Γαλλία: Βαθιά οικονομική και πολιτική κρίση

Συντομευμένη εκδοχή. Διαβάστε το πλήρες άρθρο στο rpoject.gr

Οι διαπιστώσεις και οι εκφράσεις στο ίδιο άρθρο είναι σκληρές: «υποφέρει περισσότερο από κάθε άλλο μέλος της ευρωζώνης από ένα σοκαριστικό κατρακύλισμα της ανταγωνιστικότητας».  

Το οικονομικό μέγεθος και ο γεωπολιτικός ρόλος της Γαλλίας αρκούν για να καταλάβει κανείς ότι μια τόσο βαθιά κρίση της γαλλικής οικονομίας έχει πολύ σοβαρότερες προεκτάσεις παγκόσμια. […]

Το «Fortune» είναι το ίδιο κατηγορηματικό: «Η ουσιαστική κατάρρευση της γαλλικής βιομηχανίας αγνοείται από εκείνους τους αναλυτές που ισχυρίζονται ότι η ευρωζώνη γλίτωσε την καταστροφή και μπήκε σε μια νέα, διαρκή περίοδο σταθερότητας. Στην πραγματικότητα, είναι η Γαλλία –όχι η Ελλάδα, ούτε η Ισπανία– που αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για την επιβίωση του ευρώ».

Πράγματι οι εκτιμήσεις των αισιόδοξων γίνονται φύλλο και φτερό. Μαζί με τη Γαλλία, όλη η ευρωζώνη βρίσκεται σε ύφεση. Η «Wall Street Journal» παρατηρεί πως η Ευρώπη ζει την πιο παρατεταμένη οικονομική πτώση από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, «χωρίς ίχνος ανάκαμψης στον ορίζοντα, για μεγάλο μέρος της ηπείρου».

Ο Willem Buiter, επικεφαλής οικονομολόγος της Citigroup, σχολιάζει σκληρά τις εκτιμήσεις των ευρωηγεσιών: «Οι τρέχουσες προβλέψεις της ΕΚΤ για άμεση ανάκαμψη είναι ο θρίαμβος της ελπίδας ενάντια στη σοφία… Οι χώρες της ευρωζώνης θα αντιμετωπίζουν ένα μίγμα ύφεσης και ανεμικής ανάκαμψης για 2 ή 3 χρόνια ακόμη».
[…]

Η κρίση του Ολάντ
Σε αυτό το φόντο προέκυψε η εντυπωσιακή χρεοκοπία του Ολάντ. Ο Σοσιαλιστής πρόεδρος εξελέγη ένα χρόνο πριν σε πανηγυρικό κλίμα, ως νεκροθάφτης του «σαρκοζισμού». Ένα χρόνο μετά, η δημοτικότητά του έχει βυθιστεί από το 61% στο 27% (έσπασε το αρνητικό ρεκόρ του Σαρκοζί στην ιστορία των Γάλλων προέδρων) και η φιλελεύθερη εβδομαδιαία εφημερίδα «Le Nouvel Observateur» αναρωτιέται στο πρωτοσέλιδό της «Ξόφλησε ο Ολάντ;».
[…]

Η κρίση του Ολάντ είναι η παταγώδης αποτυχία του «νεο-κεϊνσιανισμού», της προσπάθειας να ξεπεράσει η εθνική (καπιταλιστική) οικονομία την κρίση, δείχνοντας ταυτόχρονα «κοινωνική ευαισθησία».

Ο Ολάντ επανέφερε κάποιους φόρους για τους πλούσιους στα επίπεδα που ήταν προ Σαρκοζί. Έχει εξασφαλίσει καλύτερους όρους ασφάλισης για τους πλέον φτωχότερους. Προσέλαβε εκπαιδευτικούς και άνοιξε νηπιαγωγεία. Προχωρά στο χτίσιμο κοινωνικών κατοικιών και έβαλε πλαφόν σε κάποιες αυξήσεις ενοικίων. Το κράτος ανέλαβε το σύνολο των εξόδων για εκτρώσεις. Μείωσε τους φόρους για τις μικρές επιχειρήσεις.
Την ίδια στιγμή περικόπτει κοινωνικές δαπάνες από άλλους τομείς και προχωρά σε μερικές ιδιωτικοποιήσεις. Όλη η Γαλλία «βουίζει» για μια μεγάλη επικείμενη επίθεση στο συνταξιοδοτικό σύστημα, που έχει ήδη δεχτεί ένα σοβαρό πλήγμα από τον Σαρκοζί.   

Αυτό το μίγμα δίνει «ασπιρίνες» στους φτωχούς και δεν πείθει τις «αγορές», με αποτέλεσμα ο Ολάντ να δέχεται πυρά από δεξιά κι από αριστερά, από τα πάνω κι από τα κάτω, ως αποτυχημένος.
Για τους καπιταλιστές το ζήτημα είναι η «απροθυμία» του Ολάντ να προχωρήσει σε «σαρωτικές μεταρρυθμίσεις», σε μια χώρα όπου οι μεταπολεμικές κατακτήσεις έχουν θιγεί λιγότερο από κάθε άλλη χώρα στην Ευρώπη (εργατική νομοθεσία, 35ωρο, σταθερή απασχόληση, σχετικά ψηλή φορολόγηση του πλούτου κλπ) και αποτελούν το βασικότερο αγκάθι στην κερδοφορία του γαλλικού καπιταλισμού. Επιτίθενται στο Σοσιαλιστικό Κόμμα ως το λιγότερο «εκσυγχρονισμένο» στην Ευρώπη και ζητάνε «αίμα».

Αλλά η αλήθεια είναι ότι το ΣΚ προσπαθεί να κερδίσει την εμπιστοσύνη των επιχειρηματιών. […]. Απέναντι στο κύμα κλεισιμάτων εργοστασίων σε όλη τη Γαλλία, προέκυψε το συνδικαλιστικό αίτημα για εθνικοποιήσεις, ώστε να σωθούν οι θέσεις εργασίας. Το δέος απέναντι στην «αγορά» και την «ιδιωτική πρωτοβουλία» οδήγησε σε μια άλλη κατεύθυνση: Το νομοσχέδιο που ψήφισε το ΣΚ για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση, διευκολύνει απεριόριστα τα αφεντικά να απολύουν. Το εν λόγω νομοσχέδιο είχε γραφτεί κατευθείαν από το MEDEF (Σύνδεσμος Γάλλων Βιομηχάνων).
[…]

Σκάνδαλα
Το «κερασάκι στην τούρτα» ήταν το σκάνδαλο που οδήγησε σε παραίτηση τον Jerome Cahuzac το Μάρτη. Ο Cahuzac, υπουργός Προϋπολογισμού και υπεύθυνος για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, κατείχε 600.000 ευρώ αδήλωτα και αφορολόγητα σε ελβετική τράπεζα. Όμως η σκανδαλολογία ξεπερνά το κυβερνητικό κόμμα. Όλη η πολιτική ελίτ της Γαλλίας συγκλονίζεται από αποκαλύψεις.

Είναι σε εξέλιξη έρευνες για το αν ο Σαρκοζί έλαβε παράνομη προεκλογική χρηματοδότηση από τη ζάμπλουτη Μπετανκούρ, αλλά και από τον Μουαμάρ Καντάφι. Παράλληλα, ο Claude Gueant, υπουργός Εσωτερικών επί Σαρκοζί, βρέθηκε με (ατεκμηρίωτα) 500.000 ευρώ στον τραπεζικό του λογαριασμό και με φήμες να μιλούν πάλι για χρήματα από τον Καντάφι.
[…]

Το αρρωστημένο κλίμα συνοψίζει ο Edwy Plenel, εκδότης του σάιτ Mediapart. Υπό το φως των αποκαλύψεων και στα δύο κόμματα, οι ελίτ «ξέρουν πως τα χειρότερα έρχονται, τόσο πολυάριθμοι είναι οι φάκελοι στα χέρια των δικαστών και της αστυνομίας, οι οποίοι περιλαμβάνουν ακόμα πιο σοκαριστικές και συγκλονιστικές αποκαλύψεις από αυτές που έχουν προκύψει ως τώρα».

Αυτή η εικόνα, δεκάδων φακέλων στα χέρια των (κάθε άλλο παρά ανεξάρτητων) αρχών, δείχνει ένα πολιτικό προσωπικό απολύτως «αιχμάλωτο» των αστών, αλλά και προειδοποιεί για ενδεχόμενες κινήσεις σαρωτικής «ανασύνθεσης» της πολιτικής σκηνής.

Το σίγουρο είναι πως αυτή η κρίση των «από πάνω» λειτουργεί ως χαραμάδα για τους «από κάτω». Σε μια χώρα όπου η δυσπιστία απέναντι στο πολιτικό σύστημα ήδη αυξανόταν, πλέον οι λαϊκές τάξεις απομακρύνονται όλο και περισσότερο από τη σάπια «5η Δημοκρατία».

Σε αυτό το τοπίο, δύο αντίπαλα πολιτικά στρατόπεδα διεκδικούν την έκφραση της λαϊκής οργής: η άκρα Δεξιά και η Αριστερά. Το σκηνικό που βίωσε η Γαλλία στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών (με τη Μαρίν Λε Πεν και τον Μελανσόν να κλέβουν τις εντυπώσεις από τον Σαρκοζί και τον Ολάντ) μπορεί να «συγκαλύφτηκε» προσωρινά, αλλά επανέρχεται, όσο συνεχίζεται η κοινωνική και πολιτική πόλωση που το τροφοδοτεί.

Η Μαρίν Λε Πεν κατόρθωσε να εκσυγχρονίσει την εικόνα του Εθνικού Μετώπου. Στη συγκυρία που περιγράφηκε, έχει κάνει σημαία την «κάθαρση» και τον οικονομικό προστατευτισμό, με αποτέλεσμα να ανεβαίνει δημοσκοπικά. […] Οι τοπικές εκλογές του 2014 και η καμπάνια γι’ αυτές θα είναι μια μεγάλη ευκαιρία να ανασυγκροτήσει το αποδυναμωμένο δίκτυο «ακτιβιστών» του.

Πολύ περισσότερο, όταν το σύνολο της Δεξιάς ριζοσπαστικοποιείται. Στο εσωτερικό του UMP (το μεγάλο συντηρητικό κόμμα της Γαλλίας) πληθαίνουν οι φωνές για συνεργασία με το Εθνικό Μέτωπο, σπάζοντας ένα ταμπού της «ρεπουμπλικάνικης» παράδοσης της Γαλλίας που είχε πάντοτε ως κεντρική αντίληψη την επιβολή «υγειονομικής ζώνης» γύρω από τους φασίστες. Η συμπόρευση Δεξιάς και ακροδεξιάς στις διαδηλώσεις ενάντια στο γάμο ομοφυλοφίλων δεν πρέπει να υποτιμηθεί.

Αριστερά
Η γαλλική Αριστερά έχει αναλάβει την ευθύνη του δικού της «άκρου». Από τις προεδρικές εκλογές ακόμη, ο Μελανσόν ανακήρυξε με διάφορους τρόπους τον εαυτό του «αντίπαλο δέος» στη Λε Πεν και έριξε το σύνθημα: «Εχθρός ο τραπεζίτης, όχι ο μετανάστης!».

Με αφορμή τα σκάνδαλα και την προσπάθεια της ακροδεξιάς να επωφεληθεί, το Αριστερό Μέτωπο οργάνωσε μια διαδήλωση «για την 6η Δημοκρατία», αναδεικνύοντας την ανάγκη καθεστωτικής αλλαγής. Στις 5 Μάη, 180.000 διαδηλωτές, με επικεφαλής τα μπλοκ συνδικάτων που έδωσαν πρόσφατα αγώνες ή είναι σήμερα σε απεργία, πλημμύρισαν την πλατεία Βαστίλης και τους γύρω δρόμους.

Οι επιθέσεις του Μελανσόν στο πολιτικό σύστημα και η ανάδειξη του συνθήματος «να καθαρίσουμε όσους είναι στην εξουσία» προκάλεσαν πανικό στα αστικά ΜΜΕ που τον κατηγόρησαν για υποκίνηση ανατροπής του πολιτεύματος. Ο Μελανσόν απάντησε εμφανίζοντας αφίσα των Σοσιαλιστών της δεκαετίας του ’30 με το ίδιο σύνθημα, ενώ οι διαδηλωτές της Βαστίλλης λίγο ενοχλήθηκαν από την «υποκίνηση», κατεβαίνοντας στους δρόμους με… σκούπες στα χέρια και συνθήματα «Είναι η ώρα να καταλάβει ο λαός την εξουσία».
[…]

Το Αριστερό Μέτωπο έχει κατορθώσει να αναδειχθεί στο επίκεντρο της αριστερής πολιτικής στη Γαλλία, κυρίως αλλάζοντας τον εαυτό του. Εκτός από το ΚΚΓ, με τις υπαρκτές δυνάμεις στα συνδικάτα, αλλά και τη μακρά παράδοση γραφειοκρατισμού, συνδιοίκησης με τους Σοσιαλιστές και κεντροαριστερών πολιτικών, στο Αριστερό Μέτωπο παίζουν ρόλο και άλλες δυνάμεις.

Το Αριστερό Κόμμα του Μελανσόν, ξεκινώντας από διάσπαση του Σοσιαλιστικού Κόμματος το 2009, έχει εξελιχθεί σε μια πιο δυναμική ακτιβιστική οργάνωση, με 12.000 μέλη και αξιόλογη παρουσία στη νεολαία, εκεί όπου όλη η γαλλική Αριστερά υστερούσε τα τελευταία χρόνια. Επιπλέον, έξι μικρότερες συνιστώσες του Αριστερού Μετώπου έχουν μπει σε μια διαδικασία στενότερης συνεργασίας, με στόχο την οικοδόμηση μιας ορατής αντικαπιταλιστικής πτέρυγας μέσα στο Μέτωπο.  

Βέβαια, τα προβλήματα (όσον αφορά τις σχέσεις με τους Σοσιαλιστές) του Αριστερού Μετώπου παραμένουν. […]

Το ζήτημα για την κατεύθυνση που θα πάρει η γαλλική Αριστερά είναι ανοιχτό. Το NPA, αν και πολύ σοβαρά αποδυναμωμένο, εξακολουθεί να παίζει σημαντικό ρόλο με τις δυνάμεις έμπειρων και μαχητικών αγωνιστών που έχει στις γραμμές του. Σε μια θετική εξέλιξη, το NPA συμμετείχε (με δικό του πλαίσιο) στην 5η Μάη, ενώ ήδη υλοποιεί την απόφασή του για διάλογο με «τη μη κυβερνητική Αριστερά», συζητώντας με συνιστώσες του Αριστερού Μετώπου, με την Εργατική Πάλη και άλλες συλλογικότητες, αλλά και με την υπόσχεση ο διάλογος και η κοινή δράση να συνεχιστούν.
 […]