Βραζιλία: «Το Κύπελλο των αστυνομικών δυνάμεων»

Σύμφωνα με το «Valor Economico», που αποτελεί καλό παράδειγμα του εργοδοτικού Τύπου, την Παρασκευή 13 Ιουνίου «η έναρξη του Παγκοσμίου Κυπέλλου δίνει την εντύπωση ότι η πολιτική της κυβέρνησης είναι να μην αφήνει περιθώρια για την εξέλιξη γεγονότων που μπορούν να διαταράξουν την πρόσβαση στα στάδια και στις περιοχές “Fan Fest” της FIFA. Ακόμα και μικρές δράσεις κατεστάλησαν (...). Έτσι, οι ομάδες που προσπάθησαν να κάνουν δράσεις κριτικής ενάντια στο Κύπελλο δεν μπορούν να διαδηλώσουν για πολλή ώρα, εξαιτίας της ισχυρής αστυνομικής καταστολής»...
Για να μη «διαταράσσεται η πρόσβαση», ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις έχουν ως στόχο την αποτροπή των διαδηλώσεων. Ο αριθμός των αστυνομικών είναι συχνά μεγαλύτερος από εκείνον των διαδηλωτών. Η στρατιωτική αστυνομία δικαιολογεί την καταστολή των διαδηλωτών λέγοντας ότι εμποδίζει «τις καταστροφές της πολιτιστικής κληρονομιάς»... Αλλά αυτό που συμβαίνει πιο συχνά είναι ότι είναι η ίδια η αστυνομία που προκαλεί συγκρούσεις: βόμβες δακρυγόνων, πλαστικές σφαίρες... Σε πολλά συμβάντα υπήρχαν δεκάδες τραυματίες. Πολλοί διαδηλωτές υπέστησαν σωματική έρευνα και κρατούνται, μερικοί για περισσότερο από μία ημέρα, ενώ άλλοι έχουν κληθεί για ανάκριση στα αστυνομικά τμήματα.
Η περίπτωση της καταστολής που έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση ήταν αυτή μιας δημοσιογράφου του Media Ninja, ενός δικτύου που από το 2013 κάνει ζωντανές μεταδόσεις, ρεπορτάζ και δημοσιεύει φωτογραφίες των διαδηλώσεων στο Διαδίκτυο και τα κοινωνικά δίκτυα. Στο Μπέλο Οριζόντε (στην επαρχία Minas Gerais), η 19χρονη Karinny Magalhaes συνελήφθη, κακοποιήθηκε, ξυλοκοπήθηκε (και με χτυπήματα με κλομπ) μέχρι λιποθυμίας. Μετά συνελήφθη και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο... για να καταλήξει τελικά στη φυλακή. Αφέθηκε ελεύθερη μετά την παρέμβαση δικηγόρων.
Οι διαδηλωτές αντιστέκονται
Η αυξημένη σκληρότητα της καταστολής συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στο να αποθαρρύνει τους διαδηλωτές από την αρχή του Παγκόσμιου Κυπέλλου, το οποίο ονομάστηκε «το Κύπελλο των Κυπέλλων» από την επίσημη προπαγάνδα και μετονομάστηκε σε «Κύπελλο των αστυνομικών δυνάμεων» από τους διαδηλωτές. Όμως, παρά την καταστολή οι διαδηλώσεις συνεχίζονται. Φυσικά δεν είναι τόσο μεγάλες όπως για παράδειγμα κατά τη διάρκεια του Ιουνίου του 2013. Αλλά τίποτα δεν δείχνει ότι θα σταματήσουν τις επόμενες ημέρες.
Σε αυτό το κλίμα της διαμαρτυρίας γίνονται αρκετές απεργίες, μερικές φορές μικρές, όπως των οδηγών λεωφορείων του Natal, στην πολιτεία του Rio Grande do Norte, μερικές φορές παρατεταμένες, όπως των καθηγητών και του διοικητικού προσωπικού των πανεπιστημίων στην πολιτεία του Sao Paulo, ή του προσωπικού των ομοσπονδιακών πανεπιστήμιων, απεργίες που διαρκούν για αρκετές εβδομάδες.
Τέλος, ας υπογραμμίσουμε ότι υπάρχουν επίσης πολλοί Βραζιλιάνοι/ες που γιορτάζουν για το Παγκόσμιο Κύπελλο. Το πιο πιθανό είναι ότι η πλειονότητα του πληθυσμού παρακολουθεί τα παιχνίδια στην τηλεόραση, εκτός από τους λίγους που ήταν σε θέση να αγοράσουν εισιτήρια και να πάνε στα στάδια... Αλλά μέχρι στιγμής η ατμόσφαιρα είναι έτσι κι έτσι. Μπορεί να γίνει πιο γιορτινή, ειδικά αν η βραζιλιάνικη ομάδα είναι νικηφόρα. Αλλά έτσι κι αλλιώς, απέχει πολύ από το κλίμα μέσα στο οποίο συνήθως διεξάγεται το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου.
Σίγουρα η Βραζιλία έχει αλλάξει!

Το κίνημα και η πολιτική κρίση εκπροσώπησης 

Έχει κάποια πολιτική έκφραση η κοινωνική ριζοσπαστικοποίηση που εκδηλώνεται για αρκετούς μήνες στη Βραζιλία, ιδιαίτερα ενάντια στο υψηλό κόστος ζωής;
Υπάρχει μια πολύ οξεία αντίφαση στη διαδικασία. Οι μέρες του Ιούνη του 2013 έδειξαν μια τεράστια διάβρωση της λαϊκής υποστήριξης και μια κρίση της παραδοσιακής πολιτικής εκπροσώπησης, συμπεριλαμβανομένων των συνδικάτων, που είναι από τους πιο αδύναμους θεσμούς. Αλλά δεν έχει αναπτυχθεί μέχρι τώρα μια διαδικασία οικοδόμησης μιας πανεθνικής ηγεσίας ή νέων μαζικών οργανώσεων και σαφών αναφορών σε ένα νέο πολιτικό σχέδιο. 
Υπάρχουν κλαδικές και μερικές εκφράσεις όπως το Κίνημα για Ελεύθερη Μετακίνηση (MPL) που απέκτησε τεράστια σημασία τον Ιούνη του 2013 γιατί βρέθηκε επικεφαλής του αγώνα για συγκοινωνίες και για μείωση στις τιμές των εισιτηρίων σε λεωφορεία, τρένα και μετρό στο Σάο Πάουλο. Σήμερα, το MTST (κίνημα των άστεγων εργατών) έχει κερδίσει μεγάλο σεβασμό και έχει αναδειχθεί σε σημείο αναφοράς πανεθνικά, αν και είναι ισχυρότερο στο Σάο Πάουλο. Αλλά αυτά τα κινήματα είναι μερικά και δεν θέτουν το ζήτημα της δημιουργίας νέων δομών γενικής ηγεσίας ή δεν στοχεύουν να συμμετέχουν σε αυτήν τη συζήτηση...
Το βασικό ζήτημα είναι πως υπάρχει ένα χάσμα, ένα κενό γενεών ανάμεσα στην παλιά και τη νέα Αριστερά. Η νεολαία, τα νεότερα τμήματα του πληθυσμού, ήταν ο κορμός των διαδηλώσεων του Ιούνη του 2013 και είναι κυρίως αυτοί που αποτελούν την κινητήρια δύναμη των διαδοχικών κινητοποιήσεων. Αυτή η γενιά μπήκε στην πολιτική μέσα από το σχολείο των δρόμων και βλέποντας το PT στην εξουσία. Δηλαδή, στα μάτια της νεολαίας η Αριστερά είναι στην εξουσία. Γι’ αυτόν τον λόγο υπάρχει μια πολύ ισχυρή διαδικασία άρνησης, υπάρχει πολλή δυσπιστία προς τα παραδοσιακά εργαλεία όπως το κόμμα, τα συνδικάτα και όσον αφορά το τι είναι ο σοσιαλισμός. Είμαστε στην αρχή μιας επανακινητοποίησης του κινήματος στη Βραζιλία, με ένα υπαρκτό ρήγμα ανάμεσα στο παλιό και το νέο, αλλά υπάρχουν πολλές αβεβαιότητες, καθώς μόνο η εξέλιξη της διαδικασίας και η καλή συμμετοχή της ριζοσπαστικής, αντικαπιταλιστικής Αριστεράς μπορούν να σχηματοποιήσουν νέα εργαλεία και μια νέα πολιτική ηγεσία που θα είναι ικανή να ξεκινήσει ένα νέο πολιτικό σχέδιο συστημικής ρήξης που θα έχει και μαζική υποστήριξη. 

Ποιες είναι οι προοπτικές για τη βραζιλιάνικη Αριστερά, ιδιαίτερα στις εκλογές του Οκτώβρη;
Παραμένει δύσκολο να το προβλέψουμε. Γενικά, η κατάσταση είναι πολύ καλύτερη για να μπορέσει μια αντικαπιταλιστική Αριστερά να κατακτήσει μεγαλύτερη ορατότητα στις εκλογές. Το κενό στα αριστερά του PT είναι ένας ανοιχτός χώρος, αλλά δεν είναι μια πλατιά λεωφόρος. Για την πλειοψηφία του λαού, το PT εξακολουθεί να θεωρείται το μικρότερο κακό, δεδομένου ότι οι εναλλακτικές στα δεξιά και το «Κέντρο» είναι αναποτελεσματικές ή και καταστροφικές στα μάτια των περισσότερων ανθρώπων. Από την άλλη, υπάρχει δυσπιστία ή και απαξίωση προς τα κόμματα και τις εκλογές και αυτό είναι πολύ ισχυρό στη νεολαία. Έρευνες και αναλύσεις έχουν δείξει πως οι ερχόμενες εκλογές θα σημαδευτούν από σημαντική αύξηση στην αποχή (αν και η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική στη Βραζιλία), στα λευκά και τα άκυρα. 
Επιπλέον, δεν θα υπάρξει κοινός υποψήφιος από τα κόμματα της ριζοσπαστικής Αριστεράς...