Η αδιανόητη προσπάθεια της κυβέρνησης να αποσπάσει το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (ΕΑΑ) από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας (ΓΓΕΚ), κάτω από την οποία εντάσσονται όλα τα Ερευνητικά Κέντρα (ΕΚ) της χώρας, και να το τοποθετήσει κάτω από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας (ΥΚΚΠΠ) αποτελεί ένα σχέδιο που έχει ξεκινήσει να υλοποιείται εδώ και αρκετούς μήνες.
Ημερ.Δημοσίευσης
Μετά τις πρωτοφανείς καταστροφές που βίωσε η ελληνική κοινωνία, τις τεράστιες πυρκαγιές και πλημμύρες που στοίχισαν τη ζωή δεκάδων ανθρώπων και άφησαν ανυπολόγιστες ζημιές σε οικισμούς, υποδομές και περιβάλλον, η κυβέρνηση επιστράτευσε, και συνεχίζει να επιστρατεύει, το αφήγημα της κλιματικής κρίσης. Ένα αφήγημα που, απογυμνωμένο από την επιστημονική του σημασία, χρησιμοποιείται κατά κόρον ως ελαφρυντικό για την απόκρυψη των εγκληματικών κυβερνητικών ευθυνών και την κατάρρευση των κρατικών μηχανισμών αντιμετώπισης τέτοιων γεγονότων. Προφανώς για να επιβληθεί στην κοινή γνώμη ένα τέτοιο αφήγημα χρειάζεται ένα σχέδιο κινητοποίησης όχι μόνο των κυρίαρχων ΜΜΕ αλλά και των «καλοθελητών» επιστημόνων που πλαισιώνουν τον πυρήνα του κυβερνητικού κέντρου.
Όμως για την πλειονότητα της επιστημονικής κοινότητας είναι δύσκολο να υπάρξει σιωπηλή συναίνεση. Τα περιστατικά κατά τα οποία επιστήμονες αποδόμησαν το κυβερνητικό αφήγημα δεν ήταν λίγα τα τελευταία χρόνια. Αττική Οδός, Βόρεια Εύβοια, Δαδιά, Θεσσαλικός κάμπος είναι τα πιο χαρακτηριστικά από αυτά. Το ΕΑΑ κατά τη διάρκεια τέτοιων γεγονότων παρουσίαζε στοιχεία τόσο για τις συνθήκες, όσο και για τις επιπτώσεις των καταστροφών αυτών με αποτέλεσμα να «τσαλακωθεί» η κυβερνητική εικόνα, κάτι που δεν συγχωρέθηκε ποτέ. Αυτό που επακολούθησε ήταν μια σειρά από δηλώσεις κυβερνητικών παραγόντων που στοχοποιούσαν το ΕΑΑ με αποκορύφωμα τις δηλώσεις του ίδιου του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ σύμφωνα με τις οποίες το ΕΑΑ θα αποσπαστεί από τα άλλα ΕΚ και θα ενταχθεί στην Πολιτική Προστασία! Έκτοτε καμία επαφή, διαβούλευση, συζήτηση, δεν υπήρξε μεταξύ της πολιτικής ηγεσίας και των οργανικών φορέων της έρευνας (εργαζόμενοι, συλλογικά όργανα, διοικήσεις, επιστημονικοί φορείς, ερευνητικά συμβούλια).
Οι αντιδράσεις και ανακοινώσεις των συλλογικών οργάνων ήταν άμεσες. Για περισσότερο από δύο μήνες, σύσσωμη η ερευνητική κοινότητα στην Ελλάδα αλλά και ερευνητές, ακαδημαϊκοί από το εξωτερικό έχουν ενώσει τις φωνές τους σε μια προσπάθεια να αποτραπεί το σχέδιο συρρίκνωσης του ΕΑΑ. Η πλούσια επιχειρηματολογία που λεπτομερώς κι επώνυμα προσπαθεί να προτάξει η πλειονότητα της ερευνητικής και ακαδημαϊκής κοινότητας στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στο αξίωμα της επιστημονικής ελευθερίας και ανεξαρτησίας, το οποίο οφείλουμε όλοι να διασφαλίζουμε, και φυσικά στη διεθνή πρακτική που θέλει τα Αστεροσκοπεία να εποπτεύονται από φορείς που συνδέονται με την έρευνα και την παιδεία.
Τι επιδιώκει όμως τελικά να πετύχει η κυβέρνηση ερχόμενη μάλιστα σε πλήρη αντιπαράθεση με όλη την ερευνητική-επιστημονική κοινότητα; Είναι σαφές πως αφενός επιζητά τον έλεγχο και τη «φίμωση» του ΕΑΑ και αφετέρου τη μετάθεση ευθυνών προς αυτό αλλά και άλλους φορείς (βλ. ΕΜΥ) καθιστώντας τους συνυπεύθυνους σε μελλοντικές αστοχίες του κρατικού μηχανισμού. Είναι χαρακτηριστικές εξάλλου οι δηλώσεις του υπουργού ΥΠΚΚΠΠ στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής κατά τη συζήτηση του επίμαχου άρθρου: «Η ΕΜΥ και το ΕΑΑ θα έρθουν στην Πολιτική Προστασία. Όλοι αυτοί θα συσκέπτονται υποχρεωτικά μαζί και δεν θα ακούμε ούτε εμείς, ούτε εσείς, μόνο αποσπασματικά και διάσπαρτα, την άποψή τους σε κανάλια...».
Είναι χρέος όλων μας να προστατεύσουμε το ΕΑΑ, τον πρώτο ερευνητικό φορέα της νεότερης Ελλάδας. Είναι απαίτηση όχι μόνο των επιστημόνων αλλά και σύσσωμης της ελληνικής κοινωνίας να στηριχθούν και όχι να υποβαθμίζονται τα Ερευνητικά Κέντρα της χώρας, τα οποία μέσα σε εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, συνθήκες ντροπής για ευρωπαϊκή χώρα, παλεύουν για την επιβίωσή τους, αναγκάζονται να αυτοχρηματοδοτούνται για να προσφέρουν καινοτόμες υπηρεσίες, να πληροφορούν και να υποστηρίζουν την κοινωνία.
Κάτω τα χέρια από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών
Άμεση στήριξη της Δημόσιας Έρευνας για τις ανάγκες της κοινωνίας