Είναι αντιφασιστικός ο πόλεμος στην Ουκρανία;

Η φονική σύγκρουση στην Α. Ουκρανία έχει διαιρέσει την Αριστερά κάθετα και οριζόντια σε ολόκληρο τον κόσμο. Η βασική διαίρεση στην Ελλάδα είναι μεταξύ εκείνων που βλέπουν έναν αντιφασιστικό-εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των ανταρτών της περιοχής του Ντονμπάς που στρέφεται ενάντια σε ΕΕ, ΝΑΤΟ, ΗΠΑ, ολιγάρχες κ.λπ. Η άλλη πλευρά βλέπει σύγκρουση δύο ιμπεριαλισμών, του δυτικού (ΕΕ-ΗΠΑ) από τη μία και του ρωσικού από την άλλη. Μια σχετική αντιπαράθεση ξέσπασε πρόσφατα μεταξύ του «Πριν» και του «Ριζοσπάστη». Επειδή οι σύντροφοι του «Πριν» ενέπλεξαν στην αντιπαράθεση αυτήν και τη ΔΕΑ, θα θέλαμε να ξεκαθαρίσουμε, για άλλη μια φορά, τα πράγματα.
Όπως και πολλές άλλες οργανώσεις και τάσεις εντός και εκτός του ΣΥΡΙΖΑ, δεν κρατάμε επ' ουδενί ίσες αποστάσεις μεταξύ των αντιμαχομένων. Εκείνο που μας ενδιαφέρει –και που επιτάσσουν οι αρχές του διεθνισμού και της πρωτοκαθεδρίας των συμφερόντων της εργατικής τάξης– είναι η ήττα της «δικής μας» πλευράς, του δυτικού ιμπεριαλισμού, δηλαδή της ΕΕ και των ΗΠΑ. Θέλουμε συνεπώς και την ήττα της ακροδεξιάς κυβέρνησης του Κιέβου που εφαρμόζει μια ανθρωποκτόνα πολιτική λιτότητας (σε συνεργασία με το ΔΝΤ) σε βάρος του ίδιου του λαού της. Στο πλαίσιο αυτό καταγγέλλουμε και την πολιτική της ελληνικής κυβέρνησης, τις δράσεις και τις δηλώσεις του Βενιζέλου υπέρ του Κιέβου. Αυτή η πολιτική έχει αποτυπωθεί σε πολλαπλά άρθρα αυτής της εφημερίδας.
Ιμπεριαλισμός
Ωστόσο, καλούμε τους συντρόφους του «Πριν» να λάβουν υπόψη τους τα εξής:
Η Ρωσία είναι μια ιμπεριαλιστική χώρα και όχι ένα κράτος κακομοίρης. Δρα στρατιωτικά δίπλα στα σύνορά της κάνοντας επεμβάσεις με συντριπτικά για τους αντιπάλους αποτελέσματα σε Ν. Οσετία, Αμπχαζία, Κριμαία, αλλά και –εμμέσως– μακριά από αυτά, όπως μαρτυρούν πολύ καλά η Συρία, τα μεγάλα αεροναυτικά γυμνάσια στην Κύπρο κ.λπ. Όσον αφορά το οικονομικό του σκέλος, ο ρωσικός ιμπεριαλισμός επεκτείνεται έως την Αρκτική, τα κοιτάσματα της οποίας η Μόσχα θέλει να ενθυλακώσει σε συνεργασία με αμερικανικούς κολοσσούς. Η ενεργειακή εξάρτηση της Δ. Ευρώπης από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες είναι ενδεικτική της οικονομικής αυτής ισχύος. Όπως και άλλοι μεγάλοι ιμπεριαλισμοί, η Ρωσία δεν δρα μόνον πάνω στον πλανήτη αλλά και στο διάστημα. Στρατιωτικά διαθέτει την ισχυρότερη πολεμική μηχανή μετά τις ΗΠΑ, κατέχοντας πυρηνικές κεφαλές που μπορούν να καταστρέψουν πολλές φορές τον πλανήτη. 
Συνεπώς, στην περιοχή δρουν και αντιμάχονται ιμπεριαλισμοί. Ωστόσο, μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι άλλο είναι το πολιτικό σχέδιο της Μόσχας και άλλο των εξεγερμένων του Ντονμπάς. 
Όμως οι οπαδοί της θεωρίας του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα πρέπει να φέρουν στοιχεία για την καταπίεση των ρωσόφωνων και όχι βέβαια τις απειλές του Κιέβου για μελλοντική καταπίεσή τους. Αν υπήρχε τέτοια καταπίεση, όπως και σε όλες τις άλλες αντίστοιχες περιπτώσεις, θα είχε από καιρό αναπτυχθεί ένα εθνικό κίνημα με οργανώσεις, τάσεις κ.λπ. 
Βέβαια, σε κάθε περίπτωση πρέπει να δεχθούμε ότι τώρα πλέον υπάρχει εθνική αντιπαράθεση. Αλλά από μόνος του ένας αγώνας ανεξαρτησίας δεν είναι προοδευτικός, ειδικά στην Ευρώπη. Χρειάζεται κάθε φορά συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης: Θα ήταν θετική για το εργατικό κίνημα και για την Αριστερά η προοπτική ανεξαρτητοποίησης της Σκοτίας ή της Καταλονίας; Ασφαλώς ναι. Όμως δεν ισχύει το ίδιο για τη Φλάνδρα, το Βένετο ή πολύ χειρότερα για την Αλσατία. Να θυμίσουμε επίσης ότι κανείς πραγματικά αριστερός δεν υποστήριξε την απόσχιση του Κοσόβου από τη Σερβία, λίγα χρόνια πριν.
Ο αντι-ΕΕ, αντινεοφιλελεύθερος κ.λπ. χαρακτήρας της εξέγερσης δεν ξεφεύγει από τα χαρακτηριστικά της εθνικής εξέγερσης, ακριβώς επειδή η ΕΕ, το ΔΝΤ κ.λπ. αποτελούν τωρινές επιλογές του Κιέβου. Πολύ περισσότερο δεν στοιχειοθετούνται σοσιαλιστικά μέτρα, τα οποία δήθεν παίρνει «ο λαός με το όπλο στο χέρι». Η μοναδική δήμευση βιομηχανιών ήταν των δύο εργοστασίων του Αχμέτοφ, δήμευση που έγινε εμφανώς σε εθνική βάση (θεωρείται προδότης από τους εξεγερμένους) -και όχι σε αντικαπιταλιστική. Έτσι κι αλλιώς οι σύντροφοι του «Πριν» που επισκέφθηκαν την περιοχή προκειμένου να αποδείξουν τα αντικαπιταλιστικά μέτρα δεν προτάσσουν δικές τους μαρτυρίες, αλλά... δημοσιεύματα των «φυλλάδων του Κιέβου», όπως τις αποκαλούν οι ίδιοι.
Σε κάθε περίπτωση δεν υπάρχουν μαρτυρίες για εργατικά συμβούλια ή έστω κάποιες μορφές «λαϊκής δημοκρατίας». Η εξουσία δεν πηγάζει από τις μάζες, αλλά συνήθως είναι προϊόν των επιλογών του Κρεμλίνου, τόσο σε πολιτικό όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο. Στις πρόσφατες εκλογές στο Ντονμπάς, πρόεδρος δεν αναδείχθηκε κάποιος εργάτης ή αριστερός ή συνδικαλιστής, αλλά ένας επιχειρηματίας, ο Ζαχαρτσένκο, με μόνο του πολιτικό εφόδιο τη στρατιωτική του δράση και τη στήριξη της Μόσχας. Συνακόλουθο αυτών είναι η περιθωριακή δράση της Αριστεράς. 
Τα μόνα στοιχεία που υπάρχουν είναι επικοινωνιακά: αγάλματα του Λένιν, σοβιετικές σημαίες, παλιά αντιφασιστικά συνθήματα και μετάλλια, ορολογία («Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονιέτσκ» κ.λπ.), όλα αυτά αναμεμειγμένα με πολύ φονταμενταλιστικό χριστιανισμό και μεγαλορωσικό σοβινισμό. Για τη ΔΕΑ και για ένα σημαντικό μέρος της διεθνούς Αριστεράς, η ύπαρξη δήθεν σοσιαλιστικών συμβόλων μέχρι το 1992 δεν σήμαινε κανενός είδους σοσιαλισμό –ίσα ίσα ήταν ενταγμένα στην προσπάθεια άρνησης του σοσιαλισμού. Προφανώς αυτό ισχύει και σήμερα. 
«Προκαλεί εντύπωση ότι αυτή η κληρονομιά ενσωματώθηκε και σε μια νέα ιδιόμορφη εθνική αφήγηση την οποία ασπάζεται η συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού. Μια αφήγηση που χωρά και τον τσάρο και τον Λένιν και την ορθοδοξία και τις σοβιετικές κατακτήσεις και τη σύγχρονη πολιτική της Ρωσίας», γράφει ο Θ. Ανδρίτσος, ένας από τους συντρόφους που έγραψαν στο «Πριν» αφού επισκέφτηκαν το Ντονιέτσκ. Ο σύντροφος «εντυπωσιάζεται» αλλά δεν εξάγει πολιτικά συμπεράσματα από αυτές τις διαπιστώσεις του. Μπορεί άραγε να είναι κανείς και με το έναν και με τον άλλο; Και με τον Λένιν και με τον τσάρο και με τον Πούτιν;
Αντιφασισμός;
Όμως, μήπως στο Ντονμπάς διεξάγεται ένας αντιφασιστικός αγώνας; Οι απώλειες αμάχων είναι κυρίως από τη μία πλευρά (των Ρώσων και των ρωσόφωνων), ωστόσο αυτό δεν κάνει τον πόλεμο αυτό να μοιάζει με την Ισπανία του 1936-37, ούτε βέβαια με την Παλαιστίνη με την οποία οι σύντροφοι του «Πριν» συγκρίνουν το Ντονμπάς (οι διαφορές Ντονμπάς-Παλαιστίνης είναι προφανείς σε όσους έχουν σχέση με τον μαρξισμό). Δυστυχώς ο πόλεμος αυτός μοιάζει πολύ περισσότερο με τους πολέμους της Γιουγκοσλαβίας στα τέλη του περασμένου αιώνα. Οι σύντροφοι από την Ελλάδα που πήγαν στο Ντονμπάς στο πλαίσιο αντιφασιστικής πρωτοβουλίας μπορούν να κάνουν τα στραβά μάτια για τους Ρώσους κομάντος και παραστρατιωτικούς, για τον βαρύ οπλισμό που εισέρχεται από τη Ρωσία κ.ά., θεωρώντας τα «αναγκαίο κακό» στον αγώνα ενάντια στους φασίστες. Αλλά ακριβώς γι' αυτό δεν μπορούν να βρίσκονται στην ίδια πλευρά των χαρακωμάτων με τα μέλη ρωσικών φασιστικών οργανώσεων τα οποία πολεμούν τους Ουκρανούς... φασίστες φορώντας τα χρώματα του Αγ. Γεωργίου. 
Και δεν είναι μόνον οι Ρώσοι φασίστες: Στην ίδια πλευρά (των «αντιφασιστών») πολέμησε και η μονάδα «Γιόβαν Σέβιτς» που αποτελούνταν από 250 τσέτνικους -δηλαδή μέλη της σερβικής φασιστικής οργάνωσης, το σύμβολο της οποίας έχει χαραγμένο με κυριλλικά γράμματα στην κοιλιά του ο Αλ. Κασιδιάρης, αδελφός του διαβόητου Έλληνα ναζί! Ο Κασιδιάρης δεν έκανε «πολιτικό» λάθος: Οι τσέτνικοι συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς ναζί στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και ήταν υπεύθυνοι για τις σφαγές αμάχων στους πρόσφατους πολέμους στη Γιουγκοσλαβία. Όπως και στην πολιτική, οι «σύμμαχοι» φανερώνουν το πραγματικό σχέδιο ενός αγώνα. Την ίδια στιγμή που κάποιοι δέχονται ως συμμάχους στον αντιφασιστικό αγώνα τους Ρώσους και τους Σέρβους φασίστες, διαγράφουν ολοκληρωτικά τους Ουκρανούς εργάτες, χαρίζοντάς τους συλλήβδην στο... φασισμό. Πρόκειται για πολιτική γραμμή, η οποία προκειμένου να επιβεβαιωθεί βλέπει «θρίαμβο» των φασιστικών δυνάμεων στις πρόσφατες ουκρανικές εκλογές, τη στιγμή που στην πραγματικότητα τα δύο φασιστικά κόμματα, το Σβόμποντα και ο Δεξιός Τομέας, δεν μπήκαν καν στη Βουλή!
Σε αντίθεση με την περίπτωση της Ισπανίας του '36 λοιπόν -όταν εκατομμύρια εργάτες σε όλον τον κόσμο συγκινούνταν και στήριζαν με κάθε τρόπο τους Δημοκρατικούς-, στην περίπτωση του Ντονμπάς περισσότερο συγκινήθηκαν Ρώσοι, Σέρβοι και άλλοι ορθόδοξοι εθνικιστές, καθώς και μετρημένοι στα δάχτυλα αριστεροί, η δε παγκόσμια εργατική τάξη έμεινε παγερά αδιάφορη. Μέσα στην ίδια την Ουκρανία το εθνικιστικό δηλητήριο κινδυνεύει να οδηγήσει σε πολιτική παράλυση την εργατική τάξη, εμποδίζοντάς την από το να διεκδικήσει τα δικά της ανεξάρτητα συμφέροντα τόσο στα δυτικά όσο και στα ανατολικά της χώρας. Στη Ρωσία η εργατική τάξη παραμένει επίσης μεθυσμένη από το δηλητήριο του μεγαλορωσικού μεγαλείου (ό,τι ακριβώς θεωρούσε ο Λένιν τον χειρότερο κίνδυνο, ακόμη και μετά την επανάσταση). Όλα αυτά αντανακλώνται στην πολυδιασπασμένη και εντελώς αποπροσανατολισμένη Αριστερά σε Ουκρανία και Ρωσία.
Κοντολογίς, η σύγκρουση στο Ντονμπάς δεν βοήθησε ούτε στην αλληλεγγύη της εργατικής τάξης ούτε στην ενίσχυση της Αριστεράς. Αντίθετα, η μόνη ελπίδα παραμένει το αδύναμο και αντιφατικό, αλλά υπαρκτό, αντιπολεμικό κίνημα, τόσο στο Κίεβο όσο και στη Μόσχα.