Η κυβέρνηση Γ.Α.Παπανδρέου έχει προαναγγείλει τη δέσμη των νέων αντεργατικών-αντικοινωνικών μέτρων, που θα ανακοινώσει στις 9-10 Μάη μαζί με τους εκπροσώπους της τρόικας.
Θα πρόκειται για ένα πρόσθετο «τριετές» πρόγραμμα λιτότητας (2012-15), με στόχο να αφαιρεθούν από τους μισθούς, τις συντάξεις και τις κοινωνικές δαπάνες περίπου 23 δισ. ευρώ, αλλά και ένα πρόγραμμα σαρωτικών ιδιωτικοποιήσεων με στόχο να συγκεντρωθούν κατά την ίδια περίοδο περίπου 50 δισ. ευρώ, ξεπουλώντας ό,τι μπορεί να πουληθεί από το δημόσιο χώρο.
Αυτά τα κολοσσιαία ποσά αθροίζονται πάνω στην καμένη γη που δημιούργησαν τα σκληρά μέτρα του 2010-11 και μεταφέρουν όλους τους πόρους από τη ζωντανή κοινωνία στο τρύπιο βαρέλι του χρέους.
Τα μέτρα αυτά (το «ενδιάμεσο πρόγραμμα» στην πασοκική γλώσσα), αλλά και το διεθνές τους πλαίσιο («το σύμφωνο για το ευρώ»), είναι πλέον σίγουρο ότι οδηγούν σε κοινωνική έρημο. Όμως το μόνο ερώτημα που απασχολεί το πολιτικό προσωπικό του συστήματος είναι το ποιος και πώς θα μπορέσει να τα εφαρμόσει. Γιατί είναι ήδη ορατό ότι «το κάρο του ΓΑΠ δεν τραβάει» και τους πιάνει τρόμος μπροστά στην ανηφόρα που γνωρίζουν ότι είναι μπροστά.
Χρέος
Σε διεθνές επίπεδο, οι «αγορές» στοιχηματίζουν ήδη
στη βεβαιότητα της χρεοκοπίας του ελληνικού Δημοσίου. Το επιτόκιο των
δεκαετών ομολόγων έφτασε στο 15% (έναντι του 3% των γερμανικών), ενώ στα
διετή ομόλογα εκτοξεύτηκε στο… 25%.
Αυτοί που είχαν ανακηρύξει τον
ΓΑΠ ως τον άνθρωπό τους στην Αθήνα, σήμερα κατηγορούν την κυβέρνηση ότι
απέτυχε να ελέγξει τα δημόσια οικονομικά. Πώς, όμως, θα μπορούσε να
γίνει αλλιώς, όταν η πολιτική, που οι ίδιοι υπαγορεύουν, συμπεριλαμβάνει
την πλήρη απαλλαγή του κεφαλαίου από «υποχρεώσεις» όπως η πληρωμή των
φόρων και των εισφορών; Οι ντόπιες «αγορές» έχουν πάρει το μήνυμα: Η
συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων παρακρατεί τον ΦΠΑ, ενώ ξεπέρασε
το 44% το ποσοστό των επιχειρήσεων που «αποφεύγουν» να καταβάλουν στο
ΙΚΑ τις εργοδοτικές εισφορές και παρακρατούν τις εργατικές εισφορές που
έχουν ήδη προεισπάξει… Το βάρος του χρέους πέφτει λοιπόν αποκλειστικά
στις πλάτες των εργαζομένων και των λαϊκών μαζών. Και είναι κυριολεκτικά
ασήκωτο.
Σύμφωνα με τους «Financial Times» το ετήσιο κόστος
των τόκων έφτασε ήδη στο 9% του ΑΕΠ (έναντι του 3% του μέσου όρου της
ευρωζώνης στην τελευταία 30ετία…) και ισούται με το, περίπου, 30% του
συνόλου των ετήσιων φορολογικών εσόδων (έναντι του 9,5% του μέσου όρου
της ευρωζώνης). Και όλοι γνωρίζουν ότι αυτή η εικόνα θα επιδεινωθεί στα
επόμενα χρόνια, γιατί η σφαγή των μισθών και των συντάξεων (ακόμα και αν
επιβληθεί) δεν αρκεί για να καλύψει τη γεωμετρική αύξηση του κόστους
του χρέους που προκαλεί αυτή η απίστευτη τοκογλυφία. Στη βάση αυτής της
εκτίμησης έχει ξεσπάσει η διεθνής συζήτηση για την «αναδιάρθρωση» του
ελληνικού χρέους. Μια «αναδιάρθρωση» βελούδινη για τους δανειστές, που
μπορεί να αποδειχθεί πολύ πικρή για τους εργαζόμενους και τα κοινωνικά
δικαιώματα.
Οι μεγάλες τράπεζες και τα κερδοσκοπικά funds
προσπαθούν να κερδίζουν χρόνο, κερδίζοντας ταυτόχρονα απίστευτα ποσά από
τους πρωτοφανείς τόκους που έχουν επιβάλει. Γνωρίζοντας ταυτόχρονα ότι
τελικά το γαϊδούρι δεν θα «αντέξει» το σύνολο της αποπληρωμής,
φροντίζουν να ξεφορτώνονται σταδιακά τα ελληνικά ομόλογα, αξιοποιώντας
τις δυνατότητες που τους έδωσε το πλαίσιο αποφάσεων της ΕΕ. Υπολογίζεται
ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει σταδιακά «φορτωθεί» με ελληνικά
ομόλογα αξίας, ίσως, και πάνω από 70-80 δισ. ευρώ. Γι’ αυτό άλλωστε και
οι αξιωματούχοι της είναι οι μοναδικοί εκπρόσωποι των μεγάλων δυνάμεων
που εμφανίζονται να αντιδρούν στην προοπτική της αναδιάρθρωσης και του
υποχρεωτικού «κουρέματος» των ελληνικών ομολόγων.
Όμως και γι’
αυτές τις «ανησυχίες» υπάρχουν απαντήσεις στην εποχή του αδίστακτου
καπιταλισμού. Μια βελούδινη «αναδιάρθρωση» μπορεί με ευέλικτες τεχνικές
να φορτώσει το όποιο κόστος του «κουρέματος» των ομολόγων στα…
ασφαλιστικά Ταμεία. Στα Ταμεία που, αρχίζοντας από την εποχή Σημίτη,
έχουν τοποθετήσει ένα μεγάλο τμήμα των αποθεματικών τους (υπολογίζεται
πάνω από 50 δισ. ευρώ) σε ομόλογα χρέους. Αν αυτά τα κεφάλαια απολεσθούν
(για να γλιτώσουν οι τραπεζίτες και οι τοκογλύφοι), τότε τα Ταμεία θα
βρεθούν με σιγουριά μπροστά στην αδυναμία καταβολής συντάξεων. Πρέπει
να λειτουργήσουν ως σειρήνες συναγερμού τα δημοσιεύματα που ήδη
προαναγγέλλουν μια επόμενη ασφαλιστική «μεταρρύθμιση», τα άρθρα που
κάνουν λόγο ακόμα και για κατάργηση των συντάξεων και αντικατάστασή τους
από κάποιο προνοιακό επίδομα μόνο προς όσους φτάνουν στο τέλος του
εργάσιμου βίου χωρίς ατομική αποταμίευση…
Η Αριστερά οφείλει
να αναβαθμίσει επειγόντως την πολεμική της προς τη «λογική» των
τοκογλύφων και του χρέους. Η γραμμή «Δεν χρωστάμε – Δεν πληρώνουμε – Δεν
πουλάμε» που έχει ήδη προταθεί (π.χ. από τον Παναγ. Λαφαζάνη),
συνδέεται άμεσα με όλα τα μέτωπα και όλες τις διεκδικήσεις της περιόδου.
Πολιτική
Το
ενδεχόμενο να χρειαστεί να βάλει ξανά χέρι στα Ταμεία (και μάλιστα σε
τόσο χοντρό επίπεδο), περιγράφει τις δυσκολίες που έχει μπροστά της η
κυβέρνηση Γ.Α.Παπανδρέου. Ας δώσουμε ακόμα ένα παράδειγμα: Το κόμμα που
πήρε την εξουσία με την υπόσχεση ότι θα επανακρατικοποιήσει τον ΟΤΕ,
οφείλει μέσα στα επόμενα 3 χρόνια να προωθήσει περισσότερες
ιδιωτικοποιήσεις απ’ όσες πέτυχαν οι καπιταλιστές από το 1989 μέχρι
σήμερα.
Σε αυτή τη βάση πατάνε οι διαφωνίες στο εσωτερικό της
Κοινοβουλευτικής ομάδας, τα προβλήματα «συντονισμού» της κυβέρνησης
κ.ο.κ. Έντρομοι οι άνθρωποι του καθεστώτος αντιμετωπίζουν τη σκέψη ότι
είναι πλέον πολύ πιθανό η κυβέρνηση ΓΑΠ να καταρρεύσει μπροστά στο
φορτίο των καθηκόντων που της αναθέτουν.
Το «Βήμα» της 30/4,
στο άρθρο του Π. Καψή με τον εύγλωττο τίτλο «Βάλτε πλάτη, γιατί…»,
υπογράμμιζε ότι μόνο «μια κοινή δέσμευση Παπανδρέου-Σαμαρά για την
υλοποίηση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος, που θα συμφωνηθεί με την ΕΕ,
θα μπορούσε να αποδειχθεί αποτελεσματική…». Η πίεση για συνεργασία
ΠΑΣΟΚ-ΝΔ (αλλά και των δορυφόρων ΛΑΟΣ, Ντόρας και ΔηΑρι) είναι η
μοναδική συγκεκριμένη ιδέα των στελεχών του συστήματος σχετικά με το
χειρισμό της κρίσης. Κατά τα άλλα, ο Στ. Ψυχάρης, στο ίδιο φύλλο του
«Βήματος» εναπόθετε τις ελπίδες του για την αντιμετώπιση του χρέους στην
αξιοποίηση των… πετρελαίων στο Αιγαίο!
Η ΝΔ προσαρμόζεται σε
αυτές τις πιέσεις, παρά τις επιφανειακά αντίθετες δημαγωγίες του
ηγετικού κύκλου της. Η καταγγελία της καραμανλικής «απογραφής» μπορεί να
διαβαστεί και ως διαφοροποίηση από τις «διστακτικότητες» του
Αλογοσκούφη της περιόδου της «ήπιας προσαρμογής». Η πρόγευση του
οικονομικού προγράμματος «Ζάππειο 2» είναι ενδεικτική. Η «λαϊκή δεξιά»
του Σαμαρά προετοιμάζει μέτρα ακραιφνούς νεοφιλελευθερισμού:
αποκρατικοποιήσεις εξπρές, μείωση της απασχόλησης στο Δημόσιο, μείωση
της φορολογίας των επιχειρήσεων και των εργοδοτικών εισφορών, αναστολή
του «πόθεν έσχες» για οικοδομές, ιδιωτικά ΑΕΙ κ.λπ.
Η προσφυγή
σε πρόωρες κάλπες φαίνεται να απομακρύνεται, γιατί όλοι γνωρίζουν ότι
δεν θα βγάλει αυτοδυναμία. Όμως δεν πρέπει να αποκλειστεί. Γιατί, απλώς,
το πολιτικό σύστημα μπορεί να καταρρεύσει. Γιατί, επίσης, αυτή είναι η
πιο βατή «οδός» προς μια κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού, προς μια
συγκυβέρνηση ΠΑΣΟΚ-ΝΔ-δορυφόρων με εντολή το χειρισμό της χρεοκοπίας.
Η
Αριστερά οφείλει να παρουσιάσει εναλλακτική λύση. Και σε αυτό το
κρίσιμο σημείο, η ενότητα στη δράση, η πιο προωθημένη συμπαράταξη
αποτελεί μονόδρομο.