«Αν συνδικαλίσαμε την Amazon… μπορείς κι εσύ»

«Λοιπόν, τώρα μπορώ να τo πω: τους έχουμε από το λαιμό. Πήγαμε για τη καρωτίδα, πήγαμε για το top dog [τον «μεγάλο παίχτη»], γιατί θέλουμε κάθε άλλη βιομηχανία, κάθε άλλη επιχείρηση να ξέρει ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει. Θα συνδικαλιστούμε. Δεν πρόκειται άλλο πια να παραιτούμαστε απ’ τις δουλειές μας. Και, ξέρετε, αυτό [η επιτυχία του ALU] είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της δύναμης που έχουν οι άνθρωποι όταν ενώνονται».
Κρίστιαν Σμολς , προσωρινός πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων της Αμαζον (ALU) 

Πρωταπριλιά του 2022 ολοκληρώθηκε η καταμέτρηση των ψήφων στην αποθήκη JFK8 της Amazon στο Στέιτεν Άιλαντ της Νέας Υόρκης. Σε μια ιστορική νίκη για το εργατικό κίνημα των ΗΠΑ, οι εργαζόμενοι, με ψήφους 2.654 υπερ και 2.131 κατά σε σύνολο 8.325 εργαζομένων, αποφάσισαν την εκπροσώπησή τους απο το νεοσυσταθέν ανεξάρτητο Σωματείο Εργαζομένων της Amazon (Amazon Labor Union, ALU).
Το ALU είναι το πρώτο σωματείο που κατάφεραν οι εργαζόμενοι να στήσουν στον κολοσσό της Amazon, η οποία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εργοδότης στις ΗΠΑ με πάνω απο 1.000.000 εργαζόμενους. Και το πρώτο που στήνεται σε ένα τόσο μεγάλο χώρο εργασίας τουλάχιστον απο την εποχή Ρήγκαν και μετά! Πέρυσι, σε μια άλλη προσπάθεια στην Αλαμπάμα, το συνδικάτο υπαλλήλων (RDSLU) δεν κατάφερε να συνδικαλίσει μια άλλη μονάδα της Amazon με 1200 εργαζόμενους. Όπως και στην Αλαμπάμα, η Amazon προσπάθησε φυσικά με κάθε μέσο να αποτρέψει το αποτέλεσμα. Η εταιρεία ξεκίνησε μια εκστρατεία πολλών εκατομμυρίων δολαρίων ενάντια στη συνδικαλιστική προσπάθεια, η οποία, ουσιαστικά, άρχισε τον Μάρτιο του 2020 όταν ο Κρίστιαν Σμολς ηγήθηκε μιας αυθόρμητης στάσης εργασίας στην αποθήκη JFK8 ενάντια στην παντελή έλλειψη μέσων και μέτρων ατομικής προστασίας στην αρχή της πανδημίας. Απολύθηκε την ίδια μέρα. 
Έτσι περιγράφει την γέννηση της προσπάθειας ο Ντέρεκ Πάλμερ, αντιπρόεδρος σήμερα του ALU και στενός φίλος του Σμολς, σε συνέντευξή του στο Democracy Now:
«Ξέρετε, στην αρχή, ήταν πολύ αποθαρρυντικό, όταν άκουσα ότι ο Κρις απολύθηκε μόνο και μόνο επειδή έκανε το σωστό, επειδή μας υπερασπίστηκε όλους μας. Οπότε είχα μια δύσκολη απόφαση να πάρω. Και εκείνη την εποχή, δεν υπήρχαν πολλές άλλες διαθέσιμες θέσεις εργασίας. Έτσι είπα, “Ξέρεις τι; Νομίζω ότι είναι υπόθεσή μου να οργανωθούμε από τα μέσα στο JFK8”».  
Από τις περιγραφές του Πάλμερ στη συνέντευξη για το τι ακριβώς είχαν κάνει για να πετύχουν το εντυπωσιακό αυτό κατόρθωμα, γίνεται ξεκάθαρο ότι η νίκη του σωματείου οφείλονταν πρώτα και κύρια στην επίμονη οργανωτική δουλειά από εργάτη σε εργάτη, απο τους ίδιους τους εργάτες της Άμαζον.
Η επίσημη καμπάνια ξεκίνησε πριν απο ένα χρόνο περίπου, Απρίλιο του 2021, με μια ομάδα 4 ατόμων. Κανείς τους δεν είχε προηγούμενη εμπειρία συνδικαλιστικής δουλειάς.
Η στάση του λεωφορείου
Παρά τις δυσκολίες, η ανταπόκριση που βρήκαν τους έδινε ελπίδα. Το 80% των εργαζομένων της Amazon μετακινείται με δημόσιες συγκοινωνίες, σπαταλώντας μέχρι και 3 ώρες τη μέρα. Η Amazon ποτέ δεν υλοποίησε τις υποσχέσεις της να βάλει λεωφορεία. Και το πλήρωσε. Η στάση του λεωφορείου, ακριβώς απέναντι απο την είσοδο της επιχείρησης, έγινε το ορμητήριο του Σμολς και της ομάδας του. Εγκατέστησαν θέρμανση, έβαζαν μουσική, κερνούσαν φαγητό (όποτε το επέτρεπε το ταμείο του σωματείου), πάντα με κέφι, μοίραζαν τα υλικά του σωματείου κι έκαναν πολλές συζητήσεις. Οι ιστορίες για όσα διαδραματίστηκαν γύρω απ’ την στάση έχουν γίνει πια θρύλος. 
Εκεί στρατολόγησαν και την Αντζέλικα Μαλντονάντο, 27χρονη μόνη μητέρα, πρόεδρος πλέον της εργατικής επιτροπής της JFK8: «Μια μέρα έφυγα νωρίς από τη δουλειά επειδή ήμουν εξαντλημένη. Μόλις είχα χάσει το λεωφορείο. Κάθε φορά που το χάνω, σκέφτομαι πως όταν ξεκίνησα για πρώτη φορά δουλειά το 2018, η Amazon μας είχε υποσχεθεί λεωφορεία. Ο αντιπρόεδρος του ALU με πλησίασε. Είπε, “Είμαστε σχεδόν έτοιμοι να καταθέσουμε τις υπογραφές μας. Θα είσαι μια από τις τελευταίες [που χρειάζονται]. Βοήθησέ μας να γράψουμε ιστορία”. Είπα: “Μόλις έχασα το λεωφορείο! Αν η Amazon είχε βάλει λεωφορείο, θα είχα κιόλας γυρίσει στο σπίτι. Οπότε ναι, θα υπογράψω”. Ουσιαστικά έτσι έμπλεξα».  
Η Μαλντονάντο άρχισε να οργανώνει τις συναδέλφισσες της στο σωματείο. Η ίδια έχει πει ότι  «Με το ζόρι μπορούσα να οργανώσω ένα πάρτι γενεθλίων». Είχε όμως αφοσίωση. Πέρασε αμέτρητες ώρες στη στάση του λεωφορείου. Η Μαλντονάντο έβαλε στόχο της την οργάνωση ειδικότερα των μητέρων και των νεότερων εργαζομένων. 
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τους πρώτους 8 μήνες, το καθήκον ήταν η συγκέντρωση υπογραφών απο το 30% μίνιμουμ των εργαζομένων ώστε να έχουν το δικαίωμα να καταθέσουν αίτηση διεξαγωγής εκλογών για την αναγνώριση του σωματείου. Οι οργανωτές διαβεβαίωναν τους συναδέλφους τους ότι προστατεύονται από την εργατική νομοθεσία να υπογράψουν την αίτηση. Ο στόχος ήταν διπλός. Πρώτον, να πείσουν τους συναδέλφους τους ότι έχουν το δικαίωμα να αποφασίσουν οι ίδιοι για το αν θα συνδικαλιστούν. Δεύτερον, να τους πείσουν να ψηφίσουν ΝΑΙ για το σωματείο μόλις ανακοινωθούν επίσημα οι εκλογές, παρουσιάζοντας τους μια επιλογή για να βελτιώσουν τις υλικές τους συνθήκες. 
Έτσι, ταυτόχρονα με το μάζεμα υπογραφών διακινούσαν και το φυλλάδιο του σωματείου με όλα τα βασικά αιτήματα που θα έβαζε αυτό στις διαπραγματεύσεις για την σύμβαση εργασίας αν κέρδιζε στις εκλογές: 30 δολάρια βασικό ωρομίσθιο (απο 18), διασφάλιση της εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της εκπροσώπησης των συνδικάτων σε όλες τις πειθαρχικές συνεδριάσεις για να προστατεύουν από παράνομες απολύσεις ή κακομεταχείριση, κατάργηση των υποχρεωτικών υπερωριών πέρα από τις εβδομάδες «Peak» και «Prime», δύο 30λεπτα διαλείμματα και μία ώρα γεύμα, όλα επί πληρωμή (το JFK8 έχει τέσσερα 10ωρα την εβδομάδα), πραγματικό χρόνο άδειας, συμπεριλαμβανομένου του χρόνου ασθενείας, άδεια μετ’ αποδοχών τουλάχιστον δύο εβδομάδων ετησίως, και κατάργηση του συστήματος «πόντων» που χρησιμοποιεί η εταιρεία για να καθορίσει το χρόνο άδειας χωρίς αποδοχές.
Δημοκρατία
Επίσης βασικό μέρος της παρουσίασης του σωματείου στους εργαζόμενους, ήταν το τι είναι και πώς λειτουργεί: η δημοκρατία ως πρώτη προτεραιότητα ζωτικής σημασίας. Στο JFK8, το ALU δημιούργησε μια ευρεία οργανωτική επιτροπή δεκάδων εργαζομένων (έφτασαν να συμμετέχουν πάνω απο εκατό) για να διασφαλίσει ότι οι εργαζόμενοι είχαν πραγματικό λόγο στις βασικές αποφάσεις της συνδικαλιστικής κίνησης. Οργάνωνε τακτικές συνεδριάσεις, συζητήσεις και ψηφοφορίες πάνω σε όλα τα ζητήματα του σωματείου, άμεση ενημέρωση όλων των εργαζομένων μέσα απο μια σειρά μέσα -social media, μοίρασμα ανακοινώσεων σε πολλές  γλώσσες και πολλές συζητήσεις. Αυτή η λειτουργία αποδείχτηκε εξαιρετικά αποτελεσματική τόσο στην ανάπτυξη των καλύτερων τακτικών μάχης αλλά και στην δέσμευση των εργαζομένων στη νίκη του σωματείου ως δική τους πλέον υπόθεση. Το καταστατικό της ALU έχει επίσης ισχυρές δημοκρατικές δομές, συμπεριλαμβανομένου του όρου ότι όλα τα εκλεγμένα στελέχη θα λαμβάνουν τον μέσο μισθό των εργαζομένων -βασικό ανάχωμα στην ανάπτυξη της γραφειοκρατίας σε ένα σωματείο. Τα οικονομικά του σωματείου στηρίζονται προς το παρόν σε εθελοντικές προσφορές, όπως μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας GoFundMe.
Το Νοέμβριο του 2021, έχοντας τελικά καλύψει το ελάχιστο 30% υποστήριξης κατατέθηκε η αίτηση για εκλογές. Ήταν μια αιφνιδιαστική ανατροπή αυτού που συνήθως συμβαίνει σε εκλογές αναγνώρισης συνδικάτων, όπου τα σωματεία επιδιώκουν να εξασφαλίσουν τουλάχιστον το 70% σε υπογραφές στήριξης πριν καταθέσουν αίτημα εκλογών, ώστε να έχουν «εφεδρείες» να αντέξουν στην αντισυνδικαλιστική επίθεση λάσπης και τρομοκρατίας της εργοδοσίας που θα φθείρει την επιρροή τους ως τη μέρα της κάλπης.
Αλλά οι εργαζόμενοι της Amazon ήξεραν από πρώτο χέρι ότι αυτή η τακτική είναι δύσκολη σε αυτή την εταιρεία, όπου η σύνθεση του εργατικού δυναμικού αλλάζει γρήγορα. Όπως το έθεσε ο Κάσιο Μεντόζα, ένας από τους οργανωτές: «Μέχρι τη στιγμή που θα είχαμε μαζέψει 4 ή 5 χιλιάδες υπογραφές, από αυτούς θα είχαμε μόνο 2.000 εργαζομένους που θα ήταν ακόμη σημερινοί υπάλληλοι». Δεν είχαν άλλη επιλογή από το να υποβάλουν αίτηση με το ελάχιστo του 30%.
Μετά την κατάθεση του αιτήματος για εκλογές, οι οργανωτές του σωματείου καταλάβαιναν ότι έπρεπε να βρουν τρόπους να πείσουν τους συναδέλφους τους ότι το σωματείο ήταν κάτι πολύ μεγαλύτερο από μια παρέα ανθρώπων που τους έβλεπαν να μιλάνε στα διαλείμματα και να στήνονται στη στάση του λεωφορείου. Και τους βρήκαν!
Κοντά στα περασμένα Χριστούγεννα, η Amazon υποχρεώθηκε σε πανεθνικό διακανονισμό με το Εθνικό Συμβούλιο Εργασιακών Σχέσεων σχετικά με ορισμένες παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας. Ο διακανονισμός επέτρεπε στους εργαζόμενους να κάνουν ελεύθερα οργανωτικές προσπάθειες μέσα στους χώρους εργασίας τους εφόσον βρίσκονταν εκτός ωραρίου εργασίας.
«Τότε ήταν που η δημιουργικότητά μας μπήκε σε πλήρη ταχύτητα», είπε η Μαλντονάντο. Αντί να κουβεντιάζουν με τους εργαζόμενους όσο αυτοί περίμεναν ανυπόμονα για ένα λεωφορείο, μπορούσαν πλέον να εστιάζουν σε όποια καφετέρια διάλεγαν στα διαλείμματα. 
Μόλις η οργανωτική προσπάθεια μεταφέρθηκε σε εσωτερικούς χώρους της εταιρείας, στις καφετέριες και στις αίθουσες διαλειμμάτων, οι εργαζόμενοι μπορούσαν να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο μιλώντας με τους συναδέλφους τους και να ξεσκεπάζουν τα ψέματα που τους έλεγε η Amazon στις συναντήσεις «υποχρεωτικής παρουσίας». 
Δεσμοί εμπιστοσύνης
Ένας από τους εργάτες που πείστηκαν σε αυτές τις προσπάθειες ήταν ο 55χρονος Μπρίμα Σίλλα, μετανάστης από τη Λιβερία. Ο Σίλλα ήταν μόνο μερικούς μήνες στην Amazon, όταν κατά τη διάρκεια μιας υποχρεωτικής συνάντησης του προσωπικού, είδε τον οργανωτή του ALU, Κάσιο Μεντόζα, να αντικρούει τα ψέματα ενός ακριβοπληρωμένου συμβούλου (εξωτερική εταιρία αντισυνδικαλιστικής προπαγάνδας). Ο Σίλλα τότε το πήρε απόφαση: «τον πέταξαν έξω [τον Κάσιο] από τη συνάντηση, αλλά μετά μίλησα μαζί του. Μου είπε πολλά περισσότερα για το σωματείο και είπα στον εαυτό μου: «Αυτός είναι ο σωστός αγώνας -είμαι μέσα, δεν θέλω να είμαι θεατής» (συνέντευξη στο Jacobin). Ως πολύ σεβαστό μέλος στην αφρικανική κοινότητα του Στέιτεν Άιλαντ και πολύγλωσσος ομιλητής γαλλικών, αραβικών και τριών άλλων αφρικανικών γλωσσών, ο Σίλλα κατάφερε να κερδίσει την στήριξη σημαντικού κομματιού εργαζομένων από την Αφρική και την Καραϊβική, στήνοντας ομάδες WhatsApp ώστε να τους κρατά ενήμερους/ες και να προσπαθεί να τους εντάξει στην καμπάνια του σωματείου.
Η Μαλντονάντο και ο Μεντόζα εντόπιζαν τους πιο σημαντικούς εργάτες που θα μπορούσαν να παίξουν ρόλο οργανωτή στις νυχτερινές βάρδιες και τους στρατολογούσαν. Υποστήριζαν ο ένας την άλλη στα εναλλασσόμενα ρεπό τους, μπαίνοντας στις εγκαταστάσεις της εταιρίας για τα μεσημεριανά διαλείμματα, μένοντας γύρω από τις εγκαταστάσεις για περισσότερες από δέκα ώρες την ημέρα μέχρι να μιλήσουν με όσο το δυνατόν περισσότερους εργάτες.
Διάβαζαν και μοίραζαν και σε άλλους-ες το φυλλάδιο του κομμουνιστή συνδικαλιστική οργανωτή Γουίλιαμ Ζ. Φόστερ του 1936, «Μέθοδοι οργάνωσης στη βιομηχανία χάλυβα». Στις συναντήσεις της οργανωτικής επιτροπής διάβαζαν και συζητούσαν άρθρα που ανέλυαν τα μαθήματα από προηγούμενους μαχητικούς αγώνες.
Ένα βασικό στοιχείο της καμπάνιας που έκανε τη διαφορά σε σχέση με άλλες προσπάθειες, όπως στην Αλαμπάμα, ήταν ότι ηγούνταν οι ίδιοι/ες οι εργαζόμενοι-ες της Amazon απο τα μέσα. Ο εργατικός χαρακτήρας της οργανωτικής κίνησης της έδωσε αξιοπιστία. Όταν η Amazon προσπάθησε να παρουσιάσει το συνδικάτο ως κάποιους τρίτους, «ξένους» στις ανάγκες και τις αγωνίες των εργαζομένων, τα επιχειρήματα των υψηλά αμειβόμενων συμβούλων της έπεσαν στο κενό. Αυτή η κλασσική αντισυνδικαλιστική προπαγάνδα (η οποία βρίσκει πάτημα στη γραφειοκρατική συγκρότηση και λειτουργία των συνδικάτων στις ΗΠΑ) μπορεί να βρήκε έδαφος ανάμεσα στους εργαζόμενους της Amazon στην Αλαμπάμα (όπου την προσπάθεια έτρεξε ένα «εξωτερικό» συνδικάτο), αλλά στο JFK8 ήταν εκτός τόπου και χρόνου, γιατί οι εργαζόμενοι μπορούσαν να πάρουν απαντήσεις απευθείας απο τους ίδιους τους συναδέλφους τους της ALU!
Αλλά και οι συλλογικές ενέργειες ήταν κρίσιμες. «Τους δείξαμε ότι είμαστε ατρόμητοι», είπε ο Σμολς. «Κάναμε συγκεντρώσεις μπροστά από το κτίριο. Τους δείξαμε, καλύτερα από ό,τι θα μπορούσαμε να τους εξηγήσουμε».
«Πολλά από αυτά που κάναμε ήταν ένα ρίσκο, αλλά ξέραμε ότι τελικά θα έφερναν αποτελέσματα» εξηγεί η Μαλντονάντο. «Πηγαίναμε στις υποχρεωτικές συναντήσεις προσωπικού... ακόμα και όταν δεν μας είχαν προσκαλέσει. Μιλάγαμε εκεί και παρουσιάζαμε την αλήθεια... Φυσικά, μας έλεγαν να φύγουμε γιατί δεν είμασταν καλεσμένες/οι: Αυτό που κάνουν οι μισθωμένοι προπαγανδιστές της Amazon είναι να επιλέγουν όποιους/ες υπαλλήλους θέλουν και να τους παίρνουν από τους σταθμούς τους για να πάνε σε αυτές τις συναντήσεις. Αλλά για πρώτη φορά μπήκαμε όλοι/ες σαν ομάδα και απαιτήσαμε να πούμε την άποψή μας. Ο γενικός διευθυντής μας είπε ότι αν δεν φεύγαμε, θα επιβάλει ποινές. Αλλά σταθήκαμε στη θέση μας -μείναμε και είπαμε την αλήθεια στους συναδέλφους μας. Αυτό ήταν κάτι που έπρεπε να ρισκάρουμε. Εκείνη τη στιγμή, ήμασταν όλοι/ες λίγο φοβισμένοι/ες, αλλά έπρεπε να πάρουμε αυτό το ρίσκο, γιατί οι συνάδελφοί μας έπρεπε να δουν ότι μπορούμε να υψώσουμε ανάστημα. Αν και τελικά μας έδιωξαν από τη συνάντηση, αυτή μας η ενέργεια τους έδειξε ότι έχουμε συγκεκριμένα δικαιώματα και υπάρχουν νόμοι που μας προστατεύουν -και ότι δεν πρέπει να φοβόμαστε την Amazon».
Βοήθησε φυσικά και το γεγονός ότι η Νέα Υόρκη είναι μια από τις τελευταίες πόλεις στην Αμερική με κάποιο επίπεδο συνδικαλισμού, με τουλάχιστον το 20% του εργατικού δυναμικού της να ανήκει σε ένα σωματείο. Σχεδόν το 14% των εργαζομένων της Νέας Υόρκης στον ιδιωτικό τομέα είναι συνδικαλισμένοι, σε σύγκριση με το αντίστοιχο μόλις 6% σε εθνικό επίπεδο. Κεντρικοί οργανωτές της ALU είχαν μια άμεση θετική εικόνα από συνδικάτα, έχοντας μέλη του άμεσου οικογενειακού τους περιβάλλοντος ή φίλους συνδικαλισμένους.
Το επόμενο βράδυ της μεγάλης νίκης το ενημερωτικό δελτίο #16 του ALU έδωσε το σύνθημα: 
«Αυτή είναι μόνο η αρχή, και υπάρχει ακόμη πολύ περισσότερη δουλειά που πρέπει να γίνει. Αλλά ποτέ ξανά δεν θα μπορέσει κανείς να ισχυριστεί πειστικά ότι υπάρχει χώρος εργασίας που δεν μπορεί να συνδικαλιστεί, ή ότι εμείς οι εργαζόμενοι δεν μπορούμε να το καταφέρουμε μόνοι μας, χωρίς τους πόρους και την εμπειρία που μπορεί να παρέχει η συμμετοχή σε εδραιωμένο συνδικάτο... Εάν μπορούμε να συνδικαλίσουμε την Amazon… τότε οι εργαζόμενοι οπουδήποτε μπορούν να συνδικαλίσουν τους χώρους εργασίας τους. Αυτό σημαίνει μπορείς κι  εσύ».
Η αρνητική έκβαση της ψηφοφορίας (για αναγνώριση του ALU) σε μια δεύτερη εγκατάσταση της Amazon, το LDJ5 στο Στέιτεν Άιλαντ, υπενθυμίζει ότι ο δρόμος για το νέο συνδικαλισμό δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Ωστόσο οι επαφές με άλλες ομάδες εργαζομένων της Amazon σε όλη τη χώρα, καθώς και με υπαλλήλους σε άλλες μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις (Walmart, Target και αλλού), σχετικά με το πώς να οργανώσουν δικά τους σωματεία δείχνουν των ώθηση που μπορεί να δώσει στη συνέχεια των προσπαθειών συνδικαλισμού αυτή η πρώτη νίκη του «Δαυίδ»…