Πενήντα ένα χρόνια μετά, το Πολυτεχνείο συνεχίζει να αποτελεί ένα αγκάθι στην επίσημη αστική αφήγηση.
Ημερ.Δημοσίευσης
Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του συστήματος να του δοθεί ένας ακίνδυνος μουσειακός χαρακτήρας ή να χαθεί ολοκληρωτικά στη λήθη της ιστορίας, εκείνο ζει αγέρωχο στις μάχες του σήμερα. Η κοινωνική του βάση, το πολιτικό του πρόσημο, οι ιδεολογικές του αιχμές, οι ταξικές του αναφορές και οι συλλογικές του αποτυπώσεις έχουν στοιχειώσει για δεκαετίες το ελληνικό πολιτικό σύστημα. Αυτός είναι και ο λόγος που το σύνθημα «Το Πολυτεχνείο δεν ήτανε γιορτή, ήτανε εξέγερση και πάλη ταξική» δονεί κάθε Νοέμβρη τους δρόμους όλης της χώρας.
Πολυτεχνείο τότε
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου στις 17 Νοέμβρη του 1973 αποτέλεσε αναμφισβήτητα την κορύφωση του αγώνα ενάντια στη χούντα. Ήταν η μαζική, ενωτική και ριζοσπαστική απάντηση των φοιτητών, των μαθητών και κυρίως των εργατών, απέναντι στο στρατοκρατικό καθεστώς των συνταγματαρχών. Ενός καθεστώτος βουτηγμένου στο αίμα που από το 1967 είχε διαλύσει τα πολιτικά κόμματα και τα συνδικάτα, γέμιζε τα κελιά του ΕΑΤ-ΕΣΑ με αγωνιστές, ήλεγχε συστηματικά τον Τύπο και έσπερνε στα σχολεία, στις σχολές και στους χώρους δουλειάς τους ρουφιάνους της ασφάλειας. Ενός καθεστώτος που βασιζόταν στις τιςσυλλήψεις, στα στρατοδικεία και στα ξερονήσια και έκανε χρυσές μπίζνες με το εγχώριο κεφάλαιο. Απέναντι σε αυτό το σάπιο σύστημα ο ριζοσπαστισμός των φοιτητών/τριών και η κεντρικότητα της εργατικής τάξης, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ανατροπή του.
Τις ημέρες της κατάληψης δεκάδες χιλιάδες εργάτες, αγρότες, φοιτητές και μαθητές πλημμύρισαν τους δρόμους της Αθήνας. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον ξεπρόβαλλε δυναμικά αυτό που σήμερα αποκαλούμε «Επαναστατική Αριστερά». Ο ρόλος της ήταν κομβικός τόσο στην εξέλιξη των γεγονότων, όσο και στην πολιτική έκφραση της εξέγερσης. Νέες οργανώσεις και ρεύματα που ζούσαν επί χρόνια στη σκιά του καθεστώτος βρήκαν ζωτικό πεδίο παρέμβασης στην εξέγερση. Το διεθνές ρεύμα του 1968 ετεροχρονισμένα έφτανε στην Ελλάδα, μεμονωμένα στελέχη του ΚΚΕ και του ΚΚΕ Εσωτερικού, τροτσκιστές, μαοϊκοί και γκεβαριστές έφτιαχναν νέες οργανώσεις, εξέδιδαν παράνομα έντυπα και εμπλούτιζαν την πολιτική σκέψη σε μια ριζοσπαστική κατεύθυνση.
Αυτό το νέο ριζοσπαστικό πολιτικό κύμα δεν αρκούνταν σε κανενός είδους συμβιβασμό. Στάθηκε απέναντι τόσο στη λεγόμενη «φιλελευθεροποίηση» που επιχείρησε το χουντικό καθεστώς, όσο και στις ηγεσίες του ΚΚΕ Εσωτερικού και του ΚΚΕ που έβλεπαν περισσότερο προσιτή μια ομαλή μετάβαση από το χουντικό καθεστώς στην αστική δημοκρατία. Αυτό αποτυπώνεται ξεκάθαρα, άλλωστε στη συνθηματολογία της εξέγερσης: «Κάτω η Χούντα», «Επανάσταση λαέ», «Απεργία γενική», «Εργάτες-Αγρότες-Φοιτητές», «Κάτω το κεφάλαιο», «Λαϊκή εξουσία». Οι συγκεκριμένες πολιτικές αιχμές της εξέγερσης, μπορεί να τσακίστηκαν από το τανκς εκείνο το βράδυ του Νοέμβρη του ’73, όμως επιβίωσαν για δεκαετίες μέσα στους ταξικούς και νεολαιίστικους αγώνες. Εδραίωσαν μια τελείως νέα κατάσταση που αποτέλεσε τη βάση για αυτό που ονομάζουμε «εργατική μεταπολίτευση».
Πολυτεχνείο σήμερα
Η περίφημη «εργατική μεταπολίτευση» αποτέλεσε μια περίοδο πρωτοφανών αγώνων και κατακτήσεων από την πλευρά του εργατικού κινήματος και της Αριστεράς. Αυτός είναι και ο λόγος που διάφοροι υπέρμαχοι του νεοφιλελευθερισμού και της λιτότητας κάνουν σήμερα λόγο για το «τέλος της μεταπολίτευσης», προσπαθώντας να συκοφαντήσουν μια ολόκληρη περίοδο μεγάλων αγώνων και σημαντικών κατακτήσεων που αποτέλεσαν πολιτική συνέχεια του Νοέμβρη. Η μαχητική εργατική τριετία ’74-’77, ο εργοστασιακός συνδικαλισμός, η αντίσταση στα μετέπειτα αντεργατικά μέτρα του ΠΑΣΟΚ, οι ογκώδεις διαδηλώσεις του Πολυτεχνείου, οι καταλήψεις σε σχολές, οι εργατικοί αγώνες σε τεράστιες βιομηχανίες και οι απεργίες ενάντια στον νεοφιλελεύθερο οδοστρωτήρα του Μητσοτάκη και τον εκσυγχρονισμό του Σημίτη, είναι κάποιες από τις στιγμές που θέλει να ξεχάσει η κυρίαρχη τάξη και οι πολιτικοί της εκπρόσωποι. Όπως αντίστοιχα θέλει να ξεχάσει και το τεράστιο αντιμνημονιακό κίνημα που ξεδιπλώθηκε στη χώρα από το 2010 και μετά. Και αφετηρία όλων των παραπάνω είναι το Πολυτεχνείο.
Η αστική τάξη στην Ελλάδα θέλει να ξεμπερδέψει με το ριζοσπαστικό κύμα που σάρωσε τους εργατικούς χώρους, τις σχολές, τα σχολεία και τις γειτονιές. Με τη ριζοσπαστική πολιτική, τα συνδικάτα, τις απεργίες, τους αγώνες και τα κινήματα. Γι’ αυτό και όλοι επικαλούνται το «τέλος της μεταπολίτευσης». Γιατί οι μνήμες της τους προκαλούν ίλιγγο.
Σήμερα όμως που οξύνεται η ταξική επίθεση στους από κάτω και αυξάνεται η φτώχεια και η επισφάλεια, που εντείνονται οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί και πληθαίνουν οι πόλεμοι, που λεηλατούνται ολόκληρες χώρες και γεννιούνται νέα προσφυγικά κύματα, που ενδυναμώνεται η ακροδεξιά και ενισχύεται ο ρατσισμός και ο σεξισμός, είναι πιο σημαντικό από ποτέ να πατήσουμε πάνω στην πολιτική και ιστορική παρακαταθήκη της εξέγερσης του Νοέμβρη. Να αξιοποιήσουμε την ουσία της που ήταν η κεντρικότητα της εργατικής τάξης, η ριζοσπαστική πολιτική και η μαζική κοινωνική συσπείρωση.
Η φετινή πορεία του Πολυτεχνείου πρέπει να στείλει ένα ξεκάθαρο μήνυμα ενάντια στη γενοκτονία που συντελείται αυτή τη στιγμή στην Παλαιστίνη από το κράτος-τρομοκράτη του Ισραήλ, με τις πλάτες της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Όλοι/ες μαζί πρέπει να απαιτήσουμε να σταματήσει η σφαγή στη Γάζα, στη Δυτική Όχθη και στο Λίβανο.
Πολύ περισσότερο πρέπει να αποδοκιμάσουμε την επαίσχυντη στάση της κυβέρνησης που στέκεται αρωγός και σύμμαχος του εγκληματία Νετανιάχου, την ίδια στιγμή που με τις πολιτικές της τσακίζει στην Ελλάδα όσους διεκδικούν τα αυτονόητα. Τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα βουλιάζουν στους χαμηλούς μισθούς, στην εργασιακή επισφάλεια, στην ανεργία και στη λαίλαπα του πληθωρισμού. Η νεολαία βλέπει τα δημόσια σχολεία και πανεπιστήμια να υποβαθμίζονται και να καταρρέουν. Οι μειονότητες και οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες τσακίζονται καθημερινά σε ένα κρεσέντο καταπάτησης δικαιωμάτων. Όποιος τολμήσει να αντισταθεί σε αυτή την κατάσταση βρίσκει μπροστά του ΜΑΤ και καταστολή, όπως οι εποχικοί πυροσβέστες. Με αυτόν τον τρόπο στρώνεται το χαλί στην ακροδεξιά και στους διάφορους ηγετίσκους της.
Απέναντι σε όλα τα παραπάνω, πρέπει να ξαναπιάσουμε το νήμα του Νοέμβρη. Να επανακαθορίσουμε τη δημόσια συζήτηση βάζοντας στο κέντρο τα δικά μας πολιτικά αιτήματα. Πολιτικές οργανώσεις και κόμματα της Αριστεράς, εργατικά σωματεία, φοιτητικοί σύλλογοι, μαθητικά συμβούλια, μεταναστευτικές συλλογικότητες, αντιφασιστικές πρωτοβουλίες και φεμινιστικές ομάδες, πρέπει να βρουν εκείνο τον κοινό βηματισμό που θα βαδίσει ξανά στο δρόμο του Νοέμβρη. Έναν δρόμο που παρότι το αστικό πολιτικό σύστημα προσπαθεί επί χρόνια να τον φράξει, εκείνος επιμένει να είναι επαναστατικός.