Στο πολιτικό μνημόσυνο του αγαπημένου μας συντρόφου Αντρέα Κριτσoτάκη, που έγινε στη γειτονιά του στα Εξάρχεια, στο φιλόξενο κηπάκι της Τσαμαδού το Σάββατο 1 Ιούνη, συναντήθηκαν παλιές/οι και νέες/οι αγωνίστριες/ες για να τιμήσουν τη μνήμη του και να θυμηθούν κοινές διαδρομές και εμπειρίες που μοιράστηκαν μαζί του.

Την συζήτηση άνοιξε η Μαρία Μπόλαρη, εκ μέρους της Κεντρικής Επιτροπής της ΔΕΑ, τονίζοντας στην ομιλία της ότι «η διαδρομή του Αντρέα είναι εν πολλοίς και διαδρομή της επαναστατικής Αριστεράς». Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι στην πολιτική του κηδεία είχαν παραβρεθεί εκπρόσωποι πολλών οργανώσεων της ριζοσπαστικής, επαναστατικής Αριστεράς και αντίστοιχα πολλά κείμενα φιλοξενήσαμε στο αφιέρωμα στο RProject.gr.
Ο Αντρέας, όπως γίνεται φανερό και από τα αποσπάσματα των τοποθετήσεων που δημοσιεύουμε εδώ, υπήρξε πρωταγωνιστής στην πρωτοβουλία που πήρε η ΔΕΑ να στήσει το Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών αρχικά και την Κίνηση Απελάστε το Ρατσισμό στη συνέχεια.
Σε αυτή την βραδιά μνήμης βρέθηκαν επίσης και πολλές φίλες και φίλοι του Αντρέα, οι οποίοι θυμήθηκαν στιγμιότυπα από τις κοινές τους διαδρομές και οι οποίοι αναφέρθηκαν στην ευγένεια και τη δυνατότητά του να ακούει τους ανθρώπους που τον περιτριγύριζαν. Φίλους και φίλες που ο Αντρέας απέκτησε χάρη στη δυνατότητά του να ακούει και να γίνεται ουσιαστικός αλλά και να συμπεριφέρεται με γλυκύτητα και πραότητα, που τόσο εύλογα ανέδειξε στον χαιρετισμό του στο πολιτικό μνημόσυνο ο συνοδοιπόρος του στην επαναστατική Αριστερά τα τελευταία 42 χρόνια Μιχάλης Βεργίτσης.
Στην πολιτική κηδεία του συντρόφου μας κυριάρχησαν τα κόκκινα λάβαρα. Όμως όσες/οι βρεθήκαμε στο πολιτικό του μνημόσυνο είχαμε την ευκαιρία να δούμε λίγα από τα πολλά έργα τέχνης που ο ίδιος δημιούργησε. Από τα πανό του για τη ΔΕΑ, το Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών και την Ανυπότακτη Αθήνα μέχρι το πλούσιο φωτογραφικό υλικό και τα σκίτσα του Αντρέα που συνέλεξαν με αγάπη συντρόφισσες/οι, ανάμεσα τους και η αδερφή του Πόπη.
Το πολιτικό μνημόσυνο του Αντρέα οργανώθηκε με συντροφικότητα, αγάπη και σεβασμό σε έναν άνθρωπο που πρόσφερε τόσα πολλά στην επαναστατική αριστερά, στα κινήματα και τους τοπικούς αγώνες. Το παράδειγμα της δράσης και της ζωής του Αντρέα από τη δεκαετία του 1970 μέχρι σήμερα αποτελεί σημείο αναφοράς για όλες και όλους μας. Από το Καπνεργοστάσιο και τις εργατικές μάχες τη δεκαετία του 1970 ενάντια στην κυβέρνηση του Καραμανλή μέχρι την απεργία διαρκείας στην Τράπεζα Πίστεως αργότερα, ως τους τοπικούς αγώνες στα Εξάρχεια και τα Πατήσια, ο Αντρέας θα μείνει στην μνήμη μας ως ένας αφοσιωμένος επαναστάτης και ακτιβιστής, ως ένας αγαπημένος φίλος και σύντροφος. Το πολιτικό μνημόσυνο του Αντρέα έκλεισε όσο χαλαρά θα ήθελε και ο ίδιος ο Ανδρέας. Ο παλιός του φίλος και σύντροφος, Γιώργος Γεωργιάδης, ως dj έπαιξε μουσική καθώς συνεχίσαμε με ένα ποτό στο χέρι να μνημονεύουμε τον Αντρέα και όλους τους τρόπους με τους οποίους το πέρασμά του μας άγγιξε.
Ευχαριστούμε από καρδιάς όλες, όλους και όλα που έκαναν μαζί μας αυτή τη διαδρομή για να τιμήσουν το σύντροφο Αντρέα Κριτσοτάκη.
---
Μαρία Μπόλαρη, εκ μέρους της ΔΕΑ
Να ευχαριστήσουμε όλες και όλους σήμερα για την παρουσία σας. Να ευχαριστήσουμε για τη συμπαράσταση που εκδηλώθηκε με διάφορους τρόπους αυτές τις 40 μέρες μετά την απώλειά του. Να ευχαριστήσουμε για την οικονομική ενίσχυση που συγκεντρώθηκε για την ενίσχυση του εμβληματικού αγώνα της εποχής μας, της Παλαιστίνης. Να μεταφέρω τις ευχαριστίες της Ένωσης Παλαιστινίων Εργαζομένων, που βρίσκεται σε συντονισμό με κοινωνικές οργανώσεις της Παλαιστίνης, στην οποία παραδόθηκαν οι εισφορές.
Ξεκινώντας να μιλώ για τον Αντρέα απαραίτητα θα ξεκινήσω από τον αγώνα του καπνεργοστασίου, ενός αγώνα που έγινε και παρατσούκλι του για πολλά χρόνια.
Εκεί συμμετέχει στο στήσιμο εργοστασιακής επιτροπής και πρωτοστατεί σε δύο απεργίες, αυτήν του 1975 για αυξήσεις και εκείνη του 1976 ενάντια στο νόμο 330, ένα νόμο που απαγόρευε τη συνδικαλιστική δράση. Υπουργός της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή ήταν τότε ο Λάσκαρης, που ήθελε λέει να καταργήσει την πάλη των τάξεων με το συγκεκριμένο νόμο, τις απολύσεις, την άγρια καταστολή.
Το «Καπνεργοστάσιο» δεν ήταν μόνο για τον εαυτό του. Ακολουθώντας μια συνήθεια της εποχής, οργάνωνε τη συμπαράσταση σε άλλες μάχες, της Νάσιοναλ Καν, της Πίτσος. Είμαστε στη Μεταπολίτευση, μια περίοδο μεγάλων εργατικών αγώνων που δεν αναφέρονται, δεν «φωτίζονται» όσο θα έπρεπε. Δεν ήταν μια εύκολη εποχή. Αλλά είχε τον αέρα, την ορμή που έδινε η εξέγερση του Νοέμβρη του 1973. Και αυτό διευκόλυνε τις καταστάσεις, έδινε αυτοπεποίθηση. Στις κατακτήσεις της πατάμε και σήμερα. Το «οπλοστάσιό της», η απεργία, η κατάληψη, η διαδήλωση, η αλληλεγγύη, είναι στο στόχαστρο του καθεστώτος σήμερα. Και πρέπει να τα υπερασπιστούμε.
Στο εσωτερικό του κινήματος δινόταν μια άλλη μάχη. Αυτή της οργάνωσης από τα κάτω των εργοστασιακών επιτροπών, των εργοστασιακών σωματείων, που την υιοθέτησε πληθώρα αγωνιστών και αγωνιστριών της ευρύτερης επαναστατικής Αριστεράς, σε αντιπαράθεση με την προσπάθεια του ΚΚΕ για γραφειοκρατικοποίηση.
Αυτό το στοιχείο, σε συνδυασμό με ιδεολογικές επιλογές για τον τροτσκισμό, τον λενινισμό, την θεωρία του κρατικού καπιταλισμού, σταθεροποίησαν την απόφαση του Ανδρέα για ένταξη σε αυτό το ρεύμα της επαναστατικής Αριστεράς.
Την επιμονή στον εργατικό προσανατολισμό συμμερίστηκαν πολλοί σύντροφοι, πολλές συντρόφισσες της εποχής. Κρατήθηκε από αρκετές οργανώσεις. Ήταν και είναι πολύτιμος. Σε αυτόν παρέμεινε ο Αντρέας και όταν δεν ήταν σε ένα συγκεκριμένο χώρο.
Ήταν παρών στη μεγάλη απεργία των εργαζομένων στην τράπεζα Πίστεως (τώρα Alpha Bank), από το Νοέμβρη του 1989 ως το Φλεβάρη του 1990. Όπου τραυματίστηκε από τα ΜΑΤ και τον συνέλαβαν. Αργότερα στην ΕΑΣ στα 1991-93, στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά το 1995, στην Ιονική του 1998. Και μετά στα εργατικά πουλήματα σε διάφορους χώρους.
Ο εργατικός προσανατολισμός δεν σήμαινε και δεν σημαίνει «εργατισμό». Ο Αντρέας –όπως κι άλλοι κι άλλες από εμάς– είχε εμπλοκή σε αγώνες κινημάτων. Της γειτονιάς, του φεμινιστικού, του αντιφασιστικού, του αντιρατσιστικού κινήματος. Γι’ αυτόν και τη ΔΕΑ σημαίνει την οπτική για να νικήσουν, τις συνδέσεις για να γίνουν ενιαία αντικαπιταλιστική προοπτική.
Ο Αντρέας γρήγορα εντόπισε τη σημασία της αντιρατσιστικής δράσης. Στήριξε ολόψυχα το Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ. Γι’ αυτό όταν η ΔΕΑ πήρε την πολιτική πρωτοβουλία για το Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών, έδωσε όλες τις δυνάμεις του.
Ο Αντρέας είχε ένα αξιοζήλευτο χαρακτηριστικό. Ήταν αυστηρός στην ιδεολογικοπολιτική άποψη αλλά ταυτόχρονα μαζικός και «ανοιχτός» σε άλλες οργανώσεις, σε μέλη συλλογικοτήτων.
Για το πόσο δοτικός και συντροφικός ήταν, μπορούν να ειπωθούν πολλές ιστορίες.
Τελευταίο, μια ιστορία που περιέγραψε η συντρόφισσα Κατερίνα Σεργίδου σε ένα κείμενό της.
Όταν πριν από 23 χρόνια συζητούσαν για μια παρομοίωση, για το τρένο της Επανάστασης, που αντέχει να πορεύεται στις ράγες, που κάθε εποχή έχει το δικό της βαγόνι. Ας φτιάξουμε το δικό μας. Στους σημερινούς αγώνες, σε αυτούς για την κοινωνική απελευθέρωση.
Ο σύντροφος Αντρέας θα είναι μαζί μας.
Αμάντα Κατερίνη, Αναμέτρηση
Γ νωριστήκαμε το 2009 στον Σύριζα, ειδικότερα στην ΟΜ Εξαρχείων, όπου ο Αντρέας ξεχώρισε για τις αρετές του που ήταν εύκολα ορατές. Σε μια ζωηρή εποχή ,με υψηλά επίδικα, ο Αντρέας ως μέλος της ΔΕΑ και του Σύριζα έβαλε πλάτη για τη συγκρότηση του πολιτικού υποκειμένου που τότε ο προοδευτικός κόσμος είχε επιλέξει ως εργαλείο για τη συγκυρία. Εντός του Σύριζα τάχθηκε σ’ αυτή την πλευρά που πίστευε στη δύναμη των από κάτω κι αντιστρατευόταν αρχηγισμούς και την αυτονόμηση της ηγεσίας από τη βάση, αυτή που υποστήριζε ότι ο Σύριζα έπρεπε να είναι εκφραστής και δημιουργός των κινημάτων, αυτή που πίστευε πως μια κυβέρνηση της αριστεράς έχει νόημα μόνο αν αμφισβητήσει τις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, αυτή που εννοούσε την υπόσχεση για ρήξη και ανατροπή. Υπηρετώντας αυτές τις ιδέες ,ο Αντρέας έδωσε τη μάχη για να κρατηθεί ο Σύριζα σε μια σταθερά ριζοσπαστική γραμμή διαβλέποντας εγκαίρως τους κινδύνους από τις διολισθήσεις της κεντρικής γραμμής.
Όταν το 2015 το όχι του λαού μας μετατράπηκε σε ναι, ο Αντρέας επέλεξε να μην παραδεχτεί την ήττα ,να μην αποδεχτεί πως δεν υπήρχε άλλη επιλογή, να μην τον καταβάλει η απογοήτευση, αλλά αντίθετα, παρά τα προβλήματα υγείας που άρχισαν από τότε να τον ταλαιπωρούν, συνέχισε να μάχεται σε πολλά κοινωνικά μέτωπα.
Ο Αντρέας αγάπησε τα Εξάρχεια και τον κόσμο τους. Δημιούργησε μαζί με άλλους/ες τη λαϊκή συνέλευση Εξαρχείων και υπεράσπισε την πλατεία μέχρι τέλους, πρωτοστατώντας σε δράσεις για την ελεύθερη δημόσια χρήση της και την ποιότητα ζωής των κατοίκων της γειτονιάς. Ενεργός και μαχητικός στο αντιρατσιστικό και αντιφασιστικό κίνημα σε κάθε του ένταξη καταργούσε στην πράξη με τη στάση του τον διαχωρισμό πνευματικής-χειρωνακτικής εργασίας, γιατί ενώ είχε την πολιτική συγκρότηση στελέχους πρώτης γραμμής, αυτό δεν τον εμπόδιζε να φτιάχνει άψογα πανό, να στοιχίζεται πίσω απ΄ αυτά με τις συντρόφισσες και τους συντρόφους του στο δρόμο, να είναι παρών στα μεγάλα και στα ήσσονα. Ήταν στρατηγός και στρατιώτης, υπηρετώντας και τους δύο ρόλους κάθε φορά ανάλογα με τις ανάγκες του κινήματος και όχι τις δικές του. Γιατί κίνητρό του δεν ήταν η προσωπική φιλοδοξία, αλλά το να είναι χρήσιμος.
Ο Αντρέας Κριτσοτάκης ήταν ένας ολοκληρωμένος αριστερός άνθρωπος. Πολυσχιδής και πολυτάλαντος, αγαπούσε τη ζωή και η πολύωρη ενασχόλησή του με το κίνημα δεν τον εμπόδιζε να τη ζει σε όλες τις εκφάνσεις της, να παίρνει χαρά και να την επιστρέφει, προσφέροντάς μας το φωτεινό του χαμόγελο όποτε τον συναντούσαμε. Δηλωτικά του χαρακτήρα του και η ευγένεια, ο σεβασμός και η ισότιμη συμπεριφορά του απέναντι στις γυναίκες.
Σε μια εποχή που οι αξίες της αριστεράς δοκιμάζονται, ο θάνατός του συνιστά απώλεια παραδείγματος πίστης και ευγενικής επιμονής σε αρχές και ιδέες, αλληλεγγύης, ουσιαστικής κοινωνικότητας, εργατικότητας και απόλυτης ανιδιοτέλειας.
Κι επειδή στον Αντρέα μας δεν άρεσαν οι μισές δουλειές, πιστεύω πως όσα πάλεψε δε θα ήθελε να μείνουν ανολοκλήρωτα.
Στη μνήμη του λοιπόν, θα συνεχίσουμε.
Κατερίνα Σεργίδου
Από τις πολλές ιστορίες που στριμώχνονται στο κεφάλι μου κρατάω μια μικρούλα. Κάπου στα 23 μου του μίλησα για αυτή την ιδέα για το κόκκινο τρένο της επανάστασης. Κάθε βαγόνι και μια εποχή. Μπορούμε να πηγαίνουμε από το ένα βαγόνι στο άλλο. Το τρένο χάνεται κάπου στον ορίζοντα. Θυμάμαι ότι χρησιμοποιούσα αυτό το κάπως παιδικό σχήμα, όταν πρότεινα σε κάποιο άτομο να γίνει μέλος. Κάθε τρένο μια εποχή, έλα και συ να φτιάχνουμε την μηχανή, να μην σταματήσει. Δεν θυμάμαι το στόρι πολύ καλά, αλλά θυμάμαι ότι ο Αντρέας το ζωγράφισε. Ασχολήθηκε βδομάδες. Μέχρι και τον Σπάρτακο ζωγράφισε πάνω. Το τρένο το έκανε κάπως κυκλικό, δεν ήταν ολόισιο, δεν πήγαινε ντουγρού προς το μέλλον. Και μας το έφερε, σαν δώρο. Το έφτιαξε. Το έκανε πράξη. Του έδωσε νόημα. Υπάρχει ακόμα στην Κλαζομενών.
Λοιπόν, η ζωή του Αντρέα δεν ήταν εύκολη, αλλά κουβαλούσε πάντα αυτό το γλυκό χαμόγελο σαν χρέος και κατάφερνε να είναι ελαφρύς. Ευγενικός, αέρινος, κουβέντιαζε, κουβέντιαζε, κουβέντιαζε. Άκουγε και την μεγαλύτερη μαλακία που είχες να του πεις και κατάφερνε να σε «ξεκολλήσει».
Στις πολιτικές διαδικασίες έφερνε πάντα την αισιοδοξία αλλά και την αγωνία της τοπικής κοινωνίας, της κοινότητας. Ζούσε σαν γείτονας, ήταν ριζωμένος στα Εξάρχεια, έπιανε τον παλμό, έφερνε το συναίσθημα στην πολιτική συζήτηση χωρίς να το φοβάται, κάτι που η γενιά του δεν το συνηθίζει. Ο Αντρέας προσπερνούσε την ένταση και το πολιτικό δράμα, περπατούσε θαραλλέα πάνω από τις νάρκες της πολιτικής διαφωνίας και αναδείκνυε μιαν άλλη πτυχή της συζήτησης που μας είχε διαφύγει. Μας επανάφερε τόσο μαλακά, χωρίς να το καταλαβαίνουμε.
Δεν ήταν ποτέ πατερναλιστικός. Ποτέ ματσό. Δεν είχε καμία αγωνία να είναι κεντρικό πρόσωπο. Ήταν στο κέντρο χωρίς να είναι. Δεν την φοβόταν την διαφωνία, ήταν όμως ψύχραιμος και μιλούσε πάντα με την καρδιά του. Ποτέ ξύλινα, ποτέ τυπικά. Όπως και η Πόπη, η αδερφή του. Από την ίδια σπορά και οι δύο.
Ο Αντρέας ήταν άχρονος. Δεν έβλεπες την ηλικία του, δεν την καταλάβαινες. Δεν είχε σημασία. Ήταν παρών με όλες του τις ηλικίες.
Αντρέα υπάρχεις στις λέξεις μας, στις συζητήσεις μας, στην ιστορία μας, στις ιστορίες μας.
Εσύ το βάθος του ουρανού μας το ζωγράφισες κυριολεκτικά. Σε αγαπάμε, σε ευχαριστούμε, σε αποχαιρετούμε με οδύνη για την απώλεια αλλά γεμάτες και γεμάτοι από το πέρασμά σου.
Μαρίνα Κ
Με τον Αντρέα ανταμώσαμε για πρώτη φορά στο Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών το μακρινό 2008. Έχω αυτή την αίσθηση της παρουσίας του, τη συγκινητική του ευγένεια, τη γλυκύτητά του, την καταλυτική του ηρεμία, τη βαθιά, υπέροχη χροιά της φωνής του, τόσο ζωντανά μέσα μου, σα να ‘ναι χτες κι ας έχουν περάσει 16 χρόνια.Θυμάμαι πως μου μίλησε, την πρώτη εκείνη μέρα, για τη διδασκαλία και τα μαθήματα, για τα πάρτι και τη Γιορτή που γινόταν μια φορά το χρόνο, για την κοινότητα ντόπιων και μεταναστριών, δασκάλων και μαθητριών του Σχολείου, για τις πορείες και για τη ΔΕΑ, την Οργάνωση που εμπνεύστηκε, έστησε και στήριξε το Κυριακάτικο για πολλά χρόνια. Και με έκανε να νιώσω πως ήθελα πολύ να γίνω κομμάτι αυτής της συλλογικότητας, κομμάτι της αλληλεγγύης και του μοιράσματος. Και πως, παρόλο που τότε ήμουν μόλις 18, παρόλο που δεν είχα την παραμικρή ιδέα αν μπορούσα να διδάξω ή να προσφέρω οτιδήποτε, μπορούσα στ’ αληθινά να συμμετέχω σε αυτό το απλό και συνάμα σπουδαίο πράγμα που συνέβαινε στο Κυριακάτικο. Έχω τη βαθιά πεποίθηση πως αυτή η αλληλεγγύη που διέπνεε τις σχέσεις στο Κυριακάτικο είχε να κάνει σε μεγάλο βαθμό με την προσωπικότητα και με τη στάση ζωής του ίδιου του Αντρέα, με τη δική τουπροσέγγιση, πωςσυντροφικότητα σημαίνει στο βάθος ανοιχτή καρδιά και ανοιχτή αγκαλιά. Γιατί αυτό ήταν ο Αντρέας, μια ανοιχτή αγκαλιά. Και επειδή ο ίδιος ήταν ένας άνθρωπος απόλυτα αφοσιωμένος στην Οργάνωσή του, βαθιά δεμένος με τη ΔΕΑ, μέσα από τη συλλογικότητα του Κυριακάτικου και τις σχέσεις εμπιστοσύνης που αναπτύσσονταν σε αυτό, άνοιγε διάπλατα και φυσικά ο δρόμος για την πολιτικοποίηση, για την οργανωμένη ζωή, για όπου ήθελε και άντεχε το καθένα μας να φτάσει. Νιώθω ειλικρινά τυχερή που τον συνάντησα, που άφησε το αποτύπωμά του στην καρδιά και στη ζωή μου. Καθώς σκέφτομαι το τραγούδι που ακούστηκε τη μέρα της κηδείας του, το Which side are you on, θέλω να πω, με όλη μου την καρδιά, ότι ο Αντρέας, ο αγαπημένος μας σύντροφος, ήταν πάντοτε στη σωστή πλευρά της Ιστορίας.
Όλγα Κλείτσα, Ανυπότακτη Αθήνα
Τον Αντρέα τον γνώρισα στις νεότερες περιόδους του ΣΥΡΙΖΑ της ελπίδας που διαψεύστηκε. Από εκεί και μετά συμπορευτήκαμε μέσα από πάρα πολλά κινήματα και πολιτικούς χώρους. Η μεγαλύτερή μας συνύπαρξη και ίσως και η πιο ουσιαστική ήταν στη δημοτική μας κίνηση την Ανυπότακτη Αθήνα που ξεκίνησε πριν από λίγα χρόνια. Μία κίνηση που πραγματικά βασίστηκε σε ανθρώπους σαν τον Ανδρέα που απέναντι στις διαχωριστικές γραμμές προτάσσουν την ενότητα και την κοινή δράση. Και τη διαφυγή προς το κίνημα θα πω εγώ όπου εκεί πραγματικά κρίνονται όλα. Ο Αντρέας δεν είναι ένας άνθρωπος που μπορεί να ξεχαστεί. Νομίζω ότι το πιο δυστυχές είναι ότι ο ίδιος ίσως δεν κατάλαβε ποτέ το πόσους ανθρώπους είχε αγγίξει το πέρασμά του και πόσες εμπειρίες είχε αφήσει και πολιτικές και κοινωνικά και προσωπικά.
Μιχάλης Βεργίτσης
Γνώρισα τον Αντρέα το 1982. Μου έκανε πάρα πολύ εντύπωση γιατί ήταν πολύ ομιλητικός στα τετ-α-τετ, τις συζητήσεις και είχε μια μεγάλη υπομονή, στις συζητήσεις σάλας ή στις εκδηλώσεις δεν εκφραζότανε άμεσα. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν είχε τι να πει. Κρατούσε ένα ρόλο ο οποίος στη συνέχεια φανέρωσε στο μυαλό μου τα βασικά χαρακτηριστικά του Αντρέα. Ποια ήταν αυτά; Η απλότητα και η οικονομία. Ο Αντρέας ήταν η επιτομή της απλότητας και της οικονομίας σε όλες τις εκφάνσεις του. Αυτό δηλαδή που οδηγεί στην ουσία. Ήταν ένας πολύ ουσιαστικός σύντροφος και άνθρωπος, στην παρέα. Πολύ ουσιαστικός.
Με τον Αντρέα είχαμε συνεργαστεί σε τρεις υποθέσεις. Πριν πω αυτές τις τρεις υποθέσεις που για μένα είχανε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και προσωπικό και πολιτικό να πω ότι ο Αντρέας ήτανε η χαρά της συνεργασίας. Στην κυριολεξία με αυτά τα χαρακτηριστικά που είπα πριν ήταν η χαρά της συνεργασίας γιατί κουβέντιαζε, κατέληγε, άκουγε. Δεν έλεγε άποψη, ακούγε, συμφωνούσε ή διαφωνούσε, καταλήγαμε και πηγαίναμε για την υλοποίηση. Και αυτό ήταν και στην προσωπική του ζωή και στην πολιτική του ζωή. Αν όπως κάναμε πιτσιρικάδες που μοιράζαμε ομάδες έπρεπε να διαλέξουμε παίκτες ο πρώτος παίκτης αν μου λάχαινε να διαλέξω θα ήταν ο Αντρέας και αυτό το λέω με το χέρι στην καρδιά.
Συνεργαστήκαμε άμεσα σε τρία πράγματα. Το πρώτο ήτανε στην τεχνική επιτροπή της ΟΣΕ. Πιτσιρικάς ήμουνα και άρα έπρεπε να φτιάξουμε από πάγκους μέχρι αρχεία εφημερίδας και τα λοιπά. Ήτανε θησαυρός τότε γιατί εγώ σαν εικοσάχρονος και τριαντάχρονος ο Αντρέας εξηγούσε, σημειωτέων ότι δεν υπήρχαν και πολύ σύντροφοι πάνω από 30-35 τότε, δηλαδή ο τριανταπεντάρης ήτανε πολύ παλιός σύντροφος-ισσα. Η δεύτερη υπόθεση που συνεργαστήκαμε ήταν σε κάποια φάση όπου έχοντας δρομολογήσει η ΔΕΑ τη λειτουργία του Κυριακάτικου Σχολείου Μεταναστών (ΚΣΜ) και της Κίνησης Απελάστε το Ρατσισμό (ΚΑΡ) για κάποιο λόγο υγείας σοβαρό ο συντονιστής αποσύρθηκε για ένα δίμηνο περίπου και έπρεπε να καλυφθεί αυτό το κενό. Και άρα ο Αντρέας που ήταν μέλος του ΚΣΜ και της ΚΑΡ από την πρώτη μέρα και των δύο θεσμών είχε ένα ρόλο και έπρεπε να συνεργαστούμε για να μπορέσουμε να κρατήσουμε τη λειτουργία τους, τον πολιτικό προσανατολισμό τους κ.λπ. Ήταν μία άψογη συνεργασία. Νομίζω ότι θα τη θυμάμαι σαν υπόδειγμα συνεργασίας αυτή την υπόθεση.
Και η τρίτη υπόθεση που συνεργαστήκαμε ήταν τα πανό. Ταπανό συντρόφισσες και σύντροφοι, συναγωνιστές και συναγωνίστριες ήταν κάτι που έδειχνε το ταλέντο του Αντρέα σε μάχιμη βάση. Αυτό (σ.σ. το πανό για το Πολυτεχνείο που ήταν κρεμασμένο στο χώρο της εκδήλωσης) είναι ένα πανό που έχει ζωγραφίσει στην κυριολεξία ο Αντρέας πάνω από 20 χρόνια πριν. Αλλά υπάρχουν δεκάδες που είναι έργατέχνης, δεκάδες. Τα πανό του Αντρέα θα διαδηλώνουν για πολλές κινητοποιήσεις ακόμα. Θα είναι μαζί μας, μαζί με την αγωνιστικότητα τη δημιουργικότητα και το μεράκι του συντρόφου που τον χάσαμε αλλά είναι στην ψυχική στο μυαλό μας.
Νίκος Γιαννόπουλος, Δίκτυο για τα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώμα
Ο Ανδρέας ήταν από τους πρώτους ανθρώπους, συντρόφους, που γνώρισα στα χρόνια της μεταπολίτευσης.
Αν και δεν πολυσυνηθίζεται ο όρος στις γραμμές μας, θα τον χρησιμοποιήσω όμως ως οικονομία λόγου. Ο Αντρέας ήταν κοινωνικός αγωνιστής. Είχε ένα συνδυασμό λαϊκότητας και λογιοσύνης. Ήξερε πολύ καλά τι γίνεται και πως γίνεται αλλά είχε ένα τρόπο να συνδέεται ο ίδιος, δεν το έκανε από τακτική και δε γινόταν επίτηδες λαϊκός, ήταν βαθιά κοινωνικός. Αν και αδόκιμος ο όρος θα μπορούσα να πω ότι ήταν ένας λαϊκός ευπατρίδης. Προσηνής, ευγενής και παράλληλα σταθερός στις απόψεις του. Ο Ανδρέας δεν υποδυόταν ότι συμφωνούσε μαζί σου. Σε άκουγε προσεκτικά. Είχε προσήλωση στα κοινωνικά κινήματα με την ευρεία έννοια του όρου. Και μια ιδιαίτερη τάση ενθάρρυνσης της κοινωνικής και της πολιτικής αυτενέργειας. Για αυτό και όλοι μας στα Εξάρχεια, η επιτροπή κατοίκων για το μετρό κ.λπ. τον είχαμε πως και πως. Ο Ανδρέας ήταν αυτό που λέμε: είσαι ότι κάνεις. Δεν εξήγγειλε, έπραττε.