Μικρό και καλαίσθητο, το βιβλιαράκι αυτό του Δημήτρη Κατσορίδα από τις Εκδόσεις των Συναδέλφων είναι μια καλή και χρήσιμη εισαγωγή στο μεγάλο αλλά και περίπλοκο αυτό ζήτημα.
Φωτογραφία
Ημερ.Δημοσίευσης
Μεγάλο γιατί αφορά την αυθόρμητη κίνηση της εργατικής τάξης να έχει λόγο στην παραγωγή και ακόμη περισσότερο να αποκτήσει τον έλεγχό της, γιατί μέσα από αυτήν τη διαδικασία αποκτά συνείδηση της θέσης της, των συμφερόντων αλλά και των δυνατοτήτων της, δηλαδή εκπαιδεύεται στην αυτοοργάνωση και εντέλει στην οικοδόμηση μιας νέας κοινωνίας. Περίπλοκο γιατί συναρτάται με όλα τα κρίσιμα ζητήματα της επαναστατικής στρατηγικής: την εξουσία, το κράτος, το σοσιαλισμό, το ταξικό περιεχόμενο της δημοκρατίας, το ρόλο του κόμματος και των συνδικάτων κ.λπ.
Η συζήτηση για τα ζητήματα αυτά συνόδευσε το εργατικό κίνημα σε όλες τις φάσεις ανόδου του από καταβολής του. Καθόλου τυχαία: είναι ακριβώς στις φάσεις ανόδου που η εργατική τάξη ξεπερνάει τον στενό ορίζοντα των αμυντικών αγώνων, που η κίνησή της διακρίνεται από μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και αποκτά ευρύτερο ορίζοντα. Στην προκειμένη περίπτωση, το βιβλιαράκι αυτό έρχεται σε μια περίοδο ήττας και ύφεσης του εργατικού κινήματος. Έρχεται όμως απολύτως «νόμιμα», για να βοηθήσει στα αναγκαία ξεκαθαρίσματα και τους απολογισμούς της περιόδου ανόδου των εργατικών αγώνων που προηγήθηκε, από το 2010 μέχρι και την προδοσία του ΟΧΙ τον Ιούλιο του 2015 και τη μνημονιακή στροφή του ΣΥΡΙΖΑ.
Στο διάστημα αυτό, είδαν το φως διάφορες «υβριδικές μορφές» εργατικού ελέγχου και αυτοδιαχείρισης. Ο Δ. Κατσορίδας αναφέρει συγκεκριμένα τις περιπτώσεις του Νοσοκομείου του Κιλκίς, της ΒΙΟΜΕ και της ΕΡΤ, προσθέτοντας και τις περιπτώσεις «συνεταιριστικών εγχειρημάτων» όπως της Εφημερίδας των Συντακτών, των Εκδόσεων των Συναδέλφων, των Ρομπέν του Ξύλου, της ΕΝΚΛΩ, αλλά και τις περιπτώσεις δομών «κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας».
Φυσικά, όλα αυτά τα εγχειρήματα δεν ταυτίζονται. Δεν είναι το ίδιο πράγμα τα παραδείγματα της ΒΙΟΜΕ και της ΕΝΚΛΩ, της ΕΡΤ, της Εφημερίδας των Συντακτών και των Εκδόσεων των Συναδέλφων. Μία αδυναμία του βιβλίου είναι ότι, παρά την εξέταση των παραδειγμάτων της ΒΙΟΜΕ, της ΕΝΚΛΩ και της ΕΡΤ, δεν υπεισέρχεται στη συγκριτική αξιολόγηση του συνόλου των συγκεκριμένων παραδειγμάτων, από την οποία θα μπορούσαν να βγουν πολλά και χρήσιμα συμπεράσματα. Το βιβλίο προσφέρει όμως ένα πλαίσιο για την κατανόηση της σχέσης μεταξύ εργατικού ελέγχου - εργατικής αυτοδιαχείρισης και κοινωνικοποίησης.
Αν το βιβλίο είναι μια περιεκτική εισαγωγή στο θέμα, το σημείωμα τούτο είναι περισσότερο μια βιβλιοπαρουσίαση παρά μια βιβλιοκριτική. Είναι μια πρόταση να διαβαστεί, με τη βεβαιότητα ότι το διάβασμά του θα είναι χρήσιμο.