Ολόκληρο στο RProject.gr
Ημερ.Δημοσίευσης
O πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε μια σειρά από αυξήσεις δασμών στις εισαγωγές αγαθών από τους στενότερους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, τον Καναδά και το Μεξικό. Πρότεινε αύξηση των δασμών κατά 25% (με χαμηλότερο συντελεστή για τις εισαγωγές πετρελαίου από τον Καναδά). Στη συνέχεια ανακοίνωσε αύξηση των δασμών κατά 10% σε όλες τις κινεζικές εισαγωγές. Έτσι ο Τραμπ ξεκίνησε τον νέο εμπορικό του πόλεμο.
Και όμως, τη στιγμή που τον ξεκίνησε, έκανε αμέσως πίσω. Ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι αναβάλλει τις αυξήσεις των δασμών στον Καναδά και το Μεξικό για έναν μήνα, επειδή οι κυβερνήσεις τους συμφώνησαν να κάνουν κάτι για το λαθρεμπόριο του ναρκωτικού fentanyl προς τις ΗΠΑ.
Τι πρέπει λοιπόν να συμπεράνουμε από αυτά τα καμώματα; Μήπως οι απειλούμενες αυξήσεις των δασμών χρησιμοποιούνται απλώς για να εκφοβίσουν άλλες χώρες ώστε να κάνουν παραχωρήσεις προς τον Τραμπ; Ή μήπως υπάρχει μια συνεκτική οικονομική πολιτική σε όλα αυτά;
Υπάρχει όντως μια μέθοδος μέσα σε αυτήν τη τρέλα. Στο εξωτερικό μέτωπο, ο Τραμπ στοχεύει να κάνει την Αμερική «μεγάλη ξανά» αυξάνοντας το κόστος εισαγωγής ξένων προϊόντων για τις αμερικανικές εταιρείες και τα νοικοκυριά, έτσι ώστε να μειωθεί η ζήτηση και το τεράστιο εμπορικό έλλειμμα που έχουν σήμερα οι ΗΠΑ με τον υπόλοιπο κόσμο. Θέλει να μειώσει αυτό το έλλειμμα και να αναγκάσει τις ξένες εταιρείες να επενδύουν και να δραστηριοποιούνται εντός των ΗΠΑ αντί να εξάγουν σε αυτές.
Mε τα επιπλέον έσοδα από τους δασμούς, η κυβέρνηση θα διαθέτει επαρκή κεφάλαια προκειμένου να μπορέσει να κόψει τους φόρους εισοδήματος και τους φόρους επί των εταιρικών κερδών «μέχρι το κόκκαλο» (μάλιστα ο Τραμπ λέει ότι θέλει να καταργήσει εντελώς τη φορολογία εισοδήματος). Αν αυτό είναι το σχέδιο, τότε οι δασμοί θα εφαρμοστούν τελικά πλήρως, με την Κίνα να αντιμετωπίζει πιθανότατα μια ακόμη μεγαλύτερη αύξησή τους.
Εάν υλοποιήσει ο Τραμπ τα προστατευτικά δασμολογικά του μέτρα, ποιος θα είναι ο αντίκτυπος στο εμπόριο και την οικονομία των ΗΠΑ;
Ένας δασμός της τάξης του 25% στον Καναδά και το Μεξικό θα αύξανε το κόστος για τις αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες. Αυτός ο δασμός πρόκειται να αυξήσει έως και 3.000 δολάρια την τιμή ορισμένων από τα 16 εκατομμύρια αυτοκίνητα που πωλούνται στις ΗΠΑ κάθε χρόνο. Το κόστος των τροφίμων θα αυξανόταν επίσης, καθώς το Μεξικό προμηθεύει πάνω από το 60% των φρέσκων προϊόντων στις ΗΠΑ.
Ο ακριβής αντίκτυπος θα εξαρτηθεί από το πόσο καιρό θα παραμείνουν σε ισχύ οι δασμοί και από το αν άλλες χώρες θα προβούν σε αντίμετρα. Ήδη η Κίνα έχει ανακοινώσει μια σειρά από αντίμετρα.
Εντός των ΗΠΑ, εάν οι αυξήσεις των δασμών πραγματοποιηθούν, οι εγχώριες τιμές θα αυξηθούν και θα υπάρξουν ανοδικές πιέσεις στον πληθωρισμό. «Οι πολιτικές που ακολουθεί έχουν υψηλό κίνδυνο πληθωρισμού», δήλωσε ο Άνταμ Πόζεν, διευθυντής του PIIE. «Φαίνεται ότι η προώθηση της μεταποίησης και το “ξύλο” στους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ είναι στόχοι που, για τον Τραμπ, αποτελούν υψηλότερη προτεραιότητα από την αγοραστική δύναμη της εργατικής τάξης».
Ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι τα επιπλέον έσοδα από τους δασμούς θα χρησιμοποιηθούν για να μπορέσουν να μειωθούν οι φόροι και αυτό υποτίθεται ότι θα βοηθήσει τα εισοδήματα των νοικοκυριών. Όμως οι εκτιμήσεις για τυχόν πρόσθετα έσοδα από τους δασμούς ανέρχονται μόλις σε 150 δισ. δολάρια ετησίως. Και οι περικοπές στη φορολογία εισοδήματος θα ωφελήσουν κυρίως τα υψηλότερα εισοδήματα, ενώ ο αυξανόμενος πληθωρισμός θα πλήξει τα χαμηλότερα εισοδήματα.
Εάν οι αυξήσεις των δασμών οδηγήσουν σε μείωση της οικονομικής ανάπτυξης, τότε η λεγόμενη σχετική επιτυχία της αμερικανικής οικονομίας σε σύγκριση με τις άλλες μεγάλες οικονομίες θα βρεθεί σε κίνδυνο.
Καθώς λοιπόν ο Τραμπ επιβάλλει δασμούς, ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ επιταχύνεται και η αύξηση της παραγωγής επιβραδύνεται.
Οι χώρες που υπόκεινται στις αυξήσεις των δασμών του Τραμπ θα πληγούν σκληρά. Πράγματι, οι οικονομολόγοι της JP Morgan εκτιμούν ότι τα μέτρα αυτά θα μπορούσαν να ωθήσουν τόσο τον Καναδά (που είναι ήδη αδύναμος) όσο και το Μεξικό σε καθαρή ύφεση.
Ο αντίκτυπος στην Κίνα θα εξαρτηθεί από το μέγεθος των αυξήσεων των δασμών. Προς το παρόν είναι μόνο 10%, αλλά ο Τραμπ έχει πει ότι τελικά θα φτάσουν στο 60%. Εάν οι ΗΠΑ αύξαναν κατά 10% επιπλέον τους δασμούς στην Κίνα και η Κίνα απαντούσε με τον ίδιο τρόπο, το αμερικανικό ΑΕΠ θα γινόταν 55 δισ. δολάρια λιγότερο κατά τα 4 χρόνια της δεύτερης διακυβέρνησης Τραμπ και το κινεζικό ΑΕΠ 128 δισ. δολάρια λιγότερο.
Οι εκτιμήσεις αυτές γίνονται υποθέτωντας ότι τα δασμολογικά μέτρα θα εφαρμοστούν. Μέχρι στιγμής, ο Τραμπ έχει αναβάλει την εφαρμογή τους, καθώς συνεχίζει την τακτική των «διαπραγματεύσεων» με τους εμπορικούς «εταίρους» του. Αλλά μην ξεχνάμε ότι σχεδιάζει επίσης να αυξήσει τους δασμούς για όλες τις εισαγωγές από την ΕΕ -και αυτό δεν έχει γίνει ακόμη.
Συνολικά, οι αυξημένοι δασμοί και άλλα προστατευτικά μέτρα από όλες τις πλευρές ως αντίποινα θα αποδυναμώσουν το παγκόσμιο εμπόριο και την οικονομική ανάπτυξη.
Στη δεκαετία του 1930, η προσπάθεια των ΗΠΑ να «προστατεύσουν» τη βιομηχανική τους βάση με τους δασμούς Σμουτ-Χόουλι οδήγησε μόνο σε περαιτέρω συρρίκνωση της παραγωγής ενώ βρίσκονταν ήδη εντός του πλαισίου της Μεγάλης Ύφεσης που έπληξε τη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη και την Ιαπωνία. Ο Χένρι Φορντ προσπάθησε να πείσει τον τότε πρόεδρο Χούβερ να ασκήσει βέτο στα μέτρα χαρακτηρίζοντάς τα «οικονομική ηλιθιότητα». Παρόμοια λόγια ακούγονται και σήμερα από τη φωνή των μεγάλων επιχειρήσεων και του χρηματοπιστωτικού τομέα, την Wall Street Journal, η οποία αποκάλεσε τους δασμούς του Τραμπ «τον πιο ηλίθιο εμπορικό πόλεμο στην ιστορία».
Η Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του 1930 δεν προκλήθηκε από τον προστατευτικό εμπορικό πόλεμο που προκάλεσαν οι ΗΠΑ το 1930, αλλά οι τότε δασμοί το μόνο που κατάφεραν ήταν να οξύνουν την παγκόσμια οικονομική συρρίκνωση, καθώς η κατάσταση μετατράπηκε σε «κάθε χώρα για τον εαυτό της».