Στις «ενδιάμεσες» εποχές, στη σύγχυση που προκαλεί η ήττα σε μια σημαντική μάχη ενώ ο πόλεμος συνεχίζεται, βαραίνουν πολύ κάποια βασικά ψέματα ή κάποιες βασικές μισοαλήθειες.
Ημερ.Δημοσίευσης
Ας δούμε μερικές από αυτές τις «αφηγήσεις»:
• Η κατάρρευση των ελπίδων για αντίσταση στη λιτότητα, για απελευθέρωση από τα μνημόνια, μέσα από το σχέδιο «κυβέρνηση της Αριστεράς» που στηριζόταν στην ανοδική πορεία του ΣΥΡΙΖΑ, οδηγεί πολλούς σε ένα συμπέρασμα ότι το «όλο εγχείρημα» του ΣΥΡΙΖΑ ήταν λάθος, ήταν για πέταμα και μάλιστα από την αρχή.
Είναι μια μηδενιστική ανάλυση που έχει τον κίνδυνο να οδηγήσει σε σεχταριστικές αντιμετωπίσεις κατά την κρίσιμη περίοδο που έρχεται. Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ –από το 2004 ως το Γενάρη του 2015– έθρεψε ελπίδες και λειτούργησε συγκροτητικά για ένα πλατύ τμήμα του κόσμου μας. Έθρεψε φόβους και κάποτε πανικό σε τμήματα της κυρίαρχης τάξης (μια ματιά στα έξαλλα κείμενα των «μεγάλων» ΜΜΕ θα αρκούσε για να το θυμίσει...) επιτείνοντας την πολιτική κρίση που συνόδευσε το ξέσπασμα της μεγάλης οικονομικής κρίσης.
Μέσα από αυτές τις διεργασίες συνέβαλε στη διαμόρφωση στην Ελλάδα ενός πλατιού ρεύματος αγωνιστών-στριών κοινωνικής και πολιτικής αντίστασης. Με αναφορά στο μαρξισμό και στο σοσιαλισμό, με μιαν «εκπαίδευση» πάνω στην αναγκαιότητα της Αριστεράς και της κεντρικής πολιτικής πάλης, χαρακτηριστικά που δεν συναντά κανείς εύκολα σε πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης και του άλλου αναπτυγμένου καπιταλιστικού κόσμου.
Το «ρεύμα» αυτό υπέστη σοβαρές ήττες στις 13 Ιούλη και στις 20 Σεπτέμβρη, όμως δεν έχει διαλυθεί. Ο κόσμος της ευρύτερης αντίστασης, ο κόσμος που στήριξε το μεγάλο ΟΧΙ, δεν έχει πει την τελική του λέξη.
Ο παράγοντας αυτός θα έχει μεγάλη σημασία στις μάχες που έρχονται. Ο Αλ. Τσίπρας θα έχει να επιβάλει το Μνημόνιο 3 σε συνθήκες «αλά ελληνικά» και όχι σε συνθήκες διαλυμένης κοινωνικής και πολιτικής Αριστεράς, όπως αυτές που έχει π.χ. ο Ρέντσι...
• Αντίστροφα, πολλοί άλλοι αγωνιστές-στριες εγκλωβίζονται σε μιαν αυταπάτη, συνεχίζουν να θεωρούν ότι ο μνημονιακός πλέον ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να λειτουργήσει ως «εργαλείο» αντίστασης.
Το πιο διαδεδομένο επιχείρημα αυτής της αυταπάτης είναι ο μύθος για τα «ισοδύναμα», για μια τάχα ηπιότερη εφαρμογή του μνημονίου «με ανθρώπινο πρόσωπο». Αυτές τις ιδέες θα τις ξεκαθαρίσει άμεσα η κυβερνητική πολιτική: δεν υπήρχαν, δεν υπάρχουν, δεν θα υπάρξουν «ισοδύναμα».
Ένα άλλο επιχείρημα είναι ο μύθος για την «αντίσταση» της ηγετικής ομάδας Τσίπρα απέναντι στους «εκβιασμούς» των δανειστών.
Μετά το Γενάρη του ’15 δεν υπήρξε καμιά αντίσταση. Οι «μονομερείς ενέργειες» που προέβλεπε το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, που θα μπορούσαν να συμπήξουν γύρω από την κυβέρνηση μια ανθεκτική εργατική και λαϊκή συμμαχία, δεν έγιναν ποτέ, αντίθετα επιδιώχθηκε η «διεύρυνση» του ΣΥΡΙΖΑ –και κυρίως της κυβέρνησης– προς παλιές καθεστωτικές δυνάμεις, με στόχο τον κατευνασμό των ευρωηγεσιών και επιδίωξη έναν συναινετικό «έντιμο συμβιβασμό».
Το βασικό όπλο του εκβιασμού των δανειστών ήταν η εξάντληση των διαθεσίμων του Δημοσίου και το στραγγάλισμα των τραπεζών. Οι πληρωμές του χρέους με τα διαθέσιμα του Δημοσίου ήταν αποτέλεσμα της «συμφωνίας» της 20ής Φλεβάρη, ενώ η μαζική δραπέτευση κεφαλαίων ήταν αποτέλεσμα της πολιτικής Τσίπρα-Δραγασάκη, που εγκατέλειψαν την πολιτική εθνικοποίησης των τραπεζών και θεώρησαν τα στελέχη της εποχής Σημίτη ως ικανοποιητική δύναμη ελέγχου των θηριωδών «συστημικών» τραπεζών...
• Ακριβώς επειδή η κυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου (παρά την ώθηση του ΟΧΙ στο δημοψήφισμα) δεν αντιστάθηκε στους δανειστές, η κρίση στον ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε κατά πολύ βαθύτερη από την αποχώρηση της (σημαντικής) αριστερής του πτέρυγας, την αποχώρηση της Αριστερής Πλατφόρμας.
Τα αστικά ΜΜΕ, ενισχύοντας τον Τσίπρα, έχουν υποβαθμίσει την πραγματική εικόνα: την παραίτηση-αποχώρηση των μισών εκλεγμένων μελών της ΠΓ, των μισών μελών της ΚΕ, ολόκληρης σχεδόν της Νεολαίας, εκατοντάδων καθοδηγητικών στελεχών των ΟΜ, της πλειοψηφίας των εργατικών στελεχών κ.λπ.
Αυτή η βαθιά κρίση δεν έχει τελειώσει. Ο κόσμος που έχει μείνει στον ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι «τελειωμένοι» μνημονιακοί. Η εφαρμογή των μέτρων σκληρής λιτότητας, η επίθεση στους εργαζόμενους, στους συνταξιούχους και στους φτωχούς θα έχει αναπόφευκτα ως συνέπεια διαδοχικά κύματα αποχωρήσεων-παραιτήσεων κ.ο.κ. Ο ΣΥΡΙΖΑ όπως τον γνωρίζαμε, ως ένα αριστερό κόμμα αντιλιτότητας, δεν υπάρχει πλέον...
• Όμως, πώς συνδυάζονται όλα αυτά με το αποτέλεσμα των εκλογών; Πώς ερμηνεύεται η προφανής πολιτική νίκη της ηγετικής ομάδας Τσίπρα;
Η αλλαγή της πολιτικής τοποθέτησης μεγάλων τμημάτων ανθρώπων γίνεται, αλλά γίνεται με τους δικούς της ρυθμούς. Η 20ή Σεπτέμβρη ήταν ακόμα αρκετά κοντά στην 25η Γενάρη και αυτό ήταν σημαντικό όπλο της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ. Όπως ήταν όπλο και η σύγκριση με τη ΝΔ, που εξακολουθεί να συμβολίζει την ασύστολη και εκ πεποιθήσεως λιτότητα. Όμως το βασικό «τρικ» του Αλ. Τσίπρα ήταν η ταχύτητα της προσφυγής στις κάλπες: πριν ο πληθυσμός κατανοήσει συγκεκριμένα τις συνέπειες της υπογραφής του Μνημονίου 3, πριν η αριστερή πτέρυγα προλάβει να συγκροτηθεί και να οργανωθεί για να αντιμετωπίσει με πιθανότητες επιτυχίας εθνικές εκλογές.
Τα πολιτικά λάθη και οι αδυναμίες της Λαϊκής Ενότητας, αλλά και του ΚΚΕ και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, έπαιξαν ρόλο στο αποτέλεσμα, αλλά δεν είναι αντικείμενο αυτού του άρθρου.
Το αποτέλεσμα των εκλογών της 20ής Σεπτέμβρη θα «μετρήσει» πάνω στις εξελίξεις –κυρίως πάνω στην ταχύτητα της έναρξης των μαζικών αντιδράσεων στο Μνημόνιο 3– αλλά με έναν τρόπο λιγότερο «βαρύ» απ’ ό,τι εκτιμούν και ελπίζουν οι καθεστωτικές δυνάμεις. Όσοι θεωρούν ότι η καταθλιπτικά μνημονιακή σύνθεση της παρούσας Βουλής αντανακλά με αυθεντικό τρόπο το συσχετισμό στην κοινωνία, θα αντιμετωπίσουν εκπλήξεις.
• Τα ψέματα τελείωσαν με τις προγραμματικές δηλώσεις του Αλ. Τσίπρα. Η νέα συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έχει να εφαρμόσει μια καταστροφική πολιτική άγριας λιτότητας. Αυτή η πραγματικότητα θα φέρει την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης:
Η αντεργατική λιτότητα, στο όνομα μάλιστα μιας... «ριζοσπαστικής Αριστεράς», θα δημιουργήσει έδαφος ανασύνταξης των αυθεντικά αστικών πολιτικών δυνάμεων, της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, που ακόμα υποφέρουν από την ήττα του Γενάρη.
Κυρίως όμως θα φέρει τον Αλ. Τσίπρα αντιμέτωπο με τις κοινωνικές δυνάμεις που ισχυρίζεται ότι εκπροσωπεί πολιτικά: αντιμέτωπο με τους εργαζόμενους, με τους αγρότες, τους συνταξιούχους, τους φτωχούς.
Η πέραν του ΣΥΡΙΖΑ μαρξιστική Αριστερά, που στην Ελλάδα διατηρεί αξιοσημείωτες δυνάμεις, οφείλει να επιχειρήσει να οργανώσει την αντίσταση αυτού του κόσμου, να επιχειρήσει να τον εκφράσει αυθεντικά, να οδηγήσει το «στρατόπεδο» του αντιμνημονίου και της αντιλιτότητας στην πραγματική νίκη.
Μετά την 20ή Σεπτέμβρη, όλα αυτά θα εξελιχθούν σε έναν καινούργιο, διαφορετικό «πολιτικό κύκλο». Η έκβαση αυτής της μάχης θα κρίνει πολλά και, μεταξύ τους, τον τελικό απολογισμό της «μεγάλης πορείας» που άρχισε το 2001 με το Ελληνικό Κοινωνικό Φόρουμ και συνέχισε μετά το 2004 με τη συγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ.