Και όμως γυρίζει...

Ουκρανία
Στην νοτιοανατολική Ουκρανία και ιδιαίτερα στην επαρχία Ντονιέτσκ, η προέλαση του ρωσικού στρατού έχει επιταχυνθεί. Υπολογίζεται ότι από τον Αύγουστο ως τον Οκτώβρη, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν καταλάβει μεγαλύτερη έκταση από εκείνη που είχαν καταλάβει τους προηγούμενους 19 μήνες (από την αρχή του 2023 ως τον Ιούλη του 2024). Πρόκειται ασφαλώς για ποιοτική αλλαγή. Ένας στρατός που επί 19 μήνες καταλάμβανε 47 τ. χλμ. το μήνα (μέσο όρο), κατόρθωσε μέσα στον Οκτώβρη να καταλάβει 470 τ. χλμ. γης, δεκαπλασιάζοντας την ταχύτητα της προέλασής του. Όμως αυτή η επιτάχυνση παραμένει σε συνθήκες αργού πολέμου χαρακωμάτων. Για να γίνουν αντιληπτά τα μεγέθη και ο ρυθμός, μόνο η επαρχία του Ντονιέτσκ είναι περίπου… 26.000 τ. χλμ. και αυτή αποτελεί το 4,5% του εδάφους της Ουκρανίας. Ενώ τα αυξημένα εδαφικά κέρδη συνδυάζονται με μια άλλη στατιστική. Ο Σεπτέμβρης θεωρείται ένας από τους πιο αιματηρούς μήνες για το ρωσικό στρατό από την αρχή της εισβολής. Η Ουκρανία αντιμετωπίζει τα δικά της προβλήματα, πέρα από την αργή αλλά διαρκή υποχώρηση στα νοτιοανατολικά της εδάφη. Μια άλλη στατιστική: Μέσα στο 2024 έχει καταγραφεί ρεκόρ σε περιστατικά λιποταξίας (περίπου 40.000). Ο πραγματικός αριθμός ίσως είναι μεγαλύτερος, γιατί το φαινόμενο είναι τόσο εκτεταμένο που πολλοί αξιωματικοί προτιμούν να μην καταγγέλουν τους φαντάρους τους για τέτοιες πράξεις, επενδύοντας στην πειθώ αντί για την απειλή τιμωρίας. Η πρακτική αυτή μάλιστα «θεσμοθετήθηκε» πρόσφατα, με τη Βουλή να αποποινικοποιεί την λιποταξία και την αδικαιολόγητη απουσία εφόσον διαπράττεται για πρώτη φορά. Και οι δύο πλευρές ετοιμάζονται για τις δυσκολίες του χειμώνα. Για το ρωσικό στρατό αυτό θα σημαίνει δυσκολία να συνεχιστεί η κινητικότητα που δείχνει σήμερα (και ίσως γι’ αυτό κλιμακώνει τις μηχανοκίνητες επιθέσεις τώρα που μπορεί). Αλλά για τον ουκρανικό πληθυσμό θα σημαίνει μια σκληρή δοκιμασία με μεγάλο μέρος του ηλεκτρικού δικτύου της χώρας να έχει καταστραφεί από ρωσικούς βομβαρδισμούς. Σε αυτό το φόντο παρουσίασε ο Ζελένσκι το «Σχέδιο Νίκης». Πρόκειται για ένα κείμενο που είναι εξαιρετικά επικίνδυνο, ανοίγοντας την πόρτα στην γενίκευση του πολέμου («πράσινο φως» για χτυπήματα βαθιά μέσα στη Ρωσία, ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, ανάπτυξη «δυτικής» ομπρέλας προστασίας των πόρων και υποδομών της χώρας). Είναι επίσης ένα κείμενο που αποπνέει αξιολύπητη απελπισία, προσφέροντας κάθε είδους ανταλλάγματα (από την «αξιοποίηση» των πόρων και των υποδομών από τους «προστάτες» τους, μέχρι την ανάπτυξη του ουκρανικού στρατού σε όλη την Ευρώπη, για να «ελαφρύνει» το βάρος των ΗΠΑ)…  

Μολδαβία-Γεωργία
Η χρονική εγγύτητα των εκλογών σε Μολδαβία και Γεωργία υπογράμμισε την όξυνση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών που τροφοδοτεί και τους διχασμούς στο εσωτερικό των αστικών τάξεων καθώς αυξάνονται οι «στρατοπεδικές» πιέσεις και γίνονται πιο δύσκολες οι ασκήσεις «ισορροπίας». Οι δύο χώρες κινούνται μεταξύ της ρωσικής σφαίρας επιρροής και της προοπτικής ένταξης στην ΕΕ και πρόσδεσης στο δυτικό μπλοκ. Οι εκλογικές μάχες μονοπωλήθηκαν από αυτό το ζήτημα, ως σύγκρουση «φιλοδυτικών» και «φιλορώσων». Ασφαλώς η εσωτερική πολιτική παίζει ρόλο, η συμπεριφορά των ψηφοφόρων αφορά και άλλα ζητήματα, ενώ στο εσωτερικό των γεωπολιτικών «μπλοκ» συνυπάρχουν διαφορετικά κόμματα με διαφορετικές εμφάσεις κι ατζέντες. Όμως η «σημαία» των διεκδικητών της εκτελεστικής εξουσίας αφορά τις γεωπολιτικές επιλογές. Στη Μολδαβία, η οριακή νίκη του «ΝΑΙ» στο δημοψήφισμα για ένταξη στην ΕΕ, έχει οδηγήσει σε αλληλοκατηγορίες νοθείας και εξαγοράς και μάλλον οι δυο πλευρές αναμένουν την έκβαση του δεύτερου γύρου των προεδρικών (όπου αναμετράται η φιλοδυτική νυν πρόεδρος και ένας φιλορώσος πρώην εισαγγελέας) για να αποφασίσουν τα επόμενα βήματά τους. Στη Γεωργία, η νίκη του φιλορωσικού κόμματος έχει προκαλέσει καταγγελίες για νοθεία από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, που κινούνται δικαστικά αλλά και με διαδηλώσεις στους δρόμους, τις οποίες η Μόσχα ήδη περιγράφει ως «συνωμοσία» και «απόπειρα πραξικοπήματος». Πέρα από το αν ισχύουν -και σε ποια έκταση- οι εκατέρωθεν ισχυρισμοί για «ξένη παρέμβαση» υπέρ του ενός ή του άλλου, είναι δεδομένο ότι οι δύο χώρες έχουν γίνει πεδίο διπλωματικής μάχης μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας και αυτό καθορίζει την ένταση που έχουν πάρει αναμετρήσεις που ενώ διεξάγονται μεταξύ αστικών κομμάτων, δεν θυμίζουν σε τίποτε το σάβουαρ βιβρ της «αστικής εναλλαγής»…

Αργεντινή
Ο Χαβιέ Μιλέι αντιμετώπισε μια ακόμα μεγάλη πρόκληση στην ταραχώδη θητεία του. Μετά την απεργιακή αντίσταση τους πρώτους 6 μήνες της θητείας του (με τις γενικές απεργίες του Γενάρη και του Μάη και διάφορες κινητοποιήσεις στο ενδιάμεσο) που κατάφερε να ανακόψει κάποιες από τις πιο σκληρές πτυχές του σαρωτικού του προγράμματος, ήρθε η σειρά του φοιτητικού κινήματος. Η «γενική δοκιμή» είχε γίνει το Φλεβάρη, όταν ο Μιλέι έκοψε κατά 71% τις δαπάνες για τα πανεπιστήμια και ο φοιτητόκοσμος απάντησε με μαζικές διαδηλώσεις, που κορυφώθηκαν με την πορεία του ενός εκατομμυρίου τον Απρίλη. Στις αρχές Οκτώβρη, οι διάφορες αντιπολιτεύσεις σχημάτισαν πλειοψηφία μέσα στο Κογκρέσο γύρω από την έγκριση ενός νομοσχεδίου υπέρ της αύξησης των δαπανών για τα πανεπιστήμια και των μισθών του προσωπικού τους. Ο Μιλέι το μπλόκαρε με βέτο, έχοντας τη στήριξη και ενός τμήματος της κεντροδεξιάς (για να συγκεντρωθεί το 1/3 των βουλευτών που χρειάζεται ο πρόεδρος για να μην ανατρέψει το Κογκρέσο το βέτο του). Την ίδια μέρα, ξεκίνησαν οι φοιτητικές συνελεύσεις που πυροδότησαν ένα κύμα καταλήψεων. Η λέξη «tomada» που παραπέμπει περισσότερο σε «απόκτηση» και λιγότερο σε «κατάληψη» κοσμεί τα πανιά που κρέμονται σε δεκάδες πανεπιστήμια. Η λέξη αποτυπώνει το ρεπερτόριο δράσης του λατινοαμερικάνικου κινήματος, καθώς φοιτητικές επιτροπές έχουν αποκτήσει τον έλεγχο της καθαριότητας, της ασφάλειας, της διεξαγωγής μαθημάτων, της διανομής τροφίμων κ.ο.κ. Οι συνελεύσεις (όπως και τα μαθήματα) γίνονται στους δρόμους, έξω από τα πανεπιστημιακά κτίρια. Ήδη ξεκίνησαν κάποιες απεργίες και στο προσωπικό των πανεπιστημίων, ενώ σε κινητικότητα βρίσκονται και οι πιο οργανωμένοι κλάδοι (υγειονομικοί, αεροδρόμια)…