Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του τι σημαίνει διαχείριση των απορριμμάτων, που βάζει πάνω από όλα τα κέρδη και τα συμφέροντα των μεγαλοξενοδόχων και των ιδιωτών που στοχεύουν μονο σε κέρδη από την διαχείριση των σκουπιδιών, είναι το πως έχει διαχειριστεί η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων και ο Δήμος Ζακύνθου το θέμα με τα σκουπίδια στη Ζάκυνθο.
Ημερ.Δημοσίευσης
Μέσα σε λίγα μόλις χρόνια, από την απόφαση που πήρε η Περιφερειακή αρχή Γαλιατσάτου - και στα πλαίσια πάντα του τότε ΠΕΣΔΑ - για να ικανοποιήσει ουσιαστικά το αίτημα των μεγαλοξενοδόχων για να μεταφερθούν τα σκουπίδια του νησιού από τον παλιό και ήδη κορεσμένο ΧΥΤΑ στο Σκοπό στη προστατευόμενη (NATURA) θέση Λίβας αντί απλά να προεκτείνει το κύτταρο του Σκοπού , η κατάσταση είναι τραγική.
Με αρκετές δεκάδες χιλιάδες δεματοποιημένους σάκους σύμμικτου σκουπιδιού ( που ήδη «σκανε») να έχουν στοιβαχτεί στο ψηλότερο και μη ορατό από μακριά σημείο του νησιού, οι κάτοικοι της ορεινής Ζακύνθου είναι υποχρεωμένοι να ζουν καθημερινά με τη μπόχα που αναδύουν οι πάνω από εκατό χιλιάδες τόνοι σκουπιδιών, με τα ποντίκια να σουλατσάρουν στις αυλές και τα περιβόλια τους , με τον υδροφόρο ορίζοντα του νησιού να βρίσκεται ένα βήμα μονό πριν την ανεπανόρθωτη μόλυνση του ακριβώς γιατί τα με ασβεστολιθικά υποκείμενα πετρώματα είναι διαπερατά στα στραγγίδια των σύμμικτων σκουπιδιών .
Πριν από τη λειτουργία του ΧΥΤΥ στο Λίβα, η χωματερή του νησιού ήταν στη θέση Σκοπός. Μια θέση που ήταν σε πολύ κοντινή απόσταση από το 80% της παραγωγής των σκουπιδιών του νησιού, διέθετε υπέδαφος με όχι πολύ διαπερατά πετρώματα, διέθετε άφθονες ποσότητες με χώμα για την απαραίτητη διαχείριση των σκουπιδιών και (το σημαντικότερο) δεν είχε στο υπέδαφος της σημαντικό υδροφόρο ορίζοντα. Η συγκεκριμένη λύση , αφού: α) δεν είχε προχωρήσει σχεδόν καθόλου η διαλογή στην πηγή β) δεν υπήρχε άλλη λύση επεξεργασίας ή ασφαλούς αποτέφρωσης εντός του νησιού λόγω της όχι ικανής ποσότητας σκουπιδιών γ) δεν υπήρχαν τα ασφαλή μέσα μεταφοράς τους εκτός νησιού, ήταν η μόνη δυνατή και ασφαλής με τρόπο που να επιβαρύνεται όσο το δυνατόν λιγότερο το νησί , οι κάτοικοι αλλά και η πανίδα και η χλωρίδα του. Η δικαιολογία δε ότι ο συγκεκριμένος ΧΥΤΑ ήταν οριακά εντός του σχεδιασμού του θαλάσσιου πάρκου ( σημειωτέον το πάρκο βρήκε τον ΧΥΤΑ και όχι το αντίστροφο) ήταν αίολη γιατί μπορούσε νέο κύτταρο να ανοιχτεί σε μικρή απόσταση από το παλιό , εκτός πάρκου και σε δημόσια παραχωρούμενο χώρο και με ελάχιστες δαπάνες.
Συγκεκριμένα το 2013 , περιφρονώντας προκλητικά την περί του αντιθέτου απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Ιόνιων Νήσων (2011) , επέλεξαν να χρηματοδοτήσουν γενναία τη μεταφορά των σκουπιδιών στη μακριά από δημόσια θέα και έλεγχο θέση «Λίβας», μέσα σε καταφύγιο Άγριας Ζωής και ακριβώς πάνω από τον μοναδικό σημαντικό υδροφόρο ορίζοντα της Ζακύνθου. Σε μια περιοχή πενήντα χιλιόμετρα μακριά από την νότια τουριστική ζώνη και με δρόμο ανωφέρειας 15% , με κόστος πάνω από 20 εκατομ Ε ενώ η επέκταση της παλιάς θέσης δεν θα ξεπερνούσε τα 3 εκατομ Ε . Μήπως όμως αυτό να ήταν «το πρόβλημα»;
Τα δεματοποιημένα σκουπίδια, μιας και η εταιρεία που είχε αναλάβει τη μονάδα δεν προχώρησε ακόμα στην κατασκευή μονάδας ανακύκλωσης ως όφειλε αλλά αποφάσισε να βάζει τα σύμμεικτα σκουπίδια σε στήλες δεμάτων που ξεπερνούν τους 80 με 90.000 τόνους, άρχισαν να « σκάνε» και να βγάζουν στραγγίδια (τα υγρά τοξικά που βγάζουν τα σκουπίδια και τα οποία κανονικά πρέπει να περνάνε βιολογική επεξεργασία) φτιάχνοντας τοξικές λιμνες.
Η κατάσταση τείνει να γίνει ανεξέλεγκτη με ανοιχτά βεβαίως και αμείλικτα τα έξης ερωτήματα : α) Πότε θα γίνει το «πολλά υποσχόμενο» εργοστάσιο ανακύκλωσης; β) Τι θα γίνει με το πάνω από 60% ανακυκλώσιμο υλικό ; γ) γιατί έπρεπε τα σκουπίδια να ανεβούν 50 χιλιόμετρα ψηλά για να τύχουν διαλογής και μετά ξανακατέβουν στο λιμάνι ; (για μεταφορά εκτός νησιού;) δ) τι θα γίνει με το καθαρό σκουπίδι; Προβλέπεται η ταφή του , μέσα στο βράχο του βουνού, χωρίς χώμα επικάλυψης και πάνω από τον υδροφόρο ορίζοντα; ε)πώς ξεπερνιέται το θέμα της προστατευόμενης ζώνης NATURA για τέτοια διαχείριση;
Η ανυπαρξία του κράτους που ποτέ δεν χρηματοδότησε όπως θα έπρεπε τις περιφέρειες και τους δήμους , δεν λειτούργησε με σκεπτικό τις ανάγκες των κατοίκων των νησιών , δεν προχώρησε στο να υπάρχει διαλογή στην πηγή δίδοντας κίνητρα στους πολίτες και επιμορφώνοντας τους σχετικά, δεν σχεδίασε ποτέ την ασφαλή μεταφορά των σκουπιδιών από τα νησιά ( με ειδικά οχήματα και πλοία) σε ειδικές ηπειρωτικές μονάδες ανακύκλωσης, δεν συντήρησε τις εγκαταστάσεις διαχείρισης των στραγγιδίων αφήνοντας τους ΧΥΤΑ στην τύχη τους, έρμαιων της υπέρχρησης έως κατάχρησης - χωρίς όρους και προϋποθέσεις - αλλά και των προστίμων από την ΕΕ, οδήγησε με μαθηματική ακρίβεια στην κοινωνική απαξίωση , τον κορεσμό και την μετατροπή τους σε υγειονομικές βόμβες και στρώνει συστηματικά το χαλί για να μοιάζει η πανάκριβη και περιβαλλοντικά επισφαλής λύση του «ΙΔΙΩΤΗ» σαν η μόνη δυνατή.
Είναι στο χέρι των κοινωνιών να διεκδικήσουν δημόσια , σύγχρονη και ασφαλή διαχείριση των κατά κοινή ομολογία «χρήσιμων » στερεών αποβλήτων.
*Πρόεδρος της Ένωσης Νοσοκομειακών Γιατρών Ζακύνθου και πρώην εκλεγμένος στην Περιφερειακή Ενότητα Ζακύνθου