Υποκρισία για τον «φλεγόμενο» πλανήτη

Στα πετρελαιοπαραγωγά Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, όπως και στις προηγούμενες συνόδους, περισσεύουν οι υποσχέσεις των κρατούντων, για διάσωση του «φλεγόμενου» πλανήτη, μιας και όλα δείχνουν ότι η φετινή χρονιά θα καταγραφεί ως η πιο θερμή μετά τη βιομηχανική επανάσταση. 
Ο πρόεδρος της COP28 και CEO της πετρελαϊκής ADNOC των Εμιράτων, σουλτάνος Αλ Τζάμπερ, ισχυρίστηκε σε πρόσφατη διαδικτυακή εκδήλωση ότι «δεν υπάρχει επιστήμη» ή «σενάριο» που να αποδεικνύει ότι η κατάργηση των ορυκτών καυσίμων θα περιορίσει την παγκόσμια υπερθέρμανση στους 1,5 βαθμούς Κελσίου. Μιλώντας ως…αρνητής της κλιματικής κρίσης έστειλε έτσι απαισιόδοξο σήμα για το πλαίσιο των τελικών αποφάσεων. Το ίδιο συνέβη άλλωστε και στις προηγούμενες συνόδους, όπου οι χώρες παραγωγής πετρελαίου και υψηλών εκπομπών ρύπων αποδυνάμωσαν ή και αναίρεσαν βασικές δεσμεύσεις για τα αέρια του θερμοκηπίου και τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων. 
Στις μέχρι τώρα ανακοινώσεις, ξεχωρίζει αυτή με την οποία 117 κυβερνήσεις δεσμεύτηκαν να τριπλασιάσουν τον παγκόσμιο αριθμό και την αποδοτικότητα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) έως το 2030, αλλά με επέκταση της χρήσης πυρηνικής ενέργειας. Επιπλέον, το πολύπαθο Ταμείο για τις κλιματικές καταστροφές, που εκκρεμεί εδώ και πολλά χρόνια, ναι μεν εγκρίθηκε, όμως θα στηριχτεί σε «εθελοντικές συνεισφορές» των ανεπτυγμένων κρατών.
Στο βήμα της Συνόδου, βρέθηκε και ο Κ. Μητσοτάκης, που εξήρε τις προσπάθειες της κυβέρνησής του για την πράσινη μετάβαση, με την επέκταση της χρήσης ΑΠΕ. Μόνο που ξέχασε να επισημάνει ότι ενώ το ελληνικό κράτος προωθεί τις ΑΠΕ, την ίδια ώρα επενδύει σε νέες εγκαταστάσεις ορυκτού αερίου και επιμένει σε ένα τεράστιο πρόγραμμα εξόρυξης υδρογονανθράκων σε χερσαίες και θαλάσσιες περιοχές της χώρας. Αυτή ακριβώς η δραστηριότητα δηλαδή που επιτείνει την κλιματική κρίση και την περιβαλλοντική καταστροφή. 
Χωρίς την ανατροπή του υπάρχοντος παραγωγικού και καταναλωτικού μοντέλου (ξεκινώντας από την κατάργηση των ορυκτών καυσίμων) δεν μπορούμε να μιλάμε για πράσινες πολιτικές και κλιματική δικαιοσύνη. Για αυτό και έχει μεγάλη σημασία ο διεθνής αγώνας για ένα ριζικά διαφορετικό μέλλον και η σύνδεση του περιβαλλοντικού κινήματος με όλους τους επιμέρους αντικαπιταλιστικούς-αντιιμπεριαλιστικούς αγώνες.

Ανακοίνωση του Παγκόσμιου Οικοσοσιαλιστικού Δικτύου
COP28: Πρέπει να αμφισβητήσουμε τη δύναμη του καπιταλισμού των ορυκτών καυσίμων

Τον περασμένο Μάη, ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός ανέφερε ότι υπάρχουν 66% πιθανότητες να ξεπεραστεί το όριο του 1,5 βαθμού Κελσίου στη διάρκεια τουλάχιστον μιας χρονιάς μεταξύ 2023 και 2027. Στις 21 Νοέμβρη, μόλις 9 μέρες πριν την έναρξη της COP28 στο Ντουμπάι, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ο Μπιλ Μακίμπεν από το 350.org [οικολογική κινηματική συλλογικότητα] δημοσίευσε ένα ανησυχητικό γράφημα που έδειχνε ότι -για πρώτη φορά στην ιστορία- η παγκόσμια θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας αυξήθηκε προσωρινά κατά 2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. 
Οι επιστήμονες του κλίματος έχουν καταλήξει ότι για να έχουμε έστω 50% πιθανότητες να διατηρηθεί η αύξηση της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου, ο προϋπολογισμός άνθρακα [οι εκτιμώμενες εκπομπές που επιτρέπονται] που είχε απομείνει τον Γενάρη του 2023 ήταν 250 γιγατόνοι διοξειδίου του άνθρακα (CO2), δηλαδή το ισοδύναμο 6 ακόμα χρόνων με τα σημερινά επίπεδα εκπομπών CO2.
Κι όμως, παρά το γεγονός ότι ακροβατούμε στο χείλος του κλιματικού γκρεμού, οι καπιταλιστικές κυβερνήσεις απέχουν πολύ από τις δραστικές μειώσεις στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και τη μείωση του άνθρακα που είναι αναγκαίες για να αποτρέψουμε τη μετατροπή αυτής της «προσωρινής» αύξησης της θερμοκρασίας σε κανονικότητα, οδηγώντας μας έτσι στο δρόμο προς έναν πλανήτη αβίωτο για την πλειοψηφία του παγκόσμιου ανθρώπινου και μη-ανθρώπινου πληθυσμού. Αντίθετα, οι εκπομπές αερίων αυξάνονται σταθερά στη διάρκεια των λίγων τελευταίων χρόνων. 
Η περιβαλλοντική καταστροφή που προκαλούν οι πόλεμοι, οι στρατιωτικές κατοχές και το στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα επιδεινώνουν την κρίση. Η στροφή από τα ορυκτά καύσιμα προς την ανανεώσιμη ενέργεια υπέστη υποχώρηση εξαιτίας τους, ενώ η απειλή μιας πυρηνικής σύγκρουσης κρέμεται ξανά πάνω από τα κεφάλια μας. Αυτόχθονες λαοί συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν την κλοπή της γης τους και τον εκτοπισμό, ενώ οι εταιρίες ορυκτών καυσίμων και οι εξορυκτικές (μαζί με τα κράτη που κυβερνούν εκ μέρους τους) προχωρούν σε βίαιες αρπαγές γης. Όπως είπε πρόσφατα από την Ολλανδία η Γκρέτα Τούνμπεργκ: «Δεν υπάρχει κλιματική δικαιοσύνη σε κατεχόμενη γη». Συμφωνούμε με όλη μας την καρδιά. Η γενοκτονία που παρακολουθούμε είναι αδιάρρηκτα δεμένη με την υπεράσπιση των ορυκτών καυσίμων από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. 
Οι νησιωτικές χώρες στον Ειρηνικό βρίσκονται σήμερα σε διαπραγματεύσεις με στόχο να μπορέσουν οι πληθυσμοί τους «να μεταναστεύσουν με αξιοπρέπεια», καθώς τα εδάφη τους πλημμυρίζονται  από τα νερά της θάλασσας και γίνονται ακατάλληλα για ανθρώπινη διαβίωση. 
Κι όμως, η COP28, η κορυφαία παγκόσμια συνάντηση κυβερνήσεων για επίτευξη συμφωνίας για την αντιμετώπιση της κρίσης, φιλοξενείται από ένα πετρελαϊκό κράτος που φιμώνει τις αντιπολιτευτικές φωνές. Δημοσιογράφοι που ασχολούνται με το κλίμα έχουν πλέον αποκαλύψει ότι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα σχεδίαζαν να αξιοποιήσουν την COP28 προκειμένου να υπογράψουν νέες πετρελαϊκές συμφωνίες -μια πράξη κυνισμού που αποκαλύπτει την ωμή υποκρισία της στάσης της καπιταλιστικής τάξης απέναντι στην υπερθέρμανση του πλανήτη. 
Η πρώτη COP διεξήχθη στη Βόννη της Γερμανίας το 1995. Παρότι έχουν περάσει 30 χρόνια συναντήσεων της COP, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2), μεθανίου και οξειδίου του αζώτου συνεχίζουν να αυξάνονται. Λίγο πάνω από το μισό του συνόλου των συσσωρευμένων εκπομπών CO2 παγκοσμίως έχει συμβεί από το 1990 και μετά.    
Η ευθύνη για αυτή την επερχόμενη καταστροφή βαραίνει συντριπτικά τις καπιταλιστικές τάξεις του Παγκόσμιου Βορρά. Οι απώλειες και οι καταστροφές πλήττουν δυσανάλογα τους φτωχότερους ανθρώπους του πλανήτη είναι τα κέρδη συσσωρεύονται από εταιρίες που ανήκουν στους πλουσιότερους. 
Μια πρόσφατη μελέτη υπολόγισε ότι οι πλούσιες χώρες θα χρωστούσαν 192 τρισ. δολάρια στον Παγκόσμιο Νότο για την οικειοποίηση του δίκαιου μεριδίου του στην ατμόσφαιρα ως το 2050. Οι πραγματικές επανορθώσεις, πληρωμένες από τις καπιταλιστικές τάξεις του Βορρά, είναι αναγκαίες. Αυτές μπορούν να περιλαμβάνουν άμεση μεταφορά ρευστού, χρηματοδότηση χορηγιών για μέτρα περιορισμού [της κλιματικής κρίσης] και προσαρμογής [στις υπαρκτές συνέπειές της], διαγραφή των χρεών και αποζημιώσεις στις χώρες του Παγκόσμιου Νότου που αφήνουν τα ορυκτά τους καύσιμα ανεκμετάλλευτα. 
Όσο ο πλανήτης παραμένει διαιρεμένος σε έθνη-κράτη που ανταγωνίζονται μεταξύ τους και κυριαρχεί ο καπιταλισμός της αγοράς με την ανελέητη ανάγκη του για συσσώρευση και κέρδη, η διαδικασία της COP ελαχιστοποιείται σε εταιρικό πράσινο ξέπλυμα, «νέρωμα» των συμφωνιών από τις μεγάλες χώρες-ρυπαντές και δεσμεύσεις τις οποίες τακτικά ακυρώνουν ή αγνοούν ανοιχτά. 
Πολλοί άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένης της Γκρέτα Τούνμπεργκ, θεωρούν ότι οι COP επιδίδονται σε σκόπιμο πράσινο ξέπλυμα και η έκκληση για μποϊκοτάρισμα της COP28 έχει δυναμώσει, ενώ τη συμμερίζεται και η καταξιωμένη συγγραφέας Ναόμι Κλάιν. Χρειάζεται να πάρουμε στα σοβαρά αυτές τις δύο σημαντικές φωνές. 
Αποδεχόμαστε επίσης ότι το κίνημα για κλιματική δικαιοσύνη, ιδιαίτερα στις χώρες της πρώτης γραμμής, επιδιώκει να αξιοποιεί οποιαδήποτε πλατφόρμα μπορεί, συμπεριλαμβανομένων των COP, για να καταγγείλει τα καπιταλιστικά κράτη και τις καταστροφικές για το περιβάλλον βιομηχανίες τις οποίες υπηρετούν. Με αυτή την έννοια, οι προσπάθειες να οργανωθούν δράσεις «μέσα», συνδυασμένες με από τα κάτω συναντήσεις και κινητοποιήσεις «έξω», είναι επίσης θεμιτές απαντήσεις.  
Όμως, η πρόκληση που παραμένει μπροστά μας είναι να χτίσουμε ένα λαϊκό κίνημα για το κλίμα, αρκετά ισχυρό για να αμφισβητήσει την δύναμη του καπιταλισμού των ορυκτών καυσίμων και να συνδεθεί με άλλα κοινωνικά κινήματα για να αγωνιστεί για ένα οικοσοσιαλιστικό μέλλον.