Συνέντευξη με τον ευρωβουλευτή Μιγκέλ Ουρμπάν

Ο Μιγκέλ Ουρμπάν, αγωνιστής της Αριστεράς, συντονιστής της επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ευρωκοινοβουλίου, και ευρωβουλευτής των Αντικαπιταλιστών (Anticapitalistas) συζήτησε με την «Ε.Α.», δίνοντας τη δική του οπτική τόσο για την τρέχουσα κατάσταση και το σχέδιο των «από πάνω» για το προσφυγικό όσο και για το πώς πρέπει να απαντήσει ο κόσμος του κινήματος και η οργανωμένη Αριστερά. Ο Μιγκέλ Ουρμπάν έχει επισκεφθεί πολλές φορές τους προσφυγικούς καταυλισμούς στην Ελλάδα και αλλού, έχει σταθεί στο πλάι των μεταναστών-τριων, προσφύγων, έχει συγγράψει βιβλία για το φαινόμενο της ακροδεξιάς και η εμπειρία του από αυτούς τους αγώνες είναι πολύτιμη. Πραγματοποιήσαμε αυτή τη συνέντευξη γιατί κρίναμε ότι οι εξελίξεις στο προσφυγικό τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη είναι εξαιρετικά κρίσιμες.Το προσφυγικό ζήτημα εισέρχεται σε μια νέα φάση. Η ΕΕ αυταρχικοποιείται ακόμη περισσότερο μπροστά στα νέα προσφυγικά κύματα που προσεγγίζουν τα εξωτερικά της σύνορα. Καθημερινά γίνονται καταγγελίες για παράνομες επαναπροωθήσεις, βίαιες πρακτικές και καταπατήσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων των προσφύγων από τις ελληνικές αρχές. Η Ευρώπη-Φρούριο, οχυρώνεταιακόμη περισσότερο κλείνοντας τα σύνορά της και υιοθετώντας πλήρως μια ρατσιστική και ξενοφοβική ατζέντα. Ο ρόλος του αντιρατσιστικού κινήματος και της Αριστεράς θα είναι πολύκομβικός το επόμενο διάστημα, ειδικά μετά τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν και ευρύτερα στη Μέση Ανατολή.  Τη συνέντευξη πήρε ο Νικόλας Κολυτάς. Ολόκληρη στο Rproject.gr

Μιγκέλ οι διεθνείς εξελίξεις δείχνουν ότι μπροστά στα νέα προσφυγικά κύματα η ΕΕ θωρακίζεται ακόμη περισσότερο. Από τη Θέουτα μέχρι τον Έβρο χτίζεται μια νέα σκληρότερη Ευρώπη Φρούριο. Πως θα σχολιάζεις αυτή την κατάσταση;
[...] Από το 2015 και την κακώς επονομαζόμενη «προσφυγική κρίση» γίναμε μάρτυρες μιας εντατικοποίησης όλων αυτών των ξενοφοβικών πολιτικών της Ευρώπης-Φρούριο, οι οποίες συνδέονται εγγενώς με την κρίση του ίδιου του ευρωπαϊκού σχεδίου. Δεν μπορούμε να αποσυνδέσουμε την Ευρώπη της λιτότητας, που εκβιάζει με μνημόνια χώρες όπως η Ελλάδα, από την Ευρώπη που θωρακίζει τα σύνορά της μετατρέποντας τα ελληνικά νησιά σε πραγματικά στρατόπεδα συγκέντρωσης όπως η Μόρια. Πράγματι, η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ την άνοιξη του 2015 ήταν το προοίμιο για την εντατικοποίηση των ξενοφοβικών πολιτικών της Ευρώπης-Φρούριο. Από τη στιγμή που ηττήθηκαν οι μάχες ενάντια στη λιτότητα, η ΕΕ μπορούσε πλέον ελεύθερα να εφαρμόσει μια μεταναστευτική πολιτική, που ταιριάζει περισσότερο στην ακροδεξιά, όπως δείχνει, άλλωστε, ο ίδιος ο Επίτροπος, Μαργαρίτης Σχοινάς.
[...]
Στην Ελλάδα μια πρακτική που εφαρμόζεται έντονα στο Αιγαίο είναι αυτή των παράνομων επαναπροωθήσεων. Υπάρχει πλήθος καταγγελιών για απωθήσεις και επιστροφές προσφύγων. Πώς πιστεύεις ότι πρέπει να αντιμετωπισθεί το συγκεκριμένο φαινόμενο;
Οι αναγκαστικές επαναπροωθήσεις αποτελούν παραβίαση του διεθνούς δικαίου και του ενωσιακού δικαίου, οπότε το καταγγείλαμε στο κοινοβούλιο, και από κοινού με κοινωνικές οργανώσεις παρουσιάσαμε στοιχεία για περισσότερες από 10.000 επαναπροωθήσεις στη διαδρομή των Βαλκανίων, που αφορούν τόσο τη Frontex όσο και τις τοπικές αρχές, ιδιαίτερα τις ελληνικές. Ήταν τέτοια η έκταση των καταγγελιών που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δημιούργησε μια επιτροπή έρευνας της Frontex για τέτοιου είδους πρακτικές, η οποία τελικά εσφαλμένα έκλεισε λόγω της πίεσης της πλειοψηφίας του κοινοβουλευτικού τόξου. Είναι επιτακτική η ανάγκη να συνεχίσουμε να μιλάμε για αυτές τις παράνομες πρακτικές, να τις αναφέρουμε και να τις τεκμηριώνουμε, όχι μόνο για να τις γνωρίζει η κοινή γνώμη, αλλά και για να καταγγέλλουμε ενώπιον των δικαστηρίων ανθρωπίνων δικαιωμάτων τόσο τα κράτη που τις διαπράττουν όσο και την εγκληματική υπηρεσία σωμάτων όπως η Frontex, η οποία συντονίζει αυτές τις παραβιάσεις σε πολλές περιπτώσεις.
Σε πολλές περιπτώσεις, όσοι και όσες στέκονται αλληλέγγυοι στους πρόσφυγες, είτε με τη συμμετοχή τους στο κίνημα, είτε μέσα από ακτιβιστικές δράσεις, στοχοποιούνται από τα ΜΜΕ και βρίσκονται αντιμέτωποι με δικαστικές διώξεις. Πώς πρέπει να απαντήσουμε στην ποινικοποίηση της αλληλεγγύης;
Η ποινικοποίηση της αλληλεγγύης συμβαίνει όλο και πιο συχνά. Το βλέπουμε με ακτιβιστές-τριες, με οργανώσεις ή ΜΚΟ που συκοφαντούνται, στοχοποιούνται ή και διώκονται δικαστικά. Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το καταγγείλαμε επανειλημμένα, ως ένδειξη υποστήριξης στους διωκόμενους-ες και προκειμένου να γίνει ορατό το δίκιο τους. Αλλά η καλύτερη άμυνα ενάντια σε αυτές τις διαδικασίες ποινικοποίησης είναι η λαϊκή υποστήριξη και κινητοποίηση ως ασπίδα ενάντια στις προσπάθειες εκφοβισμού της αλληλεγγύης και του αντιρατσιστικού ακτιβισμού.
Έχεις επισκεφθεί πολλές φορές την Ελλάδα και έχεις δει από κοντά την κατάσταση που επικρατεί στα ΚΥΤ στα νησιά. Ποια είναι η γνώμη σου για την κατάσταση που επικρατεί σε αυτά και ποια είναι κατά τη γνώμη σου η λύση στην διαχείριση αυτής της κατάστασης σε ευρωπαϊκό επίπεδο;
Η αλήθεια είναι ότι η  πρόθεση της ΕΕ, με την σύμπραξη  των ελληνικών κυβερνήσεων, ήταν να μετατρέψει τα ελληνικά νησιά σε πραγματικές υπαίθριες φυλακές, σε νησιά-ζώνες ασφαλείας της Ευρώπης-Φρούριο. Αλλά η απαράδεκτη κατάσταση στα ελληνικά νησιά δεν είναι απλώς μια τραγική ευρωπαϊκή εξαίρεση, αλλά ένα ακόμη κομμάτι στο παζλ της μόνιμης εξαίρεσης που η Ευρωπαϊκή Ένωση εφαρμόζει εδώ και χρόνια,προκειμένου να δικαιολογήσει με αυτόν τον τρόπο έκτακτα μέτρα, όπως η αναστολή των πιο βασικών δικαιωμάτων και η παραβίαση διεθνών συνθηκών που έχουν υπογραφεί από ευρωπαϊκές χώρες. Οι μάσκες έχουν πέσει από καιρό και στις Βρυξέλλες δεν κρύβουν πλέον ότι η απόλυτη και μοναδική προτεραιότητα είναι «η υπεράσπιση των ευρωπαϊκών συνόρων». Τουλάχιστον, κανείς/καμία δε δέχεται πλέον εύκολα τις ευρω-ρεφορμιστικές αυταπάτες που υπάρχουν και εντός της Αριστεράς.
Οποιαδήποτε λύση σήμερα, περνά μέσα από τον τερματισμό των στρατιωτικοποιημένων κέντρων κράτησης, που εγκλωβίζουν ανθρώπους σε απάνθρωπες συνθήκες. Είναι θεμελιώδους σημασίας η μεταφορά των ατόμων που έφτασαν στην Ευρώπη, με ισότιμη κατανομή σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εξασφαλίζοντας ασφαλή περάσματα, έτσι ώστε κανείς/καμία να μην διακινδυνεύει τη ζωή του/της για να διαφύγει από τη βία. Αυτό μπορεί να γίνει με τη διάνοιξη νόμιμων και ασφαλών διαδρομών εισόδου στην Ευρώπη. Όλα αυτά τα μέτρα έχουν εφαρμοστεί σε άλλες περιπτώσεις, υπάρχουν δικαιικοί μηχανισμοί που το επιτρέπουν, αυτό που δεν υπάρχει είναι η πολιτική βούληση, διότι για να αλλάξουμε την ευρωπαϊκή πολιτική μετανάστευσης πρέπει να αλλάξουμε προηγουμένως τον συσχετισμό δυνάμεων, καθώςμέχρι και σήμερα η ακροδεξιά καθορίζει την μεταναστευτική ατζέντα της ΕΕ.
Σε ευρωπαϊκό κοινοβουλευτικό επίπεδο ποιες πρωτοβουλίες σκέφτεσαι/σκέφτεστε να πάρετε το επόμενο διάστημα, προκειμένου να αντικρούσετε τη κυρίαρχη ρατσιστική ευρωπαϊκή ατζέντα που αρνείται το άνοιγμα των συνόρων και τη ελεύθερη διέλευση των προσφυγικών ροών;
Ίσως σε αυτή τη συγκυρία, η προτεραιότητα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι να απαντηθεί η πρόταση της Επιτροπής σχετικά με το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο. Το συγκεκριμένο Σύμφωνο θεσμοθετεί και αποδίδει ισχύ νόμου σε πολλές από τις πολιτικές που εφαρμόζονται από το 2015, και που δικαιολογούν φρικαλεότητες όπως αυτές στο στρατόπεδο της Μόριας, αλυσιδωτές αναγκαστικές επιστροφές στα Βαλκάνια ή θανάτους στη Μεσόγειο. Με άλλα λόγια, αυτό το Σύμφωνο όχι μόνο δεν αντιμετωπίζει τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά τις εγκρίνει και τις νομιμοποιεί μεταρέποντάς τες σε ευρωπαϊκή συμφωνία.
Υπάρχουν δύο ζητήματα στο νέο σύμφωνο που αντικατοπτρίζουν με σαφήνεια αυτή την κατάσταση έκτακτων συνθηκών καθώς και την εγκατάλειψη της προστασίας των πιο βασικών δικαιωμάτων των μεταναστών/-στριών και των προσφύγων. Το πρώτο είναι το δικαίωμα που θα έχουν τα κράτη μέλη να αιτηθούν την εφαρμογή μιας ρήτρας «έκτακτης ανάγκης», όταν θεωρήσουν ότι υπάρχουν αρκετές αφίξεις, μεγαλύτερες από τη διαχειριστική ικανότητα του εν λόγω κράτους. Αυτή η  εφαρμογή των μέτρωνθα επιτρέπει, εκ των πραγμάτων την αναστολή του δικαιώματος ασύλου ή θα περιορίζει τη χορήγησή του μόνο σε άτομα που έχουν πολύ υψηλό επίπεδο αναγνώρισης ασύλου. Με άλλα λόγια, η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων θα γίνονται υποψήφιοι προς απέλαση.
Το δεύτερο ζήτημα είναι η έλλειψη ενός πραγματικά ευρωπαϊκού μηχανισμού ελέγχουτων παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα σύνορα, που οι λειτουργίες του θα βασίζονται στις κατευθυντήριες γραμμές του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, και θα εφαρμόζονται από κάθε κράτος μέλος. Εάν δεν υπάρχει νομική υποχρέωση για τον έλεγχο της βίας και των καταχρήσεων στα σύνορα, οι αναγκαστικές επιστροφές και η βία από τις αστυνομικές δυνάμεις και τους συνοριοφύλακες θα εξακολουθούν να νομιμοποιούνται.
Αλλά για να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση του νέου συμφώνου ασύλου και μετανάστευσης, δεν πιστεύουμε ότι αρκεί μια αποτελεσματική κοινοβουλευτική δραστηριότητα. Είναι ουσιαστικό να δημιουργηθεί ένα κίνημα που αμφισβητεί αυτήν την ΕΕστις ρίζες της. Ας μην τρέφουμε αυταπάτες σχετικά με το πλαίσιο, πέρα ​​από την προφανή ανθρωπιστική επείγουσα ανάγκη, η κατάσταση των προσφύγων και μεταναστών-στριών στην Ευρώπη δεν είναι πρωτίστως ζήτημα αλληλεγγύης, αλλά πολύ περισσότερο μια πολιτική μάχη πρώτης προτεραιότητας που μας αφορά όλες και όλους. Η κατάσταση στα ελληνικά νησιά είναι ένα σύμπτωμα και όχι μία εξαίρεση. Και η κανονικοποίηση αυτής της κατάστασης είναι η βύθιση του νόμουπρος την αληθινή αυταρχική βαρβαρότητα.
Ως εκ τούτου, είναι ανάγκη να εκληφθεί η τρέχουσα μεταναστευτική κατάσταση όχι μόνο ως ανθρωπιστική κρίση, αλλά κυρίως ως κρίση δικαιωμάτων και, κατά συνέπεια, ως πολιτική κρίση. Καλύτερα να το δούμε εγκαίρως πριν να είναι αργά.
Ποιες πρέπει να είναι κατά τη γνώμη σου οι βασικές προτάσεις του αντιρατσιστικού κινήματος και της Αριστεράς, μπροστά στη νέα προσφυγική κίνηση προς την Ευρώπη μετά και τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν και ευρύτερα τη Μέση Ανατολή;
Πρώτα απ›όλα, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι πέρα ​​από τις συγκλονιστικές εικόνες αυτών των ημερών, η πραγματικότητα είναι ότι η ένοπλη σύγκρουση και οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Αφγανιστάν, διώχνουν χιλιάδες πολίτες εδώ και χρόνια.
Μέχρι τώρα, η πολιτική που εφαρμόζει η ΕΕ απέναντι στον αφγανικό πληθυσμό, που εγκαταλείπει ή έχει διαφύγει από το έμφυλο απαρτχάιντ που επέβαλε το καθεστώς των Ταλιμπάν, ήταν η άρνηση δικαιωμάτων. Ήταν η κράτηση σε φρικτά στρατόπεδα, όπως αυτό της Μόριας, και η επαναπροώθηση των προσφύγων πίσω στη χώρα τους, ακόμη και εν μέσω της επίθεσης των Ταλιμπάν.
Κατά την ταπεινή μου γνώμη, τα μέτρα ενόψει της ανθρωπιστικής κρίσης που υπάρχει στο Αφγανιστάν θα πρέπει να είναι:
- Το άνοιγμα, από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, νόμιμων και ασφαλών δρόμων, ενός ανθρωπιστικού διαδρόμου που θα διασφαλίζει ότι οι Αφγανοί πρόσφυγες μπορούν να εγκαταλείψουν το Αφγανιστάν και να φτάσουν στην Ευρώπη. Αυτό περιλαμβάνει τη χορήγηση βίζας για ανθρωπιστικούς λόγους και χορήγηση ασύλου. Η Ισπανία πρέπει να θεσπίσει μια γρήγορη και αποτελεσματική διαδικασία έτσι ώστε να μπορεί να ζητηθεί άσυλο στις πρεσβείες και τα προξενεία των διαφόρων ευρωπαϊκών κρατών, ενισχύοντας το διοικητικό και διπλωματικό προσωπικό της. Θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην έξοδο από τη χώρα για πρόσφυγες που βρίσκονται σε πιο ευάλωτη κατάσταση, συμπεριλαμβανομένων των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των γυναικών που υφίστανται διώξεις λόγω φύλου και όλων των ατόμων που διώκονται λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού.
- Να δηλώσει η Ευρώπη ότι το Αφγανιστάν δεν είναι ασφαλής χώρα, να παύσει όλες τις επιστροφές και να μετεγκαταστήσει σε αξιοπρεπείς συνθήκες τους Αφγανούς πρόσφυγες που βρίσκονται σήμερα σε ευρωπαϊκούς καταυλισμούς, προωθώντας παράλληλα τη μετεγκατάσταση σε ευρωπαϊκό έδαφος όσων βρίσκονται στις χώρες που συνορεύουν με το Αφγανιστάν και το ζητούν. 
- Η αναστολή της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας που εμποδίζει τον αφγανικό πληθυσμό να φτάσει σε ευρωπαϊκό έδαφος μέσω της λεγόμενης τουρκικής διαδρομής.
- Η εξατομικευμένη εξέταση όλων των αιτήσεων ασύλου, που θα εγγυάται όλα τα δικαιώματα των αιτούντων άσυλο που αναγνωρίζονται στους διεθνείς κανονισμούς (νομική υποστήριξη, διερμηνεία, αξιοπρεπείς συνθήκες υποδοχής, δικαίωμα προσφυγής κ.λπ.). Επίσης, να εγγυηθεί ότι η εξέταση των αιτημάτων θα διεξάγεται με έμφυλη προσέγγιση που λαμβάνει υπόψη τη συγκεκριμένη βία που αντιμετωπίζουν οι Αφγανές γυναίκες στη χώρα καταγωγής τους, στους καταυλισμούς προσφύγων, στη μεταναστευτική διαδρομή και στις κοινωνίες υποδοχής. Πρέπει να ληφθούν υπόψη οι ειδικές ανάγκες προστασίας των κοριτσιών και των εφήβων, των γυναικών μονογενεϊκών οικογενειών, των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων και βασανιστηρίων, των ασθενών, των εξαρτημένων ατόμων, και αυτών που υφίστανται διώξεις λόγω του σεξουαλικού προσανατολισμού και του φύλου τους.
- Ο σχεδιασμός μιας έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης που να εξασφαλίζει, σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, αξιοπρεπή προγράμματα υποδοχής για τον προσφυγικό πληθυσμό και για τους/τις αιτούντες/-σες άσυλο, καθώς και τεχνική και οικονομική υποστήριξη των ΜΚΟ που εργάζονται σε γειτονικές του Αφγανιστάν χώρες, οι οποίες είναι αυτές που σήμερα καταβάλουν τη μεγαλύτερη προσπάθεια προστασίας και υποδοχής, με περιορισμένους πόρους.