Σημειώσεις για τη συνεπιμέλεια και το δημόσιο διάλογο
Τους τελευταίους μήνες έχει απασχολήσει έντονα την κοινή γνώμη το θέμα της συνεπιμέλειας παιδιών με αφορμή τις νομοθετικές ρυθμίσεις που προωθεί η κυβέρνηση της Ν.Δ στο οικογενειακό δίκαιο. Το νομοσχέδιο δεν προωθεί την ισότητα των φύλων ούτε «συνιστά μια παιδοκεντρική μεταρρύθμιση, η οποία διατηρεί και ενισχύει το αληθές και πραγματικό συμφέρον του παιδιού ως το βασικό κριτήριο για τη ρύθμιση των σχέσεων των τέκνων με τους γονείς τους» όπως ισχυρίζονται οι συντάκτες του νόμου. Δικαίως λοιπόν φεμινιστικές συλλογικότητες και δυνάμεις της αριστεράς έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους ζητώντας την απόσυρση του νομοσχεδίου. Την ίδια στιγμή σε αρκετές περιπτώσεις, ο τρόπος με τον οποίο έχει διεξαχθεί ο δημόσιος διάλογος -είτε συντεταγμένα μέσα από τα επίσημα ΜΜΕ είτε μέσω των κοινωνικών δικτύων- δεν επιτρέπει πάντα να γίνεται μια ουσιαστική συζήτηση για τις ευθύνες της κυβέρνησης και του κράτους απέναντι στις διαφορετικές μορφές οικογένειας και στις γυναίκες που σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος της ανατροφής και της φροντίδας, ούτε να απαντηθούν οι σεξιστικές-μισογυνιστικές ιδέες που έχουν εκφραστεί από μερίδα ανθρώπων που θεωρούν ότι πλήττονται από το νομοσχέδιο. Όπως σημειώνει σε ανακοίνωσή της η Εναλλακτική Παρέμβαση Δικηγόρων: «Η επιχειρούμενη νομοθετική αλλαγή έχει λάβει τον χαρακτήρα ρεβανσισμού «πατέρων» έναντι δήθεν «προνομιούχων μέχρι σήμερα μητέρων», στο όνομα του συμφέροντος του παιδιού που παραμένει ως άλλοθι στο επίκεντρο μιας στρεβλά παρουσιαζόμενης ως «διαμάχης μεταξύ των δύο φύλων»». […] Οι νομοθετικές ρυθμίσεις που προωθεί η κυβέρνηση αποκαλύπτουν επίσης ότι ένας από τους βασικούς στόχους είναι η σταδιακή ιδιωτικοποίηση του οικογενειακού δικαίου και των νομικών υπηρεσιών. Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να αφιερώνουν χρόνο και χρήμα προκειμένου να ρυθμίσουν τα ζητήματα επιμέλειας παιδιών. Όπως αναφέρει η Συνέλευση Γυναικών 8 Μάρτη στη Θεσσαλονίκη, σε ανακοίνωσή της : «Έτσι οι γυναίκες, φτωχότερες των φτωχών, χωρίς εξασφαλισμένο ένα μίνιμουμ διαβίωσης, είναι εξαρτημένες για την επιβίωση τη δική τους και των παιδιών τους από την οικογένεια. Το ν/σ Τσιάρα εγκλωβίζει τις γυναίκες και τα παιδιά τους σε ανεπιθύμητους γάμους αφού οι οικονομικές απαιτήσεις ακόμα και του διαζυγίου είναι απαγορευτικές για πάρα πολλές.» Η κυβέρνηση της Ν.Δ συνεπής στην εφαρμογή πολιτικών που στρέφονται ενάντια στα πολιτικά, κοινωνικά και εργατικά μας δικαιώματα, με την ψήφιση αυτού του ν/σ επιβεβαιώνει αυτή της την κατεύθυνση.
[…]
Τους τελευταίους μήνες με βασική ευθύνη της κυβέρνησης και του μπλοκ δυνάμεων που συσπειρώθηκαν γύρω από το αίτημα της υποχρεωτικής συνεπιμέλειας (Ενεργοί Μπαμπάδες , ατομικές περιπτώσεις μπαμπάδων, συστημικά κόμματα και «προσωπικότητες») η συζήτηση απέκτησε «πολεμικά» χαρακτηριστικά και στράφηκε ενάντια στις φεμινιστικές συλλογικότητες. Εμφανίστηκαν περιστατικά στοχοποίησης φεμινιστριών-αγωνιστριών και βγήκαν στην επιφάνεια μισογυνιστικά-σεξιστικά επιχειρήματα για τη θέση των γυναικών στην κοινωνία καθώς και την έμφυλη βία που πέρα από θλιβερά, δεν είχαν και καμία σχέση με το ζήτημα της κοινής επιμέλειας. Ξεχνούν φαίνεται ότι η έμφυλη και ενδο-οικογενειακή βία στρέφεται ενάντια σε γυναίκες και παιδιά και ότι οι γυναικοκτονίες έχουν αυξηθεί σε ανησυχητικό βαθμό τα τελευταία χρόνια. Ξεχνούν ότι η φτώχεια είναι θηλυκού γένους. Όπως συμβαίνει συχνά σε συνθήκες κρίσης αντί η συζήτηση να επικεντρωθεί στα βάρη που φορτώνονται οι οικογένειες των φτωχότερων εργαζόμενων στρωμάτων και ιδιαίτερα οι γυναίκες που ανατρέφουν, φροντίζουν και εργάζονται πολλαπλά στο σπίτι και σε χώρους εργασίας, η συζήτηση στράφηκε ενάντια στις ίδιες της γυναίκες που πληρώνουν το τίμημα των νεοφιλελεύθερων πολιτικών του καπιταλισμού και των πατριαρχικών του δομών, θυσιάζοντας το χρόνο τους στο βωμό της οικιακής εργασίας. […]
Αυτές οι επιθέσεις μάλιστα συμβαίνουν σε μια εποχή που οι γυναίκες και τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα δέχονται αλλεπάλληλες οικονομικές, ιδεολογικές και κοινωνικές επιθέσεις από τον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό και τις πατριαρχικές δομές του και γι΄αυτό διεκδικούν η εργασία τους να γίνει ορατή , για αυτό βγαίνουν μαζικά στο δρόμο για το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης στα σώματά τους, για να μπει ένα τέλος στην έμφυλη βία. Έτσι εξηγείται και η άνθηση των φεμινιστικών κινημάτων παγκόσμια. Η Μακρυνίτσα, η Κωνσταντινούπολη, η Πολωνία είναι μερικοί μόνο από τους τόπους στους οποίους εντοπίζεται τόσο η οξύτητα των επιθέσεων όσο και η αντίσταση. Στην Ελλάδα μετά το ξέσπασμα του κινήματος #metoo εκατοντάδες γυναίκες έσπασαν τη σιωπή στα πανεπιστήμια, σε χώρους εργασίας όπως το θέατρο και ο αθλητισμός. […]
Σε αυτές τις συνθήκες νιώθουμε την ανάγκη να δηλώσουμε την προσήλωση μας στον αγώνα για την απελευθέρωση από κάθε είδους καταπίεση και σεξισμό, στον αγώνα για μια κοινωνία με πραγματική ισότητα και ελευθερία.
Για αυτούς τους λόγους τα αιτήματα που διεκδικεί η Συνέλευση 8 Μάρτη ζητώντας την απόσυρση του νομοσχεδίου στοχεύουν στην καρδιά του προβλήματος αναδεικνύοντας ότι το ζήτημα της ρύθμισης του οικογενειακού δικαίου δεν είναι ένα ατομικό ζήτημα αλλά ένα πρόβλημα που δεν μπορεί να αποκοπεί από τον τρόπο οργάνωσης της κοινωνικής αναπαραγωγής. Την ίδια στιγμή επικεντρώνουν στην κοινωνικοποίηση της φροντίδας και της κοινωνικής αναπαραγωγής. Αναφέρουμε κάποιες από τις διεκδικήσεις όπως αποτυπώνονται στην ανακοίνωση της:
*Δημιουργία εξειδικευμένων οικογενειακών δικαστηρίων, με λειτουργία εντός τους ειδικών ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών με εξειδικευμένες/-ους λειτουργούς και εμπειρογνώμονες σε ζητήματα παιδικής κακοποίησης και ενδοοικογενειακής βίας
*Δημόσια και δωρεάν διαμεσολάβηση για την επίλυση των οικογενειακών διαφορών στις περιπτώσεις που μπορούν να επιτευχθούν συναινετικές λύσεις
*Δημόσια και δωρεάν συμβουλευτική γονέων, παρακολούθηση των παιδιών από παιδοψυχολόγους, παιδοψυχιάτρους, κοινωνικές/-ούς λειτουργούς
*Παροχή μηνιαίας οικονομικής ενίσχυσης σε όλους τους χαμηλού εισοδήματος ή άνεργους χωρισμένους γονείς - Η ενίσχυση να εξασφαλίζει την αξιοπρεπή διαβίωση γονιού και παιδιών. Όχι στα επιδόματα πείνας και εξαθλίωσης
*Δημόσιες και δωρεάν δομές φιλοξενίας-στήριξης θυμάτων κακοποίησης/ενδοοικογενειακής βίας
*Άμεση αναγνώριση στα ομόφυλα ζευγάρια του δικαιώματος στον γάμο και την τεκνοθεσία, καθώς και των αυτονόητων γονεϊκών δικαιωμάτων στα τρανς άτομα
*Ανάληψη από το κράτος μεγάλου μέρους των δαπανών και των βαρών ανατροφής με δημόσιους και δωρεάν παιδικούς σταθμούς, κέντρα δημιουργικής απασχόλησης, δομές φροντίδας για παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, ειδικές αναπτυξιακές ανάγκες κ.ο.κ.
* Κείμενο των Ιωάννα Γαϊτάνη, Κατερίνα Γιαννούλια, Κατερίνα Σεργίδου, Χρύσα Τσικαλουδάκη, Δήμητρα Χριστάκη - Ολόκληρο στο Rproject.gr