Και όμως γυρίζει...

Κουρδικό
Η συνεδριακή απόφαση του PKK να καταθέσει τα όπλα και να αυτοδιαλυθεί είχε προαναγγελθεί, από όταν έκανε το σχετικό κάλεσμα ο Οτσαλάν και με δεδομένη την προεργασία που είχε υπάρξει ως προς την «καλή διάθεση» και της τουρκικής κυβέρνησης απέναντι στην προοπτική διαλόγου. Ασφαλώς η επίσημη ανακοίνωση αποτελεί μια ιστορική στιγμή γιατί σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής και μιας διαδρομής. Η στρατηγική του PKK είχε προ πολλού φτάσει στα όριά της και γι’ αυτό ανταποκρίθηκε στην αλλαγή πλεύσης της κυβέρνησης Ερντογάν, η οποία επιχειρεί να «εκτονώσει» κινδύνους που αφορούν και την εξωτερική πολιτική (προσπάθειες Ισραήλ για διαμελισμό Συρίας και ενίσχυσης των Κούρδων κ.ά.). Όμως παραμένει θολό το ποιες στρατηγικές και τακτικές θα την αντικαταστήσουν για το κουρδικό κίνημα. Η ειρηνευτική συμφωνία ίσως ανοίξει σήμερα το δρόμο για την ικανοποίηση κάποιων αιτημάτων (πχ απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων), αλλά μια στρατηγική προσηλωμένη σε συνδιαλλαγές εντός κοινοβουλίου θα συναντήσει κι αυτή τα δικά της όρια. Σε κάθε περίπτωση, το τοπίο παραμένει θολό. Αυτό που δρομολογήθηκε είναι προς το παρόν ο τερματισμός του πολέμου και όχι η επίλυση του κουρδικού ζητήματος. Μετά την απόφαση του PKK, το μπαλάκι επιστρέφει στην κυβέρνηση Ερντογάν και από τις επόμενες κινήσεις της θα γίνει πιο σαφές τι επιδιώκει η τουρκική κυβέρνηση και τι συνέπειες θα έχουν αυτές οι επιδιώξεις στον πολιτικό χάρτη της Τουρκίας. Θολό παραμένει και το περιφερειακό ζήτημα. Με δεδομένο το κύρος του Οτσαλάν και τις αδελφικές σχέσεις μεταξύ των διάφορων τμημάτων, η απόφαση του PKK δημιουργεί προηγούμενο για τη Συρία, το Ιράκ, το Ιράν. Αλλά τα επιμέρους τμήματα δεν έχουν ακόμα ανακοινώσει τις αποφάσεις τους –και κινούνται σε πολύ διαφορετικά «εθνικά» περιβάλλοντα…

Πορτογαλία

Οι πρόωρες κάλπες στην Πορτογαλία αποτύπωσαν μια δραματική αντιστροφή του πολιτικού κλίματος. Η «πορτογαλική εξαίρεση» (στην ευρωπαϊκή άνοδο της ακροδεξιάς) είχε πάψει να ισχύει μέσα από την ενίσχυση του «Τσέγκα» (7,2% το 2022, 18,1% το 2024). Παρόλα, αυτά, προκαλεί σοκ η αντιστροφή του εκλογικού συσχετισμού στη χώρα που υπήρξε μια τέτοια «εξαίρεση» και που είχε ισχυρή Αριστερά. Σε συνθήκες νίκης της κεντροδεξιάς (πρώτη θέση με 32,7% και αύξηση 4 μονάδων), ενισχύθηκε και η ακροδεξιά (22,6% και αύξηση 4,5 μονάδων). Σε συνθήκες υποχώρησης των Σοσιαλιστών στο χαμηλότερο ποσοστό τους εδώ και δεκαετίες (23,4%), ιστορικά χαμηλό υπήρξε και το άθροισμα των δυνάμεων στα αριστερά τους. Το ΚΚΠ είχε ήδη συρρικνωθεί στο 3% το 2024 και παρέμεινε εκεί. Το Μπλόκο, που είχε δείξει στοιχειώδη ανθεκτικότητα στις προηγούμενες κάλπες, διατηρώντας μια επιρροή γύρω στο 4,5% (ο διαχρονικός «σκληρός πυρήνας» του κάτω από τον οποίο δεν είχε πέσει ποτέ), υπέστη μια σκληρή πτώση 2,5 μονάδων, βρέθηκε στο 2% και εξέλεξε μόλις μία βουλεύτρια. Η ανατροπή του συνολικού συσχετισμού προς τα δεξιά αποτελεί «μαύρη σελίδα» στη χώρα που κατά την έναρξη της κρίσης, διέθετε μια ριζοσπαστική Αριστερά που είχε φτάσει αθροιστικά μέχρι και το 20%. Η συρρίκνωση της παραδοσιακής Αριστεράς δεν συνοδεύτηκε καν από ενίσχυση των νεότερων δυνάμεων, με το οικολογικό-φιλοζωικό PAN να περιορίζεται στο 1,4% (με μείωση 0,6%) και το LIVRE («χαλαρή Αριστερά») απλά να διασώζεται από το ναυάγιο (4,2% με αύξηση μιας μονάδας). Με το μεταναστευτικό να εξελίσσεται σε «μείζον θέμα» του πολιτικού διαλόγου (ως πηγή όλων των προβλημάτων, πχ του στεγαστικού), μαζί με το διάλογο περί ανάγκης επανεξοπλισμού της Ευρώπης, αυτός ο «πολιτικός χάρτης» προειδοποιεί για μετατοπίσεις που ξεπερνούν τη διαδικασία αντικατάστασης της παραδοσιακής Δεξιάς από την ακροδεξιά, που αποτελούσε τον κανόνα στις περισσότερες χώρες…

Μπαγκλαντές

Μήνες μετά την μεγάλη εξέγερση που ανέτρεψε την πρόεδρο Χασίνα στο Μπαγκλαντές, εμφανίστηκαν φήμες για παραίτηση του μεταβατικού προέδρου Μοχάμεντ Γιουνούς. Αν και παραμένει στη θέση του, πλανιέται ένα μυστήριο γύρω από τον φερόμενο ως «Ψυχρό Πόλεμο» με την ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων –που μετά την κατάρρευση του προηγούμενου καθεστώτος, λειτουργούν ως «εγγυητές» της σταθερότητας της μεταβατικής κυβέρνησης στο δρόμο για τη διοργάνωση εκλογών. Φαίνεται ότι οι στρατηγοί έχουν μετατοπιστεί φιλικότερα προς το αίτημα του BNP, του παραδοσιακού κόμματος της αντιπολίτευσης στην Χασίνα για επίσπευση των εκλογών. Από όταν άρχισε η σχετική συζήτηση –δηλαδή αμέσως μετά την φυγή της Χασίνα και την συγκρότηση μεταβατικής κυβέρνησης– εμφανίστηκε μια ενδιαφέρουσα αντιπαράθεση μεταξύ των τύπων της δημοκρατίας και της ουσίας της. Το φαινομενικά δημοκρατικό αίτημα για «νέες εκλογές σύντομα!» προέρχεται από τα παραδοσιακά αστικά κόμματα. Αντίθετα, είναι κυρίως δυνάμεις που βγήκαν μέσα από την δημοκρατική εξέγερση (όπως το νεοσύστατο Εθνικό Κόμμα Πολιτών, που συστάθηκε από στελέχη του φοιτητικού κινήματος) αυτές που επιμένουν ενάντια σε γρήγορη διοργάνωση εκλογών. Ζητούν να έχουν υλοποιηθεί πρώτα μεταρρυθμίσεις (στο εκλογικό σύστημα και στο κράτος) και να έχει δοθεί χρόνος για οργανωμένη πολιτική συζήτηση και δράση, ώστε οι εκλογές να έχουν νόημα και να μην διευκολύνουν μια παλινόρθωση κι εκλογική αναβάπτιση των παραδοσιακών κομματικών δικτύων. Είναι ένα ακανθώδες ζήτημα, αλλά ίσως η «ψύχρα» μεταξύ του (γενικά «προοδευτικού-φιλελεύθερου») Γιουνούς και των στρατηγών να υποκρύπτει ακόμα μεγαλύτερες αποκλίσεις για την επόμενη μέρα στο Μπαγκλαντές. Και ακόμα μεγαλύτερους κινδύνους στον αγώνα των φοιτητών-τριων για δικαίωση των στόχων της εξέγερσης…