Συνέντευξη με δύο μέλη του Κόμματος Εργατών Τουρκίας (ΤΙP): «Να κινητοποιήσουμε τις φτωχοποιημένες μάζες με βάση τα αυθεντικά ταξικά  τους συμφέροντα»

Καταρχήν, θα θέλαμε μια παρουσίαση του TIP. Πώς εξελίχθηκε, ποιες είναι οι πολιτικές του, οι ιδέες του, η οργανωτική δύναμη και λειτουργία του, το εσωκομματικό τοπίο. 
Οι ρίζες της γέννησης του Κόμματος Εργατών Τουρκίας (TIP) μπορούν να εντοπιστούν σε μια ρήξη στο Κομμουνιστικό Κόμμα Τουρκίας (TKP) το 2014 λόγω εσωτερικών διαφωνιών. […]  
Αρχικά το TIP δυσκολεύτηκε να αποκτήσει απήχηση. Ωστόσο, στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2018, κατάφερε να εξασφαλίσει δύο βουλευτές μέσα από τα ψηφοδέλτια του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος (HDP). Στη διαδρομή, προσχώρησαν στο TIP δύο ακόμα βουλευτές, από το HDP και από το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP, Κεμαλικό), αυξάνοντας έτσι τον αριθμό των βουλευτών του κόμματος σε τέσσερις. Στις πρόσφατες εκλογές το TIP πέτυχε ένα σημαντικό ορόσημο. Με τις συνολικές ψήφους της Συμμαχίας για την Εργασία και την Ελευθερία (10,58%), ξεπέρασε το όριο εισόδου στη Βουλή (7%) και εξασφάλισε 4 έδρες. Συγκεντρώνοντας 1,7% (1 εκατομμύριο ψηφοφόροι), το TIP κέρδισε το υψηλότερο ποσοστό ψήφων για οποιοδήποτε κόμμα δηλώνει σοσιαλιστικό στην Τουρκία τα τελευταία 50 χρόνια. […]
Κατά την αρχική του ίδρυση, το TIP υπολογιζόταν ότι έχει λίγες εκατοντάδες μέλη. Όμως καθώς οι κοινοβουλευτικοί του εκπρόσωποι αποκτούσαν ορατότητα στα ΜΜΕ, άρχισε να προκαλεί μεγαλύτερη προσοχή. Ως τον Μάη του 2022 ο αριθμός μελών είχε αυξηθεί γρήγορα στις 8.000 περίπου. Καθώς πλησίαζαν οι κρίσιμες εκλογές και το κόμμα απέκτησε ακόμα περισσότερη μιντιακή κάλυψη, επιταχύνθηκε ο ρυθμός με τον οποίο αυξανόταν η ορατότητά του και το ενδιαφέρον για αυτό, με αποτέλεσμα να έχει σήμερα περίπου 45-50 χιλιάδες μέλη. […] Αυτή η ταχεία ανάπτυξη, την οποία χαρακτηρίζουμε ως «φούσκωμα», υπογραμμίζει μια εμφανή αναντιστοιχία ανάμεσα στη διεύρυνση του κόμματος και τις δυνατότητες των υπαρκτών δομών του. Αν το κόμμα δεν καταφέρει να αναδιοργανωθεί γρήγορα, υπάρχει ο κίνδυνος να μην μπορέσει η υπαρκτή δυναμική να μετασχηματιστεί σε συγκρότηση ενός ζωηρού σοσιαλιστικού μαζικού κόμματος.
[…] Μετά τις εκλογές, η ηγεσία του κόμματος ανακοίνωσε σχέδια για ένα συνέδριο προγραμματισμένο για το Νοέμβρη, μαζί με μια σειρά από προπαρασκευαστικές συζητήσεις και συνεδριάσεις. Την ερχόμενη περίοδο, θα έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε τον «χειροπιαστό» αντίκτυπο που θα έχουν οι εσωτερικές συζητήσεις μέσα στο κόμμα, αλλά και το πώς θα κινηθεί η κομματική ηγεσία μέσα σε αυτές. Μόνο τότε θα αποκτήσουμε μια πιο ξεκάθαρη κατανόηση των διάφορων τάσεων μέσα στο κόμμα και των σχετικών ζητημάτων.
[…] Η πλειοψηφία των νέων μελών του TIP είναι κάτοικοι των πόλεων, με κοσμικές απόψεις, τέτοιοι άνθρωποι γενικά τείνουν να ψηφίζουν το CHP. Όμως θεωρούν ότι το CHP δεν είναι επαρκώς αριστερό. […] Στις τελευταίες εκλογές, σύμφωνα με την κομματική ηγεσία, το 30% των ψηφοφόρων του κόμματος ήταν νέοι ψηφοφόροι, κυρίως από τα κατώτερα τμήματα της εργατικής τάξης που δεν είχαν υποστηρίξει ένα αριστερό κόμμα παλιότερα. Πρόκειται για μια σημαντική εξέλιξη. Προκειμένου να συγκεντρώσει και να συγκροτήσει αποτελεσματικά το ενδιαφέρον της εργατικής τάξης, το κόμμα οφείλει να εξελιχθεί σε μια συγκροτημένη οντότητα με εσωτερική δημοκρατία. 
Στις τελευταίες εκλογές, το TIP μαζί με άλλες οργανώσεις της τουρκικής άκρας Αριστεράς συμμετείχε στη Συμμαχία για την Εργασία και την Ελευθερία. Ήταν ένας συνασπισμός με μόνο γνώμονα την εκλογική αποτελεσματικότητα ή κάτι παραπάνω; Πώς βλέπετε το HDP και τις άλλες δυνάμεις που συμμετείχαν; 
Όταν ανακοινώθηκε η Emek ve Özgürlük Ittifaki (Συμμαχία για την Εργασία και την Ελευθερία), δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση από όλους ότι ήταν μια συμμαχία που πηγαίνει πέρα από την εκλογική δράση. Εκτός από το HDP/YSP (καθώς υπάρχουν εκκρεμείς δίκες κατά του HDP, συμμετέχει στις εκλογές με το όνομα Yesil Sol Parti, YSP), υπάρχουν άλλα 5 μικρότερα κόμματα/οργανώσεις στη συμμαχία. Αυτή η συμμαχία αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς ένα ενιαίο σοσιαλιστικό μέτωπο στην Τουρκία. […] 
Ως το μεγαλύτερο κόμμα της συμμαχίας, το HDP/YSP έχει έναν σημαντικό ρόλο στην Τουρκία. […] Αν και το HDP/YSP επιδιώκει να είναι κόμμα για όλη την Τουρκία, συχνά το συνδέουν εύκολα με το PKK (και συνεπώς την τρομοκρατία) και αυτό δημιουργεί εμπόδια στο να προσεγγίσει την εργατική τάξη των δυτικών (πλειοψηφικά τουρκικών) περιφερειών. Παρά την ύπαρξη κάποιων δομικών αδυναμιών, το HDP/YSP παίζει ένα σημαντικό ρόλο ως το κόμμα που υποστηρίζει τα αιτήματα και τα δημοκρατικά δικαιώματα του κουρδικού λαού. 
Συνεπώς, η ανάπτυξη του TIP, ως το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα στη συμμαχία, έχει πολύ μεγάλη σημασία σε αυτό το πλαίσιο. Το TIP ξεχωρίζει ως το μοναδικό κόμμα με τη δυνατότητα να εξελιχθεί σε ένα σοσιαλιστικό μαζικό κόμμα. Αν και συμμετέχει την Emekve Özgürlük Ittifak, επέλεξε να συμμετέχει στις εκλογές ανεξάρτητα [με δικό του ψηφοδέλτιο και καμπάνια, αλλά εντός συμμαχίας, όπως επιτρέπει ο εκλογικός νόμος, που για την κατανομή εδρών, «αθροίζει» ποσοστά διαφορετικών κατεβασμάτων εφόσον αυτά είναι σε συμμαχία]. 
Κατά τη γνώμη μας, η Emekve Özgürlük Ittifaki (και το TIP) έκανε λάθος που δεν κατέβασε δική της υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές αλλά κάλεσε σε ψήφο στον Κιλιτσντάρογλου από τον πρώτο γύρο. […] 
Η καταπιεστική φύση του καθεστώτος Ερντογάν και ο στενός του έλεγχος επί του κράτους είναι κοινός τόπος στις περισσότερες αναλύσεις. Αλλά μπορείτε να μας πείτε περισσότερα για την κοινωνική βάση που τον στηρίζει;
Στις προηγούμενες εκλογές, παρά τις έκτακτες συνθήκες που ευνόησαν τη νίκη του Ερντογάν, αξίζει να σημειώσουμε ότι το κόμμα του, το ΑΚΡ, υπέστη μια μείωση 7% των ψήφων. Ωστόσο, το ΑΚΡ διατήρησε ένα σημαντικό 35% που είναι αρκετά υψηλό. 
Υπάρχουν αρκετοί λόγοι που εκατομμύρια οικονομικά αδύναμοι άνθρωποι  ψήφισαν το ΑΚΡ. Καταρχήν, στα πρώτα χρόνια διακυβέρνησης του ΑΚΡ, υπήρξε μια σχετική βελτίωση των συνθηκών ζωής τους λόγω της σταθερής οικονομικής ανάπτυξης και της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Δεύτερον, ενώ εφαρμόζει τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που θέλει το μεγάλο κεφάλαιο, το ΑΚΡ επίσης εφάρμοσε κοινωνικές πολιτικές που ξεπέρασαν τις ανάλογες προσπάθειες των προηγούμενων κυβερνήσεων. Πιο αξιοσημείωτη είναι η δημιουργία του συστήματος Γενικής Ασφάλισης Υγείας το 2005 που παρέχει πρόσβαση στην περίθαλψη σε όλους τους πολίτες. Οι κοινωνικές πολιτικές του ΑΚΡ περιλάμβαναν μέτρα όπως η σύνταξη ανέργων και διάφορα παρόμοιου τύπου επιδόματα. Επιπλέον, το ΑΚΡ αντιμετώπισε το διαχρονικό ζήτημα της αυξημένης ηλικίας συνταξιοδότησης, αποκαθιστώντας τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα εκατομμυρίων ανθρώπων που είχαν στερηθεί το δικαίωμα στη συνταξιοδότηση. Το Πρόγραμμα Οικογενειακής Υποστήριξης διένειμε το σημαντικό ποσό των 13 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών σε 3 εκατομμύρια νοικοκυριά.  
Είναι σημαντικό να παίρνουμε υπόψη αυτούς τους παράγοντες όταν αναλύουμε την υποστήριξη στο ΑΚΡ, καθώς αυτά συνέβαλαν στη δημοφιλία του κόμματος σε ένα σημαντικό τμήμα του εκλογικού σώματος. Τα φτωχά στρώματα και η εργατική τάξη έχουν θιχτεί ιδιαίτερα από το αυξανόμενο κόστος ζωής, που προέκυψε ως αποτέλεσμα των νομισματικών πολιτικών του ΑΚΡ που είχαν το βλέμμα στις εκλογές. Ωστόσο, η εφαρμογή διάφορων προγραμμάτων βοήθειας και εισοδηματικών πολιτικών συνέβαλε στην ελάφρυνση μέρους αυτών των βαρών, αποτρέποντας την εξέλιξη της κατάστασης σε απελπιστική. […] Επιπλέον, πολλοί ψηφοφόροι δεν πιστεύουν ότι οποιοδήποτε από τα 6 πολιτικά κόμματα που απαρτίζουν την [αντιπολιτευόμενη] Εθνική Συμμαχία μπορεί να διαχειριστεί πραγματικά την οικονομία υπέρ των φτωχών.   
[…] Επιπλέον, στη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών, το ΑΚΡ έχει καλλιεργήσει μια Ισλαμιστική συντηρητική-εθνικιστική ιδεολογία, επικεντρωμένη γύρω από την προσωπολατρεία στον Ερντογάν. Το ΑΚΡ δεν θα ήταν στην εξουσία χωρίς τον Ερντογάν επικεφαλής.  
[…] Οι δύο κυρίαρχες διαχωριστικές γραμμές στην Τουρκία είναι η διαίρεση μεταξύ Ισλαμισμού και κοσμικότητας, όπως και η διαίρεση Κούρδων/Τούρκων. Κατά συνέπεια, η εργατική τάξη μπορεί να κατηγοριοποιηθεί σε 4 βασικούς προσανατολισμούς: Ισλαμιστική-συντηρητική, κοσμική-Αλεβίτικη, εθνικιστική/πατριωτική, και κουρδική. 
[…] Συνεπώς, ο μόνος τρόπος να απελευθερωθούμε από αυτό το στρεβλό σύστημα είναι να ξεπεράσουμε αυτά τα δίπολα και να κινητοποιήσουμε τις φτωχοποιημένες μάζες με βάση τα αυθεντικά τους ταξικά συμφέροντα. Έχουμε δει τον τρόπο με τον οποίο αυτό μπορεί να γίνει εφικτό, μέσα από στιγμές της ταξικής πάλης, όπως απεργίες και καταλήψεις εργοστασίων, όπου η εργατική τάξη μπορεί και ενώνεται πιο αποτελεσματικά. 
Ο Ερντογάν επικρίνεται από τους ορθόδοξους νεοφιλελεύθερους για τη διαχείριση της οικονομίας, αλλά ποια είναι η πραγματική οικονομική πολιτική του Ερντογανισμού; 
Ο Ερντογάν υπήρξε ο ηγέτης που εφάρμοσε τις πιο εκτεταμένες νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές στην ιστορία της Τουρκίας. Πολλές ιδιωτικοποιήσεις συνέβησαν υπό την ηγεσία του και η συνολική φορολογική πολιτική έχει παραμείνει απαράλλακτη, επιβαρύνοντας τους φτωχούς ενώ δίνει ευκαιρίες και παραθυράκια για τους πλούσιους. 
[…] Σήμερα έχουμε νέο υπουργό Δημοσίων Εσόδων και Οικονομικών, ο οποίος είχε παλιότερα καθαιρεθεί από τον Ερντογάν. Αυτός ανακοίνωσε μια στροφή προς «λογικές» οικονομικές πολιτικές, η οποία έχει την μερική έγκριση του Ερντογάν. Παρά την αύξηση 6,5% στα επιτόκια, η τουρκική λίρα συνεχίζει να χάνει αξία. Ενώ τω μεταξύ, ο Ερντογάν επιδιώκει να συγκεντρώσει χρηματοδότηση, κυρίως από τις χώρες του Κόλπου.  
Ένας από τους βασικούς λόγους που κρατά τα επιτόκια χαμηλά, είναι η έμφαση του Ερντογάν στην προώθηση της «ανάπτυξης» και την απόπειρα να τεθεί υπό έλεγχο η ανεργία. Τα χαμηλά επιτόκια, συνδυαστικά με κίνητρα στους εργοδότες, έχουν συμβάλει να διατηρηθούν τα επίπεδα απασχόλησης. Ωστόσο, αυτή η απασχόληση είναι συχνά επισφαλής και ανεπαρκής. […] Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κατώτατος μισθός έχει αυξηθεί 45 φορές στη διάρκεια της διακυβέρνησης Ερντογάν, ενώ στην πράξη όλοι οι άλλοι μισθοί πιέζονται προς το επίπεδο του κατώτατου. Περίπου το 60% των εργαζομένων στην Τουρκία βγάζουν τον κατώτατο μισθό. Πλέον οι μισθοί αναπροσαρμόζονται δύο φορές το χρόνο σε μια απόπειρα να παρακολουθούν τον πληθωρισμό. Ωστόσο, ακόμα και μετά τις πρόσφατες μισθολογικές αυξήσεις, οι εργαζόμενοι-ες βίωσαν μια μείωση 10% στους πραγματικούς μισθούς προτού αρχίσουν να λαμβάνουν το νέο τους μισθολόγιο.  
Ποια είναι η κατάσταση του εργατικού κινήματος, αλλά και των άλλων κινημάτων αντίστασης;
Παρότι υπάρχουν κάποιες ιστορικές άνοδοι και ριζοσπαστικοποιήσεις μέσα στο εργατικό κίνημα στην Τουρκιά, πολλοί αγώνες συχνά καταπνίγονται πριν προλάβουν να αποκτήσουν ορμή. Αυτό οφείλεται στην ύπαρξη φιλοκυβερνητικών συνδικάτων που δημιουργήθηκαν στην περίοδο του ΑΚΡ, την κυριαρχία της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας στα περισσότερα συνδικάτα, και τις απαγορεύσεις απεργιών που καθιστούν τα συνδικάτα αναποτελεσματικά. […] 
Παρόλα αυτά, υπάρχουν οι περιστασιακοί μικροί αγώνες στην Τουρκιά, ιδιαίτερα όσον αφορά τις μισθολογικές απαιτήσεις των επισφαλώς εργαζομένων. Αυτοί οι αγώνες αφορούν ζητήματα όπως αυξήσεις μισθών, εργασιακή ασφάλεια και το δικαίωμα συνδικαλισμού και συμβαίνουν σε διάφορες περιοχές της χώρας. 
Σε μια ευρύτερη κλίμακα, τα κοινωνικά κινήματα στην Τουρκία πέρασαν από μια περίοδο αδράνειας καθώς υπήρχε η πεποίθηση ότι το καθεστώς Ερντογάν θα ανατραπεί στις εκλογές. Υπήρχε η προσδοκία ότι τα συνδικάτα θα έβλεπαν το τέλος των περιορισμών στους χώρους δουλειάς και στις οργανώσεις τους και ότι θα επιτυγχάνονταν ορισμένες ελευθερίες και πρόοδοι για το γυναικείο κίνημα και το ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα. Όμως αυτές οι προσδοκώμενες αλλαγές δεν υλοποιήθηκαν και αμέσως μετά τις εκλογές, το ΑΚΡ αύξησε την ένταση της καταστολής του ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος, εξαπολύοντας μια επίθεση που θυμίζει κυνήγι μαγισσών. Στη διάρκεια της Βδομάδας Υπερηφάνειας, σε διάφορες πόλεις της Τουρκίας οργανώθηκαν flashmobs [αιφνιδιαστικές, κρυφά προετοιμασμένες δημόσιες δράσεις πολύ σύντομης διάρκειας], ως μια μερική απάντηση στις αυξανόμενες πιέσεις που αντιμετωπίζει η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα.  Ενώ αυτές οι δράσεις θεωρήθηκαν ανεπαρκείς, αξίζει να σημειώσουμε ότι και το γυναικείο κίνημα έχει βιώσει μια απώλεια της ορμής του κατά την περίοδο μετά την πανδημία και αυτή η ύφεση δείχνει να συνεχίζεται. Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι αυτές οι υποχωρήσεις συμβαίνουν στον απόηχο πρόσφατων ηττών και ότι το καθεστώς για άλλη μια φορά αναπτύσσει τις στρατηγικές του για να διατηρήσει τον έλεγχο. 
Ποια είναι η ανάλυσή σας για την όξυνση του ελληνοτουρκικού ανταγωνισμού και ποια είναι τα καθήκοντα της Αριστεράς στις δυο πλευρές του Αιγαίου; 
Τα έθνη-κράτη συχνά ενισχύουν την ύπαρξή τους δημιουργώντας ένα αίσθημα αντιπαλότητας προς κάποιον που γίνεται αντιληπτός ως εχθρός. Η ελληνοτουρκική αντιπαλότητα είναι ένα επικίνδυνο φαινόμενο βαθιά ριζωμένο στην ιστορική συνείδηση και των δύο εθνών. Πέρα από την κατασκευασμένη-υποθετική  αντιπαλότητα μεταξύ των πολιτών, υπάρχουν συγκεκριμένα ζητήματα όπως το στάτους της Κύπρου, τα νησιά και οι πρόσφατες εντάσεις που προκύπτουν από τη διαμάχη για τα ορυκτά καύσιμα στην Ανατολική Μεσόγειο, τα οποία αντικειμενικά προκαλούν ένταση στις σχέσεις ανάμεσα στο τουρκικό και το ελληνικό κράτος. Ωστόσο, αυτά δεν είναι «προβλήματα» που αφορούν εμάς, αλλά εκείνους που βρίσκονται στην εξουσία. Μια ενωμένη και ελεύθερη Κύπρος είναι προς το καλύτερο συμφέρον όλων όσων ζούνε στο νησί. Αντίστοιχα, είναι προς το συλλογικό μας συμφέρον να παραμείνουν τα ορυκτά καύσιμα της Ανατολικής Μεσογείου θαμμένα κάτω από το έδαφος. Είναι κρίσιμο να σταθούμε ενωμένοι και να παλέψουμε για αυτούς τους σκοπούς. 
Τα τελευταία 3 χρόνια, τρέχουμε μια καμπάνια που λέγεται «Kazma Birak» («Don’t Dig», www.kazmabirak.org. ΣτΜ: «Μη Σκάβετε», γνωστή στα ελληνικά ως «Μας Σκάβουν το Λάκκο»), για να αντισταθούμε στην εξόρυξη ορυκτών καυσίμων στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτή η καμπάνια έχει ενώσει πάνω από 70 οικολογικές οργανώσεις από Κύπρο, Τουρκία και Ελλάδα. Μέσα από την συνεργασία, την κατανόηση και τις εποικοδομητικές συζητήσεις, σφυρηλατούμε νέα πεδία συνεργασίας. Η αντίστασή μας από τα κάτω έχει τεράστια αξία και είναι ζωτικής σημασίας να αναπαράξουμε και να πολλαπλασιάσουμε τέτοια παραδείγματα αλληλεγγύης.