Οι ευρωεκλογές βρίσκουν τις πολιτικές εξελίξεις εδώ, αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σε μια κρίσιμη καμπή.

Η ΕΕ έχει, από καιρό, αναδειχθεί σε ένα συντονιστικό επιτελείο προώθησης των νεοφιλελεύθερων αντιμεταρρυθμίσεων. Σε όλες τις χώρες μέλη –από τις πιο ισχυρές ως τις πιο αδύναμες– καλπάζει η βάρβαρη «λιτότητα», η ακραία επέκταση των ελαστικών σχέσεων εργασίας, η ριζική υποβάθμιση των συνταξιοδοτικών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων, οι αδίστακτες ιδιωτικοποιήσεις, η φορο-ληστεία σε βάρος των εργαζομένων και των λαϊκών τάξεων σε συνδυασμό με την προκλητική επέκταση των φοροαπαλλαγών πάνω στα κέρδη των επιχειρήσεων και πάνω στο συσσωρευμένο πλούτο των κυρίαρχων τάξεων. Το αποτέλεσμα είναι (παντού!) να μειώνεται το μερίδιο των μισθών και των συντάξεων πάνω στον ετήσια παραγόμενο πλούτο, και να αυξάνει (παντού!) το μερίδιο των κερδών και των μερισμάτων των κηφήνων. Το ευρώ αποδείχθηκε ένα χρήσιμο εργαλείο στα χέρια των ευρωπαϊκών κυρίαρχων τάξεων και των αστικών κυβερνήσεων, στη διαρκή προσπάθειά τους να αυξήσουν τα ποσοστά εκμετάλλευσης όσων ζουν από την εργασία τους. Αρκετά χρόνια μετά τις διαβόητες «καθοριστικές» Συνθήκες, όπως του Μάαστριχτ και της Λισσαβόνας, όλες οι υποσχέσεις για διάχυση της «ανάπτυξης» και για μια, τάχα, γενικευμένη ευημερία έχουν διαψευστεί παταγωδώς. Μια καλή απόδειξη είναι οι σκληρές μαζικές κινητοποιήσεις των εργατών, των συνταξιούχων, των αγροτών, της νεολαίας, που πυκνώνουν σε όλες τις χώρες-μέλη.
Πόλεμος και
αντιδραστική στροφή
Την ίδια στιγμή η ΕΕ εξοπλίζεται.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία λειτούργησε σαν το σύνθημα προς μια ιστορικών διαστάσεων ενίσχυση του μιλιταρισμού σε όλες τις χώρες μέλη, με μπροστάρηδες τη Γερμανία και τη Γαλλία. Η ΕΕ στο πλευρό των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, αλλά και αυτοτελώς και με διακριτά δικά της ιμπεριαλιστικά συμφέροντα, στηρίζει αποφασιστικά την εγκληματική πολιτική του σιωνιστικού κράτους του Ισραήλ σε βάρος των Παλαιστινίων στη Γάζα και στη Δυτική Όχθη, ενώ επιδιώκει και πρωταγωνιστικό ρόλο στην ιμπεριαλιστική «αστυνόμευση» των ναυτικών διαδρόμων της Ερυθράς Θάλασσας και της Ανατολικής Μεσογείου.
Οι εξοπλισμοί, ο ευρωστρατός, οι δυνάμεις «ταχείας επέμβασης» στα ανατολικά όρια της ΕΕ και στα Βαλκάνια, οι ναυτικές εξορμήσεις στην Ερυθρά Θάλασσα, η αδίστακτη διπλωματία των εκβιασμών του ευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού, πρέπει να γίνονται κατανοητά ως προκλήσεις για τον κόσμο μας. Γιατί συνιστούν μεγάλους κινδύνους για την ειρήνη, αλλά και γιατί δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι το κόστος της μεγέθυνσης του ευρω-μιλιταρισμού θα πληρωθεί από περικοπές στους μισθούς, στις συντάξεις, στις κοινωνικές δαπάνες.
Την ώρα που η περιβαλλοντική και κλιματική κρίση απειλεί άμεσα τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων, η διαβόητη «πράσινη μετάβαση» της ΕΕ δεν είναι τίποτα άλλο από μοχλός για την επιτάχυνση των νεοφιλελεύθερων αντιμεταρρυθμίσεων και ένα πρόσθετο όπλο στους γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς.
Σε αυτές τις συνθήκες δεν είναι τυχαίο ότι διαψεύδονται με ταχύτητα και όλες οι δημαγωγίες που συνέδεαν τη συγκρότηση της ΕΕ με την υπόσχεση περί προωθημένης πολιτικής δημοκρατίας και εγγύησης των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Ξεκινώντας από τη Γερμανία και τη Γαλλία, ένα κύμα πολιτικού αυταρχισμού επεκτείνεται προς όλες τις χώρες μέλη, κάνοντας τη «δημοκρατία» όλο και περισσότερο μια εικονική πραγματικότητα. Στη Γερμανία πλέον ποινικοποιείται κάθε πράξη ή λόγος αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη, στη Γαλλία ο στρατός παρεμβαίνει τακτικά στα φτωχά προάστια του Παρισιού και της Μασσαλίας με στόχο, λέει, την πάταξη του «ισλαμο-αριστερισμού», στην Ιταλία οι φασιστικές συμμορίες διαδηλώνουν πλέον ελεύθερα υπό την υψηλή προστασία της Μελόνι κ.ο.κ. Οι κάμερες παντού, η μεγάλης κλίμακας καταγραφή δεδομένων για τη ζωή του πληθυσμού, οι αλλαγές στη νομοθεσία για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές κλπ, δείχνουν ότι «ο καπιταλισμός της παρακολούθησης» είναι ήδη μια ζωντανή πραγματικότητα στην Ευρώπη.
Η πιο προωθημένη «συνιστώσα» αυτής της αυταρχικής στροφής είναι η ενίσχυση του ρατσισμού. Η Πύλος δεν ήταν ένα μεμονωμένο έγκλημα κρατικού ρατσισμού, αλλά ένας ακόμα τραγικός κρίκος στην αλυσίδα εγκλημάτων που παράγει συστηματικά η Ευρώπη-φρούριο, η οποία χτίζει όλο και ψηλότερα τείχη -από τον Έβρο ως τη Μελίγια-, έχει μετατρέψει τη Μεσόγειο σε υγρό νεκροταφείο, αναθέτει σε κράτη της Ασίας και της Αφρικής το ρόλο του «πορτιέρη» -μεταφέροντας τον πόλεμο κατά των μεταναστ(ρι)ών και έξω από τα σύνορά της.
Η αντιδραστική στροφή αφορά και την κλιμάκωση του σεξισμού. Οι ανέξοδες δημαγωγίες των ευρωπαϊκών θεσμών σε αυτό το πεδίο δεν εμποδίζουν σε τίποτα τη δυσμενή τροποποίηση των νομοθεσιών σε σχέση με κρίσιμα πεδία δικαιωμάτων των γυναικών και των ΛΟΑΤΚΙ σε μια σειρά χώρες-μέλη, ενώ στην πραγματική ζωή (στην εργασία, στο σχολείο, στο δρόμο…) τα πράγματα γίνονται παντού καθημερινά χειρότερα.
Το αποτέλεσμα αυτών των μετατοπίσεων των κυβερνήσεων, των κρατικών μηχανισμών, των ευρωπαϊκών θεσμών και οργάνων, είναι η πρωτοφανής ενίσχυση της ακροδεξιάς. Οι Λεπέν, οι Μελόνι, οι AfD, οι Vox, οι Τσέγκα και οι υπόλοιποι του ακροδεξιού – νεοναζιστικού συρφετού είναι δυνάμεις που συνιστούν μια αυτόνομη πολιτική απειλή για το κίνημα των εργατών και της νεολαίας, αλλά δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία ότι η ανάπτυξή τους στηρίζεται στη γενικότερη στροφή προς το ρατσισμό, τον εθνικισμό, το μιλιταρισμό και τον σεξισμό των κυβερνητικών, κρατικών και ευρω-ενωσιακών ηγεσιών. Γι’ αυτό και η αντιμετώπιση του ακροδεξιού κινδύνου θα πρέπει να επιδιωχθεί σε άρρηκτη ενότητα με την αντιμετώπιση του «θεσμικού» (κρατικού και ενωσιακού) ρατσισμού, εθνικισμού και σεξισμού.
Αυτή είναι η ΕΕ που έχουμε να αντιμετωπίσουμε. Από τη σκοπιά των εργατικών και λαϊκών συμφερόντων το «μήνυμα» που χρειάζεται είναι ένα καθαρό ΟΧΙ. Πρέπει να ενισχυθούν οι ιδέες που πάντα (από το 1917 και μετά) ισχυρίζονταν ότι η εργατική εξουσία-δημοκρατία, δηλαδή ο σοσιαλισμός, είναι απαράβατη προϋπόθεση για να επιχειρηθεί μια ευρωπαϊκή ενοποίηση που θα εξυπηρετεί αυθεντικά τα εργατικά και λαϊκά συμφέροντα. Πρέπει να ενισχυθούν οι πολιτικές πράξεις που υποστηρίζουν τη ρήξη απέναντι στη σημερινή υπαρκτή ΕΕ των βιομηχάνων, των εφοπλιστών, των τραπεζιτών. Πρέπει –άμεσα!– να ενισχυθούν οι συγκεκριμένοι μαζικοί αγώνες των εργατών και της νεολαίας, που αντιστέκονται εδώ και τώρα στη συγκεκριμένη πολιτική που εκπέμπει η Κομισιόν και υλοποιούν όλες οι κυβερνήσεις των χωρών-μελών.
Στις ευρωεκλογές χρειαζόμαστε να ακουστεί όσο πιο δυνατά γίνεται, ένα εργατικό-διεθνιστικό-αριστερό ΟΧΙ στην ΕΕ του κεφαλαίου, του πολέμου, του ρατσισμού και του σεξισμού. Αυτό το ΟΧΙ πρέπει να «καθοδηγείται» από την αντικαπιταλιστική στρατηγική, να παίρνει πρωτοβουλίες προς τη ρήξη με την ΕΕ, και μέσα στη σημερινή συγκυρία να αντιστέκεται συστηματικά στην πολιτική των ευρω-ηγεσιών και των κυβερνήσεων των χωρών μελών της ΕΕ.
Στην Ελλάδα
Στο εσωτερικό της χώρας, η κυβέρνηση Μητσοτάκη υπηρετεί με ενθουσιασμό τις αντιδραστικές κατευθύνσεις που εκπέμπουν οι Βρυξέλλες. Είναι μια κυβέρνηση-πολεμική μηχανή στην υπηρεσία του κεφαλαίου, ιδιαίτερα απειλητική για τα βασικά εργατικά και κοινωνικά δικαιώματα. Οι πρόσφατοι ταυτόχρονοι αγώνες του φοιτητικού κινήματος, των αγροτών και των απεργιακών κινητοποιήσεων, έχουν οδηγήσει τον Μητσοτάκη σε δύσκολη θέση. Οι αποκαλύψεις για τις κυβερνητικές ευθύνες στο έγκλημα των Τεμπών και στις παρακολουθήσεις της ΕΥΠ, σε συνδυασμό με τις ρωγμές στο μπλοκ των ολιγαρχών που μέχρι πρόσφατα στήριζαν τον Μητσοτάκη, δημιουργούν πρόσθετες αστάθειες. Δεν πρέπει, όμως, να υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι αν η κυβέρνηση της ΝΔ κατορθώσει να σταθεροποιηθεί, μέσα στο περιβάλλον της διεθνούς οικονομικής επιδείνωσης θα προωθήσει μια ακόμα πιο αιματηρή πολιτική απέναντι στον κόσμο μας. Γι’ αυτό στις ευρωεκλογές το «μαύρο στη ΝΔ!» πρέπει να είναι, για κάθε εργαζόμενο, για κάθε νέο και νέα, το πρώτο και σταθερό σημείο αφετηρίας για την επιλογή της ψήφου.
Αυτονόητα, αυτή η επιλογή πάει χέρι-χέρι με την υποχρέωση «μαυρίσματος» όλων των ψηφοδελτίων της ακροδεξιάς που, όπως έδειξε η εμπειρία της Χρυσής Αυγής, είναι ένας επικίνδυνος εχθρός για τον κόσμο του εργατικού κινήματος και όλων των κινημάτων κοινωνικής αντίστασης.
Απέναντι στην Δεξιά και στην ακροδεξιά, δεν υπάρχουν περιθώρια για αυταπάτες σχετικά με τον ρόλο του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ.
Το κόμμα του Κασελάκη θεωρεί πλέον το ΝΑΤΟ σαν μια «ιερή αμυντική συμμαχία», δεν διστάζει να εκφράζει την αλληλεγγύη του προς το… Κράτος του Ισραήλ, και δηλώνει ήδη δημόσια ότι οι σχέσεις του Κασελάκη με το Δημοκρατικό Κόμμα στις ΗΠΑ θα είναι το «θεμέλιο» πάνω στο οποίο θα στηρίξει τις μελλοντικές προγραμματικές επεξεργασίες και τις πολιτικές του. Ο «προοδευτισμός» του Κασελάκη είναι ένας νεοφιλελευθερισμός «με ανθρώπινο πρόσωπο».
Το ΠΑΣΟΚ του Ν. Ανδρουλάκη είναι το επίσημο μέλος της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας: Κανείς δεν δικαιούται να ξεχνά ότι οι σημερινές τραγικές πολιτικο-κοινωνικές συνθήκες στην Ευρώπη διαμορφώθηκαν με πρωταγωνιστικό ρόλο των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων στις κυβερνήσεις με ή χωρίς συνεργασία με τη Δεξιά.
Η ενίσχυση αυτού του «πόλου» της κεντροαριστεράς, που υπόσχεται συνεργασίες ή και ενοποιήσεις μετά τις ευρωεκλογές, παρότι θα αντιπολιτεύεται τον Μητσοτάκη, δεν κομίζει τίποτα αυθεντικά θετικό για τον κόσμο της εργασίας. Είναι χαρακτηριστικό το ότι, ελάχιστες εβδομάδες πριν τις ευρωεκλογές, τόσο ο Στ. Κασελάκης όσο και ο Ν. Ανδρουλάκης περιορίζουν τον «προοδευτισμό» τους σε γενικόλογες και εν πολλοίς δημαγωγικές κατευθύνσεις, που δεν ορίζουν κανένα σημείο ανατροπής της οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας που επιβλήθηκε στα χρόνια των μνημονίων, αλλά και στην πενταετία Μητσοτάκη που τα ακολούθησε.
Η ολοκλήρωση της συντηρητικής μετάλλαξης του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα κεντροαριστερό κόμμα, οδήγησε σε μια (ακόμα) διάσπασή του. Δυστυχώς, ο κύκλος των στελεχών που συγκρότησαν τη Νέα Αριστερά επέλεξε να «υιοθετήσει» την υπεράσπιση των κυβερνήσεων Τσίπρα μεταξύ 2015-19 και, συνακόλουθα, την υπεράσπιση των μνημονιακών-νεοφιλελεύθερων πολιτικών τους. Αυτό δείχνει ότι λίγα κατάλαβαν σχετικά με το τι (τους) συνέβη και κυρίως θέτει τη Νε.Αρ. εκτός κάθε θεμιτής επιλογής ψήφου.
Αυτή η εξέλιξη του «κεντρικού» πολιτικού σκηνικού, σπρώχνει κόσμο προς την αποχή που, όπως στις εκλογές του 2023, παίρνει μεγάλες διαστάσεις. Όμως η αποχή δεν είναι λύση. Δεν αποτελεί πρόβλημα που δυσκολεύει τα συστημικά κόμματα, και ιδιαίτερα τον Μητσοτάκη.
Στην κάλπη των ευρωεκλογών το πιο ενδιαφέρον στοιχείο θα είναι η δύναμη που θα καταγράψουν τα κόμματα και οι συνδυασμοί που στηρίζουν (στον α’ ή στον β’ βαθμό ειλικρίνειας και πολιτικής δυνατότητας…) τις κοινωνικές αντιστάσεις. Αυτό θα καταμετρηθεί με τις ψήφους στα αριστερά, κυρίως τις ψήφους στο ΚΚΕ, στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ, στην Ενωτική Πρωτοβουλία ΜΕΡΑ25/Ανατρεπτική Οικολογική Αριστερά. Ενώνουμε τη φωνή μας στο κάλεσμα για αυτή την ψήφο στα αριστερά, δηλώνοντας ότι, παρά τις ιδιαίτερες προτιμήσεις της καθεμιάς και καθενός από εμάς, δεν έχουμε την πρόθεση να «τσακωθούμε» με κανέναν για τη συγκεκριμενοποίηση της επιλογής μέσα σε αυτό το «φάσμα».
Η επόμενη ημέρα θα είναι κρίσιμη. Το βασικό πολιτικό καθήκον θα παραμένει η κλιμάκωση και ο συντονισμός των αγώνων από τα κάτω. Θα χρειαστούν συστηματικές και μάχιμες πρωτοβουλίες, οργανωμένες με ενωτική και συνάμα ριζοσπαστική πολιτική, για τις αυξήσεις στους μισθούς και τις συντάξεις, για τον αποτελεσματικό έλεγχο της ακρίβειας, ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις, ενάντια στους εξοπλισμούς, ενάντια στο ΝΑΤΟ και τις Βάσεις, για να μπει φραγμός στην παράλογη και επικίνδυνη εξορυκτική στρατηγική, για την αλληλεγγύη στην Παλαιστίνη κ.ο.κ.
Σε αυτήν την κρίσιμη «επόμενη ημέρα», τα καθήκοντα της ενότητας στη δράση, τόσο στο κίνημα όσο και στο πολιτικό πεδίο, θα παραμένουν επιτακτικά.