Η Αριστερά μπροστά στην κρίση στην Ουκρανία

Πολύ περισσότερο, όταν έχει γίνει σαφές ότι πάνω στο φανερό επίδικο της ουκρανικής υπόθεσης, στην πραγματικότητα έχει ξεκινήσει η μεγάλη «επαναδιαπραγμάτεση» του συσχετισμού δύναμης μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας, στις σύγχρονες συνθήκες. Όπου το καθεστώτος του Πούτιν δηλώνει με έμφαση ότι η Ρωσία έχει βγει οριστικά από την περίοδο της συντριπτικής ήττας στα 1989-92, ενώ οι ΗΠΑ υποχρεώνονται να επεξεργαστούν τη «στροφή» προς τις προτεραιότητες αντιμετώπισης της Κίνας. 
Το διπλωματικό παιχνίδι αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας «θερμής» αναμέτρησης, έστω και περιορισμένου χαρακτήρα. Όμως η εκτίμηση περί περιορισμένου χαρακτήρα, δεν μπορεί να γίνει δεκτή από κανένα λογικό άνθρωπο. Η έκταση και η γεωγραφική θέση της Ουκρανίας κάνουν πιθανό το ενδεχόμενο επέκτασης των αντιπαραθέσεων στην Ευρώπη και την Κεντρική Ασία. Η καταστρεπτική δύναμη των εμπλεκόμενων ενόπλων δυνάμεων, του ΝΑΤΟ και της ρωσικής στρατιωτικής μηχανής που διαθέτει πυρηνικό οπλοστάσιο, προειδοποιεί ότι η όποια «αναμέτρηση» μπορεί υπό προϋποθέσεις να εξελιχθεί σε κάτι απολύτως διαφορετικό από τις θερμές αναμετρήσεις «δι’ αντιπροσώπων» που γνώρισε ο πλανήτης στα τελευταία 30 χρόνια. Στην Ουκρανία ζει ένας πληθυσμός 41 εκατ. ανθρώπων που, μέσα από τις συγκεκριμένες ιστορικές περιπέτειες που έζησε, πιστεύει σε μεγάλο βαθμό στην προοπτική της ανεξάρτητης Ουκρανίας. Στις συνθήκες που διαμορφώνονται, ο ουκρανικός εθνικισμός –που μέχρι σήμερα δεν αποτελεί ηγεμονική πολιτική δύναμη– μπορεί να αναδειχθεί σε «τοπικό παίκτη» με ανεξάρτητη δράση, που θα επιφυλάσσει δυσάρεστες εκπλήξεις και στις δύο «μεγάλες» πλευρές, παρόλο που σήμερα στηρίζεται κυρίως στη Δύση. 
Όλα αυτά σημαίνουν ότι δεν πρέπει να εφησυχάζουμε. Είναι γεγονός ότι (προς το παρόν;) η προτεραιότητα είναι στη διπλωματία και όχι στα όπλα. Είναι γεγονός ότι η αίσθηση της μεγάλης επικινδυνότητας του αντιπάλου κάνει πιο προσεκτικές και τις δύο πλευρές. Όμως θα είναι μεγάλο πολιτικό λάθος να αφεθεί κανείς να ελπίζει ότι οι κυρίαρχες τάξεις και οι πολιτικοστρατιωτικές ηγεσίες και στις δυο πλευρές θα λειτουργήσουν με αποφασιστικό κριτήριο μόνο την απλή λογική. 
Αυτή η διαπίστωση βάζει πιεστικά πολιτικά προβλήματα σε όλη την Αριστερά. Ο χαρακτήρας της σύγκρουσης στην Ουκρανία δεν κρίνεται από το ποιος κινήθηκε ή θα κινηθεί πρώτος, από το ποια πλευρά είναι η «αμυνόμενη» και ποια η «επιτιθέμενη». Όπως ακούραστα υπογράμμιζε ο Λένιν, κρίνεται από το ερώτημα του ποιες κοινωνικές τάξεις καθοδηγούν την αντιπαράθεση. Στις ΗΠΑ, οι αποφάσεις της κυβέρνησης Μπάιντεν θα κριθούν από τις ορέξεις της ισχυρότερης αστικής τάξης στον πλανήτη. Όμως και στη Ρωσία, το καθεστώς του Πούτιν ισορροπεί πάνω στο συντονισμό του κρατικοκαπιταλιστικού τομέα με τους «ολιγάρχες» του ιδιωτικού καπιταλισμού που αναπτύχθηκαν μετά το 1992, με πρωτοπορία τον τομέα της πολεμικής βιομηχανίας (που «απασχολεί» το 20% της ρωσικής εργατικής τάξης) και τον τομέα του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και των εξορύξεων. Η σύγκρουση αυτών των δυνάμεων πρέπει εξ αρχής να χαρακτηριστεί ως άδικη και αντιδραστική και από τις δύο πλευρές. Είναι στην κατηγορία που ο Λένιν περιέγραφε ως σύγκρουση μεταξύ «χορτάτων» και «πεινασμένων» ιμπεριαλιστών. Κατά συνέπεια η ιδεολογικοπολιτική ανεξαρτησία της Αριστεράς και του κινήματος απέναντι και στις δυο πλευρές πρέπει να διαφυλαχθεί ως κόρη οφθαλμού. 
Όμως στην Ελλάδα ζούμε υπό το καθεστώς που επαναλαμβάνει ότι «ανήκει στη Δύση». Αυτό βάζει ειδικά καθήκοντα: Απόλυτη προτεραιότητα έχει η αντιμετώπιση του συγκεκριμένου τρόπου ένταξης της ντόπιας κυρίαρχης τάξης και του κράτους της στο διεθνή ανταγωνισμό. Πολύ περισσότερο που, στα τελευταία χρόνια, αυτή η ένταξη υπογραμμίζεται με μεγάλες και προκλητικές κινήσεις: Η επέκταση και η ενίσχυση των αμερικανονατοϊκών βάσεων σε όλη τη χώρα, ο κρίσιμος ρόλος του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης στο νατοϊκό «διάδρομο» προς τη Μαύρη Θάλασσα, οι θηριώδεις εξοπλισμοί με ευρωατλαντικά πολεμικά πλοία και αεροπλάνα, οι στρατιωτικοί «άξονες» με το Ισραήλ, την Αίγυπτο και τα αντιδραστικά Εμιράτα, αποδεικνύουν την οργανική ένταξη των ντόπιων καθεστωτικών δυνάμεων στο δυτικό ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο. Η αντίσταση σε όλα αυτά τα συγκεκριμένα σημεία, ενταγμένη μέσα σε μια γενικότερη πολιτική απαίτηση για ρήξη με το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, πρέπει να γίνει «σημαία» της Αριστεράς και του εργατικού/λαϊκού κινήματος. Είναι αναπόσπαστο τμήμα της πάλης για τα δημοκρατικά δικαιώματα και ελευθερίες, της πάλης για την κοινωνική απελευθέρωση των εργαζομένων και των λαϊκών μαζών. 
Μόνο υιοθετώντας αυτά τα καθήκοντα και συμμετέχοντας ενεργά στην πάλη πάνω σε αυτή τη θεματολογία, μπορεί κανείς να ειλικρινά στην υπεράσπιση της ειρήνης ως μείζονος αγαθού για την παγκόσμια εργατική τάξη, μόνο τότε μπορεί να απαιτεί να σταματήσουν αμέσως οι πειρατικές αμφίδρομες προκλήσεις πάνω στο έδαφος της Ουκρανίας, χωρίς να διατρέχει τον κίνδυνο να κατηγορηθεί για υποκριτική υποστήριξη της μιας ή της άλλης πλευράς. Το κριτήριο ήταν πάντα, και εξακολουθεί να είναι, το πώς στέκεται κανείς ενάντια στον ιμπεριαλιασμό και την ντόπια κυρίαρχη τάξη, στο έδαφος της «δικής του» χώρας. 
Ένας ορισμένος χώρος της «πατριωτικής Αριστεράς» τάσσεται υπέρ της Ρωσίας στην ουκρανική κρίση, ενώ ταυτόχρονα (!) υποβαθμίζει την κριτική του στους ευρωατλαντικούς εξοπλισμούς του ελληνικού κράτους και τις αντιδραστικές συμμαχίες του με το Ισραήλ, θεωρώντας αυτές τις πρωτοβουλίες θεμιτές για λόγους… εθνικής άμυνας, απέναντι στην Τουρκία. Είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του πού μπορεί να οδηγήσει ο «στρατοπεδισμός», η ένταξη τμημάτων της Αριστεράς σε ένα από τα συγκρουόμενα «στρατόπεδα», υπό διάφορα προσχήματα, με πιο συνηθισμένο τα λεγόμενα «εθνικά θέματα». 
Η ουκρανική κρίση, ο κίνδυνος μιας ανεξέλεγκτης αναμέτρησης μεταξύ ευρωατλαντισμού και Ρωσίας, κάνει επείγουσα την ανάγκη μιας παρέμβασης της Αριστεράς με αυθεντικά αντιιμπεριαλιστική, αναγκαία αντικαπιταλιστική, και γι’ αυτό απαραίτητα διεθνιστική πολιτική.