Και όμως γυρίζει...

Αργεντινή

Η θητεία του ακροδεξιού υπερ-θατσερικού Μιλέι ξεκίνησε με τις μεγάλες αυθόρμητες κινητοποιήσεις στις 20 και στις 27 Δεκέμβρη, που πίεσαν τα συνδικάτα να οργανώσουν την πρώτη γενική απεργία στις 24 Γενάρη. Σε αυτό το φόντο, η προσπάθεια του Μιλέι να μετασχηματίσει την κοινωνία της Αργεντινής σε έναν καπιταλισμό Άγριας Δύσης, «με ένα χτύπημα» (έκτακτο προεδρικό διάταγμα και πολυνομοσχέδιο με εκατοντάδες μέτρα) υπέστη μια πρώτη ήττα, καθώς συνάντησε αντιστάσεις και μέσα στους θεσμούς. Έκτοτε το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα του Μιλέι αποτελεί αντικείμενο διαρκούς διαπραγμάτευσης (με τη Γερουσία, με το Κογκρέσο, με τις Περιφερειακές κυβερνήσεις). Όμως ο ακροδεξιός πρόεδρος έχει κατορθώσει να κερδίσει χρόνο και πρωτοβουλία, εξασφαλίζοντας ότι το «έκτακτο διάταγμα» (που του δίνει υπερεξουσίες) δεν θα συζητηθεί (ακόμα) στο Κογκρέσο, παραμένοντας σε ισχύ και επιτρέποντάς του παρεμβάσεις που ήδη έχουν καταστροφικό αντίκτυπο στη ζωή των εργαζομένων και των φτωχών. Τη φετινή 8η Μάρτη, εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες πλημμύρισαν την Πλατεία του Εθνικού Κογκρέσου και τους γύρω δρόμους, απέναντι σε έναν από τους πιο ωμά μισογύνηδες προέδρους διεθνώς. Στις 18 Μάρτη, οι λαϊκές οργανώσεις που στελεχώνουν δομές κοινωνικής αλληλεγγύης κινητοποιήθηκαν ενάντια στην περικοπή των σχετικών κρατικών πόρων με πάνω από 500 αποκλεισμούς δρόμων. Στις 24 Μάρτη, η παραδοσιακή μέρα μνήμης για τα θύματα της δικτατορίας, προσέλκυσε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλη τη χώρα, απέναντι σε μια κυβέρνηση που εκφράζει τη νοσταλγία για τη χούντα. Τη σκυτάλη πήραν οι φοιτητές, που κατέβηκαν στους δρόμους στις 24 Απρίλη απαιτώντας δαπάνες για τα δημόσια πανεπιστήμια, που έχουν βρεθεί (και αυτά) στο στόχαστρο του Μιλέι. Όλη αυτή η κινηματική δράση τροφοδότησε την γενική απεργία στις 9 Μάη, η οποία καταγράφηκε ως πολύ πιο ισχυρή σε συμμετοχή, σε κλάδους που θίχτηκαν, σε διαδηλώσεις αλλά και σε συμπάθεια ενός τμήματος των μεσοστρωμάτων. Αν και η 9η Μάη ήταν συγκλονιστική επίδειξη δύναμης, οι δηλώσεις των συνδικαλιστικών ηγεσιών έδειχναν ότι προοριζόταν να είναι μόνο αυτό: Μια επίδειξη δύναμης, για να πιεστεί η κυβέρνηση να μετριάσει τις επιθέσεις και να διαπραγματευτεί. Η αντικαπιταλιστική Αριστερά καλεί ήδη σε νέα γενική απεργία τη μέρα που θα φτάσει το αναθεωρημένο οικονομικό πρόγραμμα του Μιλέι στο Κογκρέσο, δίνοντας έμφαση στην «από κάτω» δράση για να μπορέσει αυτή να επιβληθεί. Μια αναθεωρημένη εκδοχή των κυβερνητικών μέτρων απέσπασε την καταρχήν έγκριση επιτροπής της Γερουσίας για να πάει προς ψηφοφορία μέσα στις 2 πρώτες εβδομάδες του Ιούνη…

Καταλονία
Για να κερδίσει την κοινοβουλευτική στήριξη των καταλανικών (και άλλων εθνικών) κομμάτων προκειμένου να σχηματίσει κυβέρνηση, ο Σοσιαλιστής Πέδρο Σάντσες πρότεινε μια διαδικασία «συμφιλίωσης». Ασφαλώς έθεσε εκτός συζήτησης το μόνο πραγματικά δημοκρατικό μέσο, τη διεξαγωγή ενός αμοιβαία συμφωνημένου δημοψηφίσματος. Οι ηγεσίες των καταλανικών κομμάτων έπρεπε να περιοριστούν σε μια Γενική Αμνηστία για τα γεγονότα του 2017. Ο νόμος τελικά εγκρίθηκε και δεν αφορά μόνο τα πολιτικά στελέχη που διώκονταν για ανταρσία, αλλά και τους χιλιάδες πολίτες που συνελήφθησαν ή/και υπέστησαν διώξεις για τη συμμετοχή τους στην «ανεξαρτησιακή διαδικασία». Ο νόμος αμνηστεύει όμως και τους αστυνομικούς που άσκησαν «υπερβάλλουσα βία» ή «παράνομες μεθόδους» κατά την καταστολή του κινήματος για αυτοδιάθεση. Είναι κλασσική ισπανική σοσιαλδημοκρατική συνταγή, δοκιμασμένη από την εποχή της Μετάβασης, όταν απελευθερώθηκαν οι πολιτικοί κρατούμενοι, επέστρεψαν οι εξόριστες, αλλά διασφαλίστηκε και η ατιμωρησία των φρανκιστών. Κάποιες δυνάμεις επικρίνουν τον πολιτικό συμβολισμό που αποδίδει η κυβέρνηση στην Αμνηστία (ως «συγχώρεση»), περιγράφοντας τον ως «Βγείτε, αλλά καθίστε φρόνιμα και μην το ξανακάνετε! Να θυμάστε, αν κυβερνούσε η ακροδεξιά, θα μένατε για πάντα μέσα». Αρκετοί ακτιβιστές υιοθετούν το σύνθημα «Ho tornarem a fer» (Θα το ξανακάνουμε»). Όπως συνοψίζει τη στάση της CUP, το μέλος της, Άννα Σταντόν: «Ασφαλώς θα την δεχτούμε… Ως κίνημα, είναι για εμάς υψίστης σημασίας να προσπαθούμε να κρατήσουμε όσο περισσότερους ακτιβιστές εκτός φυλακής μπορούμε. Είναι εξίσου σημαντικό να μην τους ζητάμε να μετανοήσουν που υπερασπίστηκαν το δικαίωμα της Καταλανίας στην αυτοδιάθεση… Μια πλήρης συνολική αμνηστία για όλους τους πολιτικούς κρατούμενους, όχι μόνο οπαδούς της ανεξαρτησίας, αλλά και κομμουνιστές, αναρχικούς και αντικαπιταλιστές, παραμένει ο στόχος για τον οποίο πρέπει να παλεύουμε». 

Νέα Καληδονία/Γη των Κανάκ
Πριν 40 χρόνια, ο λαός των Κανάκ στην «Νέα Καληδονία» εξεγέρθηκε απαιτώντας την αυτοδιάθεσή του και την ανεξαρτησία της γης του από τη γαλλική αποικιακή μητρόπολη. Μια τετραετία σκληρών αγώνων κατέληξε στις συμφωνίες του 1988 -και έπειτα του 1998- που προέβλεπαν μια μακρά διαδικασία «αποαποικιοποίησης». Το 2021, η κυβέρνηση Μακρόν επέβαλε τη διεξαγωγή ενός δημοψηφίσματος εν μέσω κοβίντ, ενάντια στη θέληση όλων των κομμάτων που υποστηρίζουν την ανεξαρτησία, και αναγνώρισε τα αποτελέσματά του (υπέρ της «παραμονής ως γαλλική κτήση») παρά τη μαζική αποχή των Κανάκ. Εν τω μεταξύ, για πρώτη φορά στην ιστορία του αρχιπελάγους, οι Κανάκ (συμμαχώντας με μειονότητες από νησιωτικά έθνη του Ειρηνικού που μεταφέρονταν εκεί ιστορικά από τους Γάλλους αποικιοκράτες ως εργατικά χέρια) απέκτησαν τον πλειοψηφικό έλεγχο της τοπικής κυβέρνησης. Κάποια ήπια μέτρα κοινωνικής δικαιοσύνης, προκάλεσαν την εξέγερση των Γάλλων εποίκων, με τους ιδιοκτήτες φορτηγών να αποκλείουν δεξαμενές καυσίμων, και τα δεξιά/εποικιστικά κόμματα να δηλώνουν ότι οι τοπικοί θεσμοί (που ήλεγχαν για χρόνια) «δεν έχουν καμιά νομιμοποίηση». Στα μέσα Απρίλη υπήρξαν θηριώδεις ανταγωνιστικές διαδηλώσεις (55.000 Κανάκ, 35.000 Γάλλοι έποικοι σε μια χώρα 275.000 ανθρώπων). Σε αυτό το φόντο ήρθε η παρέμβαση του Παρισιού, μια αλλαγή των εκλογικών καταλόγων που επιτρέπει σε ακόμα περισσότερους Γάλλους να ψηφίζουν στις τοπικές εκλογές. Αυτό πυροδότησε την εξέγερση των Κανάκ, με 80.000 να κατεβαίνουν στους δρόμους και την εξαγριωμένη νεολαία να επιτίθεται σε καταστήματα και πολυτελείς κατοικίες εποίκων, να αποκλείει δρόμους κι αεροδρόμια, ενώ οι έποικοι οργάνωσαν ένοπλες πολιτοφυλακές περιφρούρησης των ιδιοκτησιών τους –με την ανοχή του γαλλικού κράτους που έστειλε κατασταλτικές δυνάμεις για να χτυπήσει τους Κανάκ. Οι Κανάκ πέτυχαν μια πρώτη νίκη, με τον Μακρόν να δηλώνει ότι δεν θα βιαστεί να επιβάλει τις αλλαγές με εξαναγκασμό. Αλλά ο αγώνας για αυτοδιάθεση θα έχει πολλά επεισόδια ακόμα, σε μια εποχή που η γεωγραφική θέση του αρχιπελάγους στον Ειρηνικό, το καθιστά ακόμα πιο πολύτιμο για τον γαλλικό ιμπεριαλισμό, ενώ τα γαλλικά/εποικιστικά κόμματα (στα οποία στηρίζεται το Παρίσι) γίνονται όλο και πιο «έξαλλα»…