Η κατάσταση του εργατικού κινήματος και ο ρόλος των συνδικάτων και της Αριστεράς

Α πό το 2010, με το πρώτο μνημόνιο του Γιωργάκη, στη συνέχεια, με τα μνημόνια των «ΣαμαροΒενιζέλων», μέχρι και σήμερα με τα μνημόνια του εξοργιστικά μεταλλαγμένου ΣΥΡΙΖΑ και παρά την απογοήτευση και το σοκ που δέχτηκε ο κόσμος της δουλειάς από τις διαψεύσεις που έζησε στο πετσί του, παρά την απότομη πτώση από την ελπίδα, στην προδοσία του ΣΥΡΙΖΑ, ο κόσμος, σε μεγαλύτερες ή μικρότερες πορείες, απεργίες, συγκεντρώσεις, βρίσκεται στους δρόμους. Αντιστέκεται και διεκδικεί. Το παλεύει!
Μπορεί να πέρασε, προς το παρόν, η εποχή των μαζικών διαδηλώσεων όπως το 2010-2012, αλλά οι πολλές, καθημερινές, μικρότερες κινητοποιήσεις στο κέντρο της Αθήνας είναι γεγονός. Αλλά η ίδια κατάσταση ξεχωριστών κινητοποιήσεων συναντάται και στη Θεσσαλονίκη, αλλά και σε πολλές πόλεις της Ελλάδας, από τη Ζάκυνθο ως την Άρτα και από την Αμαλιάδα ως την Κρήτη.
Αντιστάσεις
Έξω από το Υπ. Εργασίας σπάνια υπάρχει «ηρεμία».
Πανό, ντουντούκες και συνθήματα από τη μια και ΜΑΤ από την άλλη, είναι μια συνηθισμένη εικόνα της γωνίας Σταδίου και πλατεία Κλαυθμώνος.
Οι αγώνες διαμαρτυρίας και αντίστασης, παρόλο που είναι διάσπαρτοι και ασύνδετοι μεταξύ τους (οι ευθύνες δεν αναφέρονται εδώ, αλλά είναι συγκεκριμένες), πραγματοποιούνται από μικρές ομάδες εργαζομένων, αλλά αφορούν συνολικές και μεγάλες αλλαγές που επιχειρεί ο καπιταλισμός, ανατρέποντας τις συνθήκες ζωής και εργασίας εκατομμυρίων ανθρώπων, ακόμα και στην «ανεπτυγμένη» και «πολιτισμένη» Δύση.
Η απόλυτα ελαστική εργασία, χωρίς μισθό, ασφάλιση και δικαιώματα, απουσία ελέγχου των εργοδοτών και χωρίς καν συνθήκες στοιχειώδους ασφάλειας των εργαζομένων, έχει επεκταθεί μέχρι και στο στενό δημόσιο.
Από τα Everest, τα Migel και γενικά τα «κάτεργα» του ιδιωτικού τομέα, οι εργασιακές σχέσεις-λάστιχο αφορούν πια εκατοντάδες χιλιάδες εκπαιδευτικούς, που καλούνται να καλύπτουν κάθε είδους μάθημα, με πρόχειρα σεμινάρια εξπρές για «τα μάτια του κόσμου», για να περιοριστούν οι αναπληρωτές και ωρομίσθιοι.
Ακόμα και στο απομακρυσμένο Υπ. Παιδείας, μέχρι και με πούλμαν καταφθάνουν συχνά δάσκαλοι και καθηγητές, μέχρι και μαθητές για να διαμαρτυρηθούν.
Πρόσφατος είναι και ο αγώνας των 5μηνιτών έξω από το Υπ. Εργασίας, ενώ οι συμβασιούχοι των δήμων, μαζί με την ΠΟΕ-ΟΤΑ, σε μαζικότερα μπλοκ διαδηλώνουν συχνά στο κέντρο της Αθήνας για να μονιμοποιηθούν και για να πληρωθούν. Και πετυχαίνουν την παράταση (με συνθήκες ομηρίας, βέβαια) των συμβάσεών τους) και την πληρωμή των περισσότερων.
Οι «εργολαβικοί» στην καθαριότητα των νοσοκομείων παλεύουν από το νοσοκομείο της Άρτας, ως τον Ευαγγελισμό και τον Άγιο Σάββα και καταφέρνουν να κερδίσουν βελτιώσεις για την επαναπρόσληψή τους. Με ξεχωριστές, αλλά με αντίστοιχα αιτήματα και συνεχείς κινητοποιήσεις συναντάμε τις καθαρίστριες σχολείων στους δρόμους και τις «εργολαβικές»  καθαρίστριες λεωφορείων στο αμαξοστάσιο του Ελληνικού και αλλού.
Μέχρι και οι πυροσβέστες αντέδρασαν δυναμικά ενάντια στη «λήξη των συμβάσεών» τους, όπως αποκαλούνται στη ΣΥΡΙΖΑϊκή γλώσσα οι απολύσεις.
Οι εργαζόμενοι σε WIND-VODAFONE-VICTUS ισχυροποιώντας το σωματείο τους, συμμετέχουν συστηματικά σε κινητοποιήσεις-απεργίες με απεργιακές φρουρές, ενάντια σε απολύσεις «επινοικιαζόαμενων», ατομικές συμβάσεις παλιών εργαζομένων με όρους νεοπροσλαμβανόμενων, μειώσεις μισθών, εργοδοτική τρομοκρατία.
Στο μέτωπο κατά των ιδιωτικοποιήσεων, από τις μεγαλύτερες, έως τις μικρότερες, οι εργαζόμενοι αντιδρούν στα αεροδρόμια κόντρα στο ξεπούλημα στη Frapport, στην ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ ενάντια στην ένταξη στο υπερταμείο και τελικό στόχο την ιδιωτικοποίηση με ωφελημένη τη γαλλική Suez, στον Οργανισμό Λιμένος Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ), στα νοσοκομεία όπως το Δαφνί, αφού με νομοσχέδια διαλύουν τη δημόσια ψυχική υγεία για να «σπρωχτεί» ο κόσμος στα ιδιωτικά κέντρα, στην ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ, στο μετρό και το τραμ.
Αξιολόγηση
Η υποβάθμιση δημοσίων υπηρεσιών και η επικίνδυνη πια λειτουργία τους έχει βγάλει πολλούς εργαζόμενους νοσοκομείων τελευταία, με κορυφαίο παράδειγμα αντοχής και συσπείρωσης το νοσοκομείο Ζακύνθου, αλλά και της Αμαλιάδας κλπ.
Το νομοθετικό πλέγμα της κυβέρνησης, που περιλαμβάνει «αξιολόγηση»-«κινητικότητα»-«νέα οργανογράμματα»-«νέο μισθολόγιο», έχει αποκαλυφθεί, ως προς τον τελικό σκοπό που είναι η απαξίωση και συρρίκνωση του Δημοσίου, στα μάτια των Δημοσίων Υπαλλήλων και με την ΑΔΕΔΥ να καλύπτει και πολλές ομοσπονδίες και πρωτοβάθμια να οργανώνουν την αντίσταση, έχει ξεκινήσει για δεύτερη φορά σε 2 χρόνια, η απεργία-αποχή από την «αξιολόγηση» σε πολλά υπουργεία, δήμους, περιφέρειες, νοσοκομεία, ασφαλιστικά ταμεία, αλλά και στα πανεπιστήμια. Η επιτυχία της κινητοποίησης ενάντια στην προηγούμενη προσπάθεια «αξιολόγησης», του εχθρού των ΔΥ, Κυριάκου Μητσοτάκη, επιδρά θετικά στον κόσμο που δουλεύει στο ρημαγμένο, πλέον, Δημόσιο και τα φύλλα «αξιολόγησης» δεν έχουν τολμήσει ακόμα να τα μοιράσουν στη μεγάλη πλειοψηφία των δημοσίων υπηρεσιών. Μαζικές συνελεύσεις σε χώρους του δημοσίου συσπειρώνουν ξανά τον κόσμο και ξανανοίγει με συλλογικότερους όρους, επιτέλους, η συζήτηση για την κατάσταση και τις διεξόδους.
Οι μικροί-μεσαίοι αγρότες για δυο συνεχόμενες χρονιές αντιδρούν στην εξαφάνισή τους δια της υπερφορολόγησης και της τρομακτικής ακρίβειας των εφοδίων τους και βρίσκουν συμπαραστάτες και αλληλεγγύη από ανθρώπους της δουλειάς, σε αντίθεση με τον κοινωνικό αυτοματισμό του παρελθόντος.
Το μεγάλο θέμα του ασφαλιστικού και το ποιοι φορτώνονται εξαντλητικές εισφορές ενώ άλλοι απαλλάσσονται (εργοδότες) τροφοδοτεί με αγωνιστικές κινητοποιήσεις τα λεγόμενα «μπλοκάκια» συνεχώς. Μηχανικοί, γιατροί και δικηγόροι βρέθηκαν στους δρόμους, σε πρωτότυπης συμμαχίας μπλοκ, στα οποία δεν ήμασταν συνηθισμένοι.
Οι συνταξιούχοι έδωσαν μαζικούς αγώνες και η εμφάνισή τους στους δρόμους ήταν μια ευχάριστη κι ανακουφιστική έκπληξη, ενάντια στο δόγμα «δεν κινείται τίποτα».
Σε όλες τις διάσπαρτες κινητοποιήσεις που ξεδιπλώνονται στις μέρες μας, πρωτοστατεί ένα ανθεκτικό και πολύτιμο ανθρώπινο δυναμικό, που σε συνθήκες πίεσης από τη δουλειά και τους εργοδότες, σε συνθήκες ριψοκίνδυνες για τη θέση εργασίας και το μισθό, προσπαθούν να ξαναενώσουν τη «βάση» και να ξανακάνουν τα σωματεία χρήσιμα στους εργαζόμενους.
Οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα έχουν κατ’ επανάληψη δώσει μεγάλους και σημαντικούς αγώνες, εργατικούς, συνδικαλιστικούς και πολιτικούς. 
Η ταξική πάλη είναι συνήθεια στη χώρα μας. 
Ακόμα κι αν το κεφάλαιο με όλες τις κυβερνήσεις του προσπαθούν πολύ επίμονα και σκληρά, ειδικά τα τελευταία, μνημονιακά χρόνια, να εμπεδώσουμε το τέλος της Μεταπολίτευσης, οι αντιστάσεις των εργαζομένων, με κάθε ευκαιρία, σε κάθε χώρο δουλειάς, με όσες δυνατότητες προσφέρονται, αποτελεί ένα δυναμικό ανάχωμα, ικανό, αν συνδεθεί σε όλα τα σημεία του, να επαναφέρει το εργατικό κίνημα συνολικά στο προσκήνιο, για να αντεπιτεθεί στο σύστημα με όρους νίκης.

«Πλέον, δεν μπορεί ο καθένας να πορεύεται μόνος του»

Συνέντευξη με τον Γιώργο Χαρίση*

 Ποιες είναι οι νέες επιθέσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ στην εργατική τάξη; 
Ο κόσμος της εργασίας, ιδιαίτερα τα τελευταία επτά μνημονιακά χρόνια, είναι στριμωγμένος στο «καναβάτσο» και δέχεται συνεχή χτυπήματα από τις κυβερνήσεις που νομοθετούν και από το κεφάλαιο και τους δανειστές (ΕΕ-ΔΝΤ) που κυβερνούν.
Αφού η εργατική τάξη έχασε το 30%-50% των μισθών και των συντάξεων, αφού πολύ περισσότερο διευρύνθηκε η μερική και εκ περιτροπής εργασία και η ανεργία τριπλασιάστηκε και αφού φαλκιδεύτηκαν τα εργασιακά δικαιώματα, με την κατάργηση των ΣΣΕ, σήμερα, συνεχίζουν τον ταξικό πόλεμο σε βάρος της. 
Συμφωνήθηκαν νέες μειώσεις στους μισθούς και στις συντάξεις (μέσω της μείωσης τους αφορολόγητου και της κατάργησης της προσωπικής διαφοράς), απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων και περιορισμός των συνδικαλιστικών και εργασιακών δικαιωμάτων, ιδιωτικοποιήσεις -ιδιαίτερα στο χώρο της ενέργειας-, και διεύρυνση της ελαστικής απασχόλησης. Και να μην ξεχνάμε πως προωθούν και την ιδιωτικοποίηση του νερού (ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΔΕΥΑ) και των μέσων μαζικής μεταφοράς.
Στον επόμενο γύρο, ετοιμάζεται η κατάργηση του 13ου και 14ου μισθού στον ιδιωτικό τομέα και η αποψίλωση του βασικού μισθού από τα επιδόματα που τον συναπαρτίζουν, καθώς και η επισφράγιση της συρρίκνωσης του Δημοσίου, ιδιαίτερα των κοινωνικών του υπηρεσιών, μέσω της αξιολόγησης των δομών, των υπηρεσιών και του προσωπικού του. Ταυτόχρονα, θα τεθεί και το θέμα του ύψους των μισθών στον δημόσιο τομέα, που από τους δανειστές θεωρούνται υψηλοί.
 Πώς πιστεύεις ότι διαμορφώνεται το κλίμα στους εργατικούς χώρους; 
Είναι γεγονός ότι το σύνολο του κόσμου της εργασίας υφίσταται τη συνέχιση των συνεπειών των μνημονιακών πολιτικών και με τη σημερινή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Πρέπει να σημειώσουμε όμως ότι οι κινητοποιήσεις δεν είναι αντίστοιχες της οξύτητας των προβλημάτων, οι αντιστάσεις είναι μειωμένες και ο κόσμος νιώθει βαθιά απογοητευμένος. Γεγονότα που ενισχύονται και από την αναξιοπιστία και την αδράνεια των εργατικών συνδικάτων και ιδιαίτερα της ηγεσίας τους, αλλά και από την έλλειψη ορατής ρεαλιστικής εναλλακτικής πολιτικής διεξόδου από τη σημερινή κατάσταση.
Ταυτόχρονα, όμως, υπάρχουν και θετικά σημάδια, όπως ήταν οι γενικές απεργίες του Νοέμβρη του 2015 και του Φλεβάρη του 2016, που δείχνουν ότι, όταν υπάρχει καλή προετοιμασία των κινητοποιήσεων, μπορούμε να έχουμε θετικά αποτελέσματα.
Επίσης, θετικό γεγονός είναι η άρνηση της συναίνεσης στην εφαρμοζόμενη κυβερνητική πολιτική και η μαζικότερη συμμετοχή σε τοπικές και κλαδικές κινητοποιήσεις, των οποίων η συνένωση σ’ ένα ευρύτερο εργατικό και κοινωνικό μέτωπο για την ανατροπή των μνημονιακών πολιτικών, αποτελεί χρέος μας.
 Ποια είναι η κατάσταση στη ΓΣΕΕ και ποια στην ΑΔΕΔΥ;
Η πλειοψηφία της ΓΣΕΕ διακρίνεται για τη «συνέπειά» της στην αδράνεια και στον διαχρονικό, εργοδοτικό της ρόλο. «Ξύπνησε» από τη χειμερία νάρκη της για να συνυπογράψει με τους εργοδότες τη νέα ΕΓΣΣΕ και μάλιστα θεώρησε ως κατόρθωμά της ότι δεν έληξε η μετενέργεια και ότι διασφαλίζονται τα επιδόματα που προέβλεπε η προηγούμενη σύμβαση.
Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι η σύμβαση, και από τη ΓΣΕΕ αλλά και από άλλες ομοσπονδίες, αντιμετωπίζεται ως μια γραφειοκρατική διαδικασία διεκπεραίωσης μιας ετήσιας υποχρέωσης, κι όχι ως ένα εργαλείο διεκδίκησης που με όρους κινήματος απαιτείται από τους εργοδότες και την κυβέρνηση.
Η ηγεσία των συνδικάτων έχει παραδοθεί και έχει συμβιβαστεί με την υπάρχουσα μνημονιακή πραγματικότητα. Βάζει την υπογραφή της σε ΣΣΕ, που έχουν καταντήσει να είναι αδειανό πουκάμισο, αφού δεν προβλέπουν ικανοποίηση οικονομικών αιτημάτων. Αποδέχεται στην πράξη τη φαλκίδευση των συλλογικών εργασιακών δικαιωμάτων των εργαζομένων, ενώ δίνει και βήμα κατασυκοφάντησης των συνδικάτων απ’ την κυβέρνηση, όταν χωρίς αιδώ ο κ. Τσίπρας τις εγκαλεί και τις κατηγορεί ότι δεν αγωνίζονται για την επαναφορά του θεσμού των ΣΣΕ. 
Στην ΑΔΕΔΥ, δεν είναι ίδια τα πράγματα με τη ΓΣΕΕ. Όμως και εκεί πρέπει να πούμε ότι, ενώ σε βασικά ζητήματα έχει γενικά σωστές θέσεις ή εύκολα υιοθετεί έναν αντιμνημονιακό, αντικυβερνητικό και αγωνιστικό προσανατολισμό, αυτά δεν αποτελούν οδηγό της δράσης της και κυρίως δεν υπερασπίζονται απ’ τις δυνάμεις που τις συνομολογούν.
Το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα χρειάζεται μια επανεκκίνηση με την αποκατάσταση της οργανωτικής του ενότητας και την ενοποίηση της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ, τη συγκρότηση ισχυρών κλαδικών συνδικάτων και την ένταξη όλων των εργαζομένων, ανεξαρτήτως σχέσης εργασίας σ’ αυτά, ώστε να πάψει η πολυδιάσπαση και η ύπαρξη ανίσχυρων συνδικάτων που δεν μπορούν να υπερασπίσουν τα δικαιώματα των μελών τους και υπάρχουν απλώς για να ικανοποιούν των παραγοντισμό και τον συντεχνιασμό.
 Πώς μπορούν οι συνδικαλιστικές παρατάξεις της Αριστεράς να ξεπεράσουν τη «στασιμότητα» που επιβάλλει η πλειοψηφία σε ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ και να δημιουργήσουν όρους γενικευμένης εργατικής απάντησης;
Οι δυνάμεις της εργατικής συνδικαλιστικής Αριστεράς αλλά και ευρύτερα όλες όσες έχουν έναν αγωνιστικό και ταξικό προσανατολισμό πρέπει να «διαβάσουν» σωστά τη σημερινή πραγματικότητα. 
Πλέον, δεν μπορεί ο καθένας να πορεύεται μόνος του. Όποιος συνεχίσει να το κάνει, μπορεί να διατηρεί έναν μηχανισμό, να διαθέτει κάποιους θυλάκους για να νομίζει ότι κάτι κάνει, μπορεί να κάνει κάθε τόσο και μια «παρέλαση» ή να βαυκαλίζεται ότι με πέντε-δέκα σωματεία μπορεί να επηρεάσει το ρου των πραγμάτων και να αποκρούσει την ακραία νεοφιλελεύθερη επίθεση του ελληνικού και ευρωπαϊκού κεφαλαίου. Κάνει όμως μεγάλο σφάλμα. Δεν είναι χρήσιμος για τους εργαζόμενους και αποτελεί μια ακίνδυνη για το σύστημα δύναμη.
Όπως τονίζεται και στις αποφάσεις της πρόσφατης συνδιάσκεψης του ΜΕΤΑ «αυτό που απαιτείται είναι ο συντονισμός των δυνάμεων της συνδικαλιστικής Αριστεράς και η συγκρότηση ενός ευρύτερου αγωνιστικού και διεκδικητικού πόλου στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα και ευρύτερα, για να συντονίσει τη δράση, να συνενώσει τις αγωνιστικές-κινηματικές αντιστάσεις και να βάλει, όπου μπορεί, και τα συνδικάτα σε αγωνιστική κατεύθυνση». 
Ως ΜΕΤΑ θεωρούμε ότι η συγκρότηση ενός «Εργατικού Κέντρου Αγώνα» θα συμβάλλει καθοριστικά στην προώθηση της αγωνιστικής παρέμβασης στις εξελίξεις. 
Η ιδέα που καταθέτουμε για συζήτηση είναι ότι ο συντονισμός αυτός θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: Εργατικά Σωματεία και Ομοσπονδίες, Εργατικά Κέντρα της ΓΣΕΕ και Νομαρχιακά Τμήματα της ΑΔΕΔΥ, Εργατικές Συλλογικότητες, Συνδικαλιστικές Παρατάξεις και Κινήσεις, Αγωνιστικά Ψηφοδέλτια, Αγωνιστές Συνδικαλιστές κ.λπ. 
Επιδίωξή μας επίσης είναι ότι σ’ αυτό το Κέντρο Αγώνα θα πρέπει να συμμετέχουν και οι συλλογικότητες όλων των πληττόμενων κοινωνικών στρωμάτων απ’ τα μνημόνια, οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι αγρότες, οι αυτοαπασχολούμενοι, τα κινήματα κατά των πλειστηριασμών, αλλά και οι άλλες συλλογικότητες που αγωνίζονται σε τοπικό επίπεδο, όπως αυτοδιοικητικές κινήσεις, αντιφασιστικές και αντιρατσιστικές οργανώσεις, κινήματα πόλης κ.λπ. και αυτό να συγκροτηθεί και να ριζώσει σ’ όλες τις πόλεις και τους κλάδους και να αποτελέσει τον εναλλακτικό πόλο που θα αναζωογονήσει και θα αλλάξει το συνδικαλιστικό κίνημα, αλλά και που θα μπορεί να ξεπεράσει στην πράξη και να κάνει άχρηστο αυτό το γραφειοκρατικό που υπάρχει σήμερα, το οποίο κρατά τη σφραγίδα και το οποίο αποστρέφονται οι εργαζόμενοι.
Μ’ αυτόν τον τρόπο, πιστεύουμε ότι θα οικοδομείται από τα κάτω η συγκρότηση ενός ευρύτερου κοινωνικού μετώπου που θα υπερασπίζεται τα κοινωνικά αγαθά, θα εκφράζει την αλληλεγγύη του σε ό,τι αγωνίζεται και διεκδικεί, θα συγκρούεται με φασιστικές και ναζιστικές προκλήσεις, θα γενικεύει την πάλη του για την ανατροπή των μνημονιακών πολιτικών και θα καταδεικνύει την ανάγκη της πάλης για τη διαγραφή του χρέους, την εθνικοποίηση των τραπεζών και τον εργατικό και κοινωνικό έλεγχό τους, το σταμάτημα των ιδιωτικοποιήσεων και της εκποίησης της δημόσιας περιουσίας, καθώς και για την επανακρατικοποίηση οργανισμών και επιχειρήσεων στρατηγικής σημασίας, για να χρησιμοποιηθούν ως εργαλεία για την ανασυγκρότηση και τον παραγωγικό μετασχηματισμό της χώρας σε όφελος των λαϊκών κοινωνικών στρωμάτων.

*Ο Γιώργος Χαρίσης είναι μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΠΟΕ-ΟΤΑ και Γραμματέας του ΜΕΤΑ

(ολόκληρη στο Rproject.gr)