Το κίνημα #metoo που ξεκίνησε από τις καταγγελίες της Σοφίας Μπεκατώρου φαίνεται πως άφησε το αποτύπωμα του και στην ακαδημαϊκή κοινότητα. Οι καταγγελίες φοιτητριών που δημοσιεύτηκαν ή έγιναν ευρέως γνωστές μέσα από το ελληνικό #metoo όχι μόνο δεν έχουν ξεχαστεί, αλλά έγιναν οι αφορμή να οργανωθούν αγώνες και να διεκδικηθούν αλλαγές.
Φωτογραφία
Ημερ.Δημοσίευσης
Κινητοποίηση στο ΕΚΠΑ
Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι και η υπόθεση των καταγγελιών για τον Ν.Μ διδάσκοντα στο τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης στο ΕΚΠΑ. Σύμφωνα με τις καταγγελίες ο συγκεκριμένος επί χρόνια έστελνε παραβιαστικά μηνύματα στις φοιτήτριες του, τους ζητούσε να φωτογραφηθούν γυμνές στο πλαίσιο του εργαστηρίου του «για να τους φύγει το άγχος και να νιώσουν άνετα με το σώμα τους», άφηνε υπονοούμενα για την ερωτική τους ζωή, έκανε σεξιστικά σχόλια και παρενοχλούσε λεκτικά τις φοιτήτριες. Οι ψίθυροι για την συμπεριφορά του υπάρχουν ήδη από το 2010 και καταγγελίες καταγράφονται από το 2018, χωρίς όμως να έχει ληφθεί κανένα μέτρο προστασίας των φοιτητριών. Την ίδια στιγμή, αναφέρεται πως σε κάθε προσπάθεια να του γίνει παρατήρηση για την συμπεριφορά του γινόταν επιθετικός ακόμα και απέναντι σε συναδέλφους του. Για τουλάχιστον μία δεκαετία η πρυτανεία ανεχόταν στην καλύτερη, συγκάλυπτε στην χειρότερη, αυτές τις συμπεριφορές, και πολύ πιθανόν να συνέχιζε αν δεν είχε ξεσπάσει το κίνημα #metoo όπου εκατοντάδες φοιτήτριες σε διάφορες σχολές μίλησαν για τα όσα βίωναν από καθηγητές –συχνά με την απειλή της στέρησης του πτυχίου αν αντιδράσουν ή μιλήσουν. Η πίεση αυτή ήταν που οδήγησε 3 χρόνια μετά τις πρώτες επίσημες καταγγελίες να καλεστεί ΕΔΕ για τον συγκεκριμένο, η οποία όμως καθυστερούσε επί μήνες. Το προηγούμενο διάστημα φοιτήτριες και φοιτητές συγκεντρώθηκαν έξω από το γραφείο του Ν.Μ. γεμίζοντας τον χώρο γύρω από το γραφείο του με χαρτόνια που κατέγραφαν τις πράξεις του, γράφοντας στην πόρτα του γραφείου του «Γραφείο Σεξιστή» και φωνάζοντας αντισεξιστικά συνθήματα. Επίσης, μέλη του φοιτητικού συλλόγου έκαναν παρεμβάσεις στην σύγκλητο επιμένοντας ότι είναι ένα ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί καθώς δεν γίνεται να συνεχίζει να διδάσκει και να έρχεται σε επαφή με φοιτήτριες. Οι δράσεις αυτές δημιούργησαν το κλίμα ώστε να αναγκαστεί η πρυτανεία να πραγματοποιήσει την ΕΔΕ και να τεθεί σε αργία ο καθηγητής μέχρι να οριστικοποιηθεί το αποτέλεσμα της.
Δίκη για την Μαιευτική Θεσσαλονίκης
Την ίδια στιγμή, στις 24 Ιούνη συνεχίζετε η εξ αναβολής δίκη του καθηγητή Μαιευτικής στην Θεσσαλονίκη ο οποίος επανειλημμένα προέτρεπε τις φοιτήτριες του να επισκεφτούν το ιατρείο του, για μια δωρεάν γυναικολογική εξέταση, στα πλαίσια όπως έλεγε της συναδελφικής αλληλεγγύης. Όταν οι κοπέλες εμφανιζόντουσαν στο ιατρείο του, ο καθηγητής, καταργώντας κάθε πρωτόκολλο, έδιωχνε την μαία που υποχρεούται να παρίσταται και μετέτρεπε τη γυναικολογική εξέταση σε σεξουαλική παρενόχληση αγγίζοντας τις ασθενείς με ακατάλληλο τρόπο. Τέλος προσπάθησε να εκβιάσει τη σιωπή τους υποσχόμενος επαγγελματική αποκατάσταση μετά το τέλος των σπουδών τους. Προφανώς πίστευε ότι οι κοπέλες δεν θα τον καταγγείλουν λόγω της δύσκολης οικονομικής και επαγγελματικής κατάστασης που επικρατεί. Παρότι και για τον συγκεκριμένο υπήρχαν φήμες, το πανεπιστήμιο δεν είχε λάβει κανένα μέτρο μέχρι που έγινε μια ανώνυμη καταγγελία στην αστυνομία και ξεκίνησε η διερεύνηση της υπόθεσης από τις αρχές. Αυτό που αξίζει να σημειωθεί είναι ότι στην πρώτη δικάσιμο το Σεπτέμβρη η παρουσία της Συνέλευσης Γυναικών και άλλων αλληλέγγυων έξω από το δικαστήριο οδήγησε στην δημοσιοποίηση της υπόθεσης και έδωσε τη δύναμη και σε άλλες γυναίκες να μιλήσουν για τα όσα υπέστησαν από τον συγκεκριμένο.
Να ληφθούν μέτρα
Και οι δύο αυτές υποθέσεις αναδεικνύουν το πόσο γενικευμένες είναι τέτοιες συμπεριφορές στον ακαδημαϊκό χώρο και πόσο συχνά αγνοούνται ή/και συγκαλύπτονται. Ταυτόχρονα, αναδεικνύουν την σημασία που έχει να υπάρχουν ισχυροί φοιτητικοί σύλλογοι για να προστατέψουν τα θύματα που βρίσκουν την δύναμη να καταγγείλουν. Δεκάδες υποθέσεις θα είχαν μείνει στην αφάνεια αν το φοιτητικό μαζί με το φεμινιστικό κίνημα δεν είχαν πιέσει για να ληφθούν μέτρα. Για αυτό είναι κρίσιμο να υπάρξουν κινήσεις για την πρόληψη αλλά και την αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών και την προστασία των θυμάτων. Η δωρεάν ψυχολογική και νομική υποστήριξη μέσα στις σχολές, με παρουσία ειδικών κοινωνικών λειτουργών και ψυχολόγων θα βοηθήσει τα θύματα να βρουν την στήριξη για να αντιμετωπίσουν το τραύμα από την παρενόχληση και την κακοποίηση και να μπορέσουν να προβούν στην καταγγελία. Τα γραφεία ισότητας, στα οποία θα μπορούν να απευθυνθούν οι φοιτήτριες, και τα οποία θα απαρτίζονται από ειδικούς αλλά και από μέλη του φοιτητικού συλλόγου και του φεμινιστικού κινήματος θα βοηθήσουν όχι μόνο στην αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών, αλλά το πιο σημαντικό, την πρόληψη, καθώς στόχο θα έχουν να δημιουργήσουν μια αντισεξιστική κουλτούρα ανάμεσα στο διδακτικό και διοικητικό προσωπικό και τους φοιτητές. Μέσα από ημερίδες, σεμινάρια, και δράσεις θα ενημερώνουν για τα ζητήματα της παρενόχλησης και κακοποίησης όπως και για διάφορα ζητήματα ισότητας π.χ. η εύρεση εργασίας, οι ευκαιρίες για ακαδημαϊκή καριέρα κλπ. Πολύ σημαντική είναι επίσης και η άμεση απομάκρυνση (έστω προσωρινά) του κακοποιητή από το πανεπιστήμιο (κάτι που σε πολλές περιπτώσεις δεν γίνεται ακόμα και κατά την δικαστική διαμάχη, όπως στην Μαιευτική) καθώς αυτό λειτουργεί προστατευτικά για τα θύματα, ώστε να μπορούν να καταγγέλλουν χωρίς την απειλή ότι θα στερηθούν το πτυχίο, για την προστασία των επόμενων φοιτητριών και επί προσθέτως ως μέσο παραδειγματισμού, για να μην δημιουργείται κλίμα ανοχής και συγκάλυψης.