Πού βαδίζουν οι Ποδέμος; Ο Πάμπλο Ιγγλέσιας απέναντι στον Ινίχο Ερεχόν

Λίγες µέρες µετά τη δηµόσια ανακοίνωση της συµφωνίας µεταξύ της δηµάρχου της Μαδρίτης Μανουέλα Καρµένα και του Ινίχο Ερεχόν για την πλατφόρµα Más Madrid (ΣτΜ: Περισσότερη Μαδρίτη) στις προσεχείς αυτοδιοικητικές εκλογές, αλλά και τη σκληρή απάντηση του Πάµπλο Ιγγλέσιας (για να µην αναφερθούµε σε αυτήν του γραµµατέα της οργάνωσης Πάµπλο Ετσενίκε), γίνεται πλέον φανερό ότι το Ποδέµος, όπως το γνωρίσαµε τα τελευταία πέντε χρόνια, θα πάψει σύντοµα να υπάρχει [σσ: το Ποδέµος ιδρύθηκε επισήµως στις 17 Ιανουαρίου 2014].

Θα γνωρίσουµε από ’δω και πέρα ένα άλλο Ποδέµος, αναµφίβολα περιορισµένο να αντιπροσωπεύει ένα κυρίως πολιτικό ρεύµα, αυτό που είναι στενά συνδεδεµένο µε τον «pablismo» [από το Pablo, το µικρό όνοµα του Ιγγλέσιας]. Παράλληλα, αναδύεται ένας κεντρώος νεολαϊκισµός , κοντινός πιθανόν µε αυτό που εκπροσωπούν οι γερµανοί Πράσινοι ή το ιταλικό Κίνηµα των 5 Αστέρων. Αυτός ο τελευταίος, χωρίς καµιά αµφιβολία, θα αξιώσει την προοπτική αυθεντικής έκφρασης του Ποδέµος. Σε όσους και όσες, όπως εµείς, δεν αναγνωρίζουν τον εαυτό τους ούτε στο ένα ούτε στο άλλο από αυτά τα εγχειρήµατα, αρµόζει να ανοίξουν έναν νέο χώρο αριστερά τους. Ελπίζουµε, έτσι, να προτείνουµε έναν νέο διακριτό δρόµο, ικανό να επικαιροποιήσει µια πρωτοβουλία ρήξης και συγκρότησης. Έναν χώρο που θα αντιπροσωπεύει µια δηµοκρατική εναλλακτική λύση, πλουραλιστική και αντι-νεοφιλελεύθερη, φεµινιστική, αντιρατσιστική και οικοσοσιαλιστική, που θα λειτουργεί ως υποδοχή για µια κοινή δράση και για τη συνεργασία ενός πλατιού φάσµατος ακτιβιστών. Έναν χώρο ικανό να διεκδικήσει την εκλογική υποστήριξη ενός µεγάλου µέρους των «από κάτω», που αντιτίθενται στη λιτότητα και στις αυταρχικές πολιτικές.

 Προφανώς, τα εκλογικά αποτελέσµατα στην Ανδαλουσία,[1] όπως και η αντιδραστική στροφή που δείχνουν οι δηµοσκοπήσεις ενόψει των εκλογών στις 26 Μαΐου [ευρωπαϊκές, δηµοτικές, αλλά και  κοινοβουλευτικές στις 13 από τις 17 Αυτονοµίες], επέσπευσαν την απόφαση του Ινίχο Ερεχόν.[2] Αυτός πείστηκε ότι πρέπει να έρθει σε οριστική ρήξη µε τον Πάµπλο Ιγγλέσιας και την παρέα του. Γνώριζε επίσης ότι µπορούσε να υπολογίζει στην υποστήριξη της Μανουέλα Καρµένα, προκειµένου να δώσει κάποια αξιοπιστία στο σχέδιό του, που παρουσιάζεται ως ο µόνος δρόµος που µπορεί να αντισταθεί στο αντιδραστικό µπλοκ.

Η άνοδος και η παρακµή

Πώς όµως φτάσαµε ως εδώ; Τους τελευταίους µήνες, η πολιτική που ακολούθησε ο νυν γενικός γραµµατέας του Ποδέµος [σσ: ο Ιγγλέσιας] υιοθετούσε µια τακτική απέναντι στο PSOE παρόµοια πρακτικά µε αυτήν που πρότεινε ο Ερεχόν στο Συνέδριο Vistalegre II [11-12 Φλεβάρη 2017]. Ο Ιγγλέσιας έφτασε µάλιστα να υποστηρίζει ότι αντίπαλος δεν είναι πλέον το καθεστώς, ούτε καν οι IBEX 35 [σσ: ο χρηµατιστηριακός δείκτης του Χρηµατιστηρίου της Μαδρίτης, που περιλαµβάνει 35 επιχειρήσεις, µεταξύ των οποίων η Inditex –δηλαδή οι φίρµες Zara, Bershka, P&B, Massimo Dutti, Stradivarius, Oysho κλπ–, η Repsol, το υπερεθνικό χρηµατιστηριακό γκρουπ Santander της οικογένειας Botin κλπ], αλλά µόνο το «αντιδραστικό µπλοκ». Παρ’ όλα αυτά, παραµένουν διαφορές µεταξύ των δύο ρευµάτων, ως προς το «αφήγηµα» που διατυπώνουν προκειµένου να προσεγγίσουν νέες µερίδες εκλογέων και, κυρίως, ως προς την αξιολόγηση της φθοράς του τίτλου Podemos τους τελευταίους µήνες.

Ας ξεκινήσουµε από τον παµπλισµό. Άπαξ και αναλυθεί ο ανερχόµενος κύκλος του, αν παρατηρήσουµε τα ντοκουµέντα και συσχετίσουµε τις πρακτικές, θα µπορούσαµε να συµπεράνουµε ότι αυτό το ρεύµα αντιπροσωπεύει ένα πολιτικό σχέδιο που αντλεί τις αναφορές του στον ευρωκοµουνισµό του τέλους της δεκαετίας του ’70. Μια καλή ένδειξη γι’ αυτό έγκειται στην «αναθεώρηση» του Ιγγλέσιας στις κριτικές τις οποίες είχε ασκήσει στο παρελθόν εναντίον της «Μετάβασης» [σσ: της πολιτικο-θεσµικής διαδικασίας «εξόδου» από τον φρανκισµό] –και του ρόλου που έπαιξε σ’ αυτή τη διαδικασία ο ηγέτης του ισπανικού Κοµουνιστικού Κόµµατος, ο Σαντιάγκο Καρίγιοo. Σήµερα, ο Πάµπλο Ιγγλέσιας  υπογραµµίζει ότι «έκαναν αυτό που µπορούσαν» κι ότι εξέφρασαν µια συνέχεια του Κράτους.

Από µια τέτοια αναθεώρηση, όπως κι από τη διαπίστωση ότι έχει εξαντληθεί ο κύκλος που άνοιξε από το κίνηµα των αγανακτισµένων το 2011, το 15Μ (σσ: η 15Μ είναι αναφορά στις 15.5.2011, όταν ξέσπασε το κίνηµα της «αγανάκτησης»), συνάγεται η αναγκαιότητα επικέντρωσης στον στόχο να είναι το Ποδέµος ένα «κυβερνητικό κόµµα». Μια διάσταση που δεν αποκρύπτεται, όπως µαρτυρεί η εµµονή στο «να κυβερνήσουµε!» από τον Ιγγλέσιας, στη συνέντευξή του στον σηµαίνοντα υποδιευθυντή της ηµερήσιας εφηµερίδας La Vanguardia, Ενρίκ Τζουλιάνα, που δηµοσιεύθηκε πρόσφατα σε µορφή βιβλίου (Nudo España, σ. 321).

Έτσι, η πρόθεση για κυβέρνηση σε συνεργασία µε το PSOE, στο πλαίσιο του ισχύοντος πολιτικού καθεστώτος, αντικαθιστά το σχέδιο ρήξης που καθόριζε τη γέννηση του Ποδέµος που ήθελε να παρουσιάζεται ως η πολιτική έκφραση του «πνεύµατος του 15Μ» και το οποίο, στη συνέχεια, κατά το διάστηµα µετά τις ευρωεκλογές του Μαΐου του 2014, έστησε µια «εκλογική πολεµική µηχανή» µε στόχο να διεξαγάγει έναν «πόλεµο-αστραπή», ο οποίος αποδείχθηκε µια αποτυχία.

Όταν πια διαψεύστηκαν οι προσδοκίες της εκλογικής «εφόδου στον ουρανό», µέσω ενός λαϊκίστικου σχεδίου [µε την έννοια των απόψεων που υποστηρίζει ο κύκλος γύρω από την Σαντάλ Μουφ], συµπυκνωµένου γύρω από έναν «χαρισµατικό ηγέτη» και βασισµένου σε µια δηµοψηφισµατική δηµοκρατία [δια µέσου της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας, έξω από κάθε πραγµατική συζήτηση διαβούλευση], αυτά αντικαταστάθηκαν σταδιακά, κυρίως κατόπιν του συνέδριου του Vistalegre II, µε µια προσαρµογή στον παραδοσιακό άξονα αριστερά-δεξιά, βλέποντας το PSOE ως τον κύριο σύµµαχο που θα έπρεπε να «σαγηνεύσουν». Το σηµείο κατάληξης, για την ώρα, αυτής της διαδροµής φαίνεται στον ρόλο που έχει αναλάβει ο Πάµπλο Ιγγλέσιας ως διαµεσολαβητής στη διαπραγµάτευση για τον γενικό προϋπολογισµό του Κράτους, προσπαθώντας να προσελκύσει στο άρµα του Πέδρο Σάντσεθ τους Καταλανούς αυτονοµιστές βουλευτές.[3]

Αυτή η «εµµονή στη διακυβέρνηση» είναι φανερή στο βιβλίο που προαναφέρθηκε. Αν και σ’ αυτό ο Πάµπλο Ιγγλέσιας επιβεβαιώνει την άρνησή του να επιτρέψει στον Πέδρο Σάντσεθ, µετά τις εκλογές του Δεκεµβρίου του 2015, να σχηµατίσει κυβέρνηση στη βάση µιας συµφωνίας µε τους Ciudadanos[4] (στον αντίποδα αυτού που σκεφτόταν και σκέφτεται ακόµη ο Ερεχόν), η µόνη αυτοκριτική που µπορεί κανείς να διακρίνει στον απολογισµό του είναι ότι το Ποδέµος δεν συµµετείχε στις τοπικές κυβερνήσεις της Βαλένθια ή της Αραγονίας. Εκφράζει πάντως την ικανοποίησή του που το πολιτικό του σχήµα συµµετείχε στην κυβέρνηση της Καστίλλης-Λα Μάντσα. Μια κυβέρνηση, εντούτοις, στην οποία προήδρευε ένας βαρόνος του PSOE [José García Molina], ο οποίος δεν κρύβει τη συµπάθειά του προς τους Ciudadanos, ούτε τη θέλησή του να τεθεί εκτός νόµου ο καταλανικός αυτονοµισµός.

Ο Ιγγλέσιας δεν κρατά καµιά κριτική απόσταση προς το µοντέλο του ιεραρχηµένου υπερσυγκεντρωτικού κόµµατος που καταστέλλει κάθε διαφωνία, ούτε απέναντι σε απόπειρες εργαλειακής εκµετάλλευσης ορισµένων κοινωνικών κινητοποιήσεων ή σε επινοήσεις όπως το Vamos [ένα αποτυχηµένο εγχείρηµα οικοδόµησης µιας προσποιητής τοπικής γείωσης, γύρω από διεκδικήσεις σχετικές µε τις «ανάγκες» του κόσµου. Η πρωτοβουλία αυτή υποτίθεται ότι θα κορυφωνόταν µε τοπικές κινητοποιήσεις στις 25 Μαρτίου του 2017].

Προκειµένου να δικαιολογήσει την εµµονή του να µπει στην κυβέρνηση, ο Πάµπλο Ιγγλέσιας δεν διστάζει να σφετεριστεί το πορτογαλικό παράδειγµα παραποιώντας το. Όπως ισχυρίζεται, αγωνίζεται για «να συστηµατοποιήσει έναν δρόµο διακυβέρνησης µέσω ενός µοντέλου συνασπισµού σε δήµους και σε Αυτονοµίες παρόµοιο µε αυτό που έγινε στην Πορτογαλία». Εντούτοις, όπως γνωρίζει καλά, αυτό που στην πραγµατικότητα συµβαίνει σ’ αυτή τη γειτονική χώρα είναι µια συµφωνία για ψήφο ανοχής προς την κυβέρνηση των σοσιαλδηµοκρατών, που επιτρέπει σε δυνάµεις όπως το Μπλόκο της Αριστεράς [σσ: αλλά και το ΚΚ Πορτογαλίας] να διατηρούν την αυτονοµία τους, καθώς και την ελευθερία κριτικής προς το Σοσιαλιστικό Κόµµα.

Μια τέτοια στρατηγική στροφή, όπως προτείνει ο αρχηγός του Ποδέµος, συνεπάγεται έναν «πραγµατισµό σε πολλά επίπεδα». Σε αυτό ας συνυπολογίσουµε την αυξανόµενη φθορά της ηγεσίας του Πάµπλο Ιγγλέσιας, καθώς και τις βαθιές εσωτερικές κρίσεις σε πολλές Αυτονοµίες. Δεν υπάρχει αµφιβολία ότι αυτές οι δύο πλευρές έχουν ως αποτέλεσµα την σταδιακή διάβρωση του κεντρικού δυναµικού του Ποδέµος και την απώλεια της ικανότητάς του να αποτελεί κινητήρα σύγκλισης διαφορετικών δυνάµεων. Με όλα αυτά συνδυάζεται η οριστική γραφειοκρατικοποίηση ενός κόµµατος, του οποίου η στρατευµένη βάση βαθµιαία µειώνεται, ενώ ενισχύεται όλο και περισσότερο µια νέα «πολιτική τάξη», που η έγνοια της πλέον είναι το δικό της µέλλον. Για τούτο, η δήλωση στο προαναφερθέν βιβλίο ότι «οι κύκλοι [οι οποίοι, στο αρχικό σχέδιο, επρόκειτο να είναι ο τόπος συνάντησης της βάσης των στρατευµένων και των συµπαθούντων] αποτελούν µια σαφή ένδειξη ότι δεν θέλουµε να οικοδοµήσουµε ένα παραδοσιακό κόµµα µελών» (σελ. 149) είναι µια κυνική οµολογία, από τη στιγµή που όλος ο κόσµος γνωρίζει ότι οι «κύκλοι» σήµερα είναι πολύ συχνά σε προχωρηµένη κατάσταση διάλυσης, όταν δεν έχουν απλώς εξαφανιστεί [σσ: οι «κύκλοι» στη γλώσσα του Ποδέµος ήταν κάτι αντίστοιχο µε τις οργανώσεις βάσης].

Είναι µια ιστορία που, προφανώς, θυµίζει τις εσωτερικές κρίσεις που πέρασε το ΚΚ Ισπανίας, το 1980-1982, απέναντι σε ένα PSOE που αυτοπροσδιοριζόταν ως «κόµµα της αλλαγής» και το οποίο κατάφερε να κατακτήσει έναν ευρύ πολιτικό χώρο σε βάρος αυτού που υπήρξε κάποτε το βασικό κόµµα του αντιφρανκισµού. Μια ιστορία που θα µπορούσε να έχει συνέχεια, αν το δίδυµο Μανουέλα Καρµένα-Ινίχο Ερεχόν καταφέρει να επιτύχει καλά εκλογικά αποτελέσµατα.

Στο πλαίσιο του µαγειρεµένου γι’ αυτό το νέο στάδιο «αφηγήµατος» του Πάµπλο Ιγγλέσιας, υπάρχουν αφηγηµατικοί άξονες που το διαφοροποιούν από τον ευρωκοµουνισµό του Σαντιάγκο Καρίγιο, αλλά επίσης, όπως θα δούµε κι από το «αφήγηµα» του Ερεχόν. Ο ένας από αυτούς τους άξονες είναι η θέση που καταλαµβάνει στην αφήγησή του, παρά την ασάφειά της, η υπεράσπιση της ιδέας µιας πολυεθνικής Ισπανίας και της αναγκαιότητας ενός δηµοψηφίσµατος, σε διαπραγµάτευση µε το Κράτος, στην Καταλονία. Αυτό, σε συνδυασµό µε την αντίρρηση στην εφαρµογή του Άρθρου 155[5] και στις κατηγορίες που απαγγέλθηκαν στους Καταλανούς αυτονοµιστές  για στάση και ανταρσία, συνιστά βέβαια µια σηµαντική θέση. Αν µη τι άλλο, διότι εστιάζει σε µια θεµελιακή ρωγµή στον τοίχο του καθεστώτος και του Κράτους. Όµως, ας µην κοροϊδευόµαστε: αυτή η διάσταση, στην περίπτωση του Ιγγλέσιας, θα περιορίζεται ολοένα και περισσότερο σε µια υπεράσπιση ρητορικού χαρακτήρα, που δεν θα δεσµεύει σε καµιά «κόκκινη γραµµή», στην προοπτική µιας συµφωνίας διακυβέρνησης µε το PSOE.

Ένας άλλος άξονας διαφοροποίησης είναι εκείνος που έχει να κάνει µε την απόφαση που πάρθηκε τον τελευταίο καιρό, να συµπεριληφθεί στην «αφήγηση» µια µετριοπαθής κριτική του ρόλου που παίζει ο µονάρχης Φίλιππος ο 4ος, κυρίως έπειτα από την τηλεοπτική οµιλία του στις 3 Οκτωβρίου 2017 [πολύ σκληρή εναντίον των Καταλανών αυτονοµιστών και υπέρ της αδιαπραγµάτευτης ενότητας της Ισπανίας]. Το (αδύναµο) επιχείρηµα το οποίο επικαλείται ο Ιγγλέσιας είναι ότι η µοναρχία έπαιξε βέβαια κάποιον ρόλο στην παρεµπόδιση του πραξικοπήµατος της 23ης Φεβρουαρίου 1981 (sic), αλλά η παρεµπόδιση αυτή στερείται πλέον σηµασίας… Φαίνεται λοιπόν επίσης, ότι λόγω της αναµφίβολης εµφάνισης ενός νέου µαζικού λαϊκού ρεπουµπλικανισµού, η υποστήριξη από τον Ιγγλέσιας της ρεπουµπλικανικής επιλογής πρόκειται να έχει µια χαµηλών τόνων παρουσία στην πολιτική σκηνή.

Τούτο ηχεί ως αντίθεση προς τη σιωπή που επιβλήθηκε στο παρελθόν γύρω από το θέµα της µοναρχίας –όπως και στο θέµα της λεγόµενης ιστορικής µνήµης [δηλαδή για οτιδήποτε συνδέεται µε την έρευνα για τους µαζικούς τάφους του εµφύλιου πολέµου, καθώς και για τις αναµνηστικές τελετές, θεσµικές ή µη, αυτού του ιστορικού γεγονότος]– από την ηγετική οµάδα του Ποδέµος και στην οποία επιµένει και σήµερα ο Ερεχόν.

Τούτοι οι «αφηγηµατικοί» άξονες, συνδυασµένοι µε τη βοναπαρτιστική ροπή µε την οποία ο αρχηγός µπορεί να ελίσσεται µεταξύ των θεσµικών πιέσεων και αυτών που ενδέχεται να αναδυθούν από τις κινητοποιήσεις σε µια συγκυρία πολιτικής πόλωσης (όπως είδαµε πρόσφατα, στις 22 Ιανουαρίου, στην ψηφοφορία εναντίον του διατάγµατος της κυβέρνησης για τα ενοίκια[6]), εξηγούν γιατί το Ποδέµος αντιµετωπίζεται ακόµα ως ένα κόµµα µη ενσωµατώσιµο στην καθεστηκυία τάξη. Δεν είναι λοιπόν περίεργο το γεγονός ότι, παρά την αρνητική εξέλιξη του πολιτικού σχηµατισµού, ο IBEX 35 και, κατά συνέπεια, η πλειοψηφία των ΜΜΕ παραµένουν δύσπιστοι απέναντι στο κόµµα του Ιγγλέσιας. Ο στόχος τους, τον οποίο συµµερίζεται και το PSOE, είναι να συρρικνωθεί το Ποδέµος σε µια εκλογική αντιπροσώπευση παρόµοια µε αυτήν που είχε στο παρελθόν η Ενωµένη Αριστερά[7], κάνοντας έτσι τις δυνατότητες συµµετοχής τους στη διακυβέρνηση να ταυτίζονται µε το να γίνουν ένα δεκανίκι για το κόµµα του Πέδρο Σάντσεθ.

Μπροστά στις αντιφάσεις µεταξύ ορισµένων πλευρών του αφηγήµατος του Ποδέµος και την θέληση να γίνουν ένα «κυβερνητικό κόµµα» στο πλευρό του PSOE, συνυπολογίζοντας επίσης την έκδηλη επιθυµία του Πάµπλο Ιγγλέσιας να έχει τον άµεσο έλεγχο µέσα στο Unidos Podemos και πάνω στην επίσηµη πολιτική του (παρόλο που δεν το επιτυγχάνει πάντοτε, όπως είδαµε στην Ανδαλουσία[8]), εκδηλώθηκε η απόφαση του Ινίχο Ερεχόν να «απελευθερωθεί» από το φορτίο αυτό και να ζευγαρώσει µε τη Μανουέλα Καρµένα, προκειµένου να υποσχεθεί µια «αναζωογόνηση» και να αντιδράσει σε αυτό που προέκυψε στην Ανδαλουσία [µε επακόλουθο την κυβέρνηση της δεξιάς] µέσω ενός εγχειρήµατος το οποίο «ανανεώνει τον ενθουσιασµό και την εµπιστοσύνη».

Ζήτηµα λογότυπου, ζήτηµα µάρκετινγκ;

Μπροστά στη φθορά του τίτλου Ποδέµος, ο Ινίχο Ερεχόν προτείνει το Más Madrid (Περισσότερη Μαδρίτη) ως τη µόνη εναλλακτική ικανή να συγκεντρώσει µεγαλύτερα τµήµατα κόσµου γύρω από µια αφήγηση η οποία, θα υπερβαίνει τον άξονα «αριστερά-δεξιά», διεκδικώντας επιρροή χωρίς κόκκινες γραµµές, που θα τους επιτρέπει να κυβερνήσουν την Αυτονοµία και τον Δήµο της Μαδρίτης… µαζί µε το PSOE. Αν, όπως µας λένε στο κοινό γράµµα της Καρµένα και του Ερεχόν, το πρόγραµµά τους θα βασίζεται στη «συνέχεια της κυβέρνησης αλλαγής στον Δήµο, καθώς και στην επέκταση του παραδείγµατός του στην Αυτονοµία της Μαδρίτης», δεν µπορούµε να έχουµε πολλές αυταπάτες για ένα εγχείρηµα που δικαιολογεί πολιτικές όπως η Madrid-Chamartín[9] [επιχειρήσεις ακινήτων] καθώς και τις αυταρχικές πρακτικές στο πλαίσιο της Κίνησης  Ahora Madrid [του συνασπισµού κινηµάτων και οργανώσεων, που αρχικά ήταν ένα «συµµετοχικό εγχείρηµα», το οποίο νίκησε στις δηµοτικές εκλογές τον Μάϊο του 2014]. Είναι αλήθεια ότι υπόσχονται «ένα πρόγραµµα σύγκλισης και συµµετοχικότητας», η εµπειρία όµως που έχουµε από την πόλη της Μαδρίτης δηµιουργεί βάσιµους φόβους ότι ο επιδιωκόµενος στόχος είναι να ζητήσουν από τους ψηφοφόρους λευκή επιταγή, έτσι ώστε οι δύο προσωποκεντρικοί ηγέτες να µπορέσουν να στηρίξουν µια «καλή διαχείριση», σε βάρος των πραγµατικά συµµετοχικών προγραµµάτων και διαδικασιών, σαν αυτά που υποσχέθηκε η Καρµένα για να πάρει τη δηµαρχία της Μαδρίτης το 2014, που ήταν τα ίδια που η Καρµένα εγκατέλειψε κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών.

Γι’ αυτόν το λόγο, τούτο το σχέδιο µας φαίνεται ότι απέχει πολύ από τις ωραίες ευχές που διατύπωσε πρόσφατα στον νέο σχηµατισµό ο Santiago Alba,[10] προειδοποιώντας όµως ακόµα ότι «Δεν θα είναι αρκετή η ηλικιακή ανανέωση και η χαρισµατικότητα. Θα είναι επίσης αναγκαίο ένα πρόγραµµα στα αριστερά του PSOE, όπως κι ένα στιλ δράσης στους αντίποδες του Podemos». Τούτο όµως δεν ήταν αυτό που χαρακτήριζε ως τώρα τη Μανουέλα Καρµένα ή τον Ινίχο Ερεχόν, ούτε ως προς το πρόγραµµα, ούτε ως προς τον εσωτερικό πλουραλισµό. Ας θυµηθούµε ότι στο παρελθόν ο Ερεχόν ήταν πρόθυµος να εγκρίνει µια κυβέρνηση µεταξύ του PSOE και των Ciudadanos. Δεν φαίνεται ότι απορρίπτει µια συµφωνία µε τους Ciudadanos, αν αυτό οδηγούσε στο να πετύχει διακυβέρνηση, µαζί µε το PSOE, στην Αυτονοµία της Μαδρίτης, όπως δείχνουν ορισµένες δηµοσκοπήσεις. Όσον αφορά τη σχέση τους µε τις άλλες δυνάµεις, αυτό που απαιτούν είναι η προσχώρηση, µε όρους υποταγής, σε ένα εγχείρηµα ραµµένο στα µέτρα µιας ηγετικής οµάδας που δεν δέχεται καµία αµφισβήτηση, διότι αντιλαµβάνεται τον εαυτό της ως το µοναδικό κέντρο που µπορεί να νικήσει.

Πρόκειται για ένα εγχείρηµα το οποίο θα µπορούσε στο µέλλον να επεκταθεί στο σύνολο του Ισπανικού Κράτους, µε την επέκταση των τίτλων («Más España»; Περισσότερη Ισπανία;), που, όπως έχουµε ήδη αρχίσει να παρατηρούµε, οδηγούν περισσότερο στην προσαρµογή στο πλαίσιο του κυρίαρχου ισπανικού εθνικισµού (ακόµα και σε εµβληµατικά γνωρίσµατά του) παρά στην αναγνώριση της πολυεθνικής πραγµατικότητας και στο δικαίωµα αυτοδιάθεσης των λαών που ζουν στο Ισπανικό Κράτος.

Αναζητώντας λύσεις

Θεµελιώσαµε τη διαπίστωση ότι το Ποδέµος, ως κινητήρια δύναµη αλλαγής, είναι πλέον εξαντληµένο και χωρίς ελπίδα, ότι το Más Madrid, παρά τα πιθανά καλά εκλογικά αποτελέσµατα, παίρνει τη σκυτάλη προς ένα «δηµοκρατικό προοδευτισµό» µε θολά περιγράµµατα. Με αυτά τα δεδοµένα, όσοι συνεχίζουµε να υιοθετούµε το πνεύµα του 15Μ και του µανιφέστου Mover ficha [που προέκυψε τον Ιανουάριο του 2014], µε το οποίο ιδρύθηκε το Ποδέµος, οφείλουµε, µαζί µε το νέο δυναµικό που αναπτύχθηκε στον κοινωνικό ακτιβισµό, να ανοίξουµε έναν νέο δρόµο, αυτόν της συλλογικής απελευθέρωσης, του σεβασµού του πλουραλισµού και της αναλογικότητας, της λαϊκής γείωσης [empoderamiento], και να παλέψουµε για πρότυπα στην πόλη και στην Αυτονοµία [σσ: Περιφέρεια] που θα συγκρούονται µε τις πιέσεις του µπλοκ των χρηµατοπιστωτικών εταιρειών και των εταιρειών ακινήτων.

Γνωρίζουµε καλά ότι το να στρατευθούµε σ’ αυτόν τον δρόµο θα είναι πιο δύσκολο σήµερα, γιατί η συγκυρία είναι ριζικά διαφορετική από εκείνη που επικρατούσε το 2011-2014. Αλλά είναι ακόµα πιο αναγκαίο, αν θέλουµε να αποφύγουµε την παραίτηση ή τις ψευδείς υποσχέσεις των νέων πολιτικών περί «µικρότερου κακού» ως συνταγή για να αντιµετωπίσουµε την αντιδραστική απειλή, τις πολιτικές που καταλήγουν τελικά σε µεγαλύτερους συµβιβασµούς και δι’ αυτών σε µεγαλύτερες απογοητεύσεις, όπως µπορούµε να δούµε ότι συνέβη σε άλλες χώρες [σσ: Είναι φανερό ότι εδώ αναφέρονται και στις εξελίξεις στην Ελλάδα του ΣΥΡΙΖΑ και του Αλ. Τσίπρα].

Άλλωστε, έχουµε επαρκώς επιβεβαιώσει στη διάρκεια των πέντε τελευταίων ετών ότι η υποταγή σε χαρισµατικές ηγεσίες, που γρήγορα γίνονται αυταρχικές, µας αποµακρύνει από το πνεύµα του 15Μ και καταλήγει να αναπαράγει τις χειρότερες µορφές της παλιάς πολιτικής. Οφείλουµε να µείνουµε σταθερή στην κατεύθυνση που, όπως µας προειδοποιούσε ο αγαπητός µας φίλος Μιγκέλ Ροµέρο [σσ: βετεράνος αγωνιστής της αντίστασης στο Φράνκο, ηγετικό στέλεχος του εργατικού κινήµατος και της επαναστατικής Αριστεράς, που πέθανε έχοντας µια γενική πολιτική αναγνώριση] τον Αύγουστο του 2013, προειδοποιώντας µας για «απόκλιση»: «κανένας χαρισµατικός ηγέτης δεν µπορεί να υποκαταστήσει ένα πρόγραµµα µέσα στο οποίο η κοινωνική πλειοψηφία αναγνωρίζει τον εαυτό της και µοιράζεται την ποικιλία των ανεκπλήρωτων διεκδικήσεων που καθιστούν εφικτή τη συγκρότηση ενός κοινωνικού στρατοπέδου ανταγωνιστικού προς την κατεστηµένη εξουσία. Ενός κοινωνικού στρατοπέδου το οποίο, στο ισπανικό Κράτος (είναι απαραίτητο να το επαναλαµβάνουµε), οφείλει να αρθρωθεί µε µια εξισωτική µορφή ανάµεσα στις διαφορετικές εθνικές πραγµατικότητες».[11]

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1.Οι εκλογές στην Αυτονοµία της Ανδαλουσίας έγιναν την Κυριακή, 2 Δεκεµβρίου και τα αποτελέσµατα ήταν τα εξής: PSOE-A 27,94% (-7,47%), PP 20,75% (-5,99%), Ciudadanos 18,28% (+9&), Adelante Andalucia (“Εµπρός, Ανδαλουσία» - ο συνδυασµός που υποστηρίχθηκε από το Podemos) 16,19% (-5,56%),  Vox 10,96% (+10.5%). [Σ.τ.Μ.]

2. Το τελευταίο «βαρόµετρο», που πραγµατοποιείται κατά κανόνα κάθε µήνα, του Κέντρου Κοινωνιολογικών Ερευνών (CIS) είναι της 1ης Νοεµβρίου 2018, πριν, δηλαδή, από τις εκλογές της Ανδαλουσίας. Η πρόθεση ψήφου, σύµφωνα µε αυτό, είχε ως εξής: 31,2% για το PSOE, 19,1% για το PP, 18,2% για τους Ciudadanos, 18% για το Unidos Podemos, 4,8& για την Καταλανική Ρεπουµπλικανική Αριστερά (ERC) και 2,5% για το Vox.

Μια σύνθεση (https://electocracia.com) δέκα δηµοσκοπήσεων πραγµατοποιηµένων για διάφορα ΜΜΕ µεταξύ 22 Φεβρουαρίου και 18 Μαρτίου δίνει το ακόλουθο αποτέλεσµα: PSOE 28%, PP 20,4%, Ciudadanos 16,8%, Unidos Podemos 13,3% & Vox 12%.  [Σ.τ.Μ.]

3. Εγχείρηµα το οποίο απέτυχε, διότι τελικά, στη σχετική ψηφοφορία (13-2-2019) οι Καταλανοί αυτονοµιστές τον καταψήφισαν και, ακόλουθα, ο Πέδρο Σάντσεθ προκήρυξε πρόωρες εκλογές. [Σ.τ.Μ.]

4. Αυτό οδήγησε σε νέες εκλογές τον Ιούνιο του 2016.

5.  Θυµίζουµε ότι τον Οκτώβριο του 2017 ο τότε πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι, ενεργοποιώντας το Άρθρο 155 του Ισπανικού Συντάγµατος, κατήργησε την κυβέρνηση της Καταλονίας και επέβαλε την άµεση διακυβέρνηση της Καταλονίας από τη Μαδρίτη [Σ.τ.Μ.]

6. Διάταγµα το οποίο εκδόθηκε τον Δεκέµβριο του 2018, µε το οποίο επιχειρήθηκε να µειωθεί η πίεση στους ενοικιαστές, καθιστώντας πενταετή τη διάρκεια των νέων µισθωτηρίων και περιορίζοντας τη µέγιστη αρχική εγγύηση στο ύψος δύο µισθωµάτων. Το Ποδέµος απαιτούσε δραστικότερα µέτρα και συγκεκριµένα νοµοθετικά µέτρα ως προς το επιτρεπτό ύψος των µισθωµάτων.

7.Η Ενωµένη Αριστερά συγκροτήθηκε µε πρωτοβουλία του ΚΚ Ισπανίας το 1986 (µετά την αποτυχία του στις εκλογές του 1982),  ως συνασπισµός επτά αριστερών κοµµάτων. Υιοθέτησε αρχικά ριζοσπαστικότερη στρατηγική από αυτήν που είχε ακολούθήσει µέχρι τότε το ΚΚ, αρνούµενη τη συνεργασία µε το PSOE.

8.  Όπου είναι ισχυροί και έπαιζαν ρόλο στη χάραξη πολιτικής στην περιοχή οι Αντικαπιταλίστας. Στην κρίση που έχει ξεσπάσει µέσα στο Ποδέµος, πλέον η Ανδαλουσία έχει βρεθεί στο στόχαστρο της κεντρικής ηγεσίας γύρω από τον Ιγγλέσιας. 

9.  Luis Suárez Carreño, “El caso Madrid-Chamartín. La ciudad usurpada”, viento sur, 21 janvier 2019.

10. “Más Madrid, menos Podemos”, ctxt, 20/01/2019 [ Ο Santiago Alba Rico, γεννηµένος το 1960, είναι φιλόσοφος, αραβιστής (έχει µεταφράσει πολλά αραβικά λογοτεχνικά κείµενα από τα αραβικά στα ισπανικά) και ζει, εδώ και πολλά χρόνια, στην Τυνησία. Επικρίνοντας την ισπανική Αριστερά, που υιοθετεί συχνά µια οπτική «στρατοπέδων», παρενέβη πολλές φορές για να υπερασπιστεί τον λαϊκό ξεσηκωµό εναντίον του δικτάτορα Αλ Άσαντ. Ένας από τους συνυπογράφοντες το µανιφέστο Mover ficha, ο Santiago Alba Rico, στο αναφερθέν άρθρο, εκφράζει τα σηµεία συµφωνίας και διαφωνίας του προς δύο «αντικαπιταλιστές συντρόφους», διακείµενος, εν τέλει, θετικά προς το εγχείρηµα Καρµένα-Ερεχόν.

11.  “Desvío al líder”, viento sur, 04/08/2013.