Τα αντιρατσιστικά φεστιβάλ δείχνουν το δρόμο

Το φετινό καλοκαίρι τα αντιρατσιστικά φεστιβάλ ξανάνοιξαν τις πύλες τους σε όλη τη χώρα με χιλιάδες κόσμο να πλημμυρίζει τις συζητήσεις, τις εκθέσεις, τις μεταναστευτικές κουζίνες και τις συναυλίες τους. Ένα πανέμορφο και πολύχρωμο ψηφιδωτό ανθρώπων έδειξε ότι παρά το ρατσιστικό κατήφορο της κυβέρνησης και τα διαρκή εγκλήματα στα σύνορα, υπάρχει ο δρόμος του αγώνα, της αλληλεγγύης και του αντιρατσισμού. Και αυτό είναι κάτι πολύ ελπιδοφόρο, αν μετουσιωθεί σε οργανωμένη πολιτική απάντηση.
Κρίσιμη συγκυρία
Η περίοδος που διανύουμε είναι βαμμένη με αίμα. Με το αίμα όσων προσπαθούν να ζήσουν σε έναν κόσμο χωρίς πόλεμο, φτώχεια και ρατσισμό. Οι εικόνες από το Μαρόκο συγκλόνισαν. Δεκάδες μετανάστες βρήκαν φρικτό θάνατο κατά τη μαζική προσπάθειά τους να εισχωρήσουν στον ισπανικό θύλακα της Μελίγια. Έπειτα από δύο ώρες βίαιων συμπλοκών με τους αξιωματικούς των δυνάμεων ασφαλείας, το τέλος ήταν τραγικό με συνολικό απολογισμό 23 νεκρούς. Η νέα σκληρότερη Ευρώπη-Φρούριο, έδειξε για ακόμη μια φορά τα δόντια της σε όποιον επιθυμεί να εισέλθει στην επικράτειά της. Και κάπου εδώ ξεκινάει ένα ξέφρενο πάρτι υποκρισίας. Σύσσωμο το πολιτικό και μιντιακό προσωπικό της χώρας συγκλονίστηκε από τις σκληρές εικόνες των στοιβαγμένων νεκρών, τη στιγμή που αντίστοιχα εγκλήματα στα ελληνικά σύνορα, θάβονται κάτω από το χαλί.
Μπορεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης να βραβεύει κατά καιρούς τους Αντετοκούνμπο ή να δέχεται στο γραφείο του τον πανάξιο Ιρανό μαθητή που διακρίθηκε στις πανελλήνιες εξετάσεις, όμως πίσω από τη λαμπερή εικόνα της επικοινωνίας, υπάρχει πάντα η τραγική εικόνα της πραγματικότητας. Μόνο μεταξύ 24 και 27 Ιουνίου περισσότεροι από 1.130 πρόσφυγες και μετανάστες αποτράπηκαν, έπειτα από παρέμβαση του Ελληνικού Λιμενικού, να προσεγγίσουν τις ελληνικές ακτές, αναγκάζοντάς τους να επιστρέψουν στην Τουρκία. Το δόγμα της απώθησης-καταστολής-απέλασης, έχει γίνει ευαγγέλιο για την κυβέρνηση Μητσοτάκη, που πατώντας στα πεπραγμένα των προκατόχων της, εντείνει ακόμη περισσότερο τις ωμές ρατσιστικές πολιτικές της. Αυτό άλλωστε γίνεται φανερό όχι μόνο στο Αιγαίο και στον Έβρο, αλλά και στην ηπειρωτική Ελλάδα. 
Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι το επιχειρούμενο κλείσιμο της δομής φιλοξενίας στον Ελαιώνα, υπό το πρόσχημα της ανάπλασής του. Μια ανάπλαση που εκδιώκει τους πρόσφυγες για να χτιστούν πολυτελή γήπεδα και εμπορικά κέντρα. Δεν είναι η πρώτη φορά που τα επιχειρηματικά κέρδη ιεραρχούνται ψηλότερα από την ανθρώπινη ζωή. Απλώς το έργο επαναλαμβάνεται. Οι διαμένοντες πρόσφυγες έχουν ξεκινήσει μια σειρά από κινητοποιήσεις, ενώ πραγματοποίησαν παρέμβαση και στο 23ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ Αθήνας. Αυτό που ζητούν είναι να μην κλείσει η πρώτη δομή φιλοξενίας της Αττικής, πριν εξασφαλιστεί στέγη, να μη γίνει καμία εκβιαστική μεταφορά προσφύγων και να επαναπροσληφθούν οι εργαζόμενοι σε υπηρεσίες ψυχικής και κοινωνικής στήριξης των προσφύγων. Δίπλα τους στέκονται χιλιάδες αλληλέγγυοι/ες που αρνούνται να συμβιβαστούν με τη ρατσιστική ατζέντα της κυβέρνησης.
Φεστιβάλ ελπίδας
Τη στιγμή, λοιπόν, που διανύουμε ένα καλοκαίρι εφιαλτικό για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες, το Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, αλλά και πλήθος άλλων αντίστοιχων εκδηλώσεων στην Πάτρα, στην Κρήτη και στα Τρίκαλα, έδωσαν πολλές ελπίδες. Ιδιαίτερα στην Αθήνα μια τεράστια λαοθάλασσα πλημμύρισε την Πανεπιστημιούπολη και τις τρεις ημέρες του Φεστιβάλ. Η διοργάνωση, σε ανακοίνωσή της ανέφερε ότι «Η προσέλευση -μετά από δύο χρόνια απουσίας- ήταν συγκλονιστική οδηγώντας σε ένα από τα μεγαλύτερα αντιρατσιστικά φεστιβάλ που έχουν γίνει ποτέ στην Αθήνα». Ούτε η ζέστη, ούτε οι προκλήσεις της αστυνομίας, ούτε άλλες μεγάλες πολιτιστικές εκδηλώσεις κατάφεραν να κάμψουν την κοσμοσυρροή. Και αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό σε μια περίοδο που η ακροδεξιά ανασυντάσσεται στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς.
Έπειτα από δύο χρόνια, ο κόσμος των κινημάτων και της Αριστεράς, είχε την ευκαιρία να συναντηθεί ξανά και να συζητήσει γύρω από τα φλέγοντα ζητήματα της περιόδου. Η εγκληματική πολιτική των pushbacks στο Αιγαίο καθώς και οι συνθήκες διαβίωσης των μεταναστών και προσφύγων, ήταν κάποια από τα σημαντικότερα θέματα των εκδηλώσεων. Οι συζητήσεις όμως των φεστιβάλ σε όλη τη χώρα, ξεδιπλώθηκαν γύρω από επίμαχα ζητήματα της περιόδου όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, η περιβαλλοντική κρίση, η ακρίβεια και η έμφυλη βία. Την ίδια στιγμή στο χώρο τους υπήρχαν εκθέσεις φωτογραφίας, μπαζάρ, βιβλιοπωλεία και τραπεζάκια πολιτικών οργανώσεων γύρω από τα οποία ο κόσμος συζητούσε τους προβληματισμούς του και αντάλλασσε απόψεις. Ήταν μια πραγματική γιορτή αλληλεγγύης και αγώνα. Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, τις εντυπώσεις κέρδισαν οι πεντανόστιμες μεταναστευτικές κουζίνες αλλά και το πλούσιο πρόγραμμα των συναυλιών.
Ο απολογισμός της παρουσίας και της συμμετοχής του κόσμου κρίνεται άκρως θετικός. Όμως αν αυτό το μαζικό ενδιαφέρον για μια αντιρατσιστική μεγάλη γιορτή, δε μετατραπεί σε ένα πραγματικά μαζικό και ριζοσπαστικό αντιρατσιστικό κίνημα, τότε θα έχουμε μείνει στη μέση του δρόμου. Οι εξελίξεις πανευρωπαϊκά δείχνουν ζοφερές στο ζήτημα του προσφυγικού. Οι πολιτικές οργανώσεις, οι αντιρατσιστικές πρωτοβουλίες, οι μεταναστευτικές συλλογικότητες, τα εργατικά συνδικάτα, οι φοιτητικοί σύλλογοι και οι μαθητικές ομάδες, πρέπει να βρουν ένα κοινό βηματισμό τη νέα χρονιά απέναντι στις ρατσιστικές πολιτικές της κυβέρνησης και της ΕΕ. 
Πρέπει να τεθεί ξανά στην κεντρική πολιτική συζήτηση το ζήτημα των συνθηκών διαβίωσης των προσφύγων και να γίνει ορατό στο δημόσιο διάλογο το έγκλημα που συντελείται στα σύνορα. Όλα αυτά, όμως απαιτούν οργάνωση, συσπείρωση και πολιτική μάχη. Μακάρι τα φετινά καλοκαιρινά αντιρατσιστικά φεστιβάλ να ήταν η αφετηρία μιας τέτοιας κατεύθυνσης. Θα φανεί τους επόμενους μήνες.