Επίδειξη δύναμης του τυνησιακού κινήματος. Αραβική άνοιξη: Μια μακροπρόθεσμη επαναστατική διαδικασία
Φωτογραφία
Ημερ.Δημοσίευσης
Το Δεκέμβρη του 2012, ο Ζιλμπέρ Ασκάρ έδωσε συνέντευξη στο περιοδικό «International Socialist Review» για τα δύο χρόνια «αραβικής άνοιξης». Με τα μάτια όλων στραμμένα στην Αίγυπτο τα τελευταία δύο χρόνια, ο ακτιβιστής συγγραφέας εξέπληξε, καθώς αφιέρωσε πολύ χρόνο στην Τυνησία, χαρακτηρίζοντάς την «πιο μπροστά» από τις υπόλοιπες αραβικές χώρες. Αναφέρθηκε εκτεταμένα στον «υποκειμενικό παράγοντα»: Μια ισχυρή πολιτική παράδοση που επιβίωσε στη διάρκεια της δικτατορίας και εκφράζεται από ένα πλήθος αριστερών οργανώσεων και από την UGTT, την εργατική συνομοσπονδία με τα 500.000 μέλη και –κυρίως– με το πλατύ στρώμα αριστερών αγωνιστών στη βάση της και στο μεσαίο στελεχικό δυναμικό της.
Οι εξελίξεις τον δικαίωσαν άμεσα. Στις αρχές του Φλεβάρη, η εν ψυχρώ δολοφονία του Τσόκρι Μπελαΐντ, που ήταν ιστορικό στέλεχος της Αριστεράς, γενικός γραμματέας του Κόμματος Ενωμένων Δημοκρατών Πατριωτών (ένωση δύο ιστορικών μαοϊκών οργανώσεων) και αντιπρόεδρος της αριστερής συμμαχίας «Λαϊκό Μέτωπο για την Εκπλήρωση των Στόχων της Επανάστασης», προκάλεσε μαζικές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, αντίστοιχες της επανάστασης ενάντια στον Μπεν Άλι, που οδήγησαν σε βαθιά πολιτική κρίση στην τρικομματική κυβέρνηση (συμμετέχουν το ισλαμικό Ενάντα και δύο σοσιαλδημοκρατικά κόμματα).
Αριστερά και συνδικάτα
Στις διαδηλώσεις αυτές πρωταγωνίστησε η Αριστερά και το εργατικό κίνημα. Στην πολιτική ηγεσία των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων βρέθηκε το Λαϊκό Μέτωπο (μαοϊκοί, τροτσκιστές, οπαδοί του παναραβικού μαρξισμού, ρεύματα του αραβικού εθνικισμού, οικολόγοι, ακτιβιστές κ.ά.). Την ημέρα της κηδείας του Μπελαΐντ, που έγινε πολιτική διαδήλωση, η UGTT κάλεσε πανεθνική γενική απεργία (η πρώτη εδώ και δεκαετίες). Στους δρόμους κατέβηκαν 1-1,5 εκατομμύριο διαδηλωτές.
Το αποτέλεσμα ήταν τα κυβερνητικά κόμματα να συνεχίζουν εδώ και μέρες έναν μαραθώνιο αδιέξοδων διαπραγματεύσεων για την εκτόνωση της κρίσης (κυβέρνηση τεχνοκρατών, ανασχηματισμός, πρόωρες εκλογές κλπ) και να σπαράσσονται από διαφωνίες, καθώς αναζητούν λύσεις.
Από το ξέσπασμα των αραβικών εξεγέρσεων μέχρι και σήμερα το αιγυπτιακό κίνημα παίζει το ρόλο της «ατμομηχανής». Οι μεγάλες πολιτικές αναμετρήσεις, που έχουν λάβει χώρα στην Αίγυπτο τα δύο τελευταία χρόνια (πρώτα ενάντια στον Μουμπάρακ, έπειτα ενάντια στο Στρατιωτικό Συμβούλιο, τώρα ενάντια στην κυβέρνηση των Αδελφών Μουσουλμάνων), έχουν αποδείξει ξανά και ξανά ότι η αιγυπτιακή επανάσταση είναι μια ζωντανή διαδικασία σε εξέλιξη κι ότι η δυναμική που απελευθέρωσε ο «σεισμός» της ανατροπής του Μουμπάρακ δεν μπορεί ούτε να εξαφανιστεί ούτε να χειραγωγηθεί εύκολα.
Σήμερα, η ίδια αλήθεια επιβεβαιώνεται και στην Τυνησία, η οποία θεωρούνταν υπόδειγμα «ομαλής μετάβασης στην κοινοβουλευτική δημοκρατία» (για τους από πάνω) και αρνητικό παράδειγμα «εξέγερσης που δεν άλλαξε και τίποτα» (για την Αριστερά).
Η πολιτική κρίση στην Τυνησία στέλνει το μήνυμα ότι «η Αίγυπτος δεν είναι μόνη» στην προσπάθεια η επανάσταση να συνεχιστεί και να βαθύνει. Και η μεταδοτικότητα, που χαρακτηρίζει τις αραβικές εξεγέρσεις από την πρώτη στιγμή που ξέσπασαν, κάνει αυτό το μήνυμα πολύ πιο ισχυρό.
Μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, ο λαός του Μπαχρέιν παραμένει στους δρόμους, σε έναν συγκλονιστικό για τον ηρωισμό του αγώνα απέναντι σε μια διαρκή εδώ και δύο χρόνια αιματηρή καταστολή.
Πρόσφατα στην Ιορδανία ξέσπασε μια λαϊκή εξέγερση ενάντια στη φτώχεια, στην οποία κυριάρχησαν συνθήματα ενάντια στο βασιλιά Αμπντάλα. Δεν πρόκειται για ασήμαντο γεγονός. Αγωνιστής της αραβικής Αριστεράς, που γνωρίζει την παράδοση της χώρας, είπε για τα αντιμοναρχικά συνθήματα: «Φώναξαν αυτό που δεν ψιθυριζόταν καν…».
Στη Συρία, όπου με δεδομένο το διεθνές παιχνίδι στις πλάτες της εξέγερσης το πιο κρίσιμο ζήτημα είναι τι θα διαδεχτεί τον Άσαντ, το γεγονός ότι η επανάσταση στην Αίγυπτο και την Τυνησία συνεχίζεται και μετά την ανατροπή των δικτατόρων αποτελεί πολύτιμο σύμμαχο της ριζοσπαστικής πτέρυγας της αντιπολίτευσης.
«Χρωματιστές επαναστάσεις»;
Οι προβλέψεις για ένα «αραβικό 1989» (όταν η λαϊκή κινητοποίηση περιορίστηκε σε κάποιες αστικοδημοκρατικές ελευθερίες που συνοδεύτηκαν από την κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού) αποδείχτηκαν ευσεβείς πόθοι για τους ιμπεριαλιστές και κατάφωρη υποτίμηση των ιστορικών γεγονότων, που ξεδιπλώνονται, για μια «απαισιόδοξη» ή σκεπτικιστική μερίδα της Αριστεράς.
Η γρήγορη απογοήτευση για τον επερχόμενο «ισλαμικό χειμώνα» αποδείχτηκε επίσης αστήρικτη, αν δει κανείς την ταχύτατη φθορά των ισλαμικών κομμάτων, όπου αυτά κλήθηκαν να κυβερνήσουν.
Φαινομενικά, οι αραβικές εξεγέρσεις «ανέτρεψαν τους δικτάτορες, αλλά δεν άλλαξαν τίποτα». Αυτό είναι όμως μόνο η επιφάνεια. Είναι σαν να ισχυρίζεται κανείς ότι η εξέγερση του Πολυτεχνείου «ανέτρεψε τη χούντα, αλλά τελικά απλά έφερε τον Καραμανλή». Η ελληνική Αριστερά, που έχει την ιστορική γνώση του τι σήμαινε η μεταπολίτευση, θα έπρεπε πρώτη να κατανοεί τι περίοδο «εγκαινίασαν» στη Μέση Ανατολή οι ανατροπές των δικτατόρων.
«Μεταπολίτευση» σε καιρούς κρίσης
Ο αραβικός κόσμος ζει τη δική του «μεταπολίτευση». Και το σημαντικότερο είναι ότι τη ζει σε μια εποχή βαθιάς καπιταλιστικής κρίσης και συσσωρευμένων επί δεκαετίες ακραίων κοινωνικών αντιφάσεων. Είναι μια θεμελιώδης διαφορά από το 1989, αλλά και από τις ευρωπαϊκές «μεταπολιτεύσεις» του ευρωπαϊκού Νότου τη δεκαετία του ’70.
Αν θέλει κανείς να αναζητήσει υποχρεωτικά αναλογίες, είναι πιο ακριβές να κοιτάξει το ευρωπαϊκό 1848 ή το ρωσικό 1905, όταν οι Μαρξ και Τρότσκι αντίστοιχα επεξεργάστηκαν την ιδέα της «διαρκούς επανάστασης».
Ο Ζιλμπέρ Ασκάρ περιγράφει την αραβική άνοιξη ως μια «μακροπρόθεσμη επαναστατική διαδικασία». Αυτή η διαδικασία είναι βέβαιο πως επιφυλάσσει πολλά επεισόδια ακόμα. Ανάμεσα στις κορυφαίες πολιτικές συγκρούσεις, στα φαινομενικά «ήσυχα» μεσοδιαστήματα, καλό είναι να θυμόμαστε όσα έγραφε η Ρόζα Λούξεμπουργκ για τη Ρωσία μετά το 1905 στο βιβλίο της «Μαζική απεργία»:
«Όταν τα τηλεγραφήματα δεν περιείχαν κανένα συνταρακτικό νέο από τη Ρωσία και όταν ο Δυτικοευρωπαίος παραμέριζε την εφημερίδα του με την απογοητευτική δήλωση “δεν συμβαίνει τίποτα στη Ρωσία”, η σπουδαία υπόγεια δουλειά της επανάστασης συνεχιζόταν ακατάπαυστα...».
--------------------------------------------------------------------------------------------------
Στο rproject.gr μπορείτε να διαβάσετε πιο αναλυτικά για την πολιτική κατάσταση στην Τυνησία «Η επανάσταση συνεχίζεται και στην Τυνησία», αλλά και τη συνέντευξη του Ζιλμπέρ Ασκάρ «Όλη η περιοχή βράζει». Ο Ζιλμπέρ Ασκάρ θα είναι ομιλητής στο διεθνές τριήμερο του Rproject, στη συζήτηση για τις αραβικές εξεγέρσεις.