Ο κίνδυνος «θερμού» ελληνοτουρκικού επεισοδίου και η γραμμή της Αριστεράς

Πάσης φύ­σε­ως και (υπο)στάθ­μης από­στρα­τοι αξιω­μα­τι­κοί, συ­ντα­ξιού­χοι πρά­κτο­ρες των μυ­στι­κών υπη­ρε­σιών και κα­λο­λα­δω­μέ­νοι δη­μο­σιο­γρά­φοι έχουν ει­σβά­λει στα δελ­τία ει­δή­σε­ων και προ­πα­γαν­δί­ζουν αυτήν την προ­ο­πτι­κή, πα­ρου­σιά­ζο­ντάς την ως ανα­πό­φευ­κτη και μάλ­λον ως ανα­γκαία. Δυ­στυ­χώς, όμως, αυτή η «συ­ζή­τη­ση» δεν πε­ριο­ρί­ζε­ται στα λόγια: διε­ξά­γε­ται με «υπερ­πτή­σεις κι ανα­χαι­τί­σεις» οπλι­σμέ­νων αε­ρο­σκα­φών, επι­κιν­δυ­νό­τα­τους «ελιγ­μούς» πο­λε­μι­κών πλοί­ων, και όλο και βα­ρύ­τε­ρα εξο­πλι­στι­κά προ­γράμ­μα­τα και των δύο χωρών. Η ανα­βάθ­μι­ση του μι­λι­τα­ρι­σμού, ως με­θό­δου άτυ­πης δια­πραγ­μά­τευ­σης, κάνει πι­θα­νό­τε­ρο το «θερμό» επει­σό­διο (ακόμα και ως απο­τέ­λε­σμα «ατυ­χή­μα­τος» ή κακής στιγ­μιαί­ας αντί­δρα­σης στρα­τιω­τι­κών στε­λε­χών…) και πι­θα­νό το εν­δε­χό­με­νο, αν προ­κύ­ψει το «θερμό» επει­σό­διο, αυτό να απο­δει­χθεί η αρχή μιας ανε­ξέ­λεγ­κτης και κα­θό­λου πε­ριο­ρι­σμέ­νης κα­τα­στρε­πτι­κής ανα­μέ­τρη­σης. 
Μεγάλες δυνάμεις
Στην πα­ρού­σα συ­γκυ­ρία, η γε­νι­κή γραμ­μή πλεύ­σης των δυ­τι­κών Με­γά­λων Δυ­νά­με­ων, δεν είναι σε αυτή την κα­τεύ­θυν­ση. Μετά την ει­σβο­λή του Πού­τιν στην Ου­κρα­νία, η επα­να­συ­γκρό­τη­ση της νο­τιο­α­να­το­λι­κής πτέ­ρυ­γας του ΝΑΤΟ είναι προ­τε­ραιό­τη­τα της δυ­τι­κής ιμπε­ρια­λι­στι­κής αλυ­σί­δας. Το «βρεί­τε τα» που ει­πώ­θη­κε κα­θα­ρά και δυ­να­τά από τις ΗΠΑ, την ΕΕ και την ηγε­σία του ΝΑΤΟ, είναι η γε­νι­κή πο­λι­τι­κή κα­τεύ­θυν­ση. Ενό­ψει της Συ­νό­δου Κο­ρυ­φής του ΝΑΤΟ στη Μα­δρί­τη, με­θο­δεύ­τη­κε ήδη η «χο­ρο­γρα­φία» εξο­μά­λυν­σης (με τις συ­να­ντή­σεις Πα­να­γιω­τό­που­λου–Ακάρ, Δέν­δια–Τσα­βού­σο­γλου και, τε­λι­κά την εκτί­μη­ση Μη­τσο­τά­κη από την Κύπρο, ότι «σύ­ντο­μα θα φτά­σου­με σε πιο ήρεμα νερά»…), με στόχο να μην με­τα­φερ­θεί  μέσα στην κρί­σι­μη συ­ζή­τη­ση του ΝΑΤΟ το εκρη­κτι­κό πρό­βλη­μα των ελ­λη­νο­τουρ­κι­κών σχέ­σε­ων. Όμως αυτή η δια­δι­κα­σία είναι εμ­φα­νώς επι­φα­νεια­κή: προ­α­ναγ­γελ­θεί­σες πο­λι­τι­κές και στρα­τιω­τι­κές κι­νή­σεις δεί­χνουν ότι αμέ­σως μετά τη Σύ­νο­δο της Μα­δρί­της, η δια­λε­κτι­κή της ανα­μέ­τρη­σης θα επα­νέλ­θει στο Αι­γαίο και στην Αν.Με­σό­γειο.
Η ιστο­ρία μας έχει δώσει πολλά πα­ρα­δείγ­μα­τα που πεί­θουν ότι ο κα­πι­τα­λι­σμός δεν είναι ένα ορ­θο­λο­γι­κό σύ­στη­μα. Οι αντα­γω­νι­σμοί σε διε­θνές, πε­ρι­φε­ρεια­κό, αλλά και το­πι­κό επί­πε­δο, πα­ρα­μέ­νουν ως απο­φα­σι­στι­κό κρι­τή­ριο για τις επι­λο­γές των (ορ­γα­νω­μέ­νων σε εθνι­κά κράτη) αστι­κών τά­ξε­ων. Το ερώ­τη­μα σε ποιο νέο ση­μείο ισορ­ρο­πί­ας δύ­να­μης και επιρ­ρο­ής θα κλη­θούν τε­λι­κά να «τα βρουν» οι Έλ­λη­νες και οι Τούρ­κοι κα­πι­τα­λι­στές και οι κυ­βερ­νή­σεις τους, είναι ένα ερώ­τη­μα που κα­θό­λου δεν απο­κλεί­ει «τυ­χο­διω­κτι­σμούς», ακόμα και όταν οι διε­θνείς ηγε­σί­ες θε­ω­ρούν ότι θα απο­τε­λού­σαν «ανευ­θυ­νό­τη­τες» μέσα στις πα­ρού­σες ιδιαί­τε­ρα επι­κίν­δυ­νες συν­θή­κες. 
Η δη­μό­σια συ­ζή­τη­ση και στις δύο χώρες έχει μια συμ­με­τρία, είναι σχε­δόν αντι­κα­το­πτρι­κή. Η τουρ­κι­κή αφή­γη­ση λέει ότι το ελ­λη­νι­κό κρά­τος, με την υπο­στή­ρι­ξη των ΗΠΑ της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, επι­τί­θε­ται στην Τουρ­κία, ανα­θε­ω­ρώ­ντας μο­νο­με­ρώς τις Διε­θνείς Συν­θή­κες και τις συμ­φω­νί­ες ρύθ­μι­σης των ζη­τη­μά­των «κυ­ριαρ­χί­ας» στην πε­ριο­χή, με στόχο το ναυ­τι­κό απο­κλει­σμό και την ενερ­γεια­κή πε­ρι­θω­ριο­ποί­η­ση της Τουρ­κί­ας. Αντί­στοι­χα, η ελ­λη­νι­κή αφή­γη­ση λέει ότι το τουρ­κι­κό κρά­τος, με την ανοχή των ΗΠΑ της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, αρ­νεί­ται να ανα­γνω­ρί­σει τα ελ­λη­νι­κά «κυ­ριαρ­χι­κά δι­καιώ­μα­τα» που (τάχα) προ­κύ­πτουν αβί­α­στα από το λε­γό­με­νο Διε­θνές Δί­καιο. 
Η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα είναι ότι τα τε­λευ­ταία χρό­νια, όταν βά­θαι­ναν οι ρωγ­μές στις σχέ­σεις με­τα­ξύ της Τουρ­κί­ας του Ερ­ντο­γάν και της Δύσης, το ελ­λη­νι­κό κρά­τος προ­χώ­ρη­σε σε απο­φά­σεις ποιο­τι­κής ανα­βάθ­μι­σης των σχέ­σε­ών του με τον ευ­ρω­α­τλα­ντι­σμό. Στην «εποχή Πα­γιάτ» (που πε­ρι­λαμ­βά­νει τις κυ­βερ­νή­σεις Σα­μα­ρά, Τσί­πρα και Μη­τσο­τά­κη…) οι αρ­μο­διό­τη­τες και οι ευ­θύ­νες της κε­ντρι­κής βάσης του ΝΑΤΟ στο Ιν­τσιρ­λίκ με­τα­φέρ­θη­καν στη Σούδα της Κρή­της, ενώ η Αλε­ξαν­δρού­πο­λη έγινε η πύλη του «χερ­σαί­ου δια­δρό­μου» του ΝΑΤΟ προς τη Μαύρη Θά­λασ­σα, πα­ρα­κάμ­πτο­ντας τη «στρα­τη­γι­κή» υπε­ρο­χή της Τουρ­κί­ας που προ­κύ­πτει από τον έλεγ­χο των Στε­νών. Οι «άξο­νες» με το Κρά­τος του Ισ­ρα­ήλ, την Αί­γυ­πτο του Σίσι και τα Εμι­ρά­τα, συ­γκρο­τούν μια ευ­ρω­α­τλα­ντι­κή δι­πλω­μα­τι­κο-στρα­τιω­τι­κή «τα­νά­λια» πε­ρί­σφι­ξης όλης της πε­ριο­χής. Το ελ­λη­νο­γαλ­λι­κό πο­λε­μι­κό Σύμ­φω­νο (που προ­βλέ­πει αμοι­βαία υπο­χρέ­ω­ση εμπλο­κής) εγκα­θι­στά τον γαλ­λι­κό ιμπε­ρια­λι­σμό στην Ανα­το­λι­κή Με­σό­γειο ως ση­μα­ντι­κό «παί­κτη», με ρυθ­μι­στι­κές αρ­μο­διό­τη­τες που απο­τέ­λε­σαν το αντί­δω­ρο του Μπάι­ντεν προς τον Μα­κρόν, μετά το χα­στού­κι του AUKUS στις διε­θνείς βλέ­ψεις της Γαλ­λί­ας. 
Αυτή η αναμ­φι­σβή­τη­τη πλέον προ­τί­μη­ση του ευ­ρω­α­τλα­ντι­σμού στις σχέ­σεις του με το ελ­λη­νι­κό κρά­τος, έχει όρια. Ο πό­λε­μος στην Ου­κρα­νία επα­νέ­φε­ρε βίαια στις συ­ζη­τή­σεις τα «σκλη­ρά» γε­ω­γρα­φι­κά και πλη­θυ­σμια­κά δε­δο­μέ­να της πε­ριο­χής, κά­νο­ντας υπο­χρε­ω­τι­κή την αμε­ρι­κα­νο­να­τοϊ­κή τα­κτι­κή να επα­να­φέ­ρει την Τουρ­κία στο δυ­τι­κό μα­ντρί. Αυτή η είναι η υλική βάση του πο­λι­τι­κού μη­νύ­μα­τος: «Βρεί­τε τα». 
Όμως και στη δική μας δη­μό­σια συ­ζή­τη­ση, οι εκτι­μή­σεις για τη ση­μα­σία της Τουρ­κί­ας στην προ­ο­πτι­κή απο­κα­τά­στα­σης μιας δυ­τι­κής «στα­θε­ρό­τη­τας» στην πε­ριο­χή, πρέ­πει να τί­θε­νται εντός κά­ποιων σαφών αντι­κει­με­νι­κών ορίων. Οι ανα­λύ­σεις περί «νέο-οθω­μα­νι­σμού», περί «αυ­το­κρα­το­ρι­κών βλέ­ψε­ων» του Ερ­ντο­γάν, περί με­τα­τρο­πής της Τουρ­κί­ας σε ηγε­μο­νι­κή πε­ρι­φε­ρεια­κή δύ­να­μη, είναι κυ­ριο­λε­κτι­κά εκτός τόπου και χρό­νου. Τα εκτε­τα­μέ­να τουρ­κι­κά σύ­νο­ρα, φέρ­νουν την Τουρ­κία σε επαφή με καυτά, επι­κίν­δυ­να και δι­χα­στι­κά δι­λήμ­μα­τα. Η πι­θα­νό­τη­τα συ­γκρό­τη­σης ανε­ξάρ­τη­του κουρ­δι­κού κρα­τι­κού μορ­φώ­μα­τος, οι εχθρι­κές σχέ­σεις με το Ισ­ρα­ήλ, και οι πε­ρί­πλο­κα αντι­φα­τι­κές σχέ­σεις με το Ιράν, υπο­χρέ­ω­σαν το τουρ­κι­κό κρά­τος (από το 2011…) να αλ­λά­ξει επι­σή­μως το πο­λε­μι­κό δόγμα του και να με­τα­φέ­ρει το με­γά­λο όγκο των αξιό­μα­χων ενό­πλων δυ­νά­με­ών του στα νο­τιο­α­να­το­λι­κά σύ­νο­ρα. Σή­με­ρα η εκτε­τα­μέ­νη ρω­σι­κή πα­ρου­σία στη Μαύρη Θά­λασ­σα θα βάλει αντί­στοι­χες πιέ­σεις στα βο­ρειο­α­να­το­λι­κά σύ­νο­ρα. Όσοι δια­βλέ­πουν μέσα στις εξε­λί­ξεις μόνο τις «ευ­και­ρί­ες» για τον Ερ­ντο­γάν, υπο­τι­μούν τις προ­κλή­σεις και τους με­γά­λους κιν­δύ­νους που συ­νο­δεύ­ουν αυτές τις «ευ­και­ρί­ες». Ο εγκλω­βι­σμός μόνο στα γε­ω­πο­λι­τι­κά κρι­τή­ρια οδη­γεί συ­νή­θως σε πα­ρα­πλα­νη­τι­κά συ­μπε­ρά­σμα­τα.  Είναι αλή­θεια ότι στην εποχή Ερ­ντο­γάν υπήρ­ξε οι­κο­νο­μι­κή ανά­πτυ­ξη στην Τουρ­κία. Όμως σή­με­ρα αυτή απο­δει­κνύ­ε­ται υπο­νο­μευ­μέ­νη, αστα­θής και αντι­μέ­τω­πη με δια­λυ­τι­κές (κυ­ριο­λε­κτι­κά!) προ­ο­πτι­κές. Και το ξέ­σπα­σμα της οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης έχει επα­να­φέ­ρει πιε­στι­κά στο εσω­τε­ρι­κό της Τουρ­κί­ας το ζή­τη­μα της εξο­μά­λυν­σης των σχέ­σε­ων με τη Δύση. Όπως το έθεσε πρό­σφα­τα μια ελ­λη­νι­κή συ­στη­μι­κή εφη­με­ρί­δα: Δεν είναι οι κλει­στές θά­λασ­σες, αλλά οι κλει­στές διε­θνείς αγο­ρές, που απει­λούν το κα­θε­στώς Ερ­ντο­γάν. 
Πολεμοχαρείς
Πού οδη­γούν οι από­ψεις που έχουν απο­δε­χθεί την θε­μα­το­λο­γία του «θερ­μού» επει­σο­δί­ου ως θε­μι­τή, μέσα στο μπρα ντε φερ του ελ­λη­νο­τουρ­κι­κού αντα­γω­νι­σμού; Ας στα­χυο­λο­γή­σου­με ορι­σμέ­νες εν­δει­κτι­κά, πα­ρα­μέ­νο­ντας μέσα στο φάσμα των δια­νο­ου­μέ­νων και δη­μο­σιο­λο­γού­ντων που δια­τή­ρη­σαν μιαν κά­ποια σχέση με τη «δη­μο­κρα­τι­κή πα­ρά­τα­ξη» και απο­φεύ­γο­ντας τους ακρο­δε­ξιούς και τους επαγ­γελ­μα­τί­ες της εθνι­κο­φρο­σύ­νης (όπου τα πράγ­μα­τα έχουν κυ­ριο­λε­κτι­κά ξε­φύ­γει…). 
Ο Στ. Λυ­γε­ρός (με μακρά πο­ρεία μέσα στην Αρι­στε­ρά και την κε­ντρο­α­ρι­στε­ρά) έγρα­ψε: «η Αθήνα πρέ­πει, με τον πιο επί­ση­μο τρόπο, να δια­κη­ρύ­ξει την απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα “να μπει στο φρε­νο­κο­μείο”, αν ο Ερ­ντο­γάν “ανοί­ξει την πόρτα”…» (Σ.Λ.: «Επι­διώ­κει ο Ερ­ντο­γάν ελ­λη­νο­τουρ­κι­κό πό­λε­μο;»). 
Ο Κ. Γρί­βας (που προ­σπά­θη­σε πα­λιό­τε­ρα να συν­δε­θεί με τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και αρ­γό­τε­ρα με τη ΛΑΕ…) δη­λώ­νει: «ο ελ­λη­νι­κός πο­λε­μι­κός σχε­δια­σμός θα πρέ­πει να στο­χεύ­ει σε επι­βο­λή γρή­γο­ρου τέ­λους του πο­λέ­μου… Αυτό ση­μαί­νει την κα­τα­στρο­φή των επι­θε­τι­κών “κε­ντριών” της Τουρ­κί­ας στην αρχή της σύ­γκρου­σης, ακόμα και με προ­λη­πτι­κό πλήγ­μα αν αυτό κρι­θεί βέλ­τι­στη λύση…» (Κ. Γρ.: «Πόσο θα διαρ­κέ­σει ένας ελ­λη­νο­τουρ­κι­κός πό­λε­μος;»).
Πιο «τσε­κου­ρά­τα» τα λέει ο κ. Λά­μπρος Τζού­μης, αντι­στρά­τη­γος ε.α. και επί χρό­νια αντι­πρό­σω­πος της Ελ­λά­δας στα ηγε­τι­κά όρ­γα­να του ΝΑΤΟ: «θα πρέ­πει η χώρα μας να βρει την απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα να αιφ­νι­διά­σει την Τουρ­κία με πρώτο πλήγ­μα… [χρειά­ζε­ται] πο­λι­τι­κή βού­λη­ση χωρίς αμ­φι­τα­λα­ντεύ­σεις, για χρη­σι­μο­ποί­η­ση της στρα­τιω­τι­κής ισχύ­ος προ­κει­μέ­νου να προ­α­σπί­σου­με την εθνι­κή κυ­ριαρ­χία…» (Λ. Τζ.: «Σε τρο­χιά σύ­γκρου­σης με την Ελ­λά­δα η Τουρ­κία»).
Ανά­λο­γες από­ψεις δεν πε­ριο­ρί­ζο­νται στα όρια του «εθνι­κο­πα­τριω­τι­κού» χώρου. Η εφη­με­ρί­δα «Το Βήμα» (που το 1996 είχε στη­ρί­ξει απο­φα­σι­στι­κά την επι­λο­γή των Πά­γκα­λου-Ση­μί­τη να μην δια­βούν την «πόρτα του τρε­λο­κο­μεί­ου» στα Ίμια) δη­λώ­νει σή­με­ρα –με την υπο­γρα­φή του διευ­θυ­ντή της…– ότι «Η Ελλάς δεν αντέ­χει δεύ­τε­ρα Ίμια». Και σε άλλες σε­λί­δες, βρί­σκει κα­νείς φρα­σε­ο­λο­γία πο­λε­μι­κής επο­χής, όπως το «στην Τουρ­κία πρέ­πει να αντι­τα­χθεί τεί­χος πυρός και σι­δή­ρου» (!!). Η εμ­φά­νι­ση μιας τέ­τοιας φωνής στα mainstreamκα­θε­στω­τι­κά έντυ­πα, ανα­δει­κνύ­ει την ου­σια­στι­κή ανα­βάθ­μι­ση της επι­θε­τι­κής τα­κτι­κής μέσα στην ελ­λη­νι­κή κυ­ρί­αρ­χη τάξη και τις κρα­τι­κές-στρα­τιω­τι­κές γρα­φειο­κρα­τί­ες της. 
Οι από­ψεις αυτές δεί­χνουν με κα­θα­ρό­τη­τα, δια της αντι­στρο­φής, το τι γραμ­μή θα έπρε­πε να δια­λέ­ξει η Αρι­στε­ρά: Όχι, δεν υπάρ­χουν σαφή και ασφα­λή όρια με­τα­ξύ ενός «θερ­μού» επει­σο­δί­ου και ενός γε­νι­κευ­μέ­νου κα­τα­στρε­πτι­κού πο­λέ­μου. Όχι, δεν πρέ­πει να μπού­με στο τρε­λο­κο­μείο, ακόμα κι αν ο Ερ­ντο­γάν ανοί­ξει την πόρτα, αντί­θε­τα θα πρέ­πει να απο­μο­νώ­σου­με ασφυ­κτι­κά αυτές τις πο­λε­μο­χα­ρείς από­ψεις. Όχι, δεν πρέ­πει να απο­δε­χθού­με την πι­θα­νό­τη­τα για «χρήση στρα­τιω­τι­κής ισχύ­ος» προ­κει­μέ­νου να διεκ­δι­κη­θούν οι στό­χοι της λε­γό­με­νης «εθνι­κής κυ­ριαρ­χί­ας» πάνω στα νερά ή τους κρυμ­μέ­νους υδρο­γο­νάν­θρα­κες στους βυ­θούς της Ανα­το­λι­κής Με­σο­γεί­ου. 
Και όμως ανά­λο­γες φωνές δεν ακού­γο­νται, του­λά­χι­στον με την έντα­ση που απαι­τεί η συ­γκυ­ρία. 
Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ του Αλ. Τσί­πρα έχει επι­λέ­ξει, σε μια επί­δει­ξη ψη­φο­θη­ρι­κής δη­μα­γω­γί­ας, να μι­ζά­ρει σε εθνι­κο­πα­τριω­τι­κή γραμ­μή, κα­τη­γο­ρώ­ντας τον Μη­τσο­τά­κη για ψο­φο­δεή τα­κτι­κή απέ­να­ντι στην Τουρ­κία. Η κρι­τι­κή αυτή είναι απο­λύ­τως τζού­φια: ο Μη­τσο­τά­κης, στην πράξη, συ­νέ­χι­σε τη γραμ­μή των κυ­βερ­νή­σε­ων Σα­μα­ρά και Τσί­πρα, αλλά επαυ­ξά­νο­ντας την έμ­φα­ση στους εξο­πλι­σμούς (Ραφάλ, Μπελ­χά­ρα, F-35, πυ­ραυ­λι­κά συ­στή­μα­τα στα νησιά κ.ο.κ.). Η κρι­τι­κή που είναι ανα­γκαία είναι ακρι­βώς η αντί­στρο­φη: πρέ­πει να στο­χεύ­ει στην ανά­δει­ξη των ευ­θυ­νών της «δικής μας» κυ­βέρ­νη­σης στην κα­τη­φό­ρα προς το «θερμό» επει­σό­διο, στο σπι­ράλ που φέρ­νει το «τρε­λο­κο­μείο» ενός κα­τα­στρε­πτι­κού (και για τις δυο πλευ­ρές) ελ­λη­νο­τουρ­κι­κού πο­λέ­μου μέσα στην επι­και­ρό­τη­τα. 
Οι ευ­θύ­νες αυτές είναι με­γά­λες και αφο­ρούν μακρό χρόνο. Ας μεί­νου­με σε ένα πα­ρά­δειγ­μα που έχει γίνει κε­ντρι­κό στη συ­γκυ­ρία. Είναι γνω­στό ότι η Συν­θή­κη της Λο­ζά­νης απα­γο­ρεύ­ει τη στρα­τιω­τι­κο­ποί­η­ση των νη­σιών του Ανα­το­λι­κού Αι­γαί­ου, επι­τρέ­πο­ντας σε αυτά την εγκα­τά­στα­ση μόνο «δυ­νά­με­ων τά­ξε­ως». Όσοι γυ­ρί­ζα­νε στα νησιά πα­λιό­τε­ρα, θα θυ­μού­νται ότι σε αυτά υπήρ­χαν μόνο (ενι­σχυ­μέ­νες) δυ­νά­μεις της Χω­ρο­φυ­λα­κής. Είναι επί­σης γνω­στό ότι το ελ­λη­νι­κό κρά­τος προ­χώ­ρη­σε μο­νο­με­ρώς στην ανα­θε­ώ­ρη­ση του σχε­τι­κού άρ­θρου της Λο­ζά­νης, στρα­τιω­τι­κο­ποιώ­ντας βαριά τα νησιά στα τέλη της δε­κα­ε­τί­ας του ’70, γε­γο­νός που έγινε τότε σιω­πη­ρά απο­δε­κτό από την Τουρ­κία επί πολλά χρό­νια. Γιατί σή­με­ρα έχει απα­σφα­λί­σει ο Ερ­ντο­γάν για τη στρα­τιω­τι­κο­ποί­η­ση των νη­σιών, ενώ η Τουρ­κία είχε πα­ρα­μεί­νει σιω­πη­λή όταν στη Λήμνο φτιά­χτη­κε ένα από τα με­γα­λύ­τε­ρα στρα­τιω­τι­κά αε­ρο­δρό­μια των Βαλ­κα­νί­ων; Η απά­ντη­ση βρί­σκε­ται στην εξέ­λι­ξη της πο­λε­μι­κής τε­χνο­λο­γί­ας, αλλά και της ελ­λη­νι­κής πο­λι­τι­κής εξο­πλι­σμού των νη­σιών. Στην Ου­κρα­νία απο­δει­κνύ­ε­ται σή­με­ρα η επι­στρο­φή του πυ­ρο­βο­λι­κού  και των πυ­ραυ­λι­κών συ­στη­μά­των, στην πρώτη γραμ­μή της πο­λε­μι­κής αξιο­λό­γη­σης. Δια­νο­ού­με­νοι και δη­μο­σιο­λο­γού­ντες, όπως αυτοί που προ­α­να­φέ­ρα­με, έχουν με πλη­θώ­ρα άρ­θρων εδώ και καιρό, ανα­δεί­ξει τη ση­μα­σία του «βλη­μα­το­κε­ντρι­κού» πο­λέ­μου, έχουν υπο­γραμ­μί­σει «υπε­ρή­φα­να» ότι η εγκα­τά­στα­ση πολ­λα­πλών συ­στη­μά­των τέ­τοιων όπλων έχει με­τα­τρέ­ψει τα νησιά «από ελ­λη­νι­κό αμυ­ντι­κό μειο­νέ­κτη­μα, σε επι­θε­τι­κό πλε­ο­νέ­κτη­μα», που δίνει τη δυ­να­τό­τη­τα ενός «προ­λη­πτι­κού χτυ­πή­μα­τος» σε με­γά­λο βάθος και με με­γά­λη ακρί­βεια και κα­τα­στρε­πτι­κή ικα­νό­τη­τα. Αυτές οι πο­λε­μο­κά­πη­λες ανα­λύ­σεις ξε­χνούν μια «λε­πτο­μέ­ρεια»: ότι και η απέ­να­ντι πλευ­ρά έχει τη δυ­να­τό­τη­τα να ανα­πτύ­ξει ανά­λο­γα πυ­ραυ­λι­κά συ­στή­μα­τα στις ακτές της Μι­κράς Ασίας και ταυ­τό­χρο­να απο­κτά τη δυ­να­τό­τη­τα να επι­κα­λε­στεί το… Διε­θνές Δί­καιο, δη­λώ­νο­ντας ευ­θέ­ως ότι η επι­μο­νή στην (επι­θε­τι­κή) στρα­τιω­τι­κο­ποί­η­ση οδη­γεί σε έγερ­ση ζη­τή­μα­τος εθνι­κής κυ­ριαρ­χί­ας επί των νη­σιών, αφού πα­ρα­βιά­ζε­ται η Συν­θή­κη της Λο­ζά­νης. Έτσι λει­τουρ­γεί το ανο­δι­κό σπι­ράλ της έντα­σης, προς την «πόρτα του τρε­λο­κο­μεί­ου». 
Διεθνιστική απάντηση
Αυτή η επι­κίν­δυ­νη εξέ­λι­ξη ανα­δει­κνύ­ει τον πα­ρα­λο­γι­σμό που έχει επι­βά­λει η κυ­ριαρ­χία των κρι­τη­ρί­ων των αντα­γω­νι­σμών με­τα­ξύ των αστι­κών τά­ξε­ων, για την υπο-ιμπε­ρια­λι­στι­κή ηγε­μο­νία στην πε­ριο­χή. Αν οι δυο χώρες λει­τουρ­γού­σαν με κρι­τή­ριο τις ανά­γκες των απλών αν­θρώ­πων που ζουν σε αυτές, είναι ολο­φά­νε­ρο ότι θα όφει­λαν να συ­νεν­νοη­θούν, να συμ­φι­λιω­θούν, να συ­νερ­γα­στούν. Μόνο έτσι θα μπο­ρού­σαν να απα­ντή­σουν κα­λύ­τε­ρα στις πολ­λα­πλές κρί­σεις που μα­στί­ζουν τους δύο λαούς. Και μόνο έτσι θα μπο­ρού­σαν να αντι­στα­θούν πιο απο­τε­λε­σμα­τι­κά στις ιμπε­ρια­λι­στι­κές πιέ­σεις των Με­γά­λων Δυ­νά­με­ων, στις πιέ­σεις απέ­να­ντι στις οποί­ες η κα­θε­μιά χω­ρι­στά φά­νη­κε ιστο­ρι­κά ανί­κα­νη να αντι­στα­θεί. 
Στον 21ό αιώνα πυ­κνώ­νουν τα σύν­νε­φα των πο­λε­μι­κών συ­γκρού­σε­ων και κα­τα­στρο­φών. Η επι­στρο­φή της απλής λο­γι­κής στις διε­θνείς σχέ­σεις, προ­ϋ­πο­θέ­τει πλέον ξε­κά­θα­ρα με­γά­λες κοι­νω­νι­κές και πο­λι­τι­κές ανα­τρο­πές. Στις αρχές του 20ού αιώνα, μέσα στις γραμ­μές του πρώ­ι­μου σο­σια­λι­στι­κού κι­νή­μα­τος στα Βαλ­κά­νια, υπήρ­ξε πολύ δη­μο­φι­λής η στρα­τη­γι­κή της Βαλ­κα­νι­κής Σο­σια­λι­στι­κής Ομο­σπον­δί­ας. Η απο­τυ­χία να προ­σεγ­γί­σου­με αυτόν το στόχο μέσα στα με­γά­λα γε­γο­νό­τα του πε­ρα­σμέ­νου αιώνα και –πολύ χει­ρό­τε­ρα!– η υπο­χώ­ρη­ση ενός με­γά­λου τμή­μα­τος της Αρι­στε­ράς στις θέ­σεις υπε­ρά­σπι­σης της «εθνι­κής κυ­ριαρ­χί­ας», δη­μιουρ­γούν τις προ­ϋ­πο­θέ­σεις για ένα με­γά­λο κίν­δυ­νο πο­λε­μι­κής ανα­μέ­τρη­σης, που αν συμ­βεί θα είναι μια κα­τα­στρο­φι­κή οπι­σθο­δρό­μη­ση για όλη την ευ­ρύ­τε­ρη πε­ριο­χή.