Δημοτικές εκλογές στην Ιταλία: Ρευστό το πολιτικό τοπίο

Τα αποτελέσματα έκρυβαν εκπλήξεις, οι οποίες ωστόσο δεν ήταν τόσο μεγάλες ή ανεξήγητες. Επιβεβαίωσαν τη ρευστότητα που επικρατεί στις διαθέσεις μεγάλης μερίδας του ιταλικού λαού.  

 

Στη μάχη ανάμεσα στους δύο κυβερνητικούς εταίρους, η κεντροαριστερά επικράτησε καθαρά ενάντια στη Δεξιά, ενώ το κόμμα του Μπερλουσκόνι δεν κατάφερε να διεκδικήσει οποιονδήποτε μεγάλο Δήμο. Η καλύτερη από την αναμενόμενη επίδοση του «καβαλιέρε» στις τελευταίες εθνικές εκλογές είχε κρύψει το γεγονός ότι τα εκλογικά αποτελέσματα ήταν ιστορικά χαμηλά για την ιταλική Δεξιά.

 

Στις δημοτικές εκλογές, η Δεξιά συνέχισε τις «χαμηλές πτήσεις» της, δείχνοντας ότι δεν έχει ξεπεράσει την κρίση της. Ξεχωρίζει σίγουρα η ήττα του νεοφασίστα Αλεμάνο και η αποχώρησή του από τη δημαρχία της Ρώμης.

 

Για το Δημοκρατικό Κόμμα, οι τοπικές εκλογές ήταν μια βαθιά ανάσα, καθώς οι παλινωδίες και οι εσωκομματικές μηχανορραφίες στους δύο μήνες «ακυβερνησίας» και η συγκυβέρνηση τελικά με τη Δεξιά, το είχαν βυθίσει σε βαθιά κρίση.

 

Ωστόσο θα ήταν υπερβολή να μιλήσει κανείς για ανάκαμψη ή έστω για  σταθεροποίηση του κόμματος. Πρώτον, γιατί υπάρχει η παράδοση που θέλει την κεντροαριστερά πάντοτε να τα καταφέρνει καλύτερα στις τοπικές από ό,τι στις εθνικές εκλογές.

 

Δεύτερον, γιατί οι εκλογικές επιτυχίες απέναντι στη Δεξιά δεν λύνουν το πρόβλημα της συνύπαρξης με τον Μπερλουσκόνι στην κυβέρνηση, ούτε εξαφανίζουν τις φυγόκεντρες δυνάμεις (και προς τα δεξιά και προς τα αριστερά) που εμφανίστηκαν μέσα στην εσωκομματική κρίση.

 

Τρίτο, γιατί οι εκλογικές «νίκες» έγιναν σε συνθήκες μεγάλης αποχής (50%, πρωτοφανές για τις ιταλικές δημοτικές εκλογές που έχουν σχετικά υψηλή συμμετοχή). 

 

Αυτό που προκάλεσε τα περισσότερα σχόλια διεθνώς ήταν η πτώση του Γκρίλο, που έχασε το 40-50% της εκλογικής του δύναμης. Όλα τα κόμματα πληγήκαν από την αποχή, αλλά είναι εμφανές ότι αυτοί που έστριψαν την πλάτη τους στην κάλπη ήταν κυρίως οι «γκριλίνι».

 

Ερμηνείες υπάρχουν πολλές. Μία είναι πως η ψήφος στον Γκρίλο ήταν ένα «μήνυμα» το οποίο εστάλη στις εθνικές εκλογές και για πολλούς Ιταλούς δεν χρειαζόταν να «ξανασταλεί» στις δημοτικές.

 

Μία άλλη ισχυρίζεται πως φταίει η αδυναμία συγκρότησης του «Κινήματος 5 Αστέρων», το οποίο δεν αναδεικνύει οργανώσεις βάσης ή τοπικά στελέχη, αλλά εξαρτιέται αποκλειστικά από την προσωπικότητα του Μπέμπε Γκρίλο.

Μια τρίτη ερμηνεία θεωρεί πως αρκετοί ψηφοφόροι του Γκρίλο ήλπιζαν σε μια «προοδευτική» συγκυβέρνηση με το PD και τιμώρησαν τον Γκρίλο που αρνήθηκε να εργαστεί γι’ αυτή την προοπτική. 

 

Ό,τι κι αν ισχύει (ίσως και τα τρία να έχουν δόση αλήθειας), το βασικό συμπέρασμα είναι ότι το «κίνημα Γκρίλο» απέχει πολύ από το να αποτελεί συγκροτημένο ρεύμα στην ιταλική κοινωνία. Οι αντιφάσεις του είναι τέτοιες, που δεν του το επιτρέπουν. Όσο γρήγορα εκτινάχθηκε στις εθνικές εκλογές, τόσο γρήγορα υποχώρησε στις δημοτικές. Αλλά δεν αποκλείεται με την ίδια ταχύτητα να εκτοξευτεί και πάλι. 

 

Η αυξημένη αποχή στις δημοτικές εκλογές είναι η άλλη όψη της εκλογικής επιτυχίας του Γκρίλο στις εθνικές εκλογές. Μια σοβαρή πολιτική κρίση ξεδιπλώνεται στην Ιταλία. Στην κυβέρνηση συνυπάρχουν δύο «μεγάλοι ασθενείς», το PD και το κόμα του Μπερλουσκόνι, ενώ στην αξιωματική αντιπολίτευση βρίσκεται ένα ανομοιογενές, ρευστό δημιούργημα που αποτελεί περισσότερο «φαινόμενο» και λιγότερο «πολιτική δύναμη».

 

Σε αυτό το τοπίο, το παιχνίδι δεν έχει χαθεί για την Αριστερά. Αν σωστά γράφτηκε στις εθνικές ότι ο Γκρίλο λεηλάτησε το κοινό της Αριστεράς, στις δημοτικές φάνηκε ότι αυτό το κοινό συνεχίζει να «ψάχνεται». Αρκεί και η ίδια η Αριστερά να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να κάνει αυτό που δεν έκανε στις εθνικές: Να προβάλει πειστικά τη δικιά της εναλλακτική διέξοδο στην πολιτική και οικονομική κρίση, να «αναβαπτιστεί» ρίχνοντας όλη της την ενέργεια στην ανασυγκρότηση του αγώνα των «από τα κάτω» ενάντια στο σύστημα…