Κρίση στη ριζοσπαστική Αριστερά στη Γαλλία
Το NPA (Νέο Αντικαπιταλιστικό Κόμμα) στη Γαλλία είναι αντιμέτωπο με μια διασπαστική κρίση. Μια από τις ακροαριστερές «εισοδιστικές» φράξιες στο εσωτερικό του –ίσως η πιο μεγάλη, και πάντως η πιο δραστήρια, η «Revolution Permanente» («Διαρκής Επανάσταση»), μια ομάδα συνδεδεμένη με το αργεντίνικο τροτσκιστικό PTS (Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα)– προκάλεσε την αποχώρηση/αποπομπή της από το NPA.
Ενώ τα όργανα του NPA βρίσκονταν στη φάση προετοιμασίας της συζήτησης για την παρέμβασή του στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές στη Γαλλία (άνοιξη 2022), η «τάση» RP ανακοίνωσε μονομερώς και δημόσια την «προ-υποψηφιότητα» ενός μέλους της και μέλους του NPA, ως υποψηφίου προέδρου. Εκ μέρους της RP παρουσιάστηκε ως υποψήφιος ο Ανάς Χατζίμπ, συνδικαλισμένος εργάτης, αλγερίνικης καταγωγής, όμως με έναν τρόπο που δημιουργούσε σύγχυση σχετικά με το εάν πρόκειται για υποψηφιότητα του NPA, ή ενός μειοψηφικού τμήματός του.
Η πράξη αυτή αντιμετωπίστηκε ως «ενέργεια εχθρική απέναντι στο NPA» από την πλειοψηφική τάση των μελών και στελεχών της ιστορικής LCR, αλλά και με την υποστήριξη των μικρότερων αριστερίστικων φραξιών, που δεν έχουν ακολουθήσει την RP στον παροξυσμό των ενεργειών αυτόνομης οικοδόμησης, παρόλο που παρέμενε μέσα στο NPA και μόνο τυπικά δήλωνε «νομιμόφρων» ως προς το καταστατικό και τις λειτουργίες του. Στην πράξη, αυτό έδειξε στα μέλη της RP την πόρτα εξόδου από το NPA.
Στην έξοδο, την άτυπη ηγεσία της RP ακολούθησαν ενυπόγραφα 296 μέλη του NPA. Το δημόσιο κείμενό τους θέτει ως στόχο να χτίσει ένα «Επαναστατικό Κόμμα των Εργατών». Η περιορισμένη αριθμητική δύναμή τους (σε μια χώρα του μεγέθους της Γαλλίας!) και το απλοϊκό πολιτικό πρόγραμμά τους (που περιορίζεται στο να κλίνει τις λέξεις Εργάτες-Επανάσταση και τα παράγωγά τους, σε όλες τις πιθανές κλίσεις) αποδεικνύουν τη χαοτική απόσταση που χωρίζει τις ευχές από τις υλοποιήσιμες προοπτικές. Αναδεικνύει επίσης το πόσο κακός σύμβουλος είναι ένας αριστερίστικος σεχταρισμός, σε περιόδους σαν αυτή που ζούμε.
Γιατί η πρωτοβουλία των μελών της RP (με τα αποτελέσματα που ήξεραν ως προδιαγεγραμμένα) επιφέρει ένα πλήγμα στο NPA, συκοφαντεί τη λειτουργία του και την προσπάθεια όλων όσων πίστευαν πραγματικά σε αυτό, και μάλιστα μέσα σε μια ιδιαίτερα ευαίσθητη στιγμή.
Το πολιτικό τοπίο
Η Γαλλία βαδίζει προς μια πολύ δυσάρεστη αναμέτρηση μεταξύ Μακρόν και Λεπέν, στις ερχόμενες προεδρικές εκλογές. Η ακραία αυταρχική πολιτική του Μακρόν απέναντι στις εργατικές και νεολαιίστικες κινητοποιήσεις, όπως και η ρατσιστική και αντι-αριστερή ρητορική του (με τους επαναλαμβανόμενους όρους «ισλαμο-φασισμός» και «ισλαμο-αριστερισμός») έχουν δώσει χώρο νομιμοποίησης στα σκληρότερα κοινωνικά στηρίγματα της κρυπτοφασιστικής ακροδεξιάς. Οι κινητοποιήσεις των αξιωματικών της αστυνομίας που απαίτησαν αυτονομία απέναντι στην εκτελεστική και νομοθετική εξουσία, όπως και των απόστρατων που απείλησαν να αναλάβουν την «άμυνα» στο εσωτερικό της Γαλλίας, ήταν πολύ ανησυχητικές προειδοποιήσεις για την ανερχόμενη δύναμη της ακροδεξιάς. Όλες οι δημοσκοπήσεις –για πρώτη φορά στη γαλλική ιστορία– δηλώνουν άγνοια για το αν στις εκλογές επικρατήσει το κριτήριο καταδίκης του φασισμού της Λεπέν, ή το κριτήριο απόρριψης και αηδίας απέναντι στο Μακρόν. Το ιστορικό «έδαφος» που ήταν 80-20 κατά ενός φασίστα υποψηφίου, στην τελευταία αναμέτρηση έγινε 60-40, ενώ σήμερα εμφανίζεται μια επικίνδυνη «ισοπαλία».
Απέναντι σε αυτή τη δίδυμη απειλή, ξεχωρίζει από τα αριστερά, με μαζικούς όρους, κυρίως η «Ανυπότακτη Γαλλία» (FI) του Μελανσόν. Η FI έχει αισθητά διορθώσει τη γραμμή της σχετικά με την αντιμετώπιση της ακροδεξιάς, του θεσμικού ρατσισμού του γαλλικού κράτους και της δράσης του γαλλικού ιμπεριαλισμού στην Αφρική και αλλού. Ο Μελανσόν αναγνωρίζεται πλέον από την ακροδεξιά και το ακραίο κέντρο, ως ο βασικός «υποστηρικτής» του «ισλαμο-αριστερισμού», δηλαδή ως ο βασικός πολιτικός τους αντίπαλος στις συγκεκριμένες συνθήκες (σε μια παράλογη αντιστροφή των ιστορικών όρων αναφοράς στο 1945, ο Μελανσόν κατηγορείται ως «συνεργάτης» του «ισλαμοφασισμού»). Παρόλα αυτά, ή ίσως ακριβώς για αυτά, ο Μελανσόν είναι ο μοναδικός αριστερός υποψήφιος που μπορεί, δημοσκοπικά, να «εκτιναχθεί» στο δεύτερο γύρο, ως αντίπαλος της Λεπέν.
Σε αυτό το πλαίσιο, το NPA σε δύο βασικές περιφέρειες –και ιδιαίτερα στο Μπορντό, με επικεφαλής το βασικό του στέλεχος Φιλίπ Πουτού– συνεργάστηκε εκλογικά, με καλά αποτελέσματα, με την FI. Σχετικά με τις προεδρικές εκλογές, πιθανότατα το NPA θα επιχειρήσει ξανά με υποψήφιο τον Πουτού, αλλά εξίσου πιθανότατα η επιχείρηση δεν θα καταλήξει σε υποψηφιότητα, μιας και θεωρείται δύσκολο να συγκεντρώσει τις αναγκαίες υπογραφές υποστήριξης από εκλεγμένους «παράγοντες». Το τι θα κάνει πραγματικά στην κάλπη, όπως και στον κρίσιμο δεύτερο γύρο, παραμένουν ανοιχτά ερωτήματα.
Το «σχέδιο» NPA
Συμπίπτει, έτσι, μια επικίνδυνη πολιτική κρίση με την παρατεταμένη κρίση του «σχεδίου» NPA.
Το NPA ιδρύθηκε το 2009, σε ένα συνέδριο όπου εκπροσωπήθηκαν περίπου 10.000 μέλη. Κινητήρας του ήταν η ιστορική οργάνωση LCR (Κομμουνιστική Επαναστατική Λίγκα). Η Λίγκα αποσκοπούσε να συγκροτήσει ένα «πλατύ κόμμα», όχι σε συνεργασία με κάποια οργανωμένη τάση μαχητικού ρεφορμισμού (που εκτιμούσε ότι δεν υπήρχε στη Γαλλία), αλλά με το διάχυτο κόσμο του αυθόρμητου μαχητικού ρεφορμισμού, του «ρεφορμισμού των ανένταχτων» (συνδικαλιστές και ακτιβιστές της Attac, των Επιτροπών του ΟΧΙ στο Ευρωσύνταγμα, της αντιπαγκοσμιοποίησης κ.ο.κ.). Για να διευκολύνει την προσέλευση αυτού του κόσμου η Λίγκα αποφάσισε την αυτοδιάλυσή της κατά την ιδρυτική διαδικασία, κάτι που αποδείχθηκε ως σοβαρό και δυστυχώς ανεπίστρεπτο λάθος.
Η συγκέντρωση της δύναμης του διάχυτου «κινηματισμού» σε ένα νέο πολιτικό κόμμα, δεν επιτεύχθηκε. Αποδείχθηκε ότι αυτή η αναγκαία διαδικασία ήταν πιο μακρόσυρτη, αντιφατική και πολύπλοκη. Όμως αν αυτός ο κόσμος που ήταν ο επιθυμητός, δεν προσήλθε τελικά στο NPA, προσήλθε ένας αστερισμός από σεχταριστικές ομάδες, που δεν πίστευαν στο σχέδιο «πλατύ κόμμα» και αντιμετώπιζαν το NPA ως δεξαμενή στρατολόγησης και κλειστής οργανωτικής ανάπτυξής τους. Η εσωτερική πολιτική ζωή και η προσπάθεια για ενιαία πολιτική δράση μετατράπηκαν σε κόλαση: στο τελευταίο συνέδριο, ο «κορμός» των στελεχών της Λίγκας πήρε το 50%, όμως μια συμμαχία πολλών μικρών αριστερών «τάσεων», εκμεταλλευόμενη το δημοκρατικό καταστατικό, τους απαγόρευε να αναλάβουν την πραγματική πολιτική καθοδήγηση του NPA, ενώ ταυτόχρονα τους ζητούσε να κρατήσουν ζωντανό το NPA (ως «ηγεσία εργασίας»), γνωρίζοντας και ομολογώντας ότι χωρίς αυτούς «δεν υπάρχει NPA». Το αποτέλεσμα ήταν ένας «βάλτος», όπου η πλειοψηφία δεν μπορούσε να δοκιμάσει πολιτικά τη γραμμή της, ενώ οι «μειοψηφίες» απολάμβαναν την άνεση ότι άλλοι κρατάνε το κάρο εν κινήσει…
Εδώ στηρίζεται η πιθανότητα να λειτουργήσει η σημερινή κρίση απελευθερωτικά. Η αποβολή ενός τμήματος του διαλυτικού «αριστερισμού» δίνει για πρώτη φορά μετά από χρόνια τη δυνατότητα στην πραγματική ηγετική δύναμη μέσα στο NPA να λειτουργήσει πολιτικά και ενιαία οργανωτικά. Θα είναι δύσκολο. Η παρατεταμένη παράλυση έχει μειώσει τις δυνάμεις, τόσο αριθμητικά όσο και πολιτικά. Σημαντικό τμήμα του δυναμικού της παλιάς Λίγκας βρίσκεται από καιρό εκτός NPA (στο Ensemble, στην FI, στα συνδικάτα και στα κινήματα). Όμως στη Γαλλία κανείς δεν υποτιμά αυτό το δυναμικό: είναι γαλβανισμένο μέσα στην ιστορική πείρα, τη θεωρητική και πολιτική δουλειά, την καθοδήγηση σημαντικών αγώνων και πολιτικών πρωτοβουλιών επί δεκαετίες, διαθέτει κύρος και σεβασμό μέσα στον ευρύτερο κύκλο των αγωνιστών-στριών της Αριστεράς και των μαζικών αντιστάσεων. Η σταδιακή ενοποίησή του, είναι μια προϋπόθεση για ένα νέο δυναμικό ξεκίνημα.
Η πείρα –θετική και αρνητική– αυτού του κόσμου στη Γαλλία, οφείλει να είναι μάθημα και εδώ. Όπου ένας χοντροκομμένος και απλοϊκός αριστερισμός και σεχταρισμός, ισχυρίζεται ότι διαθέτει απαντήσεις για τα σύνθετα πολιτικά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, αναμασώντας απλώς ορισμένα «αγκωνάρια» της μαρξιστικής και της λενινιστικής παράδοσης, αλλά αποδεικνύοντας ταυτόχρονα ότι δεν γνωρίζει ούτε στο περίπου το θέμα για το οποίο μιλάει…