Αυταρχισμός και αντίσταση στην Ινδία

Στις 26 Γενάρη, «Ημέρα της Δημοκρατίας», οι αγρότες που είχαν περικυκλώσει το Δελχί, μπήκαν στην πρωτεύουσα, έσπασαν αστυνομικούς κλοιούς και κατέλεβαν το «Κόκκινο Οχυρό», το κτίριο από το οποίο παραδοσιακά απευθύνεται ο πρόεδρος της χώρας στο έθνος κατά την εθνική γιορτή. Ήταν ένα ακόμα σημαντικό επεισόδιο σε έναν πολύμηνο αγώνα που αποτελεί μια πολύ μεγάλη πρόκληση για την ακροδεξιά κυβέρνηση Μόντι και ανοίγει πολλά θέματα συζήτησης για την Ινδία ευρύτερα. Λίγο πριν τα γεγονότα της 26ης Γενάρη, το tempestmag.org φιλοξένησε μια αναλυτική συνέντευξη του Nagesh Rao στους Ashley Smith και Aaron Amaral για μια σειρά από ζητήματα γύρω από την αγροτική κινητοποίηση.Παρουσιάζουμε εδώ αποσπάσματα όσων είπε ο Nagesh, ενώ ολόκληρη τη συνέντευξη μπορείτε να τη βρείτε στο Rproject.gr. Τη μετάφραση έκανε η Στέλλα Μούσμουλα. 

--------------

Για τις αιτίες του αγροτικού ξεσηκωμού:
Οι νέοι αγροτικοί νόμοι καταργούν την κρατική φορολόγηση του εμπορίου αγροτικών προϊόντων που λαμβάνει χώρα εκτός των κρατικά ρυθμιζόμενων  mandis [μεγάλες υπαίθριες αγορές, σαν τις λαϊκές αγορές]. Μέχρι σήμερα, τα αγροτικά προϊόντα μπορούσαν να πωληθούν μόνο στα mandis, τα οποία διευκόλυναν τις πωλήσεις μέσω ανοικτής δημοπρασίας σε αδειοδοτημένους εμπόρους και έτσι προστάτευαν τους αγρότες από αρπακτικές επιχειρηματικές πρακτικές. Με αυτούς τους νέους νόμους, οι έμποροι μπορούν να παρακάμψουν τα mandis χωρίς φορολογικά αντικίνητρα και να αγοράζουν αγροτικά προϊόντα απευθείας από τους αγρότες. Οι νέοι νόμοι επίσης καταργούν το πλαφόν στην αποθήκευση γεωργικών προϊόντων. Οι εταιρείες θα είναι πλέον σε θέση να αγοράσουν από άπορους και απελπισμένους αγρότες όλα τους τα προϊόντα χωρίς να είναι υποχρεωμένες  να υποβάλουν προσφορά για αυτά σε ένα mandi, να τα αποθηκεύσουν στην άκρη, και να χρησιμοποιούν τα αποθέματά τους προκειμένου να χειραγωγήσουν την αγορά και τις τιμές. 
Ιστορικά, στα mandis η κυβέρνηση προμηθεύεται αγροτικά προϊόντα σε κάτι που ονομάζεται «ελάχιστη τιμή στήριξης» (MSP) και διασφαλίζει στη συνέχεια ότι η προσφορές δεν πρόκειται να πέσουν κάτω από αυτή. Σύμφωνα με τους νέους αγροτικούς νόμους, όπου τα mandis πρόκειται να καταστούν παρωχημένα, η ελάχιστη τιμή στήριξης θα εξαφανιστεί κι αυτή, εγκαταλείποντας τις τιμές στα καπρίτσια της αγοράς και τις επιθυμίες των εταιριών.
Ακόμη χειρότερα, με τον τερματισμό αυτού του συστήματος κρατικών προμηθειών αγροτικών προϊόντων, το BJP τραβάει το χαλί κάτω από τα πόδια του Δημόσιου Συστήματος Διανομής, το οποίο παρέχει επιδοτούμενη τροφή και βασικά αγαθά για τους φτωχούς.
Για το κίνημα:
Οι κινητοποιήσεις άρχισαν στα τέλη Σεπτέμβρη σε διάφορα κρατίδια. Μέχρι το Νοέμβριο είχαν κλιμακωθεί σε μια έκκληση για πορεία προς το Δελχί, την πρωτεύουσα της χώρας.
Παρά την πανδημία, εκατοντάδες χιλιάδες αγρότες, οδηγώντας τρακτέρ φορτωμένα με τόνους προμηθειών, έφτασαν στα περίχωρα του Δελχί, όπου τους υποδέχτηκαν ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις. Σε διάφορα σημεία, οι αγρότες χρησιμοποίησαν τα τρακτέρ τους για να σπάσουν τα οδοφράγματα της αστυνομίας. Η αστυνομία έσκαψε τους αυτοκινητόδρομους σε μια απελπισμένη προσπάθεια να αποτρέψει την είσοδο των αγροτών στο Δελχί. Οι αγρότες από τότε έχουν καταλάβει αρκετά μίλια διάφορων δρόμων και αυτοκινητοδρόμων, οι οποίοι οδηγούν στο Δελχί.
Οι καταλήψεις γρήγορα μετατράπηκαν σε αυτοσχέδιες πόλεις από σκηνές, με ιατρικούς σταθμούς, langars [ελεύθερες κοινωνικές κουζίνες], βιβλιοθήκες, ακόμη και μια υποδειγματική πολύγλωσση εφημερίδα του κινήματος, την Trolley Times.
Στη συνέχεια ήρθαν οι μαζικές πανεθνικές γενικές απεργίες στις 26-27 Νοεμβρίου και 8 Δεκεμβρίου. Οι απεργίες είχαν προγραμματιστεί εδώ και μήνες ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις και τέσσερις αντεργατικούς νόμους που ψηφίστηκαν σχεδόν ταυτόχρονα με τους αγροτικούς νόμους. Αυτοί οι νόμοι επρόκειτο να διευκολύνουν τις  επιχειρήσεις να κάνουν απολύσεις, ενώ ταυτόχρονα θα καθιστούσαν δυσκολότερο για τους εργαζόμενους το να συστήσουν σωματεία ή να απεργήσουν, και θα επέτρεπαν στην κυβέρνηση να εξαιρέσει τα καινούρια εργοστάσια από την υποχρεωτική τήρηση κανόνων επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας.
Οι απεργίες βοήθησαν στη γενίκευση του θυμού ενάντια στην κυβέρνηση, επειδή έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια των συνεχιζόμενων αγροτικών  αναταραχών. Οι εργαζόμενοι έβαζαν λουκέτο στη χώρα την ίδια στιγμή που οι αγρότες καταλάμβαναν αυτοκινητόδρομους ενώ δέχονταν επιθέσεις με χημικά και αντλίες νερού έξω από την πρωτεύουσα της χώρας.
Στις καταλήψεις των αυτοκινητοδρόμων ηγείται ένας συνασπισμός από 45-50 διαφορετικές αγροτικές ενώσεις και οργανώσεις, που έχουν συνασπιστεί ως «Ενωμένο Μέτωπο Αγροτών» (Samyukta Kisan Ekta Morcha).
Οκτώ γύροι συνομιλιών με την κυβέρνηση δεν έχουν οδηγήσει πουθενά. Εάν οι νόμοι δεν ανακληθούν, οι ηγέτες του Μετώπου έχουν δηλώσει ότι θα σπάσουν τα οδοφράγματα της αστυνομίας και θα διαδηλώσουν μέσα στην πρωτεύουσα στις 26 Ιανουαρίου, γνωστή ως Ημέρα της Δημοκρατίας, όπου ο πρωθυπουργός απευθύνεται στο έθνος μετά το πέρας της στρατιωτικής παρέλασης. Όταν οι αγρότες λένε ότι «Την Ημέρα της Δημοκρατίας, αντί για τον Modi, θα απευθυνθούμε στο έθνος εμείς» και δείχνουν να το εννοούν -αυτό είναι συγκλονιστικό.
Ξανά και ξανά τους ακούς να λένε, «Αυτοί οι νόμοι έχουν φτιαχτεί για να μας κλέψουν τη γη μας και το ψωμί μας, έχουν φτιαχτεί για να κάνουν τις εταιρείες πλουσιότερες σε βάρος της ζωής μας». Μου φαίνεται ότι το γενικό  αίσθημα εναντίον των εταιριών είναι πιο σαφές και πιο έντονο σε αυτές τις διαμαρτυρίες από ό, τι στο παρελθόν. Μπορείτε να τους ακούσετε να λένε πώς αυτοί οι νόμοι έχουν φτιαχτεί για να γίνουν πλουσιότεροι ο Mukesh Ambani και ο Gautam Adani (οι περιουσίες τους έχουν συνολική καθαρή αξία άνω των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων) και οι γιγαντιαίες πολυεθνικές εταιρείες τους, η Reliance Industries και η Adani Group. 
Η κυβέρνηση Modi, από την πλευρά της, έχει εξαπολύσει την αστυνομία, έχει λασπολογήσει κατά του κινήματος, έχει διαδώσει ψέματα και ξεδιάντροπη προπαγάνδα. Αλλά μέχρι στιγμής, φαίνεται ότι όλες οι προσπάθειές τους για δυσφήμιση ή περιθωριοποίηση του κινήματος έχουν αποτύχει οικτρά, επειδή είναι πραγματικά δύσκολο να δαιμονοποιηθούν οι χωρικοί και οι αγρότες στην Ινδία. Νομίζω ότι αυτό το κίνημα διαμαρτυρίας θα συνεχίσει να μεγαλώνει και θα μπορούσε να προκαλέσει την πρώτη μεγάλη πολιτική ήττα του Modi. 
Το πολιτικό υπόβαθρο
Κερδίζοντας τις εκλογές το 2019 για μια δεύτερη θητεία με απόλυτη πλειοψηφία και με ένα υποτακτικό δικαστικό σώμα να το στηρίξει, το BJP έχει υιοθετήσει μια γραμμή επιτάχυνσης της διάλυσης και του ξεπουλήματος από ό,τι έχει απομείνει από τον δημόσιο τομέα της Ινδίας, εδραίωσης της αυταρχικής διακυβέρνησης της κεντρικής εξουσίας σε σχέση με τα κρατίδια και πραγματοποίησης του ονείρου του κινήματος Hindutva για ένα ινδουιστικό εθνικιστικό κράτος. Έτσι, ήταν πραγματικά ενθαρρυντικό  όταν είδαμε την κυβέρνηση να συγκλονίζεται από μαζικές διαδηλώσεις και δημόσιες καθιστικές διαμαρτυρίες με τη συμμετοχή δεκάδων εκατομμυρίων ενάντια στους νέους αντιμουσουλμανικούς νόμους ιθαγένειας στα τέλη του 2019 και στις αρχές του 2020. Αυτές κράτησαν μήνες έως ότου αυτές διακόπηκαν βίαια στις πανεπιστημιουπόλεις και στους δρόμους από όχλους σοβινιστών ινδουιστών τους οποίους συνέδραμε η αστυνομία. 
Στη συνέχεια ήρθε η βάναυση απαγόρευση κυκλοφορίας λόγω COVID. Μετά από εβδομάδες άρνησης και μυστικοποίησης της ασθένειας, ο Modi ανακοίνωσε την απαγόρευση κυκλοφορίας μόλις 4 ώρες πριν τεθεί σε ισχύ. Δεκάδες εκατομμύρια [εσωτερικοί] μετανάστες εργάτες, εγκλωβισμένοι σε πόλεις με απαγόρευση κυκλοφορίας, άρχισαν να επιστρέφουν στα χωριά τους περπατώντας, μερικές φορές εκατοντάδες μίλια. Αρκετοί πέθαναν.
Μετά από αυτές τις υποχωρήσεις, υπάρχει κάπως η αίσθηση ότι επιστρέφει το πνεύμα των κινητοποιήσεων, αυτή τη φορά από την αγροτική ενδοχώρα  (το κίνημα κατά των αντιμουσουλμανικών νόμων έδρασε κυρίως στα αστικά κέντρα).
Η ταξική σύνθεση
Οι κινητοποιήσεις έχουν ξεσηκώσει ευρεία τμήματα του αγροτικού πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων ακτημόνων εργατών, μισθωτών καλλιεργητών (αγροληπτών, κολίγων), αγροτών που μισθώνουν τη γη που καλλιεργούν, χωρικών ιδιοκτητών γης, ακόμη και πλούσιων αγροτών, πρακτόρων, εμπόρων και εργαζομένων στα mandi. 
Η αγροτική Ινδία βρίσκεται σε μια ολοένα και βαθύτερη κρίση περίπου από την πρώτη δεκαετία μετά την Πράσινη Επανάσταση, όταν η αρχική ώθηση της ανάπτυξης και της παραγωγικότητας που τροφοδοτήθηκε από τις νέες μεθόδους εξαντλήθηκε. Οι νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, οι οποίες ξεκίνησαν το 1992, επιδείνωσαν την κρίση. Κύματα ιδιωτικοποιήσεων και περικοπών ρήμαξαν τις ζωές των απλών ανθρώπων. Από το 2001 έως το 2011, ο αριθμός των καλλιεργητών που κατέχουν γη μειώθηκε κατά 8,5 εκατομμύρια, ενώ ο αριθμός των ακτημόνων εργατών αυξήθηκε κατά 37,5 εκατομμύρια. Οι επιδοτήσεις και τα προγράμματα απασχόλησης έχουν κάνει λίγα για να προσφέρουν ανακούφιση στους ανθρώπους. 
Σύμφωνα με μια έκθεση του Δικτύου Αγροτικών και Γεωργικών Μελετών (NRAS), το εθνικό μέσο μεροκάματο για τους εργάτες και τις εργάτριες γης ήταν 315 Rs (4,29 $) και 244 Rs (3,33 $) αντίστοιχα το 2017-18. Αυτή είναι η κατάσταση των ακτημόνων εργατών-τριών. 
Η πλειονότητα των ιδιοκτητών γης κατατάσσονται ως μικροί ή οριακοί. Οι οριακές γαιοκτησίες (μικρότερες από 1 εκτάριο) είναι το 68% του συνόλου και σε αυτά τα νοικοκυριά, οι καταναλωτικές δαπάνες υπερβαίνουν το εισόδημά τους (5000 Rs ή περίπου 70 δολάρια το μήνα για μια πενταμελή οικογένεια κατά μέσο όρο), που σημαίνει ότι είναι παγιδευμένοι σε έναν κύκλο αυξανόμενου χρέους χρόνο με το χρόνο. Έπειτα υπάρχουν οι αγρότες που μισθώνουν τη γη που καλλιεργούν έναντι 200 ή 300 δολαρίων ετησίως, αλλά δεν παράγουν αρκετά για να πληρώσουν το μίσθωμα ή έστω για να έχουν κάτι για να πουλήσουν στο mandi. 
Υπάρχουν αυτές οι ταξικές διαφορές μεταξύ των αγροτών που διαδηλώνουν. Υπάρχουν επίσης διαφορές κάστας. Για παράδειγμα, οι περισσότεροι ακτήμονες είναι Νταλίτ. Υπάρχουν επίσης πολιτικές διαφορές. Συμμετέχουν σχεδόν 50 οργανώσεις και συνδικάτα. Μέλη ενός σημαντικού   προοδευτικού συνδικάτου, του  Bharatiya Kisan (Ekta Ugrahan) διαδήλωσαν την Ημέρα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κρατώντας  φωτογραφίες αριστερών διανοουμένων και ακτιβιστών που έχουν φυλακιστεί από το καθεστώς Modi. Στο άλλο άκρο υπάρχει το Shiromani Akali Dal, σύμμαχος του BJP. Το που θα μπορούσαν να καταλήξουν αυτές οι διαφορές καθώς εξελίσσεται το κίνημα, μένει να το δούμε.
Ευρύτερη πολιτική σημασία 
Πρώτα απ’ όλα πρόκειται για ένα κίνημα που αγωνίζεται απελπισμένα για να διατηρήσει και να επεκτείνει την κρατική ρύθμιση (mandis), το σύστημα στήριξης των τιμών (ελάχιστη τιμή στήριξης - MSP) και τις επιδοτήσεις απέναντι στις νεοφιλελεύθερες ιδιωτικοποιήσεις, την απορρύθμιση και τη λιτότητα. Είναι λοιπόν μια αμφισβήτηση του νεοφιλελεύθερου σχεδίου που έχει επιδιωχθεί όχι μόνο από τις κυβερνήσεις του BJP και του Κογκρέσου, αλλά και από την κοινοβουλευτική αριστερά όταν ήταν στην εξουσία στη Δυτική Βεγγάλη. Δεύτερον, φέρνει στο προσκήνιο ζητήματα αειφορίας, απαιτώντας να καλυφθούν περισσότερες καλλιέργειες από το σύστημα στήριξης τον τιμών, καθώς αυτό θα ξαναέδινε κίνητρα για την εναλλαγή των καλλιεργειών. Τρίτον, δίνει ένα χτύπημα στην καρδιά του πολιτικού σχεδίου του Modi για παγίωση της εξουσίας του κέντρου. 
Εάν συμμεριστούμε το επιχείρημα του Achin Vanaik, η ανεξάρτητη Ινδία ήταν πάντα μια «αυταρχική δημοκρατία». Με τη διακυβέρνηση  Modi ο αυτός ο αυταρχισμός τίθεται στην υπηρεσία της ατζέντας του εξτρεμιστικού Ινδουιστικού εθνικιστικού κινήματος (Hindutva). Με τα παραπάνω ως δεδομένα, η δυσαρέσκεια των αγροτών απέναντι στην καταπάτηση του φεντεραλισμού από το Modi, η αποστροφή τους στα μεγάλα  ΜΜΕ και η αλληλεγγύη τους προς τους αριστερούς διανοούμενους, δικηγόρους και ακτιβιστές που φυλακίστηκαν από το καθεστώς του Modi είναι όλες ευπρόσδεκτες εξελίξεις από την άποψη των πολιτικών και δημοκρατικών δικαιωμάτων. 
Πιστεύω όμως ότι το κίνημα παραμένει περιορισμένο από τον διαταξικό χαρακτήρα του και συνεπώς αντανακλά έναν κοινό παρονομαστή αιτημάτων. Για παράδειγμα, το σύστημα των mandi είναι πνιγμένο στη διαφθορά και τις πελατειακές σχέσεις και συχνά ελέγχεται από γραφειοκράτες και «τοπικά, περιφερειακά ή εθνικά ολιγοπώλια», όπως το θέτει η πρόσφατη έκθεση NRAS, αλλά δεν έχω συναντήσει αιτήματα που να ζητούν να υπάρξει στα mandi περισσότερη διαφάνεια, λογοδοσία ή άνοιγμα στον ανταγωνισμό από μικρότερους συνεταιρισμούς ή εμπόρους για να σπάσουν τα ολιγοπώλια. 
Ούτε έχω δει κάποιο αίτημα για μισθό ο οποίος να επαρκεί για τη διαβίωση των ακτημόνων εργατών, για παράδειγμα. Η απουσία ενός τέτοιου αιτήματος ίσως αντικατοπτρίζει τη σύνθεση της ηγεσίας του κινήματος με όρους κάστας, καθώς οι περισσότεροι ακτήμονες εργάτες ανήκουν στην κάστα των Νταλίτ. 
Δεν υπάρχει πεδίο ταξικής πάλης στην Ινδία που να μην διαμορφώνεται, ταυτόχρονα, από το σύστημα των καστών, επειδή οι κάστες αποτελούν τόσο καταμερισμό εργασίας όσο και διαχωρισμό μεταξύ των εργατών, σύμφωνα με τον Δρ. BR Ambedkar (τον Νταλίτ διανοούμενο που πολιτικό ηγέτη που ήταν στην επιτροπή που συνέταξε το Σύνταγμα της Ινδίας). Οι ταξικοί αγώνες αναγκαστικά έρχονται αντιμέτωποι με το ζήτημα των καστών. Η χειραφέτηση των Νταλίτ και η εξάλειψη του συστήματος των καστών πρέπει να βρίσκονται στο κέντρο του αγώνα της εργατικής τάξης, με ένα βασικό λόγο να είναι ότι οι πλατιές μάζες των εργατών και των αγροτών στην Ινδία είτε ανήκουν σε καταπιεσμένες κάστες είτε είναι Νταλίτ. Ενώ τα μαζικά κινήματα αγροτών και εργατών μπορούν να ενώσουν ανθρώπους που ανήκουν σε διαφορετικές κάστες κάτω από συγκεκριμένα αιτήματα, αυτό δεν καταργεί ή μειώνει αυτόματα τους διαχωρισμούς βάσει καστών εντός του κινήματος. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να υπάρξει συντονισμένη δράση κατά των καστών που θα ενσωματωθεί στον αγώνα, εγείροντας αιτήματα κρίσιμα για τη χειραφέτηση των Νταλίτ και την εξάλειψη των καστών.