Η παραγωγική ανασυγκρότηση στο φως της Μανωλάδας: Παραγωγή για το κέρδος ή για τις ανάγκες;

«Στις Ενωμένες Πολιτείες της Βόρειας Αμερικής παράλυε κάθε αυτοτελές εργατικό κίνημα, όσον καιρό η δουλεία παραμόρφωνε ένα μέρος της δημοκρατίας. Η εργασία των ανθρώπων με λευκή επιδερμίδα δεν μπορεί να χειραφετηθεί εκεί όπου στιγματίζεται η εργασία των ανθρώπων με μαύρη επιδερμίδα. Από τον θάνατο της δουλείας όμως ξεπήδησε αμέσως μια καινούργια ξανανιωμένη ζωή. Ο πρώτος καρπός του εμφυλίου πολέμου ήταν η ζύμωση για το οχτάωρο που με ταχύτητα ατμομηχανής προχωράει από τον Ατλαντικό ώς τον Ειρηνικό Ωκεανό, από τη Νέα Αγγλία ώς την Καλιφόρνια».

Αυτά έγραφε ο Κ. Μαρξ στο θεμελιακό για την Αριστερά «Κεφάλαιο» (σελ. 314 της ελληνικής έκδοσης). Και δυστυχώς ακόμη και σήμερα, ο Γερμανοεβραίος επαναστάτης αποδεικνύεται εξαιρετικά επίκαιρος. Σε όλες τις φάσεις της ιστορίας του καπιταλισμού, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη, έχει αποδειχτεί ξανά και ξανά πως οι εργαζόμενοι που αποδέχονται τη σκλαβιά (ή όποια άλλη ιδιαίτερη καταπίεση) άλλων εργαζόμενων (μαύρων, μεταναστών, γυναικών, νέων, παιδιών κ.λπ.) όχι μόνον δεν μπορούν να πετύχουν κατακτήσεις οι ίδιοι, αλλά πολύ συχνά χάνουν και αυτά που έχουν ως «προνόμια».

Κρίση και εκμετάλλευση
Οι καπιταλιστές βιώνουν σε διάφορες φάσεις της ιστορίας στους λογαριασμούς τους, τις θυρίδες και τα υπόλοιπα περιουσιακά τους στοιχεία, μία άλλη πρόβλεψη του Μαρξ: το ποσοστό κέρδους μακροπρόθεσμα τείνει να μειώνεται διαρκώς στον καπιταλισμό. Έτσι τα αφεντικά τσακώνονται μεταξύ τους για να αρπάξουν ο καθένας όσο μεγαλύτερο μέρος από την υπεραξία (δηλ. την απλήρωτη εργασία) που παράγουν οι εργαζόμενοι. Γι’ αυτό συχνά καταφεύγουν σε πολέμους.

Αλλά εκτός από τον μεταξύ τους ανταγωνισμό, προσπαθούν επίσης να αυξήσουν αυτό το ποσό της απλήρωτης εργασίας –με ακόμη μεγαλύτερη ένταση απ’ ό,τι στις εποχές της ανόδου των κερδών– εντείνοντας την εκμετάλλευση των εργαζομένων. Όποιος δεν το κάνει, απλώς μένει πίσω και τελικά κλείνει ως αφεντικό. Με αυτό το κίνητρο λοιπόν, οι εργοδότες προσπαθούν να μειώσουν τους μισθούς. Η συμπίεση των εργατικών αποδοχών δεν είναι ταυτόχρονη για όλους τους εργαζόμενους. Εντείνεται εκεί όπου οι τελευταίοι έχουν τα λιγότερα νομικά δικαιώματα και συνδικαλιστική δύναμη, ακόμη χειρότερα εκεί όπου δεν έχουν καθόλου δικαιώματα.

Σήμερα ολόκληρες περιοχές του πλανήτη στην Ινδία, την Ινδοκίνα, την Κίνα, την Αφρική είναι τεράστια κάτεργα για εκατοντάδες εκατομμύρια εργάτες που έχουν σχεδόν μηδενικά δικαιώματα. Αλλά και ο δυτικός κόσμος δεν είναι καθαρός. Κάθε άλλο. Γιατί είναι ακριβώς εκεί που έκανε για πρώτη φορά την εμφάνισή του το καθεστώς της νέας δουλείας. Στα «Σταφύλια της οργής», που είναι γραμμένο το 1939, ο Τζον Στάινμπεκ έγραφε:

«Έφεραν σκλάβους μόλο που δεν τους αποκαλούσαν σκλάβους: Κινέζους,  Γιαπωνέζους, Μεξικανούς, Φιλιππινέζους. Αυτοί ζουν με ρύζι και φασόλια, έλεγαν οι επιχειρηματίες. Δεν έχουν ανάγκες… Να κοίτα τους πώς ζουν. Κοίτα τι τρώνε. Κι αν τύχει και κάνουν το ζόρικο: πίσω στην πατρίδα τους... Τους δουλοπάροικους που έφεραν από το εξωτερικό τους έδερναν, τους τρομοκρατούσαν, τους πέθαιναν της πείνας, τόσο, που, άλλοι ξαναγύριζαν στον τόπο τους και άλλοι εξαγριώθηκαν απ’ την απόγνωση και ή τους σκότωσαν ή τους εξόρισαν. Και ολοένα τα κτήματα μεγάλωναν σε έκταση».

Σήμερα στον δυτικό κόσμο υπάρχουν –και μεγεθύνονται διαρκώς– οι Ειδικές Οικονομικές Ζώνες, όπου ισχύει η ίδια ακριβώς κατάσταση: μισθοί πείνας (όταν καταβάλλονται), ατέλειωτο ωράριο, ανύπαρκτη ασφάλιση, απαγόρευση συνδικαλισμού, απαγόρευση μετακίνησης, άγρια καταστολή –ακόμη και βασανιστήρια- υποχρέωση αγοράς τροφίμων μόνον από το μαγαζί του εργοδότη, υποχρέωση ενοικίασης κτίσματος-κατοικίας μόνον ιδιοκτησίας του εργοδότη. Τα διαβόητα μακιγιαδόρες στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού είναι μια πολύ γνωστή περίπτωση, αλλά δεν είναι η μόνη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση συμμετέχει εντατικά σε αυτόν τον ανταγωνισμό «δουλοποίησης» της εργασίας. Και στην Ελλάδα η τρικομματική κυβέρνηση είναι ενθουσιώδης υποστηρικτής της επέκτασης των ΕΟΖ.

Πρωτογενής τομέας
Η αγροτική παραγωγή είναι το κατ’ εξοχήν πεδίο εφαρμογής αυτών των συστημάτων εκμετάλλευσης στην Ευρώπη. Τα σημερινά θύματα είναι κυρίως μετανάστες από την Αφρική και την Άπω Ανατολή, αλλά και από την Α. Ευρώπη.
Στην Ισπανία, η περιοχή της Αλμερία είναι ένα από τα μεγάλα κάτεργα της ΕΕ. Εκεί παράγονται σε θερμοκήπια οι τόνοι κηπευτικών (κυρίως ντομάτας) που πωλούν τα μεγάλα σούπερ μάρκετ της Ευρώπης. Όπως έγραφε από το 2010 η «Μοντ Ντιπλοματίκ», πάνω από 100.000 άνθρωποι δουλεύουν στα θερμοκήπια της περιοχής σε άθλιες συνθήκες. Οι 80.000 είναι μετανάστες και οι 30.000 από αυτούς χωρίς χαρτιά. Αλλά και οι Ισπανοί και οι μετανάστες με χαρτιά παίρνουν τους ίδιους μισθούς με τους «παράνομους» μετανάστες: Το μεροκάματο ήταν (το 2010) 32-37 ευρώ, την ώρα που το κατώτατο ημερομίσθιο ανερχόταν στα 44,40 ευρώ και την ώρα που στη γειτονική Γαλλία ήταν 55,40 ευρώ (φθάνοντας στα 104 ευρώ ως συνολική επιβάρυνση για τον εργοδότη, μαζί με ασφαλιστικές εισφορές, φόρους κ.λπ.). Οι πιο τυχεροί εργάτες ζουν στοιβαγμένοι ανά δεκαπέντε σε μικρά διαμερίσματα εργατικών πολυκατοικιών, έγραφε η γαλλική εφημερίδα. Όσοι περισσεύουν βολεύονται στις κατασκευές που, ειρωνικά, αποκαλούνται «κορτίχος», καλύβες από τσιμεντόλιθους χωρίς νερό και ηλεκτρικό ρεύμα, οι οποίες, κανονικά, χρησιμοποιούνται από τους ιδιοκτήτες γης ως αποθήκες λιπασμάτων και χημικών προϊόντων. Οι πλέον κακότυχοι προσπαθούν να επιβιώσουν στις «τσαμπόλας», πρόχειρες παράγκες από σανίδες και πλαστικό, που στήνονται στα πιο δυσπρόσιτα -και κρυμμένα- μέρη, μέσα στα θερμοκήπια. Είναι σαφές από την περιγραφή ότι η δίδυμη αδελφή της Αλμερία είναι η Μανωλάδα –αλλά με κάπως επαχθέστερους όρους για τους εργάτες γης, καθώς ο μισθός τους στην Ελλάδα είναι το πολύ 23 ευρώ (και πολλές φορές μόνον 6 ευρώ) και μένουν σχεδόν όλοι σε… τσαμπόλας.

Το μοντέλο εκμετάλλευσης δεν μένει μόνον στο επίπεδο των εργατών γης. Όπως έγραφε η «Μοντ Ντιπλοματίκ» οι μεταφορές των αγροτικών προϊόντων έχουν ήδη γίνει πεδίο άγριου ανταγωνισμού και συνακόλουθα άγριας εκμετάλλευσης: Το 2002, η χρεοκοπία της λουξεμβουργοαυστριακής εταιρείας Kralowetz GmbH έφερε στο φως τις συγκεκριμένες πρακτικές. Εκείνη την εποχή, η κομπίνα συνίστατο στη δημιουργία γραφείων στη Σόφια ή το Κίεβο, μέσω των οποίων προσλαμβάνονταν Ανατολικοευρωπαίοi οδηγοί με «τοπικές» συμβάσεις –ακόμη κι αν αυτοί οι άνθρωποι εργάζονταν, ντε φάκτο, στους αυτοκινητόδρομους της Δυτικής Ευρώπης. Ο Φρ. Φίσιλ, εκπρόσωπος του αυστριακού συνδικάτου μεταφορών, διαβεβαίωνε τότε ότι «το 80% των οδηγών στις αυστριακές μεταφορικές εταιρείες εργάζεται υπό παράνομο καθεστώς».

Ελλάδα
Η Ελλάδα δεν ήταν δυνατόν να μείνει πίσω σε αυτό το «ευρωπαϊκό κεκτημένο»: Σχεδόν σε όλον τον πρωτογενή τομέα (δηλ. στη γεωργία) υπάρχει ένα απέραντο εργασιακό «Ελντοράντο» για χιλιάδες επιχειρηματίες που, σε συνεργασία με κυκλώματα δουλεμπόρων και την απαραίτητη ανοχή των αρχών, εκμεταλλεύονται στρατιές δουλοπάροικων μεγιστοποιώντας τα κέρδη τους. Έτσι η Μανωλάδα δεν είναι μοναδική περίπτωση. Είναι μάλλον ο κανόνας. Δεκάδες χιλιάδες σύγχρονοι είλωτες εργάζονται κατά εποχές στην Ηλεία, τη Λακωνία, τη Μεσσηνία, την Αργολίδα, την Κρήτη, τα Μέγαρα, τη Θήβα, τη Λιβαδειά, αλλά και σε περιοχές της Μακεδονίας, οπουδήποτε καλλιεργούνται φράουλες, καρπούζια, πορτοκάλια και κηπευτικά. Μόνον στην περιοχή της Ηλείας υπολογίζεται ότι δουλεύουν 5-7 χιλιάδες μετανάστες εργάτες γης. Καταγγέλλοντας τα κυκλώματα δουλεμπόρων και ανασφάλιστης εργασίας ο περιφερειάρχης Ηπείρου, Αλ. Καρχιμάκης λέει: «Ελάτε το φθινόπωρο στην Άρτα να δείτε τη δική μας Μανωλάδα».

Η περίπτωση της Μανωλάδας και όλων των άλλων δίδυμων αδελφών της στην Ελλάδα δεν είναι συνεπώς μια κακή εξαίρεση. Οι Μανωλάδες αποτελούν μοντέλο ανάπτυξης. Αποτελούν μοντέλο για τους δουλεμπόρους προσφέροντάς τους τεράστια αφορολόγητα κέρδη. Αποτελούν μοντέλο για το μεγάλο τραστ των ελληνικών και αλλοδαπών σούπερ μάρκετ, τα οποία αγοράζουν πάφθηνα και πωλούν πανάκριβα στους καταναλωτές. Αποτελεί επίσης μοντέλο και για τους εργοδότες οι οποίοι στη σχετική ανακοίνωση του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας/Παράρτημα Πελοποννήσου & Δυτ. Στερεάς Ελλάδας (το οποίο τους εκπροσωπεί συλλογικά) εστιάζουν στη σημασία που έχουν οι επιχειρήσεις τους για την ελληνική οικονομία: «Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι όλη αυτή η αντιμετώπιση προσφέρει τις χειρότερες υπηρεσίες στην προσπάθεια δημιουργίας ισχυρού εξαγωγικού πυλώνα με βάση την φράουλα. Όλα τα τελευταία χρόνια τόσο στην βόρεια Ηλεία όσο και στην Δυτ. Αχαΐα έχουν επενδυθεί από νέους ανθρώπους τεράστια κεφάλαια για να στηθούν δυναμικές καλλιέργειες φράουλας (π.χ. θερμοκήπια) που αποφέρουν εκατομμύρια ευρώ σε συνάλλαγμα σε μια χώρα η οποία υποφέρει δημοσιονομικά». Μάλιστα το Επιμελητήριο έχει το θράσος να διαμαρτύρεται λέγοντάς μας ότι έπρεπε να συγκαλυφθεί η σφαγή των εργαζομένων από τα αφεντικά: «Ο υπερβάλλων ειδησεογραφικός ζήλος των τελευταίων ημερών έχει ήδη καταστρέψει κάποιες παρτίδες προϊόντος το οποίο παρέμεινε ασυγκόμιστο στο χωράφι».

Δεν είναι τυχαία η περηφάνια των εργοδοτών γι’ αυτό το μοντέλο ανάπτυξης και η ενόχλησή τους για την προβολή της σφαγής από τα ΜΜΕ. Είναι οι ίδιες οι κυβερνήσεις του εκσυγχρονισμού που ενθάρρυναν αυτούς τους επιχειρηματίες και τα μοντέλα τους: Στις 31/3/2011 σε ομιλία του σε ημερίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με το πολύ εύγλωττο θέμα «Η ελληνική γεωργία καινοτομεί», ο τότε πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου είχε πει σχετικά με τα φραουλοχώραφα της Μανωλάδας: «Φίλες και φίλοι, εντυπωσιάστηκα και εγώ σήμερα και ένιωσα χαρά, θα έλεγα ακόμα και συγκίνηση, γιατί όπως είπε και ο υπουργός, ο Κώστας Σκανδαλίδης, εδώ υπάρχει πραγματικά ένα δυναμικό ανθρώπων, που όχι μόνο πασχίζουν, όχι μόνο αγαπάνε τη δουλειά τους, αλλά και αναδεικνύουν το τι μπορούμε να κάνουμε». Χαρά και συγκίνηση για την δουλική και ανασφάλιστη εργασία! Γιατί μετά να μην αποθρασυνθούν οι εργοδότες…

Ασφάλιση
Από τα παραπάνω εξηγείται η διαπίστωση της προέδρου του Εργατικού Κέντρου Αμαλιάδας, Ν. Παναγιωτάρα, η οποία, αναφερόμενη στο θέμα των ανασφάλιστων εργαζομένων στα χωράφια της Μανωλάδας, λέει ότι έχει αφεθεί ηθελημένα στην τύχη του από το κράτος. «Τόσα χρόνια δεν έχει γίνει τίποτα γιατί πολύ απλά η Μανωλάδα υπάρχει ηθελημένα, δεν εξηγείται αλλιώς. Και δεν είναι μόνο αυτή. Υπάρχουν πολλές Μανωλάδες στην Ελλάδα. Όλοι είναι γνώστες και υπήρξα μάρτυρας σε πολλές από αυτές τις επισκέψεις κλιμακίων από το 2008», λέει χαρακτηριστικά. Πράγματι, όπως καταγγέλλει και ο επικεφαλής της Ειδικής Υπηρεσίας Ελέγχου και Ασφάλισης (ΕΥΠΕΑ) του ΙΚΑ, Μ. Τούντας έχουν γίνει επανειλημμένως επιθέσεις από εργοδότες και μπράβους σε βάρος των ελεγκτών του.

Ο ίδιος αποκαλύπτει ανατριχιαστικά νούμερα που δεν αφορούν μόνον μετανάστες, αλλά και Έλληνες: το 40,5% των εργαζομένων στην Ελλάδα είναι ανασφάλιστοι (!), ενώ το 52% των επιχειρήσεων απασχολούν ανασφάλιστο ή αδήλωτο προσωπικό (!), λέει ο Μ. Τούντας καταλήγοντας και αυτός στο συμπέρασμα ότι «όλη η Ελλάδα είναι μια Μανωλάδα». Και το θέμα δεν αφορά μόνον τον πρωτογενή τομέα: Μόνο μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Απριλίου, οι ελεγκτές του ΙΚΑ ανακάλυψαν «Μανωλάδες» στα Κάτω Πατήσια, στη Νέα Ιωνία και στον Βοτανικό σε επιχειρήσεις «φασόν». Σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, στην έκθεση πεπραγμένων της ΕΥΠΕΑ για το 2011, στις 21.063 επιχειρήσεις που ελέγχθηκαν από την υπηρεσία και που απασχολούσαν συνολικά 69.345 εργαζομένους, εντοπίσθηκαν 20.567 ανασφάλιστοι εργαζόμενοι και οι περισσότεροι από αυτούς ήταν Έλληνες (12.342)!

Ωστόσο ο Μ. Τούντας υπογράμμισε τις περιορισμένες δυνατότητες των ελεγκτικών μηχανισμών, εξαιτίας της έλλειψης προσωπικού και μέσων. Ο ελεγκτικός μηχανισμός του Ιδρύματος, περιορίζεται σε 25 ελεγκτές πανελλαδικά, που υπηρετούν στα τμήματα της ΕΥΠΕΑ στην Αθήνα, τα Γιάννενα και τη Θεσσαλονίκη. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΠΟΣΕ-ΙΚΑ Γιώργο Κυριακόπουλο, για να ελέγξουν το σύνολο των περίπου 400.000 ενεργών επιχειρήσεων θα πρέπει ο κάθε ένας να διενεργήσει περισσότερους από 16.000 ελέγχους το χρόνο!

Ποια ανασυγκρότηση
Διάφορες δυνάμεις μέσα στην Αριστερά, κύρια στον ΣΥΡΙΖΑ και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, κάνουν λόγο για ανάγκη παραγωγικής ανασυγκρότησης σε περίπτωση που βρεθεί στην κυβέρνηση η Αριστερά. Τόσο οι θιασώτες του ευρώ (δεξιοί και αριστεροί) όσο και θιασώτες της εξόδου από αυτό (δεξιοί και αριστεροί) τονίζουν την ανάγκη της ανάπτυξης νέων μοντέλων αγροτικής παραγωγής, ώστε επιτέλους να «παράγουμε κάτι» με το οποίο θα μπορεί να τραφεί ο πληθυσμός ή το οποίο θα μπορεί να εξαχθεί ώστε να εισαχθούν άλλα απαραίτητα αγαθά.

Πολλοί μάλιστα, υπενθυμίζοντας ότι ο πρωτογενής τομέας ήταν πολύ μεγαλύτερος πριν από 40 ή 50 χρόνια, φτάνουν να υποστηρίζουν μια αντιδραστική επιστροφή στη γεωργία, δηλ. την άμεση και βίαιη απαξίωση των δεξιοτήτων που έχει αναπτύξει το ελληνικό εργατικό δυναμικό σε αυτόν τον μισό αιώνα (μηχανικοί, ηλεκτρονικοί, τεχνίτες, γιατροί, δικηγόροι, λογιστές, τραπεζικοί) και τον ουσιαστικό εξαναγκασμό τους σε απασχόληση την οποία δεν γνωρίζουν και στην οποία δεν θέλουν να ενταχθούν (αντίστοιχες αναγκαιότητες προβάλλονται βεβαίως από τους θιασώτες της ανασυγκρότησης και για το δευτερογενή τομέα, όμως αυτό ξεφεύγει από το θέμα μας).

Όμως τα «πετυχημένα μοντέλα» είναι ήδη εδώ: Η φράουλα της Ηλείας αποφέρει περίπου 100 εκατ. ευρώ. Το ίδιο πετυχημένες, κερδοφόρες και εξαγωγικές είναι χιλιάδες επιχειρήσεις θερμοκηπίων σε όλη τη χώρα. Ιχθυοκαλλιέργειες, βιομηχανία αλιείας και οινοπαραγωγοί αποτελούν επίσης κερδοφόρες επιχειρήσεις ακόμη και μέσα στην κρίση. Ο κατάλογος των «καλών επιχειρήσεων» μπορεί να γίνει πολύ μακρύς ακόμη και στο χώρο των «φασονατζήδων»: Οι εργοδότες της Κατερίνας Κούνεβα θεωρούνται επίσης «πετυχημένο» μοντέλο επιχειρηματία.

Απελευθέρωση
Το άμεσο ερώτημα, συνεπώς, για την Αριστερά δεν είναι, κατά τη γνώμη μας, το πού θα στρέψει την αγροτική παραγωγή άμεσα. Ασφαλώς μακροπρόθεσμες αλλαγές θα πρέπει να γίνουν αν μιλάμε για παραγωγή με βάση τις ανάγκες και όχι με βάση το κέρδος (και πάλι όμως οι αλλαγές μπορεί να μην εστιάζονται στο έδαφος, αλλά στη διανομή και τις τιμές: οι ελιές υπάρχουν και σαπίζουν ή αγοράζονται από τις επιχειρήσεις εμπορίας για ένα κομμάτι ψωμί).

Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, όσο το κέρδος παραμένει ως κίνητρο, τόσο θα ξεφυτρώνουν Μανωλάδες, είτε με μετανάστες είτε με Έλληνες δουλοπάροικους. Ακόμη κι αν μια επιδοματική πολιτική στρέψει την αγροτική παραγωγή σε άλλες πιο χρήσιμες καλλιέργειες, εκείνο που πρέπει να αλλάξει άμεσα είναι το καθεστώς της δουλείας. Και αυτό δεν μπορεί να αλλάξει με επιδόματα: Γιατί και η «εθνικά επωφελής» αγροτική παραγωγή μπορεί κάλλιστα να γίνεται με δούλους.

Οι Μανωλάδες θα προκύπτουν επίσης διαρκώς αν στόχος παραμείνει ο ανταγωνισμός με τις άλλους αγροτοπαραγωγούς της Μεσογείου. Ήδη τα «πετυχημένα» μοντέλα της Ελλάδας έχουν επιβάλει μεροκάματα 23 ευρώ ή ακόμη και 10 ευρώ. Δεν έχει πιο κάτω, δεν έχει πιο «ανταγωνιστικά» μεροκάματα. Μόνον αν μειωθούν ραγδαία τα μεροκάματα για όλους τους εργαζόμενους στην Ελλάδα, μόνο τότε μπορεί να πέσουν πιο κάτω τα σημερινά μεροκάματα των Μανωλάδων. Αυτός είναι ο στόχος; Κι αν καταφέρουν οι Μανωλάδες της Ισπανίας, οι Αλμερίες, να πετύχουν ακόμη χαμηλότερα μεροκάματα, τότε τι γίνεται;

Ξαναλέμε: Το άμεσο χρέος της Αριστεράς δεν είναι κάποια παραγωγική ανασυγκρότηση. Στόχος των κινημάτων ανατροπής είναι πρώτα και κύρια οι σχέσεις παραγωγής. Κι αν όχι οι σχέσεις παραγωγής, τουλάχιστον θα πρέπει να αλλάξουν οι νομικές σχέσεις και η διανομή του ΥΠΑΡΚΤΟΥ πλούτου: Όσον αφορά τον υπαρκτό πλούτο, σωστά ο Δ. Γκορίτσας τονίζει σε άρθρο του στο rproject, πως ακόμη και σήμερα η Ελλάδα ανήκει στις 30 πλουσιότερες χώρες. Και ακόμη πως το κατά κεφαλή ΑΕΠ είναι κοντά στις 20.000 ευρώ, δηλ. ακόμη και σήμερα αντιστοιχούν σχεδόν 80.000 ευρώ το χρόνο σε μια τετραμελή οικογένεια. Το ζήτημα είναι αν θα μπορέσει η Αριστερά να αποσπάσει κομμάτια του εισοδήματος των πολύ πλούσιων ώστε, ακόμη κι αν δεν πετύχει απόλυτη ισοκατανομή του ΑΕΠ, να εξασφαλίσει αξιοπρεπή επιβίωση ολόκληρου του πληθυσμού.

Όσον αφορά τις νομικές επεμβάσεις, τα περισσότερα περιέχονται στις κατά καιρούς διακηρύξεις του ΣΥΡΙΖΑ:
Θα πρέπει να επανέλθει ο κατώτατος μισθός του 2009. Να επανέλθουν οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Να επανέλθει ο θεσμός της διαιτησίας. Να αυξηθεί ραγδαία το ποσοστό των ασφαλισμένων εργαζομένων (Ελλήνων και ξένων) –ας πληρώσουν οι «πετυχημένοι επιχειρηματίες» κι ας συρρικνωθεί δραστικά αυτό το 40,5% των ανασφάλιστων. Να ενισχυθούν με προσλήψεις οι ελεγκτικοί μηχανισμοί –ας πολλαπλασιαστούν ραγδαία οι 25 ελεγκτές της ΕΥΠΕΑ.

Και το κυριότερο: Να νομιμοποιηθούν άμεσα οι μετανάστες ώστε να μην είναι έρμαια του εκφοβισμού, διατεθειμένοι να δεχθούν μια ζωή δούλου. Αν δεν προηγηθεί αυτό, τότε ούτε τους Έλληνες εργαζόμενους δεν θα μπορέσει να υπερασπιστεί η Αριστερά. Δεν μπορεί να επανέλθει ο κατώτατος μισθός στα 780 ευρώ, δεν μπορεί να επανέλθει η ασφάλιση για όλους, αν δεν καταστραφούν εντελώς οι ελληνικές ΕΟΖ, οι νόμιμες και παράνομες Μανωλάδες όλης της χώρας.

Αν η Αριστερά μπορέσει να απελευθερώσει από τη δουλεία τους μετανάστες, τότε θα ανοίξει ο δρόμος για νικηφόρους αγώνες για όλους τους εργαζόμενους, όπως ακριβώς παρατηρούσε ο Μαρξ εξετάζοντας το εργατικό κίνημα στις ΗΠΑ. Και αυτό είναι και το μάθημα της Μανωλάδας. Το μάθημα που μας δίνουν οι μετανάστες εργάτες του ελληνικού Σικάγο που απεργούν και ματώνουν ξανά και ξανά για τα δικαιώματά τους.