Να βάλουμε τέλος στα σχέδια των αρπακτικών της αγοράς
Ημερ.Δημοσίευσης
Λ ίγες μέρες πριν την κακοκαιρία που οι μετεωρολόγοι ονόμασαν «Μήδεια» και έντυσε στα λευκά τη μισή Ελλάδα, το πολυδιαφημισμένο «επιτελικό κράτος» Μητσοτάκη, διαβεβαίωνε για την ετοιμότητά του να αντιμετωπίσει κάθε πιθανό πρόβλημα που θα εμφανιζόταν.
Η κατάληξη ήταν τραγική. Τέσσερις νεκροί, μεταξύ των οποίων ένας 73χρονος στην Εύβοια που έχασε τη ζωή του όταν από τη διακοπή ρεύματος στο σπίτι του, σταμάτησε να λειτουργεί το μηχάνημα παροχής οξυγόνου. Μια γυναίκα έχασε τη ζωή της στο Γαλάτσι, καθώς λόγω του χιονιού και του παγετού το ασθενοφόρο δεν κατάφερε να προσεγγίσει το σπίτι της.
Χιλιάδες νοικοκυριά έγιναν «ψυγεία» χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, θέρμανση και νερό, ακόμα και για μια εβδομάδα, κυρίως λόγω των δέντρων που έπεσαν στα καλώδια και έκοψαν την παροχή στα δίκτυα. Η κεντρική εθνική οδός έκλεισε με κυβερνητική εντολή, για να γλιτώσει το πρόστιμο (έως και 1 εκατ. ευρώ) ο εργολάβος στον οποίο έχει παραχωρηθεί η εκμετάλλευση και είναι υποχρεωμένος να την κρατά ανοιχτή με όλες τις καιρικές συνθήκες. Το οδικό δίκτυο και τα ΜΜΜ στην Αττική εκτός λειτουργίας για 24ώρες, ενώ οι πρόσφυγες στις σκηνές, οι άστεγοι και οι διανομείς με τα μηχανάκια αφέθηκαν να παλεύουν μόνοι τους με τον άγριο καιρό.
Το πρωτοφανές μπάχαλο δεν μπορεί να αποδοθεί αποκλειστικά στο μέγεθος της χιονόπτωσης, που όντως ήταν μεγάλο. Αφενός υπήρξαν έγκαιρες προειδοποιήσεις των επιστημόνων. Αφετέρου, αν υιοθετηθεί αυτό το επιχείρημα, ολόκληρη η Β. Ευρώπη θα έπρεπε να νεκρώνει για μήνες. Ούτε φυσικά απάντηση στα «ακραία καιρικά φαινόμενα» είναι να κλειδωνόμαστε σπίτι, όπως μας προέτρεψε η κυβέρνηση συνεχίζοντας με κεκτημένη ταχύτητα την επίκληση της «ατομικής ευθύνης».
Όπως η πανδημία του κορωνοϊού αποκάλυψε τη γύμνια των δημόσιων συστημάτων Υγείας από τις δεκαετίες νεοφιλελεύθερων παρεμβάσεων, έτσι και η κακοκαιρία «Μήδεια» απέδειξε τις δραματικές επιπτώσεις της ιδιωτικοποίησης κρίσιμων δημόσιων υποδομών, κάνοντας ακόμα και φανατικούς οπαδούς της «ελεύθερης αγοράς», όπως ο Στ. Μάνος, να «βγουν στα κάγκελα». Ο τελευταίος, ως κάτοικος Εκάλης έμεινε επί πολλές ώρες χωρίς ρεύμα και νερό. Μια λίγο πικρή εκδίκηση για το Μάνο και τους όμοιούς του, που προπαγανδίζουν χρόνια τώρα τα δήθεν οφέλη «του λιγότερου κράτους», η οποία όμως ταυτόχρονα αποτελεί μια σκληρή συνθήκη στέρησης βασικών κοινωνικών αγαθών για χιλιάδες φτωχούς ανθρώπους, ακόμα και χωρίς κακοκαιρία.
Το γαϊτανάκι των ευθυνών ανάμεσα στο κεντρικό κράτος, την τοπική αυτοδιοίκηση και τον ΔΕΔΔΗΕ δεν αποτελεί κάποια έκφραση «ανικανότητας», αλλά αποτέλεσμα της πολιτικής που παρέδωσε την ενέργεια σε κάθε είδους κερδοσκόπους και άφησε κρίσιμες λειτουργίες χωρίς προσωπικό. Περίπου οι μισοί από τους εναερίτες αποχώρησαν την προηγούμενη τριετία χωρίς να αντικατασταθούν, ενώ ακόμα και στις 8μηνες προκηρύξεις δεν υπάρχει μεγάλη ανταπόκριση. Ο εισαγωγικός μισθός για ένα τόσο επικίνδυνο επάγγελμα είναι 650 ευρώ, τη στιγμή που τα golden boys των Δ.Σ. αμείβονται πλουσιοπάροχα. Όταν ο ΔΕΔΔΗΕ αποτελούσε ακόμη υπηρεσία της ΔΕΗ, απασχολούνταν 14.000 εργαζόμενοι, από τους οποίους τώρα έχουν μείνει 6.000.
Επιπλέον, μεταξύ 2012-2019 οι επενδύσεις του ΔΕΔΔΗΕ για τη θωράκιση των γραμμών μεταφοράς μέσης και χαμηλής τάσης συρρικνώθηκαν κατά 52%, ενώ σοβαρά παράπονα για την αποκατάσταση των βλαβών είναι μόνιμα από πολλούς Δήμους. Η πρόσφατη πυρκαγιά στο Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης στον Ασπρόπυργο, που προκάλεσε εκτεταμένες διακοπές ρεύματος στην Πελοπόννησο και την Αττική, ήταν αποτέλεσμα της μη συντήρησης που έπρεπε να είχε γίνει από καιρό. Μεγάλα κενά υπάρχουν και στο προσωπικό καθαρισμού, με αποτέλεσμα τα έργα να ανατίθενται σε ιδιώτες εργολάβους, όπως ακριβώς και στους ΟΤΑ. Ούτε όμως τα ΣΔΙΤ των Δήμων κατάφεραν να παρέχουν επαρκή μέσα για να ανοίξουν οι κλεισμένοι δρόμοι και να απομακρυνθούν σύντομα τα πεσμένα δέντρα.
Βέβαια, οι «εξαπατημένοι» (και) από το χιόνι κυβερνώντες, έβγαλαν τα ακριβώς ανάποδα συμπεράσματα. Την ώρα που 2.000 νοικοκυριά βρίσκονταν ακόμα χωρίς ρεύμα στη βόρεια Αττική, 11 «αρπακτικά» της αγοράς εκδήλωναν ενδιαφέρον για το 49% των μετοχών του ΔΕΔΔΗΕ, καθώς η «Μήδεια» συνέπεσε χρονικά με τη λήξη συμμετοχής στον σχετικό διαγωνισμό, στις 18/2. Οκτώ εκατομμύρια έτοιμων πελατών, δεν είναι και αμελητέα «προίκα».
Φυσικά, η διαρκής απαξίωση των δημόσιων οργανισμών και τα δωράκια στους ιδιώτες, που οδηγούν σε χειρότερες και ακριβότερες υπηρεσίες για τους καταναλωτές, δεν αποτελούν ελληνική ιδιαιτερότητα, όπως φάνηκε και στην περίπτωση του Τέξας των ΗΠΑ, που τις ίδιες μέρες χτυπήθηκε και αυτό από σφοδρή χιονόπτωση.
ΗΠΑ
Παρά το γεγονός ότι το Τέξας είναι η πρώτη πολιτεία των ΗΠΑ σε παραγωγή ενέργειας κάθε μορφής, είτε «παραδοσιακής», είτε «πράσινης», η κατάρρευση της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος και οι διακοπές στην ηλεκτροδότηση άφησαν πάνω από 4 εκατομμύρια Τεξανούς χωρίς ρεύμα, 12 εκατομμύρια άνθρωποι έμειναν χωρίς πόσιμο νερό, ενώ για τους τυχερούς που είχαν ακόμα ρεύμα, οι λογαριασμοί άγγιξαν ακόμα και τα 17.000 δολάρια για κατανάλωση 5 ημερών!
Τι συνέβη όμως στην πιο πλούσια -ενεργειακά- πολιτεία; Οι εταιρείες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για λόγους μείωσης κόστους δεν είχαν επενδύσει έτσι ώστε να μπορούν να παράγουν σε συνθήκες ψύχους, ούτε είχαν συντηρήσει κατάλληλα τα δίκτυα. Η κατάρρευση ήρθε λοιπόν αναπόφευκτα.
Επιπρόσθετα, το ούλτρα νεοφιλελεύθερο μοντέλο απελευθέρωσης της ενέργειας που υιοθετήθηκε από τον Ρέιγκαν και όλους τους κυβερνήτες-φίλους των μεγαλοεπιχειρηματιών, δημιούργησε ένα αυτόνομο δίκτυο στο Τέξας (προκειμένου να μην ελέγχονται οι εταιρείες του ιδιωτικού τομέα από τις ομοσπονδιακές αρχές), που δεν μπορούσε να εισάγει ρεύμα από άλλες περιοχές των ΗΠΑ.
Όσοι καταναλωτές είχαν επιλέξει προμήθεια ρεύματος από τις διάφορες εταιρείες σε τιμή χονδρικής, καθώς η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αυξανόταν λόγω ψύχους και η προσφορά μειωνόταν (ανεμογεννήτριες και εργοστάσια έκλειναν), χρεώθηκαν την κιλοβατώρα στα 9 δολάρια, με αποτέλεσμα οι λογαριασμοί να εκτιναχθούν στα ύψη. Και να σκεφτεί κανείς ότι η απορρύθμιση στην αγορά ενέργειας, γίνεται πάντα στο όνομα των μειωμένων τιμολογίων για τους καταναλωτές.
Η πρόσφατη εμπειρία στην Ελλάδα, στις ΗΠΑ κ.α., ενισχύει ακόμα περισσότερο τις θέσεις όσων αγωνιζόμαστε ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων αγαθών και κρίσιμων δημόσιων υποδομών. Η επαναφορά υπό δημόσιο έλεγχο όλων των κρίσιμων λειτουργιών για την κοινωνία, η φθηνή πρόσβαση για όλους/ες σε ρεύμα και νερό, οι πόροι του κρατικού προϋπολογισμού που θα κατευθύνονται για πολιτική προστασία και όχι για εξοπλισμούς, είναι τα πρώτα αναγκαία βήματα, ώστε να μην θρηνούμε θύματα ή να μένουμε στα σκοτάδια, σε κάθε χιονιά ή καύσωνα.