόβαθρο μιας σοβαρής κρίσης και η σύγκρουση στην ηγεσία του ΣΥΝ με την παραίτηση Αλαβάνου πυροδότησε το ξέσπασμα της κρίσης στον ΣΥΡΙΖΑ που, προς το παρόν, έχει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
Έχει σημασία να θυμόμαστε ότι η στροφή των ελπίδων προς τον ΣΥΡΙΖΑ ενός πλατειού κόσμου της Αριστεράς και των κινημάτων αντίστασης οφείλεται σε μονιμότερους παράγοντες: την απογοήτευση από τη νεοφιλελεύθερη μετάλλαξη της σοσιαλδημοκρατίας και την ανάδειξη της αδυναμίας του ΚΚΕ να εμπνεύσει και να καθοδηγήσει μια ενωτική τακτική λαϊκής αντεπίθεσης ενάντια στη βαρβαρότητα του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Αυτή η εκτίμηση σημαίνει ότι το αντικειμενικό υπόβαθρο των πολιτικών εξελίξεων επιτρέπει την ανασύνταξη και την ανασυγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ και μάλιστα σε ουσιαστικότερη βάση. Αυτό όμως προϋποθέτει μια σοβαρή πολιτική στάση από όλες τις πλευρές στον ΣΥΡΙΖΑ και κυρίως από την ηγεσία του ΣΥΝ.
Ριζοσπαστική
αντιπολίτευση
Έχει, επίσης, σημασία να θυμηθούμε πού στηριζόταν η επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ, η εκτόξευσή του στα δημοσκοπικά ποσοστά της τάξης του 18%, που έθετε σε αμφισβήτηση την πολιτική σταθερότητα του συστήματος την ώρα που ξέσπαγε ταυτόχρονα η διεθνής οικονομική κρίση. Τα «υλικά» της επιτυχίας ήταν: Η σκληρή αντιπολιτευτική τακτική απέναντι στη ΝΔ και τον Καραμανλή. Η δέσμευση πάλης για την ανατροπή του νεοφιλελευθερισμού που μας διαφοροποιούσε από τη σοσιαλνεοφιλελεύθερη προσαρμογή του ΠΑΣΟΚ. Η ταύτιση με το κίνημα για το άρθρο 16 και τους αγώνες στην εκπαίδευση και η άρνησή μας να διαφοροποιηθούμε από τους «ταραξίες» διαδηλωτές και απεργούς. Ο ΣΥΡΙΖΑ εκτοξεύτηκε στο 18% γιατί υποσχέθηκε στον κόσμο ότι θα λειτουργήσει ως ενωτική και άρα αποτελεσματική, ως κοινωνική και πολιτική, ριζοσπαστική Αντιπολίτευση. Την άνοδο την έφεραν τα δυνατά «Όχι» που ειπώθηκαν είτε από τον Αλαβάνο στη Βουλή, είτε από τους διαδηλωτές μας στους δρόμους.
Η πολιτική αυτή δεν είχε συνέχεια. Η πρόταση για την «κυβέρνηση με κορμό τις δυνάμεις της ριζοσπαστικής Αριστεράς» ήταν ένα πρώτο σημαντικό λάθος. Η ΔΕΑ στην πρώτη ΠΣ του ΣΥΡΙΖΑ είχε επιμείνει (αρκετά μόνη στην ευφορία της τότε συγκυρίας) να υπογραμμίζει ότι αυτή η πρόταση δικαίως «παρεξηγείται» από τον κόσμο ως στροφή προς τον κυβερνητισμό και την κεντροαριστερά.
Όχι στον κυβερνητισμό
Η μετατόπιση του ΣΥΡΙΖΑ από την σκληρή κοινωνική και πολιτική Αντιπολίτευση στην προβληματική της «κυβέρνησης» αντικειμενικά ευνοούσε το ΠΑΣΟΚ, οι δυνάμεις του οποίου αριθμητικά αποτελούν τον κορμό κάθε κοινοβουλευτικής λύσης. Όχι τυχαία, ο κυβερνητισμός έγινε σημαία της Ανανεωτικής Πτέρυγας του ΣΥΝ που σε κάθε ευκαιρία δήλωνε ότι «η Αριστερά δεν μπορεί να είναι αδιάφορη για το πρόβλημα διακυβέρνησης του τόπου»…
Το λάθος συνεχίστηκε με τις «προτάσεις συνεργασίας» προς το ΠΑΣΟΚ στη Βουλή. Δεν διαφωνούμε με τον Αλ. Αλαβάνο στη θέση ότι η Αριστερά οφείλει να διεκδικήσει τμήμα της βάσης του ΠΑΣΟΚ. Όμως αυτό πρέπει να γίνεται στα κινήματα, στη βάση κοινών αιτημάτων, στη βάση μιας ενωτικής τακτικής πάλης με διάρκεια και αποτελεσματικότητα και –κυρίως– χωρίς να σπέρνει κανείς αυταπάτες ότι είναι εφικτή η σύμπλευση με την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ.
Το πρόβλημα συνοψίστηκε στην προγραμματική συζήτηση και το συνέδριο του ΣΥΝ, όπου πρυτάνευσε η ροπή του κόμματος αυτού προς τον «ρεαλισμό», προς την προβολή «θετικών», άμεσα εφικτών, λύσεων. Το «πρόγραμμα» που υιοθέτησε ο ΣΥΝ –και μέσω του συσχετισμού δύναμης μεταφέρθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ– ήταν μια υποχώρηση ακόμα και από τα «κεκτημένα» του ΣΥΡΙΖΑ, όπως είχαν εκφραστεί με τη συμφωνία για τους «15 στόχους άμεσης πάλης».
Ισορροπισμός
Αυτές οι παλινωδίες στην πολιτική συνδυάζονταν με την ισορροπία «τρόμου» στο κόμμα του ΣΥΝ. Η δεξιά, Ανανεωτική Πτέρυγα, ποτέ δεν πειθάρχησε στις αποφάσεις των συνεδρίων του ΣΥΝ και στα δεδομένα του ΣΥΡΙΖΑ. Κατά την προεκλογική περίοδο επανειλημένα κατήγγειλε τον ΣΥΡΙΖΑ για «αριστερίστικες θέσεις και τακτικές». Στελέχη της προπαγάνδισαν δημόσια υπέρ της ψήφου σε άλλα κόμματα (ΠΑΣΟΚ, Οικολόγοι). Την επομένη των εκλογών ο Λ. Κύρκος δεν δίστασε να ζητήσει τη διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ χαρακτηρίζοντάς τον ως «λάθος από την αρχή» και να θέσει θέμα «αυθάδειας» των συνιστωσών του. Η ζημιά που κάνει αυτή η πτέρυγα δεν περιορίζεται στις όποιες απώλειες προκαλεί. Κυρίως δημιουργεί σύγχυση για την κατεύθυνση της πολιτικής της πλειοψηφίας του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ, υπονομεύει την αξιοπιστία όλων μας. Η ανάγκη πειθάρχησης αυτής της τάσης είναι προφανής (και δεν εννοούμε διοικητικά, αλλά πολιτικά μέτρα, δηλαδή συστηματικές και όπου χρειάζεται σκληρές πολιτικές απαντήσεις στις θέσεις τους…). Μέχρι σήμερα, η ηγεσία του ΣΥΝ απέφυγε αυτό το καθήκον, όμως αυτή η Βαβέλ δεν
μπορεί να συνεχιστεί.
Τα αναγκαία βήματα
• Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να επανέλθει σε τροχιά ριζοσπαστικής αριστερής αντιπολίτευσης. Καλώντας σε μάχη για την ανατροπή της κυβέρνησης Καραμανλή και της νεοφιλελεύθερης πολιτικής. Δεσμευόμενος στην προσπάθεια να μετατρέψει την οργή ενάντια στο νεοφιλελευθερισμό σε συνειδητό αντικαπιταλισμό. Επιμένοντας στην απόρριψη του δικομματισμού, του κεντροαριστερού κυβερνητισμού και προβάλλοντας την ανάγκη του «πόλου αντίστασης», του πόλου της ενότητας στη δράση της Αριστεράς και των κινημάτων.
• Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να επιμείνει στην τακτική ανασυγκρότησης μέσα στους αγώνες, μέσα στα κινήματα, κυρίως στους εργαζόμενους και τη νεολαία.
• Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να υιοθετήσει οργανωτικές ρυθμίσεις που δίνουν λόγο και εξουσία στη βάση. Είναι η πρώτη φορά από την ίδρυσή του όπου αυτό είναι αναγκαίο, αλλά και εφικτό. Στο κρίσιμο αυτό θέμα πρέπει να αποφευχθεί κάθε δημαγωγία και τάση «ψαρέματος στα θολά». Η δημιουργία τοπικών επιτροπών παντού, η έννοια του «μέλους ΣΥΡΙΖΑ», πρέπει να συνδυαστούν με μια συμφωνία δικαιωμάτων–υποχρεώσεων που θα αφορά τον καθένα, από τη βάση ως τις κομματικές και –κυρίως– τις κοινοβουλευτικές ηγεσίες. Η συμφωνία αυτή πρέπει να οικοδομηθεί με προσεκτικά βήματα μέχρι την –αποφασισμένη για τον Οκτώβρη– 3η Πανελλαδική Σύσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ.
Το ενωτικό εγχείρημα της ριζοσπαστικής Αριστεράς έχει μέλλον. Αρκεί όλοι να κατανοήσουν ότι, ως συνήθως στις κρίσεις, η λύση πρέπει να αναζητηθεί προς τα αριστερά.