Και όμως γυρίζει...

BRICS
Η φετινή σύνοδος των BRICS προκάλεσε ιδιαίτερη διεθνή συζήτηση γύρω από δύο σημαντικά και συγκεκριμένα βήματα που απασχόλησαν τα μέλη του Οργανισμού. Την «αποδολαριοποίηση» και τη διεύρυνση. Στο πρώτο μέτωπο, δεν προέκυψε κάτι νεότερο. Το δολάριο έχει υποχωρήσει σχετικά, αλλά παραμένει κυρίαρχο στις διεθνείς συναλλαγές με διαφορά από τα υπόλοιπα. Αυτήν την πραγματικότητα αναγνώρισαν ως υπόβαθρο και οι αντιπροσωπείες (η ινδική το είπε ρητά), χαμηλώνοντας τον πήχη των στόχων-προσδοκιών στην σταδιακή αύξηση της χρήσης των νομισμάτων τους στις μεταξύ τους συναλλαγές κ.ο.κ. Ο στόχος ενός κοινού νομίσματος, ως μέθοδος που θα μπορούσε όντως να ανταγωνιστεί πιο αποτελεσματικά το διεθνή ρόλο του δολαρίου, παραπέμφθηκε στο αόριστο μέλλον, με τη Νότια Αφρική να συνοψίζει τις πολύ σκληρές προϋποθέσεις (κοινή κεντρική τράπεζα, κοινή δημοσιονομική πολιτική, σύγκλιση) που δυσκολεύουν ένα τέτοιο μεγάλο βήμα. Στο μέτωπο της διεύρυνσης υπήρξαν πραγματικά βήματα. Οι BRICS απεύθυναν πρόσκληση ένταξης σε Αργεντινή, Αίγυπτο, Αιθιοπία, Σαουδική Αραβία, Ιράν και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Η είδηση αφορά την συμπερίληψη της περιοχής της Μέσης Ανατολής, των μεγάλων πετρελαιοπαραγωγών της, συμπεριλαμβανομένων δυνάμεων που υπήρξαν παραδοσιακά σύμμαχοι των ΗΠΑ. Αρκετές (Σαούντ, ΗΑΕ, Αίγυπτος) είχαν μικρότερες ή μεγαλύτερες εντάσεις στη σχέση με την Ουάσινγκτον. Αλλά η διεύρυνση αποτυπώνει κυρίως μια ευρύτερη πραγματικότητα, όπου πολλές «ενδιάμεσες» ή υπο-ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, είτε φιλοδοξούν να αναβαθμίσουν το ρόλο τους, είτε μπαίνουν σε πειρασμό να αλλάξουν «προστάτη». Αλλά αυτό που καθιστά τις BRICS ελκυστικές σε πολλά κράτη που δηλώνουν ενδιαφέρον, είναι και αυτό που δεν τις καθιστά «μπλοκ»: η «χαλαρότητα» της λειτουργίας του Οργανισμού, που θυμίζει περισσότερο «φόρουμ» και λιγότερο «Συμμαχία». Πολλές περιφερειακές συμμαχίες, πρωτοβουλίες κ.ο.κ. διέψευσαν στη διαδρομή τις προσδοκίες, είτε θετικά είτε αρνητικά. Κάποτε το ΔΝΤ θεωρούνταν ένας «περιθωριακός» κι ασήμαντος θεσμός διεθνώς. Κάποτε επίσης υπήρχε η βεβαιότητα ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα εξελιχθεί σε «ισοδύναμο παίκτη» με τις ΗΠΑ. Το μέλλον των BRICS (ως «ενιαία» οντότητα) θα κριθεί από τις διεθνείς οικονομικές και γεωπολιτικές κρίσεις και αλλαγές. Η ίδια η διεύρυνση και αν θα αποτελέσει βήμα ενίσχυσης ή περαιτέρω «παράλυσης» (λόγω ανομοιογένειας) του Οργανισμού θα μπορέσει να μετρηθεί πιο σύντομα…

Ισπανικό Κράτος
Το στοίχημα του Πέδρο Σάντσεζ, για άμεση προσφυγή στις κάλπες μετά τη συντριβή στις τοπικές εκλογές, απέδωσε σχετικά. Ασφαλώς, η ενίσχυση του συντηρητικού-αντιδραστικού ρεύματος μετά το τέλος του «κύκλου» που είχε ανοίξει το κίνημα των Ιντιγνάδος, αποτυπώθηκε στην σημαντική ενίσχυση του Λαϊκού Κόμματος (PP), που κέρδισε το 33,05% με μια αύξηση 12 μονάδων σε σχέση με το 2019. Το Λαϊκό Κόμμα «απορρόφησε» ό,τι είχε απομείνει από την εκλογική βάση των «ακροκεντρώων» Σιουδαδάνος, ενώ πίεσε και το ακροδεξιό VOX, αφενός ως η «χρήσιμη ψήφος» στον αγώνα για «συντριβή του Σαντσίζμο» και αφετέρου ενσωματώνοντας μεγάλο μέρος της ρητορικής και του προγράμματός του. Αυτή η θερμή ταύτιση του PP με την μισαλλόδοξη ατζέντα της ακροδεξιάς (και η εκτίμηση ότι η τάση θα επιταχυνθεί-κλιμακωθεί) μετριάζει την προφανή ικανοποίηση για την σχετική υποχώρηση του VOX (-2,7% και απώλεια των μισών εδρών του). Ωστόσο, οι Σοσιαλιστές άντεξαν το δεξιό σφυροκόπημα, σημειώνοντας μια άνοδο 3,7 μονάδων και φτάνοντας στο 31,7%. Ανθεκτικό (αν και με σχετική κάμψη) αποδείχτηκε και το Sumar, ο ομοσπονδιακός συνασπισμός των διάφορων δυνάμεων που απαρτίζουν την «αριστερή πτέρυγα» της «προοδευτικής κυβέρνησης». Η εξέλιξη ήταν αποτέλεσμα της εκλογικής ενεργοποίησης του «λαού της Αριστεράς», η οποία όμως είχε «αμυντικά» αντανακλαστικά: Στόχευε στην αποτροπή της συγκυβέρνησης Λαϊκού Κόμματος-Vox, που είχαν κάνει κεντρική προεκλογική σημαία το ξήλωμα των όποιων θετικών μέτρων είχε περάσει ο «προοδευτισμός» και μια μεγάλη αντιδραστική αντεπίθεση στο μέτωπο των δημοκρατικών δικαιωμάτων. Η πίεση της «χρήσιμης ψήφου» και στα δύο πολιτικά-κοινωνικά στρατόπεδα ενίσχυσε τον δικομματισμό (65% ενώ είχε βρεθεί αισθητά κάτω από 50% στην κορύφωση της κρίσης). Αλλά παραμένει η πολιτική-κυβερνητική αστάθεια. Η συνασπισμένη (ακρο)Δεξιά δεν διαθέτει αυτοδυναμία, ενώ η σύμπλευση του PP με την ακροδεξιά (που απαιτεί απαγόρευση των κομμάτων των διάφορων εθνοτήτων του Ισπανικού Κράτους) στερεί πιθανές συμμαχίες σε συντηρητικά-κεντροδεξιά αλλά «εθνικά» κόμματα. Ο Πέδρο Σάντσες θα επιδιώξει την ανασύσταση του προηγούμενου κυβερνητικού μπλοκ (Σοσιαλιστές+Αριστερά με την στήριξη-ανοχή των «εθνικών» κομμάτων από Καταλονία, Χώρα των Βάσκων κ.ά.), αλλά υπάρχουν εκεί «αγκάθια». Το αποτέλεσμα θα το ξέρουμε στα τέλη Σεπτέμβρη-αρχές Οκτώβρη, χωρίς να αποκλείονται νέες εκλογές…

Εκουαδόρ
Στον δεύτερο γύρο στις 15 Οκτώβρη θα μάθουμε αν θα προστεθεί το Εκουαδόρ στη λίστα με τις διαδοχικές εκλογικές νίκες της κεντροαριστεράς στη Λατινική Αμερική. Η Λουίζα Γκονζάλεζ, υποψήφια της Επανάστασης των Πολιτών (κόμμα των υποστηρικτών του Ραφαέλ Κορέα) κέρδισε 33,61% και θα αντιμετωπίσει στον δεύτερο γύρο τον επιχειρηματία Ντανιέλ Νομπόα (23,47%) που έκανε την έκπληξη (από το δημοσκοπικό 3-5%) και ξεπέρασε τις άλλες αστικές (κεντρώες, δεξιές κ.ά.) υποψηφιότητες που εμφανίστηκαν κι αυτές στο κενό που άφησε ο απερχόμενος πρόεδρος Γκιγιέρμο Λάσο και το κόμμα του, με την απόφαση να μην δοκιμάσουν καν να συμμετέχουν στις κάλπες (που, ως «έκτακτες», βγάζουν κυβέρνηση για την επόμενη 2ετία). Σε σύγκριση με το 2021, όταν υπήρξε έντονος ανταγωνισμός ανάμεσα στον «κορεΐσμο» και την «άλλη» Αριστερά (ιθαγενική-οικολογική) που είχε συγκρουστεί με τον Κορέα όσο ήταν πρόεδρος, αυτή τη φορά ο «τρίτος δρόμος» (μεταξύ κορεΐσμο και νεοφιλελεύθερης Δεξιάς) εξανεμίστηκε, με τον ιθαγενή αγωνιστή Γιάκου Πέρεζ να συγκεντρώνει μόλις 3,97%. Αλλά αυτό το κοινωνικό ρεύμα οφείλει να το πάρει σοβαρά υπόψη η Γκονζάλεζ εφόσον κερδίσει. Σε δύο δημοψηφίσματα που έγιναν τη μέρα των εκλογών, επικράτησε καθαρά η πρόταση απαγόρευσης δύο σημαντικών εξορυκτικών σχεδίων, από αυτά που προώθησε και η κυβέρνηση Κορέα και αποτέλεσαν την αφορμή της ρήξης του με τμήμα των κοινωνικών κινημάτων…