Αίγυπτος: Πίσω από τον εκλογικό «θρίαμβο» του Σίσι

Σ το προηγούμενο φύλλο της «Ε.Α.» αναλύσαμε τις αιτίες ανόδου του στρατηγού Σίσι στην εξουσία και τη νέα επικίνδυνη φάση την οποία αυτή σηματοδοτεί για την αιγυπτιακή επανάσταση. Γνωρίζαμε πως το αποτέλεσμα θα ήταν μια εξωπραγματικών διαστάσεων νίκη του Σίσι και επισημαίναμε πως το ενδιαφέρον κριτήριο θα ήταν το αν η ψήφος στον αριστερό νασερικό Σαμπάχι θα ήταν αξιοπρεπής και η αποχή τέτοια που θα ακύρωνε την εικόνα «πανστρατιάς πίσω από τον Σίσι». 
Ο Σίσι επιβεβαίωσε τις δημοσκοπικές προβλέψεις και έφτασε στο 93%. Αυτό που αποδείχτηκε ήταν πως το «ενάντια στο στρατηγό» στρατόπεδο επέλεξε την αποχή και όχι την ψήφο στον Σαμπάχι. 
Με ένα ποσοστό γύρω στο 3%, ο νασερικός υποψήφιος δεν κατάφερε σε καμία περίπτωση να πείσει τους αντικαθεστωτικούς ότι η υποψηφιότητά του ήταν η «επιλογή μάχης» σε αυτή την αναμέτρηση (τα άκυρα που συμπληρώνουν το ποσοστό, σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, ήταν σε μεγάλο βαθμό εμφανώς ηθελημένα). Η «σκιά» της σύμπλευσης με το στρατό τους προηγούμενους μήνες αλλά και η γενικότερη αποδοκιμασία της ίδιας της εκλογικής διαδικασίας (όπως εκφράστηκε από την επιλογή άλλων υποψηφίων του επαναστατικού στρατοπέδου να μη συμμετάσχουν καν) βάρυναν αποφασιστικά. Ο Σαμπάχι κατάφερε να αποξενώσει και το συντηρητικό στρατόπεδο (που δεν τον ήθελε σε καμία περίπτωση στην προεδρία, θεωρώντας τον «ανεξέλεγκτο») αλλά και το ριζοσπαστικό (που έφτασε να θεωρεί την ίδια του την υποψηφιότητα «άλλοθι νομιμοποίησης» για τη νίκη του Σίσι). 
Αποχή
Ωστόσο, τα πραγματικά σοβαρά νέα έρχονται από την αποχή. Τα επίσημα αποτελέσματα δίνουν τη συμμετοχή γύρω στο 45%. Αν και ομάδες ακτιβιστών που επιχείρησαν να ελέγξουν τη διαδικασία δίνουν ακόμα χαμηλότερα νούμερα (που κυμαίνονται από το 20 ως το 38%) και οι εικόνες από τα (απελπιστικά άδεια) εκλογικά τμήματα δίνουν βάση στους ισχυρισμούς τους, ας μείνουμε στα «επίσημα». Η συμμετοχή είναι χαμηλότερη από κάθε προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση, για να μη συζητήσουμε για το 80% που έθετε δημόσια ως στόχο ο ίδιος ο στρατηγός, ζητώντας «καθαρή εντολή».
Αλλά πολύ πιο αποκαλυπτική, και γελοιοποιητική για τον ίδιο τον Σίσι και το καθεστώς, ήταν η εκλογική διαδικασία και το πώς έγινε εφικτό ακόμα και το φημολογούμενο 45%. Με τη λήξη της πρώτης μέρας ψηφοφορίας, οι Αρχές (προφανώς μετρώντας τη συμμετοχή) κήρυξαν τη δεύτερη μέρα επίσημη αργία. Ένα μπαράζ μιντιακής υστερίας για το «πατριωτικό καθήκον της ψήφου» και κεραυνών ενάντια σε όποιον δεν πάει στην κάλπη συνοδεύτηκε από καλέσματα από τα τζαμιά για το «θρησκευτικό καθήκον της ψήφου» και το ότι είναι «αμαρτία η αποχή», ενώ τα πολυκαταστήματα έκλειναν νωρίτερα και καλούσαν τους πελάτες να πάνε να ψηφίσουν. Ύστερα από όλα αυτά, οι Αρχές (προφανώς ξαναμετρώντας τη συμμετοχή) ανακοίνωσαν πως οι εκλογές... παρατείνονται για άλλη μία μέρα! Εκείνη τη μέρα σταμάτησαν οι εκκλήσεις στον πατριωτισμό και οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι ανέλαβαν να υπενθυμίσουν πως η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική και τα πρόστιμα μπορεί να φτάσουν στα 3/4 του μισθού... Μέσα από αυτή την απίθανη γελοιοποίηση κατάφερε να χτιστεί το («επίσημο», ξαναλέμε) 45%.
Πολιτικό μήνυμα
Σίγουρα δεν μπορεί να ταυτιστεί η αποχή συνολικά με την αντίσταση στην άνοδο του στρατηγού. Ένα μεγάλο τμήμα εκφράζει τη συνολική του απογοήτευση από την πολιτική σκηνή –κάτι που από μόνο του δεν είναι ούτε αντιδραστικό ούτε προοδευτικό. 
Ωστόσο, το λεγόμενο στην Αίγυπτο «κόμμα του καναπέ», δηλαδή οι κυνικοί απέναντι στην πολιτική, οι οπαδοί της σταθερότητας, αυτοί που «κοιτάνε τη δουλειά τους», είναι η κύρια κοινωνική βάση του Σίσι. Με αυτό κατά νου, είναι βάσιμο να ισχυριστεί κανείς πως σε πολύ μεγάλο βαθμό είχαμε μια πολιτική αποχή-μήνυμα στο στρατηγό. Είτε πως «είμαστε εναντίον σου» από τους πολιτικά πιο ενεργούς αγωνιστές είτε πως «δεν στεκόμαστε στο πλευρό σου» από πλατύτερα τμήματα του πληθυσμού. 
Ήταν μια επανάληψη της αποχής-μήνυμα στο δημοψήφισμα για το νέο σύνταγμα (στην ουσία δημοψήφισμα για την πολιτική του στρατού), που σε μεγάλο βαθμό «υποχρέωσε» τον Σίσι να κατέβει ο ίδιος στις προεδρικές εκλογές και με την καλλιεργούμενη μανία γύρω από το πρόσωπό του να διεκδικήσει μια «σαφέστερη εντολή». Δεν τα κατάφερε καλύτερα ούτε τώρα. 
Αυτά δεν αναιρούν τη ζοφερή κατάσταση στην οποία βρίσκεται η αιγυπτιακή επανάσταση. Ο Σίσι παραμένει ισχυρός, και τον έχουν ψηφίσει πολλά εκατομμύρια, πολύ περισσότερα από τον προηγούμενο εκλεκτό της αντεπανάστασης, τον Σαφίκ το 2012. Ο κόσμος της αποχής που δεν στέκεται στο πλευρό του δεν έχει δείξει την αυτοπεποίθηση ή τη διάθεση να συγκρουστεί μαζί του, και αυτό είναι το βασικότερο πρόβλημα που επιτρέπει στην αντεπανάσταση να διατηρεί την πρωτοβουλία κινήσεων.
Ωστόσο, το εκλογικό μήνυμα ήταν φάρος αισιοδοξίας μέσα στα σκοτεινά κύματα των τελευταίων μηνών.
Όπως γράφαμε στο προηγούμενο φύλλο, ο (πρώην) στρατηγός με την ανάληψη της εξουσίας θα έχει να αντιμετωπίσει έτσι κι αλλιώς μεγάλες προκλήσεις, με σοβαρότερη την οργισμένη εργατική τάξη. Είναι χαρακτηριστικό ότι λίγες μέρες μετά τις εκλογές η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ανακοίνωσαν άλλα 20 δισ. δολάρια βοήθεια στην αιγυπτιακή κυβέρνηση. Λέει πολλά για την αυτοπεποίθηση της αντεπανάστασης το γεγονός ότι το κέντρο της αντίδρασης (οι Σαούντ) υποχρεώνεται να δαπανά πακτωλό χρημάτων για να συντηρήσει τις ελπίδες του πουλέν της. Ένας πραγματικά «στιβαρός ηγέτης» που «έχει το έθνος πίσω του» δεν θα χρειαζόταν οικονομικές ενέσεις εκατομμυρίων κάθε μήνα για να ελπίζει να εδραιώσει την εξουσία του. 
Η οικονομική βοήθεια επιπλέον επιβεβαιώνει πως ο Σίσι έχει μπροστά του μια τεράστια προσπάθεια να καλμάρει την αγριεμένη εργατική τάξη της Αιγύπτου εν μέσω βαθιάς οικονομικής κρίσης, που οδήγησε στην πτώση και τον Μουμπάρακ και τον Μόρσι. 
Πόλωση
Και το μήνυμα της κάλπης ήταν πως δεν ξεκινά αυτή την προσπάθεια με τους καλύτερους οιωνούς. Ένα από τα βασικά του ατού τους προηγούμενους μήνες, η εικόνα του «άνδρα που ενώνει όλη την Αίγυπτο», φαίνεται πως έχει ήδη δεχτεί σοβαρό πλήγμα. 
Τα παρακάτω λόγια δεν είναι αντικαθεστωτικού ούτε κάποιου αναλυτή που έψαξε πολύ πόσο ήταν η πραγματική αποχή και το τι σημαίνει, αλλά ενός 27χρονου που συμμετείχε στους πανηγυρισμούς για την εκλογική νίκη του Σίσι: «Αν οι μισοί ψηφοφόροι θέλουν τον Σίσι, τότε οι άλλοι μισοί δεν τον θέλουν. Τι γίνεται με αυτούς;».
Το πώς θα επιλέξει ο Σίσι να αντιμετωπίσει «αυτούς», αλλά και εκείνους που τον ψήφισαν ελπίζοντας να υλοποιήσει τους στόχους της 25ης Γενάρη, το πώς όλοι αυτοί θα αντιδράσουν (ή δεν θα αντιδράσουν) στις κινήσεις του νέου ηγέτη του καθεστώτος, θα κρίνει το μέλλον της αιγυπτιακής επανάστασης.